PAZARTESİ s Aralık 1945
Sahibi: Necmeddln Sadak - Neşriyat müdürü: Hikmet Fendun Es - AKŞAM m.hü—
HEMOGLOBİN TEGE KANSIZLIKLARDA.GENEL ZAFİYETTE HALSİZLİK .TAKATSİZLİKTE KULLANILIR
Sene 28 — No. 9742 — Flatl her yerde 10 kuruştur.
BATIYA DOĞRU
Yazan t t. H. Baltacıoğiu
Teni Çıktı — 2 Lira
Bir iyi haber: Celâl Bayarın kurmak üzere olduğu parti
Ankaradan gazetelere gelen haberler arasında biri, bizi çok sevindirmiştir: Celâl Bayana siya-8Î bit parti kurmak üzere olduğu bildiriliyor. Partinin adı, programı, kurucuları İçinde kimlerin bulunacağı henüz belli olmamakla beraber bizzat Celâl Ba-yar. partisini kurmakla uğraştığım ve bir kaç gün sonra daha fazla malûmat verebileceğini gazetecilere söylemiştir.
Yeni kurulacak partinin adı ve programı bizce şimdilik ehemmiyetli değildir. Tanınmış ve denenmiş insanların, sırf vatan sevgisile girişecekleri bu gibi teşebbüslerde memleket için mutlaka iyilik ve fayda olacağına peşin inananlardanız.
Bizi sevindiren nokta. C. Halk partisi karşısına nihayet, istenildiği şekilde ciddî bir partinin çıkmak üzere olmasıdır.
Daha geniş bir demokrasiye doğru gidişin ilk şartı, hükümeti uzun zamandır elinde tutan tek partinin, karsı bir pr.rti ile tartışma halinde ve her ikisi de, İktidara geçtikçe, birbirlerinin kontrolü altında olmalarıdır.
Cumhuriyet rejiminin bugüne kadar başlıca eksiği bu idi. Bunun içindir kİ harbden önceki yıllarda memlekette muhalif parti kurmak teşebbüsleri bile olmuş, fakat bu zoraki kurullarını hiç biri yaşamamıştır. Bu başarısızlığın sebeplerini burada yeniden araştıracak değiliz. Bunun en güzel İzahını Cumhurbaşkanı. Millet Meclisini açış nutkunda vermişti.
Bütün bu eski denemelerden alınacak türlü dersler arasında, bizce, bilhassa İkisi üzerinde dikkatle durmak gerektir.
Bir memleketin siyasî hayatında atlamalar ve sunî İlerlemeler olamaz. Millet hayatının — tabiat âleminin diğer alanları gibi — kendine öz tekâmülü vardır. Bu tekâmül hızlandırılır, geciktirilir fakat zorlanamaz. Atatürk, görülmemiş cesaretle', büyük devrimler yarattı. Çünkü milli vicdan, kanunlardan çok ileriydi. Kanunlar, sosyal müesseslere nispetle geri kalmıştı, Atatürk, memleket kanunlarını âmme vicdanının çoktan başlamış tekâmülü ile aynı hizaya getirmek kudretini gösterdi. Yoksa, bu devrimler, mili! bünyeye uymayıp zoraki olsaydı, yaşamazdı. Her ileri hareketin, kendin! duyuıan bir ihtiyaçla yapılması şarttır.
Geçmişten alınacak ikinci, daha ehemmiyetli ders, İktidar yerinde olanların, karşı partiye ve onun tenkidlerine dayanabilme-lerl, böyle bir parti kontrolünü sadece tesamııh ve tahammül duygularile görmekle de kalmı-yarak, karşıdakllerin İyi niyetlerinden şüphe etmemeleri, hattâ günün birinde onların da hükümete geçmelerini olağan saymalarıdır. Bilhassa bu medenî ruh! halete, bu temel demokratik disipline kendimizi alıştıramadığı-miz İçindir ki kurulmuş partilerden hiç biri yaşayamadı. Urkül-dü, türlü bahanelerle "partiler dağıtıldı.
Celâl Bayar, bir partinin hâsına geçmeyi kabul etmekle daha geniş demokrasiye doğru başlayan harekete en büyük hizmeti etmiş oluyor. Çünkü, demokrasinin İlk şartını gerçekleştirmek İmkânı bu surette doğuyor. Bir çok kanunların değişmesi, söz ve yazı hürriyetinin kanunlaşması sadece ciddi, hakikî bir karşı partinin kurulmasını mümkün kılmak içindir. Eğer, kanunlarda gereken her çeşit değişmeler yapıldıktan sonra İyi bir parti çıkmasaydı, başlanan hareket gecikmiş olur, gene bunu beklemek icabetlerdi, Yen! bir parti kurmak kararından, bundan dolayı seviniyoruz.
Bizi sevindiren İkinci sebep yeni partinin Celâl Bayar tarafından kurulmasıdır.
Celâl Bayar bir parti lideri olmak kin bütün şartlara maliktir. Millî istiklâl harbinden beri denenmiş vatanseverliğine, uzun bir siyasî hayatın en temelli me-
ziyetleri katılmşıtır. Başında bulunduğu İşlerde ve Devlet hizmetinde, ayrı görüşlerden, düşüncemize uymayan ve tenkid edilebilecek sistem ve kararlan bulunabilir. Fakat Celâl Bayar. her-şevden üstün, milliyetçi, dürüst ve faziletli bir insan olduğunu ispat etmiştir. Lider olarak arkasına insan toplayabilir, etrafındakilere olduğu kadar karşısındakilere de güven ve saygı telkin edebilir. Nihayet ekonomi siyasetinde meslek sahibidir; liberal ve şahsî teşebbüs taraftandır. Yeni bir partiye lâzım olan böyle bir liderdi.
Fakat bütün bunlardan başka, karşı partinin Celâl Bayar tarafından kurulmasını memleket İçin hayırlı kılan şartlar var.
Necmeddln Sadak
(Arkası sahlfe S sütun 6 da)
Nuri Sait paşa
Bir İrak heyetinin başında Türkiye’ye gelecek
Londra 3 (R) — Bağdat'tan bildiriliyor: General Nuri Sait, 1»45 senesi İçin Irak âyan meclisi reisliğine seçilmiştir.
Diğer taraftan haber verildiğine göre, Gl, Nuri Salt yakında Türkiye’ye gönderilecek olan heyete başkanlık edecektir.
Londra 3 (R) — Nuri Salt paşanın riyaseti altında yakında Türkiye’ye gelecek olan Irak heyeti müzakerelerine Lübnan, Suriye. Mısır, Ürdün, Yemen hükümetlerinin Iştlrâk edecekleri bildirilmektedir, Iran ve Afganistan birer müşahit göndereceklerdir.
İstanbul milletvekilliği intihap, çarşamba günü tamamlanacak
Hakkı Tarık, mülhakatta
merkezde de netice aynı
Açık bulurum tstanbm Milletvekilliği «çiminin Öğleye kadarkl iafha-Binı dûn yaraktık. Temek tatilinden sonra aaat 14 d» oyların tekrar atılmasını başlanmıştır, öğleden sonra Sarıyer, Beykoz, Adalar, Bakır köy kazalarının İkinci seçmenleri salona gelerek oylarını kullanmışlardır.
Teftiş heyeti zeçlmln aaat İfl.lö de biteceğini evvelce İlân ettiğinden bu snat hulûl eder atma sandık teftiş heyeti tarafından mühürlendi. Ancak oylarını kullanan (kinci seçmenlerin nisabı temin edecek miktara baliğ olmadığı tahmin edildiğinden oylarını kullananların kat! sa-i yısan tesblt etmeği lüzum görülmüş, salon boşaltılmış ve teftiş heyeti defter üzerine tetklkatını yapmıştır.
Evvelce yapılan yoklama netice»!-•
ekseriyet kazandı,
şekilde tecelli edecek
Iranda mukabil ihtilâl ir i?
100.000 kişi asilere karşı ayaklandı
Serap garnizonu kılıçtan geçirildi, Iran yeni bir nota verdi, Iran kiirtleri de ayaklanmağa hazırlanıyor
ne gör* şehir hududu dahilindeki kazalarda 1777 iklnol seçmen bulunduğu tesblt edilmişti. Kanunun aradığı onda sekiz nisabın 1422 olmam İcabet nüktedir. Halbuki dün seçime Hştp rak edan ikinci seçmenlerin yekûnu 1373 dir. şayet daha elli İkinci seçmen, reye iştirak etmiş olaydı. Ka-nunl nisap asgari olarak temin edilecekti. Teftiş heyeti bu neticeyi aldıktan sonra kanuni nisabın elde edilmesi İçin seçimi tehir «tmsğe karar vermiştir.
Teftiş heyeti tarafından verilen karara göre seçim çarşamba günü tamamlanacaktır, Bu İtibarla mühürlü bulunan oy sandığı Bekdlyeye nakle-; dilmiş v« polis muhafazasına terk-; edilmiştir.
(Arkası sahile 2; sütun S te)
Celâl Bayar partisi
Cumhuriyet Halk Partisi yeni partiyi çok iyi karşılıyor
B. Falih Rıfkı’nın Ulus'ta makalesi
Ankara 3 (Telefonla) — Celâl Buyur ve arkadaşları tarafından kurulacak yeni parti hakkında Cumhuriyet Halk partisi mahafilinde tepkiler başlamıştnr.
Cumhuriyet Halk Partisinin salahiyetli şahısları kuruMcak olan yeni Celâl Bayar partisinin doğmasını çok iyi karşılamakta ve bu yeni tevekkülün memlekete ancak fayda getirebileceğini söylemekten çekinmemektedirler. Bundan sonra Cumhu-rlyat Halk partisi çalışmalarının daha dinamik bir şekil alacağı da söylenmektedir. Bu yolda daha önce başlayan hareket hiç şüphesiz hızlanacaktır.
Cumhuriyet Halk partisi gîupunda olsun. Büyük Millet Meclisinde olsun, günün meseleleri ve bilhassa ekonomik ve ticari meseleler hakkında çok geniş ve .çetin müzakereler olacaktır.
Ankara 3 (Telefonla) B. FalJh Aıtkı Atay bugün çıkan Ulus gazetesindeki makalesinde eski Başbakan Celâl Bayar'ın kuracağı partiden bahsederek bunu memnuniyetle karşılamakta ve ezcümle şöyle demektedir:
a— Celâl Bayar'ın Kemalizm dâvasına ve Türk devrim geleneklerine uygun bir muhalefet partisi kurmağa ve İşletmeğe muvaffak olmasın: biz de en aşağı kendi.?! vc arkadaşları kadar dilemekteyiz. Kanaatlerin çarpışmasından hiç bir zarar gelmez. Zarar, kolay demagojilerin tuzağına düşmekten veya rejim ve devrimi düşmanlığı ite dürüst muhalefeti birbirinden avırdedememektcn İleri gel-lir.»
DİKkat l e R,j
Talebe arasında bir dil anketi
Dil kurultayı devanı ediyor. Bu münasebetle, îstanbulda, çocuklarımız arasında bir anket yaptık:
— Teni kitaplardaki terimler?
On dört, on beş yaşındaki alyi talebe» den şu İzahı aldık;
— Yeni sözleri anhyabllmek İçin, kendi zihnimizde eski Türk-çeyo tercüme yapıyorua. Ders Türk çerini evde öğrendiğimiz Türkçeye çeviriyor, mânayı öyle kavrıyoruz
— Onu sormadık, çocuklar.., Terimler, terimler?.,,
— Biz uortaokul» talebesi, okula «mektep.j diyoruz. Birim sınıfta bir kişi bile, hususî konuşmalar sırasında mektebe «okul» demiyor. Yalniı İlkokul talebesi, mektebe «okul» diyor.
• ••
Bu bir realitedir. Dİ! kurultayı üyeleri ne netice çıkarırlarsa çıkarımlar.
Tahran I (AA.) — Obsarver muhabirinin yazdığına göre, Tebriz ila Irak hududu arasında harekâtta bulunan yüz bin kişilik bir kuvvet, Azerbaycan hareketinin başında olan demokratlara karp İsyan etmiş ve Sariab garnizonunu kılıçtan geçilmiştir. Sovyet çevresindeki demokratlar, nizam ve âsaylşln korunması İçin buraya Jandarmalar göndermişlerdir.
Tahrandaki vazlyate gelince; poll» raporlarından anlatıldığına göre, İran başkentinde çok miktarda ecnebi bulunmaktadır. Polle raporlarından öğrenildiğine göre, ton zamanlarda Tahrana iki bin ocnebl gelmiş olup bü ecnebilere dokunmak mümkün değildir, Bu ecnebilerden çarşı pazarda bin kişi vardır. Demek kİ en küçük bir hâdise kanlı çarpışmalara sebebiyet verebilir. îş adamlar), bir ihtiyat tedbiri olarak, ailelerini ve arşivlerini güney vilâyetlere göndermektedirler.
Durumun daha sakin ve memnunluk verici olduğu hakkında hükümet tarafından İleri sürülen iddiaları halk kabul etmemektedir. Zira halk, başkente takviyeler geldiğini ve askeri kıtaların, başkentin kapılarını örtecek şekilde atratejik noktaları işgal etmekte olduğunu bizzat görmektedir. Hâlen, Tahran garnizonu, üç piyade tümeni, bir zırhlı tümen ve güneyden gelen bir süvari tümentle takviye cdlüntş bulunmaktadır. Fakat hadis, hükümetin, yahut ordunun, demokratların başkent He ulaştırmaları kesmelerine veya bugünkü hükümeti devirmelerine mâni olacağına, olabileceğine pek inanmamaktadır. Edinilen İntiba eudur ki. 8ovyct hükümeti, vaziyetin, diğer devletlerin müdahalesine lüzum kalmaksızın, doğrudan doğruya İran hükümetli* müzakere etmesine elverişli bir dereceye gelmeğini arzu etmektedir.
Amerikan müşahitlerinin Tebrızde gördükleri
Londra 3 (R.l — Tahrandaki Birleşik Amerika elçiliği tarafından Teb-Hze gönderilmiş olan 3 müşahit dün Tahıann dönmüşlerdir.
Bu müşahitlerin anlnttıklanna göre, Tebrlzde durum muhtarlyetçllerln İstedikleri şekilde hareket edebilmelerine muktedir olabilmeleri sayesinde sakindir.
Şehirdeki garnizon her ne kadar kuvvetli İse de, hükümetin kontrolünü İdare edecek vaziyette değildir.
Milli kongre vazife başında bulunmaktadır. Sovyet makamları her ne kadar âsilerin kendilerinden yardım gördüklerini tekztbetmcktelerse de, bunlara karşı olan sempatilerini giz-lenı emektedirler.
İki Iran Bakanlığının müşterek beyannamesi Londra 3 (R.ı — Tahrandan bildiriliyor: İran İçişleri ve Savunma Bakanlıkları dün müşterek bir beyanname neşretmelerdir.
Bu beyanamede bilhassa şu nokta tebarüz ettirilmektedir: «Hazır! anmakta olan İsyan hareketlerini bastırmak İçin tran hükümetine ko-
layhklar gösterilmediği takdirde, Sovyet Rusyanm husus! ban maksatlar gütmekte olduğu kanaatine varmak lcabctmeirtedir.»
İran’ın Rusya’ya yeni notası
Londra 8 (R.) — îran Dışbakanlığı cumartesi günü Sovyet Rusya hükümetine bir memorandom vermiştir. İran hükümeti bu memorandumda eski İsteklerini tekrarlamaktadır.
Merag valisi ve jandarma komutanı idam edildi
Tahran 2 (AJL) — Resmen teylde-dllğlne göre, Meraghe'dö , otomatik silâhlarla şehre hücum eden demokrat unsurlar valiyi ve garnizon komutanını i^âm etmişlerdir.
İrandaki Kürtler de isyan edecekler
Londra 3 (R.) — İranda bulunan Kürt aşiretlerinin bir İsyan hareketi hazırlamakta oldukları haberi alın-
mıştır. Bunlar bilhassa Aşıran ve Khlrabad'da bulunmaktadırlar, Kiırt reislerinden olup geçenlerde Iraktan İrana sığınan Mustafa Elbarzanl ou aşiretlere silâhlar dağıtmaktadır, îran kuvvetleri serbesçe hareket edebileceklermiş Londra 3 (R.) — İrandaki Sovyet makamları tarafından belirtildiğine göre, İran kuvvetleri İstedikleri yerlerde ve İstedikler! şekilde hareket etmelerinde hür bulunmaktadırlar.
İngiltere yeni kuvvetler göndermemiş
Londra S (R.) — Tahrandaki İngiliz elçiliği İrana yeniden İngiliz kuvvetlerinin getirilmiş olduğu haberini yalanlamıştır.
Tahran’a gönderilen Amerikan erleri
Londra 3 (R.) — Terhis edilen erlerin yerlerine getirilmek üzere. Tahrana 200 Amerikan eri gelmiştir.
Beşler konferansı
Rusya, Orta Şark meselelerini görüşmek için Beşlerin toplanmasını teklif eiti
Londra 3 (A.A) — İyi haber alan bir kaynaktan öğrenildiğine göre, üç büyük devletin bir konferans yapması yolundaki son gayret Sovyet Kus-yanın Orta Şark meselelerini görüşmek Üzere bir Btşler konferansı toplanma» İçin tekliflerde bulunmuş olmasıdır. Bu telkinin müspet bir tekliften ziyade bir zemini yoklama mahiyetinde olmakla beraber, diğer ilgililerin de. hattâ Suriye baklandaki anlaşmazlık devam ettiği zaman bir Beşler konferansı yapılmasını talebe t mlş olan Fransanın bile müza-
heretini elde edeceği beyan olunmaktadır. Rus teklifi Orta Şarg meselelerinde kendilerini ilgilendiren cihetleri hall'tmek yolunda İngiltere. Birleşik Amerika ve Fransa tarafından yapılan müstakil gayretlerden, doğmuş olabilir.
Sunday Times muharriri de, Suriye hakkındakl İngiliz - Fransız, görüşmelerinin şimdi bir anlayış v» birli £ havası içinde yapıldığını ve bütün Akdeniz bölgesine teşmil olunacağını yazmaktadır.
Günler Geçerken
Cennete girişten güç
Basın kanunu
Hükümet 50 ncî madde* nin tadili tasarısını yeni bir tetkikten geçirecek
Ankara 8 (Taiefonla) — İçişleri Bakanlığı tarafından Basın kanununun Bû nc! maddesinin değiştirilmesi İçin bir tasan hazırlandığını ve bu tasarı ile basın hakkında alınacak bazı kararların Daniştoyın birinci Tanzimat dairesine bırakıldığı malûmdur.
Öğrendiğimize göre, İçişleri Bakanlığı bu tasarıyı bazı değişiklikler yapmak üzere yeni bir tetkikten ge-çlrmea» karar vermiştir. Bu değişikliklerin neden İbaret olduğu henüz malûm değilse de yapılması muhtemel olan değişikllHerde gazete ve mecmua kapatmak hakkını hükümete bırakmamak fikri hâkim olacaktır. Tasan Büyük Millet Meclisinden geri alınmıştır.
Aksak taraflarımızdan biri dc halka kolaylık olacak bazı pratik usullere yanaşmamak, zorluğu azaltacak tertiplere yanaş-ınanıaktır. Hattâ nasılsa böyle bir şey yapılmış ise onu da ilk vesilede kaldırmak bile olağan İşlerimizdcndir. Meselâ aylık tramvay pasoları — kalnbalığı arttırıyor diye — aylardan beri verilmemektedir, Fakat bunu yapmakla kalabalık azalmamı?, ayrıca biletçilerin işi çoğaldığı gibi paso alan müşterilerin rahatı da kaçmıştır. Bereket şehir meclis! aylık paso usulüne dönülmesini tekrar kararlaştırdı. Bugün Boğaziçi vapurları da Denizyolları idaresine bağlı olduğu halde acaba neden meselâ Kadıköy iskelesinden Beykoza kadar bir bilet alamıyoruz da o seferi yapmak için iki gişeye başvurup beklemeğe mecbur kalıyoruz? Bizim basın biletleri de — mıntaka ve ücret itibarlle aynı derecede bulunmakla beraber — köprü ile Haydarpaşa arasında geçer, fakat Beşrktaşla Üsküdar yolunda sökmez! Pendikten Floryaya kadar hlikmü olan bir bilet alınamaması da acayiptir. Zira her iki hat bir İdarenin elindedir ve banliyö trenidir Para neticede tek kasaya ve hesaba girecektir.
Girmese bile başka memleketlerdeki gibi bir gişeden çeşitli biletler verilebilir Netekim Anadolu Demiryolları şirket iken ayn bir idareye bağlı olan vapurlar için de bilet verirdi; sonra hesaplaştırdı. Vagon-11 İdaresi nasıl, bütün dünya vapurları ve trenleri İçin bilet kesebiliyor? Mesele yalnız nakli vasıtalârile de bitmez. Bir çok Avrupa şehirlerinde tiyatro biletinizi, tiyatro kapısına kadar uzanmadan semtinizdeki bazı satıcılardan almak mümkündür. Düşününüz kİ akşama gideceğiniz tiyatro bileti için yer bulamamak korkusile gündüzden oraya kadar bir sefer yapmak, vakit kaybetmek, yorulmak, para harcamak, tramvayı doldurmak lâzım geliyor. Değer mİ? Hattâ kapı önü kalabalığını azaltmak maksadile tütüncülere — küçük bir kâr karşılığı — sinema bileti sattırmayı bile düşünmelidir Bizde halkın rahatından ziyade sermayedarların zahmete katlanmaması, yorulmaması. üzülmemesi ve paranın en kolay şekilde kasalarına girmesi cihetine ehemmiyet verilir.
Ayrıca bütün nakil vasıtaları nizamnamelerine, sömürgeye yakışır eski imtiyazlar yadigârı ahaliye zorluk çıkarıcı — şeytanın akima gelmez — Öyle yasaklar ve şartlar konmuştur İd Allah, cennetine sokup sonsuz rahata eriştireceği kulları hakkında bile o kadarını lüzumlu va eaix görmemiştir!
Refik Halid Karay
Created by free version of 2 PDF
Sahile 2
A N « A M
SÖZÜN fiELİŞİ .......................................—
Gördükleri hizmetlerle övünen adaylar
Milletvekili olmak, memleket* Milletvekili olarak hizmet etmeği istemek İyi şey. Fakat »on «çimde bir kere daha gördüğümüz gibi Milletvekili seçilmek için İnsanın halk önünde kendi kendini met İletmesi, başarılarım sayıp dökmesi, c-filân işi ben yaptım-, «falan meselede ileri sürdüğüm fikir, fikirlerin en parlağı idi», «başımı ve gözümü sakınmadan hizmet ettim» gibi cümlelerle vatanseverliğini, gayretini kendi dilile övmesi ne olur-olsun çirkin şey!
Hele Milletvekili olmak İsteyenin, kendini göklere çıkardıktan Donra vatandaşa: «İşte ben bövle bir adamım, hizmetlerim takdir ed'lmedi, sen beni takdir et. Milletvekili seç» diye seslenmesi yürekler acısı bir anlayışsızlık örneğidir. Çünkü. Milletvekilliği hiç bir zaman, hizmetleri takdir edilmemiş, muayyen bir dereceden fazla yükseltmem iş, kenarda kalnnş, erken tekaüde şcvkedîlmiş olanların uğradıkları bahtsızlığı gidermek İçin Icadcdllmis bir mevki değildir. Hattâ millete hizmet etmiş olmak da Milletvekili olmak için kâfi bir vasıf sayılamaz. Çünkü pek az istisnaslle herkes millete hizmet eder. Millete hizmet etmenin mükâfatı da Milletvekilliği değil, bu İşi memur olarak yapmışsa aldığı aylık ve» 3 trkaüdiyedir. Yaptığı hizmet karşılığı hiç bir mükâfat görmeyen adam bile İyi hir vatanileş olarak ürerine düşen vazifeyi j-pv**''" olmanın huzurile yetsin>r.
Hic kimsenin vatandaşa dönüp «neden beni Milletvekili seç-nryorsun?». «neden iktidar sandalyesine beni oturtmıyotsun.» demeye hakkı voktur. Vatandaş kimi beğenirse, kimi kendisine Vekil olmaya lâyık görüyorsa, kimin hizmet ettiğine değil klm'n edeceğine inanmışsa reyini ona verir. M. Churehlll kadar tnr'llü milletme hizmet etmiş adam zor bulunurken sön seçimde bu zatın pek az rev faztasHe. yani güçlükle Milletvekili seçildiğini hen beraber gördük.
Bizim adaylarımızdan çoğu yapacaklarından ziyade bir «a-n-.«” vaptdılannı sövlüyor ve «elini vicdanına koy, reyini sana en çr.R kim hizmet edecekse ona ver-- diyecekleri yerde, kendileri"*. d'ran sairlerini ırölğede bırakacak cümlelerle övdükten sonra: «Elini vicdanına koy, reyini bana ver!» diyorlar. Aklı basında secici hu cins adaya rev değil, selâm bile vermez!
Şevket Rado
Irak naibi Emir Abdülilâh’ın nutku
nTürkiyedeki seyahatimiz, komşularımızla olan işbirliğini genişletmek lüzumunu bize gösterdi»
Bağdat a (AA) — Irak parlamentosunu açan Emir Abdfllllih şunian beyan etmiştir;
Diğer bulun Birleşmiş milletlerle olan m:nBc.eö‘derimizde faydasını görmek ûmldiy'e Irak. Birleşini, milletler teşKD&tına iltihak etmiştir
Bu İşbirliğinin harb sonrası dünyasında rollerini oynayabilmeleri kin Arap memleketleri arasında bir insicamı temin etmek imkânını vereceğin! umuyoruz.
Arap birliğinden bahseden Emir demiştir ki:
Elde edilen neticeler göstermiştir kİ bu birlik Yakın Sark ve Şark memleketlerinin mûCnfaasuıdn muvaffak olmııs ve şimdi de Filistin lehine harekete geçmiştir.
Naip, Yemen İmamının oğlu olan ve parlâmentonun açılışında hazır bulunan Emir AbdülIHlah Beyfii'ls-lâm’ln ziyaretinin iki memleket arasında mevcut İyi münasebetler! gösterdiğine işaret etmiştir,
İngiltere, Türkiye ve Amcrikaya yaptığı seyahatten bahsedene nr.lp. seyahatinin bu dest memleket’!-rle olan münasebetleri geliştirmeğe yaradığını söylemiştir.
Emir AhdÜlllâh şunları llfive etmiştir :
İngiltere »eyuhatimlz. uzun lamandan beri tecrübe edilmiş olan dostluk bağlarını daha aıkılaçurmıç-tır
Amerika seyahatimizde tarım ve endüstri sahasında modern bilgiye dayanuarak ne ölçüde terakkiler kaydedileceğini gördük.
Turklyedeki seyahatimiz komşularımızla olan Inbirljğl ve münasebetlerimizi tanzim husularını genişletmek lüzumu bize göstermiştir,
Emir Abdülüâh, dönüşte amcası Ürdün Emir! Abdullah’ı da ziyaret ettiğini ve k-ndlslyle İki memleket arasındaki dostane bağları kuvvetlendiren görüşmelerde bulunduğunu ilâve etmiştir
Bundan sonra Emir. , yalanda bir Bava Bakanlığının tesis edileceğini ve İr "Perin hayat şartlarının daha İyi bir duruma getirileceğini açıklamıştır.
Basan Kabbalı saylavlar meolUı başkanlığına ve Nur! E] Salt paşB da ftyan mecüsl başkanlığına seçilmişlerdir.
Harbde Rus
kayıpları
Tek dünya Parlamentosu
Türk - Ingiliz ticaretine dair bir Ingiliz dergisinin yazısı
«Tiirkler artık şunu anlamalıdırlar ki mallarım herhangi Hat e satacakları günler geçmiştir. Fiatleri indirmek zorundadırlar»
Londra 2 (AA) — Haftalık «Orest Brtnln nnd thş Bat» dergisi, Türkiye İle İngiltere arasındaki ticari mübadeleyi inceiiyerek şunları yazmaktadır:
»İngiltercnLn Türkiye İle olan ticareti nazik bir durum arzetmektedir. Bu dürüm bütün İngjlterede endişe veriyor. Bu hal çok esef edilecek bir haldir; alra Türklycnln harbdeu evvel Almanya İla yaptığı vo mecmu ticaretinin yüzde 50 sini teşkil eden ticaretin bir kısmini elde etmemiz için ?U an en müsait olanıdır ve eğer bu fırsattan şimdi İstifade etmezsek, böyle bir şan? muhakkak kİ bir daha hiçbir zaman ele gcçmlyecektir. Ta-blatiyle, barış zamanında büyük ölçüde satırı almalara girişmek hususunda treddüdedlllr ve fakat gene böyle zamanlardadır ü hükümet İlilen müdahalede bulunarak ticaret âlemine, yeni şartlara İntibak için zaman kazandırmalıdır. Ancak bu suretledir İti. bir daha başkalarına kaptırmamak üzere Türk pazarını kazanabiliriz.
Elbette herkes bilir kİ, derdin esası Türk mallarının pahalılığıdır. Harb
zamanında bunun pek o kadar ehemmiyeti yoklu; fakat bugün bu hal, Türk dostlarımızın mallarını Ihracet-melerlne mâni oluyor.»
Makalede bundan sonra, Türk İhraç mallarından çoğunun üzerindeki kontrol Iarm gevşet ilmesin de u ve transit* verilen rüçhan, vc son 2limanlarda İthalât hakkında alınan tedbirler vs bllhıuea İthalâtı azaltmak yolunda çıkarılan 111 numaralı tâmlm gibi İhracata her türlü kolaylık sağlama kararından bahsedilmektedir.
Bundan başka, yazıda IMS hasadı ve 1844 iln satılmanuş Blokları He bilhassa palam at ve tiftik uurumu ele alınmakta ve bu durumun Türkiye İçin önem! belirtilmekledir:
Muharrir, makalesini söyle bitiriyor:
«TürkLer artık şunu anlamalıdırlar ki, mallarını her hangi bir fiate satabilecekleri günler geçmiştir Fiatleri İndirmek zorundadırlar. Ve bunu ne kadar geç yaparlarsa vaziyeti de o kadar güçleştkeçelker ve »onunda gene kendileri ziyan edeceklerdir.»
Hayvan ürünleri sanayii
Erzurum bölgesinde kurulmak için ircelemeler yapılıyor
An sara 3 (Triefonlft» — Ekonomi Eûfcaniığı Erzurum ve çevresinde hayvan ve hayvan ürünleri sanayii kuri.lracsı çıralındaki çalışmalarına devam etmekledir. Bakanlığın yaptığı İne. İrmeler ararında büyük şehirlerin et İhtiyacının sağlanması, bu bölgede barsak, boynuz, et konservesi fabrikaları. asri mezbaha, soğuk hava de-pc'arı kurulması da vardır.
Tarım Bakanlığı da hayvan ve yağ nebatları z’raatjnln düzenlenmesi İçin incelemeler yapmakladır. Bu incelemelerde yağ, peynir, süt ve nebat! yaSlar üzerinde bilhassa durulmaktadır,
Her İki Bakanlıkça yapılmakta olun bu İncelemeler sonunda gerekil programlar hazırlanacak ve yurdumuzda pek yeni bir sanayi kurulmuş olacaktır.
Tarsus’ta sel
Taşan Kusun deresi bazı köyleri bastı
Ermenilere Rusyada yerleşmek hakkı veriliyor
Paris 2 (AA.) — Sovyet radyosunun bildirdiğine göre, Halk komiserleri konseyi öze! bir kararname İle dünyanın muhtelif yerlerinde bulunan Ermenilere arzu ettklerl takdirde Rusyada yerleşmek hakkını vermiştir.
Brezilya’da seçim
Londra S (R.) — Brezlyada Seçimler hararetle devam etmektedir, içlerinde büyük miktarda kadınlar bulu? nnn seçiciler seçim yerlerine akın etmektedirler’ Seçimlerin neticesi 15 güne kadar anlaşılacaktır.
Tarsus 2 (AA.) — Devam eden yağmurlardan dün Kusun deresi İle Tarsus çayının kabarması neticesi sular Halitağa, Karafakı, Man taş, özel, Kırla köyleri He Kavueak ve Karaca -Aslan çlfliğ! etrafındaki araziyi tamamen İstilâ etmiştir. Can ve mal kşyıbı yoktur, ilgili makamlar gereken tedbirleri almıştır. Zarar ve ziyan henüz tablt edilmemiştir yalnız bir kiremit imalâthanesi se! sularından yıkılmıştır.
Avusturya’ya karşı îngilterenin durumu
Beyrut 3 (R.) — Avusturyada tetkiklerde bulunmakta olan İngiliz saylavlar heyeti başkanı tarafından dün verilen İzahatta bu memlekete karşı İngiliz riyaseti tasrih edilmiştir. Başkan vermiş olduğu bu izahat sırasında Avusturyadald İngiliz askeri konseyinin yerine sivil bir konsey kurulacağım heyetin başlıca çaıışma gayesinin bundan ibaret bulvmdiaıfuı-nu bildirmiştir.
Harb esnasında ölen Yahudîler için âbide
Beyrut 3 (R .) — Harb sırasında Av-rupada ölen 3,500,000 Yahudlnln hâtıralarını anmak üzere. Franckfurt şehri dolaylarındaki kampta bir âbide vücuda getirilmiştir.
Bir İngiliz tecrübe uçağı parçalandı
Londra 3 (R.) — Büyük bir İngiliz uçağı yere düşerek parçalanmıştır, İçindekiler Ölmüşlerdir. Bunlar arasında başpllotla Tecrübeler dairesi reisi bulunmaktadır.
MUKADDES YALAN
Sazan: Leon Malicet Çeviren: (Vâ , NÛ)
—■ ■■■ ı Tefrika No. 4fi...— —
Maksatlarınız olduğunu, görün-
memek İstediğinizi büdirdim.
«Orasını unlıyorum, Fakat bu •oğukta niçin ormanda bekliyor?» dedi. Sonra, hemşirenizin ne kadar sevineceğini aovledl. Kendisinden ayrıldım. Benim arkam sıra çıkıp şatoya gidecek, herhalde çok geçmeden de buraya gelecekler. Doğrusu bu dostunuz sizi pek çok seviyor, mösyö Jacçuee.
— Bundan eminim. E?er böyle bir dostum olmasaydı, üzerime aldığını vazifeyi muhakkak başaracağımdan •mln olmazdım.
— Artık ümitsizliklerin yanına bile yanaşmayınız, Mösyö Jfiequea, İntikamınız yaklaşmıştır.
Jacdues omuz silkti. Tekgöa muhavereyi değiştirmek istedi:
— Kuzum, şimdi neredeyiz? Ben gardan çıkar çıkmaz, doğruca Plerre de Perceyln evine gittim. Bonra da tarif ettiğiniz gibi buraya geldim. Amma nerede bulunduğumuzun doğrusu farkında değilim.
— Bizim şatonun birkaç dakika Ateşindeyiz. Bu göt hususi parkımızın
Rusyanın harbden evvelki nüfusunun yüzde onunu buluyor
Paris 2 (AA.) — Rusyanın uğradığı İnsan kayıplan hakkında Rus hükümeti tarafından şlmdlve kadar resmi hiçbir rakam yayınlanmamış olmasına rağmen, Sovyet İktisadiyatı hakkında araştırmalar yapan Paris enstitüsü Rus kayıplarının 17 milyon olarak tahmin etmektedirler. Bıı tahminlere göre muharebe meydanında aldıkları ynralar neticesinde ölen askerlerin sam'i 7 milyona varmaktadır ,
Sivil halkın uğradığı kayıp ordunun kayıplarına nazaran daha fazladır. 5 milyon sivil öldürülmüş, 5 milyon sivil de açlık ve soğuktan ve Almanların sürgün etmeleri neticesinde ölmüştür. Yaralıların sayısı 11.500.000 olarak tahmin ediliyor.
Bu rakamlara göre. Rusya harbdtn evvelki halkının yüzde onunu kaybetmiştir.
Arnavutlukla seçim dün vapildi
Beyrut 3 (R) — Arnavutluk seçimleri dün yapılmıştır. Seçimlere iştlrâk nispeti % 82 dir. Seçimler tam bir sükûn İçinde cereyan etmiştir
Londra 3 (R) — Arnavutluk seçimleri dün tam bir sükûn İçinde cerevan etmiştir. Nihaî netice bir İki gün İçinde anlaşılacaktır.
İtalya’da kabine buhranı
Londra 3 (R) — Rom adan alınan habere göre, M. de Gasperr! kabine teşkili 1n!n bugün, dahi müzakerelere d:vam edecektir. Görüşmelerinin şimdiye kadar bir neticeye varmadığı anlaşıl-I maktadır.
Pravda gazetesi, bu projenin aleyhinde bulunuyor
Moskova 3 CR) — Bugün yazmış olduğu bir makalede «Pravda' gazetesi, son günlerde ileri sürülen «Tek dünya parlâmentosu» ve «Tek devlet» nazarlyelerl-ni tenkldetmektedlr, Pravda bu hususta bir çok şeyler söylenebileceğini yazdıktan sonra, bu prensiplerin kabulü halinde bu teşkilâta lştlrâk edecek olan devletlerin salâhiyetlerinin tahdit edileceğini, bunun hlr de doğru olmadığını, çünkü m’’îî hâkimiyetlere son verileceğini belirtmektedir,
Pravdaya göre, teemmül edilmekte olan bu venl nrenslpler. Birlenmiş Milletler beyannamesini kökünden baltalamaktadır,
Yahudi m?ll?rına Aranl arın bovkotu
Beyrut 3 (R) — Yahudi mallarına karsı AraplaT tarafından tatbik edilecek olan boykota! hakkında bugün Birlik umumî kâtibi Azzam bey tarafından gereken İzahat ve talimat verilecektir, _____________
49 Japon harb suçlusu
Beyrut 3 (R) — Tokyo'dan bildirildiğine göre, Gl. Mac-Art-hur yeni bir harb suçluları listesi hazırlamış ve bunu Janon makamlarına vermiştir. L!ste 49 kişinin İsmini havi bulunmaktadır. _________ _____
Rus - Bulgar maçı
Moskova 3 (R) — Sofyadan
alman habere göre, dün yapılan futbol maçında. Torpedo adındaki Sovyet takımı Lokomotif edın-daki Bulgar takımını 3-1 yenmiştir.
hududunu teşkil ediyor, İşle, dostum, Tekgözt Ben burada doğdum. Benim çocukluğum buralarda geçti. Sevdiğim insanlar hep burada yaşar. Hiçbir şey değişmemiş. Neyi nasıl bırak-tımsa öyle buluyorum. Vaktiyle, istikbalden tamamlle emin, malikânemin yu ağacına sırtımı verirdim. Bütün bu maceraların başıma gelebileceğine hiç İhtimal vermezdim. Halbuki, şimdi, bak. nasıl yıpranmış olarak burada bulunuyorum.
— Kederlenmeyiniz, gönlünüzü ferah tutunuz, Mösyö Jacçucs!
— Kalbimi bugün artık bir kin bürüyor. Ben eski adanı değilini. Dudaklarımda, o askl neşeli şarkılar yok. Bir utancın yükü altında eziliyorum.
Ekiyim elleri İçine aldı, ağlamağa başladı.
Tekföz, onun omuzunu okşadı:
— Metin ölünüz, dcıtum — dedi. — Bu kâbus sona erecek. El birliğiyle çalışacağı» Size karşı yaptığım hak-noiıkten uşağınız olarak ödeyeceğim.
— Bu »özleri tekrarlama! Mûstem-iekedenberi hep bunlar.
Bir müddet sessiz durdular. Bir on.
Tek göz, kulak kabarttı:
— Bir a aba »eril - dedi
— Evet, ben de İşittim. Bu tarara doğru geliyor. İhtimal bizimkiler değildir. gizlenelim.
Eu tedbire hakikaten hacet varmış. Zira gelen Plerre değildi.
Tekgöz:
— Bir eşek arabası! — diye haber verdi. — İçinde de dilene! taliki: bir kadın. Burada ne arıyor acaba? Randevumuza mân! olmasın?
Lnmblne. her zamanki ziyaret yerine gelmişti. Eşeğine seslendi:
— Dur yavrum, dur yavrum! Her sefer geliyoruz, hâlâ öğrenemedin ml? Anladım, anlndun. Bu sefer şeni kar şaşırttı.
Hayvan durdu. Kadın bir müddet düşüncelere daldı. Sonra, yarı deli bir halde yüksek sesle söylenmeğe başladı:
— Ben İneyim. Oöl kenarına kadar alil bacaklarımla sürüneyim. Sen kuru yapraklardan yisedu.-. eçekelı-lm. ■ Onlar BldMIdöler. Neylersin, Udiniz do ’blkes kaldık. Na bulursak açlığımı-n onunla körlrteeefle S»n çocuğumu çok severdin, değil mi? Seni şımartır dururdu. Arabaya yakılırken anıranın öldükten sonra da onu çok bek-!“d!n Oö’ün ynHarda kaldı, gelmedi. İH e gittiği yer .yn gölün dibidir. O cündenborl- ceninle ben hiç buradan aynlamıvoruz. Bu meşum çölün etrafında tavaf ediyoruz
Donmuş suyun yanma doğru yürürken hıçkırıyordu. Müşkülâtla sürükleniyordu. Topallıyor, sendeliyordu.
Jacqesüa arkadaşının gizlendikleri çalılıkların biraz ötesinden geçti.
Jacquu:
— Zavallı kadın! — diye mırıldandı. — ne dindirilmez elem! var. Eli para çantasına gitti.
— Haydi, şunu görünmeden arabasına bırakıver. Tekgöz. bari karnını doyursun.
— İyi amma, ah burada fazla kalmasa. Mâni olacak.
Jecnues. saate baktı.
— şimdiye kadar gelmeleri lâzımdı. — dedi. — Niçin hâlâ görünmediler acaba? İçimde fena bir his var.
Bu muhavere sırasında, ihtiyar kadın, göl kenarına yaklaşmıştı. Feryatları jaçgueş’a kadar ulaşıyordu.
Tekgöz:
— Sakın bu kadın kendini suya at-mnsın? - dedi.
Lamhlne. haykırıp duruyordu:
— Dört »ene oldu, »en öleli, evlâdım! Berllngotl
TekgÖL arkadaşının fenalaştığını gördü:
— Ne oluyorsunuz? - diye tordu.
— Bu kadının kim olduğunu anlt-yamftdm mı? Ben onu şahsan tanımazdım. Fakat mevcudiyetini bilirdim. işte tesadüf bunu karşınına çıkardı.
CArkıun var)
İstanbul milletvekilliği (Baş tarafı 1 inci sahifede)
Çarşamba günü aaat lö dan İtibaren Umumi meclis salonuna konulacak oy şasdıtına oy atılmasına devam edilecek re müteakiben teftiş heyeti sandığı açarak oy pusulalarını sayacaklardır. O gün tstanbuldan. kimin MİiletvcklUlğlne seçildiği kat! olarak anlaşılacaktır.
Şehir hududu dışındaki' kazalarda seçim neticesi anlaşılmıştır Buna göre B. Hakta Tank Us'un 108. B. MekkI Hikmet Gelenbeğ'In 71 B Züh-tü Çubukçuoğlunun da 43 oy kazandıkları anlaşılmıştır. Bu suretle mülhakatta ekseriyeti B Hakkı Tarık Us kazanmış oluyor.
Dün konferans salonunda sabahtan akşama kadar seçimin bütün safhalarını yakından taklbFden muharrirlerimizin mahalli tetkiklerine göre oylarını kullanan İkinci seçmenlerden büyük bir çokluğun B. Hakkı Tank Us lehinde kullandıkları Bulaşılmaktadır. Çarşamba günü yapılacak tasnif sonunda da Basın birliği reisinin. îstanbu] MDletvekllHğlne seçileceği kuvvetle tahmin e dilmektedir.
îzmirde B. Sedat Dikmen seçildi
İzmir 3 (Telefonla) — Dün yapılan Milletvekilliği seçiminde on bir adaydan Parti başkam B. Sedat Dikmen seçildi. İzmir’de 428 ikinel ınün-tehlp vardır. Tasnif neticesinde bay Sedat Dlkmen'in 245 rey aldığı anlaşıldı. Sandıktan dört oy mnılarn da boş çıkmıştır.
Ödemiş, Bergama ve diğer ilçelerden gelen neticelere göre de bay Sedat Dlkmen’in oldğı oy yekûnu 897 dir kİ bu suretle mülhakat dahil olmak üztre seçime iştirak, eden 1135 seçmenden 897 sinin reylerini B. Sedat Dlkmen’e verdikleri anlaşılıyor.
İzmir adaylarından B. Salt Odyak 100 profesör B. Hali! Şaklr KAhya-oğlu 41, avukat B. Kemal Oskay 20, c-kl hususî muharebe müdürü B. Fehmi 10, B. Asım Aksaçı 15, Ekmel Kavur ö, B. döktür Raşit Borataç 5, avukat B. Yalçın. Dflğlnr 4, mahalle muhtan Kâzım Es 4 rey almış:ardır. Kocaeli Milletvekilleri
Adapazarı 2 (AA.) — Bugün iki Milletvekilliği İçin yapılan seçimlerde eski Belediye başkanı veteriner Ahmet Faik Abasıyanık 370, amiral Şükrü Okan 350 oyla Milletvekili «e-çllmlşlcrdlr.
İkmali Rüştü Oksal 340 oy almıştır.
Denizlideki ®eçim neticesi
Denk-.ll 2 (AAJ — Açık bulunan Denizli Milletvekilliği İçin bugün yapılan secim Kınımda serb’s adaylığını koyan 25 adaydan yüksek ziraat enstitüsü iktisat şeti Cemil Çalg-lnar. Milletvekili seçllmltir.
Muğlada B. Abidin Çalar seçildi
Muğla 2 (W — tlimkfc 4Ö0 İkinci «ermen vçim« iştirak «tmlştir 292 oyla H C. H P. idare»! kurulu başkanı Abldln Caklr Milletvekilliğine seçllmlşlerdtr.
femlr Cumhuriyet «evcisi yardımcısı Muhsin SÛnnetcloMu İkinci gri-mektedtt._________________
Dört Fransız bankası devletlestirildı
Londra 3 (R) — Transı? meclisi dün gece uzun sûren btr iç-tlmada bulunmuştur. Bu içtima neticesinde başlıca 4 Fransız bankasının devletleştirilmesine karar vermiştir. Kar&r 3 muhalif reve karşı S2Û reyle kabul edilmiştir.
Bir iyi haber: Celâl Bayanın kurmak üzere olduğu parti
(Baş tarafı 1 inci sahifede)
Celâl Bayar, siyasi hayata yeni ve dışardan katılma olmadığı gibi bizzat C. Halk partisinin içinden yetişmiştir. Hattâ Halk partisinin kuruculanndan olmakla İftihar eder. Bu durum, kendisine yalnız uzun bir tecrübe sahibi olmak bakımından büyük değer vermekle kainuyacak, ayrıldığı ve karşısına geçtiği parti ile münasebetlerinde hem faydalı bilgi, hem daha candan irşat kaynağı olacaktır.
Celâl Bavar, u2un yıllar C Halk partisi hükümetlerinde Vekillik, Başvekillik etmiş, bugün hâlâ iş başında bulunan arkadaşlarının şeref ve mesuliyetlerini paylaşmış, iş başından pek yeni ayrılmış biı- devlet aeta-mı olmak sıfatile de Halk parti-sinin ve hükümet mekanizmam-nın zayıf noktalarını, eksiklerini en iyi bilen müstesna insanlardan bîridir. Bu yakın geçmişteki Halk Partisi ve devlet vazifeleri yeni parti liderine, kontrol ve memlekete hizmet imkânı bakımından. bâşka hiç kimsede bu-lunamıyaeak bir üsîün’ük veriyor.
Bütün bu düşüncelerledir ki Celâl Bayai’in parti kurmava karar vermesinden dolavı derin, samimî sevine duvuvoruz ve hâdiseyi gerek memleket, ger^k Halk partisi için talih eseri savıyoruz.
Savın eski Başvekilin parti programını, ilk arkadaşlarım ve gavelerini henüz bilmemekle beraber — bu sahadaki düşüncelerimizi partinin ortnva çıkmasına saklavarak — hazırlıklarında şimd’den kendisine ba^an dilemek bizim için pu büvük zevktir, Necmcddin Sadak
t ki randevu evi
Taksimde bir apartımanda oturan Agavni üe. Parmakkapıda dlğfer bir a par limanda oturan Aspasyanın randevuculuk yaptıkları dün gece alâkadar memurlar tarafından tesbit edilmiş, bu evlerde bulunan yabancı erkeklerle kadınlar hakkında lcabe-den kanunî takibata girişilmiştir, •
Kadın yüzünden cerh
Küçükpszarda oturan Hamdl ile Hafız Katahan adında biri kadın yüzünden dün gece kavga etmiştir. Karahan bıçakla Ham-diyi muhtelif yerlerinden yara-Jarmştır." _________
Bir kurt köpeği btr çocuğu ısırdı
ArnûVutköyüntîö oturan Musa Kâ-nm adında birine alt kurt köpeği, b« ■abah o civarda daJ&strksn, altı yadında Dursun adında bir çocuğa çar-pnrak yere düşürmüş ve muhtelif yerlerinden ısırarak ağır şekilde yaralan manna seb“bo!mıutur. Dursun v» köpek kuduz hastanesine kal dinlim?-lardır. Masa Kâzım hakkında kamın! takibat yapılmaktadır
Kastamonu - İnebolu yolu kardan kapandı
İnebolu 2 (AA.) — Üç gündür ra-ğan kardan FCastamunu - /neboîn yolu kapanmıştır. Dculıda fır’.ma

3 Aralık 1045
I ■* A M
Sahile 3
AKŞAMDAN AKŞAMA
bu-lıer Eser Mc-
Diğeri «Türk taşıyor.
Türk Dil bilgisi
Aukarada toplantılarında taaduğunı dil kurultayının kolu bir canlılık gösterdi, halinde semerelerin! verdi,
•elâ benim ayrıldığım gramer encümeninde Ahmet Cevat Em. Tç'nin önümüze çıkarılan eserleri, Türkçe n i ıı gramer ve sentak-■iir zemin teşkil ediyor. Bu ki-toplardan biri iki yüz kusûr bü-vtik sahif eliktir «Türkçede isim temelleri» başlığını taşıyor ve 19+8 yıhndR basılmıştır ve daha mUhlmmi ise, Dilbilgisi.+ başlığını ■Tiirfcçenin bugünkü ve geçmişteki gelişimleri üzerine gramer denemesin olduğunu tcvazula bfldiren bu 1945 tarihli ve 60ü sah i f eli kalın kitap, Ahmet Cevat Emre gibi emsaline nadir tasladığım çalışkan ve geniş malûmatlı Hr profesörün son senelerini işgal1 etmiştir. Bunun yazılması sıralarında, İstanbullu bir çok kalcın sahibi «idarin birlikte muhtevi-yvttite unm uzadıya ben de ts-tuşnuriını. Kitabın büyük bir kısma, haftalarca müddet heyetimize okunmuş, misalleri üzerinde ediklerin fikirleri sorulmuştu. O »amandan intibaını. «Türk Dilbilgisi» nin Türkçeve tor temel kitap teşkil ettiği. Hurlar sonrn bile bu kitaptan istifade olunacağıdır. Yine bundan faydalanarak okullar için bir Türk grameri yazılabilecektir. Böyle teme] kitaplar ohnassa, Türk grameri ya eskiden olduğu gibi Arap ve Fars, ya daha sonra olduğu gibi Fransız tesirinde kalır, Ahmet Cevat. dev gibi me-aatsîle Türkcede kılı kırk yarmış, her şekilde her kelime parçasının Bjfıisnik1vet>ni, ruhunu hlee «enlin nikellerle göstermiştir Bu kıtan valniE Türkceyi değil. İh-tîmel bfltUn dil bilginlerini ilgilendirecektir Zira bunda Türkçe gfal ihtişamlı bir d!l ülkesinin bakir sahalarında keşif aeyahat-f*rl yap’lmış, topoğrafya haritası cfcftmtetlr.
®
Tiirkçeye 14)700 terim
Dil kurultayının diğer encümen faaliyetlerinden ve her kola ait neşriyatından da ayrıca bahsedeceğim. Yanılmıyorsam, besinci kurultayın en önemli, meselesi terimlerdi: Ortaokullarda bir mefhuma karşılık beş ayrı ayrı ıstılahın talebeye ayrı ayrı zamanlarda beHetildiği olmuş. T. D. K. mümessiller ile İstanbul ve .İnkara üniversiteleri profesörleri arasında hayli tartışmalar oldu. Bıı hal anarşi dUye bile anıldı.
Takibettiğira bu münakaşalarda ihtisasa müteallik pek garip şeyler öğrendim:
— Terimleri tercüme yelile dahî alamaya. Zira başka lisanlarda da hatalar olmuştur. Halkın «katı» saydığı her şeye te-rünter dilinde de «katı» deyip çıkamayız. Katranın üç günde. mühür mumunun üç senede, camın Hc asırda eriyen birer «aheste akan mayi» oldukları aalaşılmıştnr. Mademki fe-yfmlerimtei yeni koyuyoruz, fennin son telâkkilerini dikkate alarak. her şubedeki feri adamları ve dilciler birlenerek bir neticeye varmalıyız.
Bu hususta varılan neticelerin ne olduğunu ajanslardan öğrenmek mümkündür. Ben yalnız 14.700 en lüzumlu üniversite teriminin üniversitede salahiyetli kimseler tarafından hazırlandığını haber vereyim. Bunlar arasında: 1 — Eskiden heri kullanılan menus sözler, 2 — Beynelmileller, 3 — Yeni ihdas edilenler vardır.
Şayet bir kelime bir çok dillerde kullanılıyorsa, beynelmilel sayılmış, hangi lisandaki şekil bizim tel Sff uzumuza uygunsa ona yakın bir şekli kabul edilmiştir.
Tüıklerin eskiden beri Derle dikleri bîr çok şubelerde, meselâ mü seli İtlikte tâbirlere* cidden »engin oiduğumuc bu münasebetle ortava çıkmıştır. Onun İçin, yukenki üc bölümden beynelm’-1 telleri bu kabir şubelerde pek faz'a kullanmak lâzım m içtir.
Bir taraftan hüküm anarşi ve terini İhtiyacı .......
müdahaleyi fcabrttiriyoMu. Diğer taraftan acele ve vnnhs birj şeyler yapnrak he» defa d».K|«n| tor terimi altıncı defa değiştirmek korkusu teennrv! gerektiriyordu. Onun lebi hüytik ımm tartışmalar oldu Beşinci dil kurultayım blHm.(ı«a hu tertmîer mecetesâ uğı*#ürdı
(Vâ - MA)
gohne-
süren süratle
İŞSEHİR HABSRLERİİ
Eminönü Halkevinde
Beşiktaş, Ertosis’i
1-0 mağlûbetti
Siyahbeyazlıîar, yegâne gollerini ikinci devrede penaltıdan yaptılar
Bu seneki konferanslara bu akşam ballanıyor
Her sene büyük bir alâka 11e karşı-, lortan Eminönü Halkevi müstakil' konferanslarının S İnci yıl şerhi 3 aralık 045 pazartesi günü saat XB,30 d& rektör Tevflk Sağlam'm bir açış sözü Ue bağlıyacaktır. Konferanslar her hoîta pazartesi, perşembe günleri verilecektir. Bu yılki seri aynen sudur:
3,12.045: Ord. Prof . F. NeunıaTk (Vergi reformu), 6.12.945: Burhan Felek (Münkaçh). 10.12,944: Ord. Prof. Şükrü Baban (Yüksek tahsilin mânası), 13.12.946: Dekan. Ord. Prof. Ömer Celâl Sarç (Türkiye nüfusunun gelişmesi), 17.12.945: t Galip Arcan (Söz söylemek sanatı), 28.12.945: Prof. Sabrl Esat fflyavüşgll (PruI Vatery ve deniz meaerfağı), 24.12,045: Cemal Nadir Gülar (Amatörlük). 27.12.945: Feridun Plrimtekin (İetanbulun Türkler tarafından saplı), 31.12.945: Prof. Dr. Hıfzı Velctet (Çocuklar ve kanunlar), 3.1.946: Hüseyin Cahit Yalçın rHarb sonrasında dünya variyetli. 7.1.046: Ord. Prof. Alfred İcaac (Harb »onrası İktisâdi problemleri), 10.1.946: Prof. Dr. Yavuz Abadan (Bugünün meşeleri), 14.1.046: Prof. Dr. Ekrem Şerif Egeli (Hislerimizi nasıl terbiye etmellylsî', 17.1. 046: Doçent Dr. Bülent Davran (Beslemelerin hulctıkl vaziyeti), 4.3.946: Tabir Nejat Oencan (Tevfik Fikret), 7.3.946: Prof. Dr. Kâzım İsmail Gür-kan (Hormon ve hayatı), 11.2.946: Doçent Dr. Ahmet Ali özeken (Türkl-yenln sanayileşmesi). 14JJ.B48: Prof. Halide Edib Adıvnr (Edebiyat), 18.3. 948: Doçent Dr. Hıfzı Timur (Bizde ve dünyada kadının siyasi hakları), 21.3. 946: Doçent Cevdet Perin (Fransada halkçı edebiyat cereyanları), 25.3.946: Prof. Dr. .îullus Hlrsch (Çalışma ve sağlık), M.3.M6: Prof. Dr. Muzaffer Şevki Yen er (Ab bolsenme. çok beslenme. Zarar ve faydalan), +.4.946: Ord. Prof. Ali Fuat Başgll (Gençlerle konuşuyorum), 8.4.946: Prof. Dr. Refik Şükrü Suvla (Dış ticaretimiz nasıl gelişecek), 11.4-046: Prof. Dr. Naci Bengisu (Körlük sebepleri . ve körlükle mücadele), 15.4.946: Dekan Ord. Prof. Emin Onat (Anıt- kablr>, 18.4.0+8: Prof. Dr. Hüseyin Nail Kübalı (Devlet ana hukuku üzerine konuşma).
İngiliz çocuklarının re»im sergisi
Evvelce Yozgat Vilâyet öğrencilerinin hazırladığı ve Londra Halkevi İla diğer birçok şehirlerde teşhir edilmiş olan serginin İngllterede gördüğü rağbet, üzerine, tngilla Kültür heyet-1 tarafından bir müddet evvel Ankara-da açılan 4 İle 17 yaş arasındaki İn-güte çocuklarının eserlerinden mürekkep bir wrgt açıldığını yazmıştık.
Serginin Ankarnda gördüğü rağbet vo uyandırdığı ilgi üzerine, İngiliz Kültür heyeti, eserlerin İstanbulda da teşhirini düşünmüştür. Bu ayın beşine! çarşamba günü saat 17 de Baye-rit meydanındaki İnkılâp müzesinde açılacak olan sergide, İngiliz çocuklarının birçok resimlerini görerek, onların hayallerinin zenginliğine, renk imtizaçlarına, buluş ve düşünüş kabiliyetlerine şahldolacağız.
Bu mütekabil temasların, kültürel münasebetler! takviye edici en verimli bir yol olduğuna şüphe yoktur. Bu İtibarla bu gibi temasların daha sık Te mümkün olan her sahada yapılmasını temcimi ederiz.
Kara köy’de bir otomobil kazası
Bu sabah Karaköy’de bir otomobil kazası olmuştur. Şoför Ahmet İdaresindeki otomobil Ue Tophane caddesine saptıktan blras sonra otomobili elektrik diriğine çarptırmış ve yanında oturan bir yolcunun ayağından yaralanmasına sebebiyet vermiştir, Yaralanan yolcunun adı Rlfat' tır vtderhsû Şişi l çocuk hastan Mine kal dinîm ıştır .
K&ri mektubu
Hâlâ beklenilen cenap
Hukuk mezonuyum. Bir buçuk sene önce posta ve telgraf umum müdürlüğünde bir vazifeye girmek lstrdlm. kan casus bir cevap He bu vazifeden mahrum bırakıldım. Bunun tüterine Danıştay» mürncaat »t tim. Şimdiye kadar buradan cevap alamadım. Ailece perişan haldeyiz. Alâkalı makamların dikkatini çekerim.
MEHMET HİKMET ÇANKAYA
Bu akşam «bat 20.30 dc
Komedi kumunda
Zarasız yalan
Şehrimizde misafir bulunan Yuna-nlstanın Enosla kulübü futbolcuları dün İkinci maçlarını 20 binden fazla muazzam bir kalbalık Önünde İstanbul şampiyonu Beşiktaşla yaptılar ve neticede ancak, o da penaltıdan olmak üsere, yedikleri tek golle 1 - 0 mağlûboldular.
Dün maçı seyre gelen kalabalık şimdiye kadar sahalarımızda eşine raslanmıyan derecede İdi ve ezeli der-dlmîs olan sahasıslık meselesi dün de kendin! gösterdi. Bu maçı taklbetmek İçin uzak yerlerden birçok fedakâr-, lıklara katlanarak gelen binlerce nte-! raklı maçı seyretmek İmkânını bulamadan miiteeesslr bir surette geri dönmüşlerdir.
Gene bin zorlukla sahaya giren bahtiyarlar da ayakta maçı kısmen olsun takip İmkânını bulmuşardır.
Dilnkü maçın tenkld ve tafsilâtına gelince: Mağlûp Yunan takımı İki gündür oynadığı oyunlarda hiç de yabana atılacak bir takım olmadığını gösterdi. Havadan uzun paslarla oy-nıvon misafirler, atletik kabiliyetleri ltlbarlle bizim oyuncuların üstünde çalıştılar. Top alışlarında, blzimkierle hemayar olan bu takımın da kusuru tıpkı bizimkiler gibi forvertlerinln kale önünde şüt atmıyarak lüzumsuz paslaşma! arıdır. Beyoğluspor maçındaki durgun ve cansız oyunlarına mukpbll dün daha süratli ve enerjik oynadılar; bilhassa Beşlktaşın tam mân asile baskı kurduğu birinci devrenin İkinci on beş dakikasında müdafaa, başta kaleci olmak üzere çok iyi çalışarak netice üzerinde müessir oldular. İçlerinde en çok göz dolduran oyuncular, kaleci ve dünkü maçtaki oyunlarile iki müdafi, sol hat ve merkez muhacimdir. Diğerleri bu arkadaşları kadar muvaffak olamadılar. Dünkü oyunda olamamalarının sebebi İse dalma geri oynıyan İki santrforu besllyememesl ve İri cüsseli Beşiktaş müdafllerl karşısında havadan oynamalarıdır.
Beşik taşa gelince: Hakkı, Kemal, Hüseyin, Sabrl ve Ömer gibi be? kıymetli oyuncusundan - mahrum olan Slyahbeynzbtar, dün kendilerinden beklediğimiz kombine ve tesirli oyunlarının aksine olarak kısa paslı ve karışık bir oyun oynadılar. Yalnız birinci devrenin ikinci on beş dakikasında bize birinci sınıf bir futbol gösterebildiler. Bu orada Şeref, Şükrü . ve Kereminin gollük birkaç şütünü Yunan kalecisi güzel kurtardı. Müdafaada Yavuz-BedlI iyi çalıştılar: Merkez muavin oynıyan Hlristo İkinci devrenin ortalarına kadar takımın en lyl oyuncusu İdi.
Forvertte İse Şeref eski günlerin! aratan bozuk bir oyun oynadı. Buı hattın yegâne golcü elemanı Şükrü de geri oynayınca solaçık Faruk'un gayretleri semeresiz kaldı. Keraml İle Vedll telâşlı ve ne yapacaklarını bilmeden oynadıklarından, netice Rhn-masina mâni oldular.
Maçın tafsilâtına gelince: Oyunun hk devresi daha ziyade Beşlktaşın baskın altında cereyan etti. 15 inci dakikadan İtibaren devamlı bir hâkimiyet tesisine muvaffak olan Slyah-beyazlılar Yunan kalesine çok tehlikeli anlar yaşattılarsa da başta kaleci olmak üzere Ik! müdafiin fevkalâde glizel oynamaları netice almalaTina mâni oldu. Bundan sonra müsavi cereyan eden oyunda başka kayde değer bir hâdise olmadan golsüz beraberlikte neticelendi.
ikine! devrede dalıa süratH cereyan eden oyunda Yunanlılar daha İyi çalıştılar. Bu orada sollçJerİ ve solaçık-Itırı M. AH ile karşı karşıya kaldıktan halde, muhakkak İki golü nta-mamışlardır. Akabinde eoldan Hikmetin çektiği İki şandel Yunan kulesine bir hayli tehlikeler geçirtil. Oyunun beraberlikle biteceği tahmin edilirken 26 net dakikada Yunan kalesi önünde otan bir karışıklıkta Beşiktaş bir penaltı kazandı, şükrü tutulmağa İmkân olmiyan sıta Mr şiltle bunu gole tahvil ederek oyunun vo Beşiktaş' m yegâne golünü yaptı, Bundan sonra ik! tarafın gayreti maçın neticesini değiştirmedi: bu suretle müsabaka 1-0 Beşlktaşın galibiyetti® sona erdi.
Hakem Feridun Kılıç, verdiği penaltı müstesna, oyunu iyi İdare etti.
Dünkü .müsabakaya takımlar şu kadrotarlle iştir âk ettiler:
Beşiktaş: M. Ali - Yavuz, Ve dil -Çaçl. Hlristo. Hikmet - Veodl, şükrü, Kerıuni, Şeref, Faruk.
Enoals: Delevinyns - Ctasparls. Pa-padopulos - Spridls, Canetls, Moy«-ros - Palamldls, Ksenos, Mavrapuloa, Nttolayte, Knçuyeris.
Dün yapılan diğer maçlar
Yunan maçtann.n hazırlık m aksa-dUa GaİRtamay stadında Galatasa
ray - Süleymanlye arasında yapılan hmusl karşılaşmayı Oalatasaray 3-2 kazanmıştır.
Gene bu Bahada oynanan Galatasaray lisesi - Taksim arasındaki hususi karşılaşma da 2 - 0 Galatasaray lisesinin gnllblyetile neticelenmiştir.
Dün geceki boks maçları
İstanbul boks teşvik kupası maçları dün gece Galatasaray kulübü lokalinde büyük bir kalaablık önünde yapılmış; çok muntazam cereyan eden bu müsabakalarda Elektrik kulübü birinciliği kazanarak kupayı almıştır. Alınan dereceler şunlardır:
Erol (G. 8.) Cevat (E. T. T.) yc »ayı İle mağlûp.
Hfflit (G. S.) Recep (E. T. T.> ye ittifakla galip.
Tahsin (G. 3.) Salih (K. Paşa) ya İttifakla galip.
Cevdet (E. T. T.) Şerife sayı İle galip.
Halil (K. Paşa) Abdullah Tombn (E. T. T.) ye sayı İle galip.
Ağırda Kadri E.T.T.) rakipsiz, yarı ağırda şerafeddln (E.T.T. I rakipsiz, hafif sıklette Necip (E. T. T.) tsmall (G. S.) a rayı ile galip.
Mehemt (E. T. T.) Necip (E, T. T.) e sayı ile galip gelmiştir.
Altay Altınorduyu yendi
İzmir 3 (Telefonla)— Dün Altay takımı ile Altınordu takımı arasında yapılan maç, 3-2 Altmordu’nun mağlûbiyetiyle bitmiştir. Bu suretle Altay, lig maçları birinci devresini hiç mağlübolmadan kazanmış bulunmaktadır.
Ankaradaki at yarışları
Ankara 2 (Telefonla) — 111nc1 hafta sonbahar at yarışları çok heyecanlı olmuş, yarışları Cumhurbaşkanı İsmet nönü de taklbetmlştlr.
Birinci koşu: Bu koşuda yalnız Sa-bareftar koşmuştur.
İkinci koşu: Fettan birinci, Gelincik İkinci, Kibar üçüncü gelmiş, ganyan 185. plise 105 kuruş vermiştir.
Üçüncü koşu: Mine birinci, Yonca ikinci. Roket üçüncü gelmiş; ganyan 205 kuruş vermiştir.
Dördüncü koşu: Kovboy birinci, Yunt ikinci. Venüs üçüncü gelmiş; ganyan 225, plftîe 145 - 180 kuruş vermiştir.
Beşinci koşu: Fışfış birinci, Donju-an ikinci, Çağlıynn üçüncü gelmiş; ganyan 540, plise 200, +10, ISO kuru? vermiştir.
Yaman hırsız
İzmir'de 30 ev soyan Eğri bacak Hüseyin yakalandı
İzmir 3 (Telefonla) — Bir seneden beri İzmir'in muhtelif semtlerinde otuzdan fazla ev soyan EğTlbacak Hüseyin namile maruf otan hırsız zabıtaca yakalanmıştır. Asil adı Yusuf Kalmsoy olan bu hırsızın çaldığı pek çok eşya da kendisine yataklık eden Bayburt'la Ahmed'in evlnd#, bir kısmı da dükkânında bulunmuştur.
Hırsız kendisini yakalayan polislere:
— Bu akşam yakalanmassydım, ben! burada zor bulurdunuz. Çünkü Anvara‘ya gitmek (kereydim, demiştir.
Ele geçirilen eşya aramda dört altın saat, mub.t'llf boyda tabanca, çeşitli altın ve gümüş eşya da vardır.
Firari mahkûm yakayı ele verdi
İzmir 3 (Telefonla) — Hırsızk ve ölümle tehdit suçlarından yedi buçuk; aeııuye mahkum olup Manisa hapls-hnner.lne sevkedilen Şemseddin Kaya' adında bir mahkûm her nasılsa hapishaneden kaçmışta. Kaçak mah ı kûm zabıta tarafından yakalanmış-; tar.
Ticaret odası temsilcileri Ankara’ya gittiler
Ankara, İstanbul vo tzmlr Ticaret1 odalarının yaptıkları kongrada ver- I dikleri kararlar hakkında Ttcaret Ba- J kanlığı ile temaslarda bulunacak otan İstanbul Ticaret odam temsilcilerin-' den B. Mithat Nemli İle B. Suat Ka- J ransnıan dün akşamki ekspresle An- [ karaya hareket etmişlerdir. (
Amerikada hava taksileri yapılıyor Bunlar saatte 130 kilometre gidecekler ve evlerin damlarına konabileceklerdir
Bir Fransız gazetesi yazıyor: Birleşik Amer İkadan son samanlarda dönen bir dostum, orada babından geçen garip bir macerayı, bana anlattı: Deroifc'tekl fabrikalardan birinin avlusunda iken, havayı yırtan kesld bir ses duydum. Başımı yukarıya kaldırdığım zaman âmuclî bir surette yere İnmekte olan bir hell-copUro gördüm.
Hellcoptere büyük pervanesini döndür* döndüre yerden 3-4 metre yükseklikte, arkadaşımın tam başının üzerinde durdu. Arkadaşım:
— Uçağın alt snthını şapkamın üstünü sürünür hissediyordum, dedi, ve şapkacının üzerinde kalan bir yağ lekesini de gösterdi.
Pilot, makinesini yerden 3 metre yükseldikte durdur duktan sonra uçağın penceresini açmış, biraz ötede bulunan bir dostlylc birkaç söz teati etlikten sonra gene pervanesini döndüre döndüre şakulî bir şeklide havalanmıştır.
Uçak makin elerinin son icadı olan hellcoptere. Birleşik Amerlkada diğer uçaklara muzafferine bir surette rekabet etmektedir. Hattâ ştkagodaki havacılık kumpanyalarından biri, 86 bin kilometrelik mesafe katedecek 73 helleoptöre hattını açmak İçin müsaade istemiştir.
Hellpoptere, uçaktan bambaşka bir taşıttır. Uçak, hava arasında kayarak seyrettiği halde, hcllcoptâre'ln kanatları da yoktur. Motörlü pervanesini döndüre döndüre amildi bir surette havalanmakta, bir kuş gibi yere konmaktadır.
İzmir - Amerika yük navlunu
Norveç vapur kumpanyası navlonu üçte bir indirdi
İzmir — Haber aldığımıza göre, İzmir - Amerika arasındaki vapur navlunlarında üçte bir nispetinde tenzilât yapılmış ve yeni tarife meriyete girmiştir. İhraç mahsullerimizin, dış paznri&rda fazla yüksek, bulunduğu llfrl sürüldüğü bir sırada yapılan bu tenzilât, maliyette mühim bir indirme mahiyetinde sayılabilecektir. Meselâ evvelce Izmirden her hangi bir Amerikan Umanına tonu 03 dolara taşınan tütün için şimdi! 52 dolar alınacaktır. İncir ve sair maddelerde de tenzilât yüzde otuz nlspctlndedLr. Pala mu tun yeni tenzilâtlı flatlerle dc İhracına İmkân görülememekte ve ba madde İçin ayrı bir tarifenin tatbllc edileceği ümidi muhafaza olunmaktadır.
Haber aldığımıza nazaran bu tenzilâtı İlk defa olarak şehrimizdeki Rees acentasına bağlı FÖmiayn isimli Norveç seyrlscfaln kumpanyası yapmış ve diğer acentalâra bağlı kumpanyalar da bu navlun tarifesine uymak mecburiyetinde kalmışlardır. Bu cümleden olarak Amerikan gemileri de kasımın birinden itibaren olan navlun hesnpalrmı Norveç kump&nyalavjnın tarifelerile tahakkuk ettireceklerdir.
Hâlen Umanımızda bulunan Norveç kumpanyasının bir vapuru bu defa 1400 ton tütün yüklemektedir.
o z—
Aylık
Fikir, Sanat ve tenkit dergisi
YAKINDA ÇIKIYOR
I ■■ Yarın akşam SARAY Sineması
Büyük filimler serisini takibederek (Yılan Kadın) filminin yıldızı PHYLLÎS CALVERT’in PATRtCA KOC — FLORA ROBSON
Ue sinemanın en güsel kadınlarından bir grup tarafından yaratılan 2000 KADIN
Orijinal, yeni ye dramatik Cimini takdim edecektir. baaMMKMBIMII ■■
IKES&-58 ikinci Dünya harbinin en heyecanlı vakası: PRAG NAZİ ŞEFİ Havılrih’in Esrarengiz Kalbi
DAM Rejisör FRİTZ LANG’Ln yalattığı Tüyler Ürpertici heyecanlar şaheseri ,«■53 Pek yakında ^AJF?/C Sinemasında mn(


Bu tarzda yere konacak vs yerden havalanacak uçakların önemini takdir etmiş olan Amerikalılar, .bilhassa Nevyork polisi şimdi hellcoptere'leri çok geniş bir ölçüde kullanıyorlar. Şimdi Amerikanın en büyiik fabrikaları, en hızlı heHcoplâre'l yapmak İçin arolannda büyük bir rekabete girişmişlerdir. Bu fabrikalardan biri halka satılacak bir tip hellcoptere yapmaktadır. Vakıa bu Imalit bidayette az görünüyorsa da, yakın bir zamanda Amerikalılara mahsus sürat İte seri halinde yapılmağa baslonarağma şüphe yoktur.
Engtnering Forum firması tarafından yapılan helicoptâre'in sürati saatte 150 kilometreyi bulmaktadır, şimdi yeni bir ticari heücoptİre'in yapılmasına başlanacaktır, Bu «çan makine 14 yolcu taşıyacak ve saatte 160 kilometrelik bir süratle seyrederek 12 metrekarelik bir vere İnebilecektir.
Hava taksilerine gelince. Amerikan mühendisler inin söylediklerine bakılırsa, bu meseleye halledilmiş göziyle bakmak gerektir. Fevkalâde hafif bir madenden, yani magnezyum Ue du-ralumln'den yapılan ve 10 beygirlik bir turizm otomobilinden daha hafif olan taksi hellcoptere’ler dört yolcu alarak saatte 130 kilometre süratle syerdccekler ve müşkülâtsın evlerin dnmrlanna kuşlar gibi in'bileceklerdir.
Bu hava taksilerinde emniyet mutlak olacaktır. Çünkü motöre bir arıza otsa bile, pervane işlemeğe devam edecek ve bir paraşüt vazifesini gö-. rcc ektir.
üzüm satışı
İngilizlere 10 numaralı üzümler teklif edilecek
İzmir = İnglhilere opsiyonlu olarak satışı yapüaıı biri on, ölg-rl 9.500 tonluk iki parti üzümün teslimimse karşılaşılacağı anlaşılan güçlük dolayıslyle tüccarın taahhüde girmekten İçtinap etmezi; bu hususta yeni bazı teşebbüslerde bulunulması zaruretini tevlit etmiştir. Bu cümleden olarak. Ticaret Bakanağı, üzüm işini halletmek üzere standardizasyon. umıim müdürü B. Faruk Sunteri İzmlre göndermişti*-
Elde ettiğimiz malûmata göre bu senenin 65.000 tonluk rekoltesinden 20,000 tonu borsaöa satılmış, 10,000 tonu borsa dışında muamele görmüş, 12.000 tonu ortaklarca kooperatife verllmlşttr. Buna nazaran elde 7 - 8 bin ton vardır. Bunun da 20 sİ 1 numara, *i 2o si 8 numara, % 40 ı 9 numara, 30 si de on ve on bir numaradır.
Stokların kaliteleri nazara alınınca. İngUlzlere bundan sonra verilecek üzümlerde on numaranın esas tutulması İstenecek ve buna göre bir flat anlaşması teminine çalışılacaktır. ___
Okulların teftişi
MIHI Eğitim müdilı-ü B. Morat üraz, okullun teftişe devam etmektedir. Dün de beraberinde Milli Eğitim mimari ve kültür yardlrclttörü olduğu halde evvelâ KüçîiSvalıya. sonra da Şileye gitmiştir. Okul ihtiyaçlarını tesblt etmekte otan müdür, bilhassa binaların tamire muhtaç kısimlarile meşgul olmaktadır.
1

Bahire 4
A 83 A M
3 Atalık 1945
RADYO
ANKARA RADYOSU Bu akşamki program
18.00 M- S- ayarı. Radyo dana orkestrası. J8.3o 18-00 M. S. aya-
rı, Haberler. 19.20 Geçmişle bugün, 10 25 Saz eserleri, 19.45 Yurttan sesler, 20.15 Radyo Gazetesi, 20.45 Karışık şarkılar,, 21.00 Konuşma, 21.15 Keman sololan (pL), 21.30 Konuşma, 2145 Radyo senfoni orkestrası, 22.49 M. a. ayan, Haberler.
Yarın sabahki program
7,30 M, S. ayarı, Müzik (pL). 7 .43 Haberler. 8,00 Müzik (pL). U 30 M- S. ayan. Müzik (pt). 12.43 Haberler,
13.00 IRadyo «alo norkestrası.
Ö AKŞAM S
■5^ Abone bedeli
IDRfil
koHifirimalai'i
Öksürük
ve
BRONŞİTC KARŞI
BÜTÜN (CZANELERDI ARAYINIZ
/

Türkiye ecnebi
2800 Kuruş 5400 kuruş 1500 • 2900 »
800 • 1600 »
tebdili İçin 8111 kuruşluk
Senelik
8 Aylık
3 Aylık
Adres
pul gönderilmelidir Aksı takdirde es değiştirilmez.
Telefonlarımız Başmuharrir: 20565 yao işlen: 20765 — İdare; 2088) Müdür: 20497
- Zilhicce 28 — Kasım 29 İmsak Güneş öğle ikindi Ak. Yat® E, 12.41 2.20 7.23 9.48 12.00 138 V. 9.23 7.07 12.04 14.28 16.41 18.18
idarehane BabıAb civan
KİMYAGER HUSAMEDDIN
İdrar, Kan ve sair tahliller.
Eminönü, Emlâk Eytam han İr hm karşısında izzet Bey han No, 6
Dr. Zekâi Muammer
TÜNÇMAN Bakteriyoloji Laboratuarı Kan ve idrar muayenesin gebeliğin erken teşhisi, ttasseruıann teamülü, kan gruplan, tifo, sıtma, balgam idrar kazurat muayeneleri, kanda Ore. şeter vesalr biyolojik tahliller, ultra ve fluorescenc# mikroskop! yapılır,
Dlvanyoiu İhsan Sami Lâboıa-tuvan No. 113. Tel, 20981
■■HM DOKTOR ■K3M
Fethi Erden
LABORATUVARI
Kan, idrar, balgam, mevaddı gaita tahlilleri ve Udrar aaetta-S(l9 gebeliğin ftt günlerin deid kati tefhiri) yapılır.
Beyoğlu, Taksime giderken Meşelik sokağı Ferah apartı-manı.TeL 40534
1 — Kapalı zarf usulü 11® eludltnie ve ihalesi yapılacak olan her ay birer kitap halinde 13 aylık harici ticaret aylık istatistiklerinin baskındır.
2 — Seneliği 400 forma tahmin olunan bu eserlerin ya ima aralık ayı 100 - 500 nüsha ve diğer Ryları 190 - 300 nüsha olacaktır.
3 — Bu eserlerin 18 ahlfellk beher forması İçin 75 lira üzerinden çemen 30000 Hra bedel tahmin edilmiştir. *4 7,5 hesabûe muvakkat teminat veJkası verilmek lâzımdır
■I — Eksiltme 1946 ocak ayının 4 üncü cuma aaat 18 da İstatistik Genri müdürlüğü binasında toplanacak olan komisyonda yapılacaktır. Tarnann bir saat evvel komisyon reisliğine verilmesi lâzımdır. Bu baptaki şartname komisyon kâtipliğinden istenebilir. (15875)
Perçin çivisi
Bayındırlık Bakanlığı İst. Malzeme Grup
Amirliğinden:
Miktar ve eb’adı aşağıda yazılı (2700) adrt perçin çivisi (2047,60) Hra muhammen bedel üzerinden pazarlıkla eksiltmşya çıkarılmıştır.
1200 adet 25 m/m O.D 118 m/m Uzunluk
300 □ 25 > > 124 > >
1200 l 2$ » . 132 » •
2700
ihalesi 10/12/945 pazartesi gttnfl naat 19 de Galata’da Kara köy Per-çlml! sokak Cemaat hanında Grup Amirliği eksiltme komisyonunda yapılacaktır,
İstekli firmaların (307) liralık teminat makbuzile 045 yılı Ticaret ödsen vesikalarını yanlarına alarak yukarıda yazılı gün ve saatte komisyona gelmeleri.
Şartlaşması Dairede görülebilir, (15890)
İstanbul Tekel Başmüdürlüğünden’-
1 — Kahve ve çayhane piçten esnaf Aralık 545 ayı kahve çay ihtiyaçlarını Tekel satış depolarından alnçaklan fişler karşılığında kahve, çay »atçılarından tedarik edeceklerdir.
2 — Sınıflar için tahsis edilen kahve çay miktarı aşağıda gösterilmiştir.
Sınıf Kahve Çay
I 25.— Î.5Ö0
II 2(L- 1.200
Diğer sınıflar 15.— 0.800 (15917)
Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü Eksiltme ve İhale Komisyonundan:
1 — JCapa’ı zarfla eksiltme ve İhalesi yapılacak olan 33 forma tahmin olunan 15. inci cilt İstatistik yıllığından 3000 nüsha bastınla*.aktır. 19 galhfellk beher forması için 195 Hra bedel tahmin olunmuştur. % 7,6 besablle muvakkat teminat vaıikası verilmek lâzımdır,
2 — Eksiltme 1949 ocak ayının 4 üncü cuma gilnû saat 19 da istatistik
Genel Müdürlüğünde toplanacak olan komisyonda yapılacaktır. Zarfların bir saat evvel komisyon reisliğine verilmesi İtam dır. Bu baptaki şartname komisyon kâtipliğinden İstenebilir. (168741
İstanbul Belediyesi İlânları
Keşif bedeli İlk teminatı
2093-50
1002.82
1312.50
157.01 »Haseki hastanesi Nureddta bey ve (15 İnci doğum pavyonları Kazan ve (kalorifer tesisatının tamiri.
75.17 (Florya deniz köşkü karşıandakl Belediye malı binanın tamiri.
90,43 Karaağaç müessesçi eri Et nakliye at?lyesl damının tamiri.
Keşif bedtllcrlle İlk teminat miktarları yukarda yazılı İşler ayrı çyn açık eksiltmeye konulmuştur. Keşif ve şartnameleri zabıt ve muamelât müdürlüğü kaleminde görülebilir, ihalesi 13/12/945 perşembe günü saat 14 de Daimi Encümende yapılacaktır. îstckliltrln İlk teminat makbuz ve mektupları. İhale tarihinden 3 gün evvel Belediye Fen İşleri müdürlüğüne müracaatla alacakları fenni ehliyet 945 yılına Ait Ticaret odan vesikası ve kanunen garteri'maal gereken diğer belgelerle birlikte İhale günO belirli saatte Daimi Encümende bulunulması. 1570B
(Satılık emlâk)
İstanbul Defterdarlığından:
Dosya No. cinsi KıymaU Teminatı
_________ ________________________Lira______Lira.
İh.2/741 Üsküdar. İCadlye mah. eski Gülsen yeni M I
yeni Oüllzar so. eski ve yeni • kapı eayıkı 87.40 M2 arsa.
55100/878 Üsküdar, Kuzguncuk mah. Tarla so. eski 23 400 3a
ytni 23/1 kapı sayılı 3908 M2 içinde kulubcai olan tarlanın 1/2 payı
D.VI 14i Üsküdar, Kandilli eu, eski Dolab arkan eski 1| I
Külse İkinci, yeni Bahçe so. eski 2, yeni I kapı sayılı 92 M2 arsanın 1/3 payı
55100/8809 Üsküdar, Kuzguncuk malı, eski İstlratl Kal- 111 0
fa yeni Tomruk so. en eski 45 eski 37, yeni 45 kapı sayılı 98.82 M 2 evin 28/144 payı.
125/13268 Üsküdar, Kandili, eski Kilise, yeni Bahçe 21 I
50. eski 51. 53 yeni 31 kaPı sayılı 31,57 M2 arsa.
72/10558 Üsküdar, İcadiye matı. Ihlamur so, eski 8 10 i
yeni 14/1 kapı sayılı 8ü,18 M2 arsa.
125/13226 Üsküdar. Kandilli en eski Dulpbdere, eski >0 S
ikinci Kilise, ytnl Sadullahbey so. eski 8
yeni 12 kapı 10 caj sayıh 57 M2 arsa.
125/12026 Üsküdar, Kandilli, eski Dol ab arkası, yeni 45 4
Kilise cad. ikinci so. eski o, yeni 10 kapı sa-
yılı 103,32 M2 arsa.
&5100/638A Üsküdar, İcadiyc mah. en eski Yazmacı 10 1
AvadJLs eski Salkım, yeni Salkım Bayırlı m, eski 17 yeni 17, 10 kapı sayılı 57,45 M2 arsa,
55100.-0265 Üsküdar, Kandilli, eski Yenimahalle, yeni 20 2
Bahçe so. Cn eski 01 müfa 63, eski 37, 39 kapı 37 taj sayı 1 83,17 M2 arsanın 1/2 payı.
125/J32O Üsküdar, Kandilli eski Külse Üçüncü, yeni 40 3
Derman so. eski 47, 12, yeni 5 kapı sayılı 78.92 M2 arsa.
58100/5565 Üsküdar, Selimiye, mah. Kışla cad. eski 9, 90 7
yeni 87, 15 kapı sayılı 58.50 M2 arsanın 3/4
, payı-
th.2/1223 Üsküdar. Kuzguncuk, Çarşı so. eski 102. 800 66
104 yeni 84 kapı sayılı 22.98 M2 üstünde ah-
şap odası olan kâglr dükkân.
51270/37 Üsküdar. Kuzguncuk. Hacı Kaymak Menteş 80 6
so eski 38, yeni 38, 27 kapı sayılı 265.28 M2
arsa.
F.2/1243 Üsküdar. İcadiyc mah. Saatçi Sahbos so. es- 1000 75
kİ 30 müh. yeni 58 kapı sayılı 143 M2 evin 1/4 payı.
55100/5378 Üsküdar, Valdel Atik malı. Çavuş deresi cad. 40 3
eski 36, 58 yeni 69, 68 kapı sayılı (Sebllfitf), Atpazarı, Çavuş deresi so,. Atpazan cad.
(çevrill iki arsa.
Yukarıda yazılı gayri menkuller 21/12/945 cuma günll sa« 14 de Mili! Emlâk Müdürlüğündeki komisyonda ayn ayrı açık arttınn* ile satılacaktır.
İsteklilerin geçici teminat makbuzları ve nüfus cüzdanlarlle ihale saatinde komisyona, fazla bilgi için sözü geçen müdürlüğe baş vurmaları. (15755)
Tomruk kesim ve nakil işi
Bolu orman işletme müdürlüğünden:
1 — İşletmemizin Aiadağ Bölgesi dahilindeki Aladağsuyu ormanından 9764 metreküp çam ve 3507 metreküp köknar ağacının kesim ve tomruklar* takslmUe Değlrmenözü aradeposuna nakli v« İstif İşi açık eksiltmey* konulmuştur.
3 — Acık eksütma 0/12/945 tarihine rastlayan perşembe saat 5 da Boludakl işletme binasında toplanacak komisyon huzurunda yapılacaktır.
3 — Beher metreküp ağacın kesim, nakil ve İstif işinin muhammen bedeli 800 kuruştur,
4 — Muvakkat teminat % 75 hesablle 7982 lira 80 kuruştur
5 — Açık eksiltme şarta ameri Ankarada Orman Umum Müdürlüğünde, İstanbul, Düzce, Mudurnu, Gerede ve Bolu İşletme Müdür'üklerln-tte görülebilir.
« — İsteklilerin muayyen gün ve saatte komisyon* mttruca atları. ___________________________________________(15545)
Millî Eğitim Bakanlığından:
1 — Gezici köy demirciliği ve marangozluğu kursları için An-karada Bakanlık genel deposunda teslim şartiyle muhtelif eğe v® makap uçlan kapalı zarfla satın alınacaktır.
2 — Muhammen bedeli 11,870.62 lira olup muvakkat teminatı 890 Hra 30 kuruştur.
3 — Şartname, evsaf ve miktarını gösterir listeler tatil günleri hariç, her gün Büyük Evkaf Apartmanı 4 üncü katta Bakanlık Teknik büro müdürlüğünde görülebilir.
4 — Eksiltme 17/XH/1045 tarihine rastlıyan pazartesi günü saat 15 de Büyük Evkaf Apartmanı 4 üncü katta Bakanlık Teknik büro müdürlüğü dairesinde toplanacak olan arttırma, eksiltme ve İhale komisyonunca yapılacaktır,
5 — Eksiltmeye gireceklerin kanunun icap ettirdiği vesaikle birlikte muayyen gün ve saatte komisyona müracaatları.
6 — Zarfların ihale saatinden bir saat evvel komisyona verll-
miş veya gelmiş olması şarttır. (15880)
Deri satılıyor
Ticaret Ofisi Umum Müdürlüğünden:
Malın cinsi Plak
Lira Kur,
Keçi, çontalık Preseli renkli dert 10' Dsm2 89
Süet deri (İşlenmiş) 1 1 25
İşlenmiş deri (Glaseler) 1 79
Ura Kur,
Siyah GIaso Kalite No. 6 50
> • • >9 09
» » » * 4 1 05
» » k >3 i 15
» > * » 3 ı 23
> v F 1 45
Rankll Glase Kalite No. d 55
» » f * 9 1 00
* > » > 4 i 10
> » > * S i 70
> ■ 3 t 80
> * FF 1 80
a. (15933)
İst. Tekel Bira Fabrikası Müdürlüğünden _____Adet_______________________cinsi________________________ 600 Kazan Küspe
1 — Yukarıda yazılı tahminen 600 kazan küspe pazarlık sureLll* atılacaktır.
2 _ Pazarlık 14712/945 günü saat 10 da Tekel İstanbul Bira Fabrikan Müdürlük binasında, mübuyaa komisyonunca yapılacakta-.
9 — şartname ve küspeler her gün adı ze«n fabrikada görttlobUl».
4 — Güvenme parası % İB dlr. C15684)
Yüksek Makine - Elektrik mühendislerde mensucat mühendisi ve mütehassısları, teknik ve sanat okulları mezunları alınacak
1 — Memurlar kanununun 4 Öncü maddesine uygun olup oa askerlikle ilişiği bulunmıyanlardan, görevli bulundukları yerlerden mu-vafakatname almak şartlyi» seçilecek olanlara çalıştıkları vazifelerle tahsil durumları ehliyet ve IhtLaaslan gaz taûnda tutularak 3859 sayılı kanun hükümlerine va bu kanunun 10 uncu maddesine göre aylık ve aynen d* kabalılık zamları ayni yardım diğer memurlar me-yanında zenellk fevkalâde İkramiye, temettü ve primden lattf&delen-dlrllec*kl erdir.
2 — Fabrikamızda çalıştırılacak olanlara ev verilir.
3 — Seçilenler şirketimiz merkezinde, Malatya re Adana Fabrikalarımızda çalıştırılacaklardır.
4 — İsteklilerin en geç 10 tıaliUk 1945 tarihine kadar okul r» şimdiye kadar çalıştıkları yerlerden alınan belge suretleriyle birlikte dilekçe ile Ankarada Atatürk bulvarında No. 177 de Malatya Bez ve İplik Fabrikaları T. A. Şirketine müracaat etmeleri ilân olunur. ()$455>
Bayındırlık Bakanlığından:
Mesahası gelecekte gerçekleşeclllğtle 260 hektar olan Bolu şehri h*U-hazır haritasının atımında noksan kalan işlerin tamamlanması açık eksiltme usullîe eksiltmeye konulmuştur.
Eksiltme 8. 12. 1945 gününe rastlayan •perşembe günü saat 16 de Bayındırlık Bakanlığı yapı ve İmar İşleri ekgütme komisyonunda yapılacaktır.
Eksiltmeye girebilmek İçin istek İllerin:
1 — Usulü dairesinde 514,50 (beş yüz on dört lira elli kuruş) geçte! teminat vermeleri,
2 — 3. 12. 945 günü akşamına kadar yazı İle Bayındırlık BakanllftjD» başvurarak bu İş İçin yeterlik belgesi almaları lâzımdır.
Eksiltmeye alt kâğıtlar yapı ve imar İşleri reisliğinde görÛleMUr _ ________(15155)________________
Türkiye KömUr Satış ve Tevzi Müessesesi İstanbul Şubesinden: Linyit Kömürü Satışı
Garp Linyitleri İşletmesi müesseseslnln Linyitleri satışa çıkarılmıştır, a — Soma, Değlrmlsaz, Tavşanlı İşletmelerinin PARÇA Linyit kömürü b — Kuruçeşme, ünkapazu. Üsküdar ve Kadıköy depclarımızda müşterinin vesaitine yüklenmiş olarak teslim
Tonu 30 Lira
c — Bütün İhtiyaç sahiplerine, fabrikalara ve kömtlrc&ler* tnplörle veya depoda tamamen serbest olarak verilir.
d — Batı» yeri:
Yeni Yolcu Salonu 8 lincü kat 1 No. tu oda
Galata
(14831)

İstanbul P.T.T. Bölge Baş Müdürlüğünden t
İl merkezlerinde oturanların adlarına gönderilen 25 liraya kadar havaleler beş kuruş fazla ücret verildiği takdirde alıcılarının lkametglhla-rına götürülerek ödenir. Para gönderilen kimseleri postaneye kadar gelmek zahmetinden kurtarmak İçin havalelerin ikametgâhta ödenmak kaydlle verilmesi sayın kalfamıza tavsiye olunur. (15571)
Sarıyer Malmüdürlüğünden:
Kapı No.
Mahallesi Sokağı E^klYenl Cinsi Kıymeti Hissesi
Yenlköy Otizelee Alipaşa U7 2 Tarla 1000 Ur* mukaualı ■
Bağlar mevkii Koruluk Mahallinin 480 - 375 - 3/1
İcaretenyll mahallinin 96 - 74
Ankara Defterdarlığı Kızu Bey Maliye şubesine kazanç vergisine olan borçtan dolayı yukarıda evsafı yanlı gayrimenkul tahsili emval kanunu hükümlerine tevfikan bil müzayede 18/12/045 şalı günü saat 15 de İlk müzayedesi on gün sonra 28'12/845 cuma günü saat 13 de kati ihalesi icra kılınacağından taliplerin mezkûr günlerde teminat makbualarüe Sarıyer kayma hamlığın da müteşekkil İdare Heyetine müracaatları Ula olunur.__________________»15850»________________
Serbest jul ipliği satışı
Ticaret Ofisi umum müdiirliiğınden
Ofisimizce bu defa, bir miktar (2) ve (3) katlı :üt İpliği sa-tışa çıkarılmıştır, thtlyaç sahiplerinin. Ofis satış servisine müntr caatlan,__________________________________________(15740»
Maliye Bakanlığından:
Kâğıdı depodan verilmek üzere 12,5X16 eb'adında 10 milyon adet zarf imal ettirilecektir, İsteklilerin flat- ve müddet hakkında-kl tekliflerini bir mektupla 5 aralık 1945 akşamına kadar Beşlk-taşta Hayrettin iskelesi sokağındaki maliye kırtasiye deposuna bildirmeleri, (İ5854)