(
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
Sayısı : 10 Kuru;
Cumartesi Sahibi: Safa Kılıçboğlu
■7 Idarot Nuruosmanlyo Noı 1T
MAYIS Tel adresi: «YENİ SABAH>
İSTANBUL
1949 Telofonı 20780
Yeni
11 inci Yıl, No. 3635
Yeni Rus politikası ihtiyatla karşılanlyor Amerikan gazeteleri, abluka anlaşmasına rağmenRus siyasetinde değişikl ik beklemiyor
Truman, Stalin ve Att'ee ile buluşmakta bir
fayda tasavvur etmediğini bildirdi
Kabinenin
Durumu
^*emseddin Günaitay kabi-nesine, iş başına geçtiği vakit çok büyük ümitler bağiı-yanlar oldu. Kabine şefinin şahsen çok dürüst ve temiz bir zat oluşu, mazisinde herhangi karanlık malî bir iş mevcut bulunmayışı, memleketin tanınmış bir bilgini sayılması hep lehte ileri sürülen delillerdi. Diğer taraftan bu zatın sandalye ve makam birsiyle yanıp tutuşmadığı da apaçık görülüyordu. Maamafih Halk Partisinin Meclisteki çoğunluğunu harekete getiren liderler, parlâmento oyunlarından faydalanma usullerini çok iyi bilen müfritler ve kodamanlar nasıl olsa bu kabineyi, şu veya bu şekilde^ bir tuzağa düşürebileceklerinden de hiç ümitlerini kesmemişlerdi.
îşte bu şartlar içinde yeni heyet işe başladı. Evvelâ ortada ve asıntıda kalmış olan büdceyi çıkardı. Filhakika bu büdce bahsinde, beklenen titizliği gösteremedi. Hele yeni Maliye Bakanının şahsen ve bizzat İcrası kabil saydığı 60 milyonluk tenzilâtı yapmaması hayli hayret de uyandırdı. Maa-maflh muvakkat bir aylık büdce çıkarmaktan çekinmek temayülü bu neticenin sal ki sayıldı. Fakat bu İlk devre ve fasıl bittikten sonra, hükümet, kendisine gaye e-dlndiğînl açıkladığı antidemokratik kanunları İlga yolunda da gayet yavaş yürümeğe başladı. İncelemeler bir türlü bitmez ve tükenmez oldu. Atıf İnan İşine, tahkik komisyonundaki oyalama ve savsaklama politikasına bir son verdiremedi. Şükrü Koçak’ın on sekiz milyonluk emvali metrûke yolsuzluğu «Müruru zaman» sebebiyle kapatıldı. Hükümet pekâlâ yeni bir kanun teklifi yaparak bu işi ve emsalini —çünkü, maalesef bu emvali metrûke yağmasının çok emsali olduğu bilâhare isim zikredilerek yapılan neşriyattan anlaşıldı— tekrar tetkike tâbi tutabilirdi. Hattâ tutmalıydı. Burada zaman aşımının arkasına iltica edildi. Halbuki diğer bir mes’ele de, temyiz mahkemesinin tevhidi içtihad karariyle taayyün eden bir vaziyette, bu müruru zaman delili kâfi görünmedi ve yeni bir kanun Meclise sevkedildi. Bu iki çeşit ölçü hiç bir tarafça far-kedilmeden, geçti.
Fakat kabinenin en zayıf noktası hayat pahalılığı oldu. Burada Ticaret ve Ekonomi Bakanının zayıf iradesi ve hâdiseleri günü gününe yaşamak istemesi bizzat Halk Partili mahfillerde hayret uyandırdı. Esasen İktisadi faaliyetlerle İlgisi olmıyan Bakan, çeşitli demeçlerle, Meclisteki hiddet ve tehevvürleriyle, kaybolmuş dâvaları göz göre göre müdafaa etmesiyle çok gayri müsait bir hava yarattı.
Millî endüstri sahiplerine İptidai madde ve yedek aksam temin etmek hususunda gayet garip bir zihniyet taşıyan genç Bakan, hükümetin elindeki sanayi kısımlarını gerek malzeme, gerek iptidai nıaddo bakımlarından l.şba' haline getirecek kadar cömert davranırken hususi faaliyet şubelerini kurak ve çorak bir hale sokmuştur. Sanki hususi teşebbüslerin faaliyeti bu memleketin yararına değilmiş gibi... Hem bu hareketi yapan Barla# bütün demeçlerinde devletçilikten ziyade liberal iktisat prensiplerine taraftar olduğunu, lüzumlu ve lüzumsuz tok, sık tekrar edip durmuş İdi. O kadar ki biz bu sütunlarda bu zata kendisinin Halk Partili plduğunu ve binaenaleyh altı oktan birinin devletçilik bulunduğu-(Devamı 8a. 0 8ü. 0 de)
Charleston: (düney Karolina): 6 (a.a.) — (afp) — Eski Ameri -kan dışişleri Bakanı James Byrnes yaptığı bir konuşmada Berlin ablukasının kaldırılması keyfiyetinin, Birleşik Amerikayı dışişleri Bakanı konferansına fazla ümit bağla -mağa sevketmemesl lâzım geldi • gini söylemiştir.
GAZETELERİN MÜTALEASI
Vaşington: 6 (a.aj — (usla) — Hemen hemen bütün Amerikan ga zetelerl Sovyetlerin Bertin ablu -kasını kaldırmalarını iyi karşıla -makta, fakat ihtiyatlı davranmak ta, bunun Almanya’da veya başka yerde takip edilen Rus siyasetinde önemli bir değişiklik husule ge leceğinl «at’lyen göstermediği mil taleasında bulunmaktadırlar.
Komtserı V'ŞWkinin bir muavini, Jacob Malik, Nevyorkta Berlin ablukasını kaldırmak tçın gayret sarf edip anlaşma yaparken diğer muavini Andre Gromiko, Birleşmiş Milletlerde eski İtalyan sömürgeleri ve Macaristan ve Bulgaristan da kilise adamlarına yapılan mu-amale dolayısıle cereyan eden müzakerelerde batıklara hücum edip durmaktadır. Yukarıdaki resimde, £8 nisanda, böyle bir (başan> sından dblayı Birleşmiş Milletler genel kurul başkent Tryve LeCnin Rus muavini Zingenko tarafından tebrik edilirken görülüyor '(Foto: A. P.J
Kürdistan hülyasına
dair bir vesika
Ankarada ele geçirilen mühim bir vesikada Türkiye, İran ve Irak Kürtlerine vadedilen büyük Kürdistan (!) ın hududlan görüldü
Tahrikatı yapan merkez daima aynı: Moskova
Ankara: 6 (Hususî) — Hükümet, yeni Suriye hükümetini tanımıştır. Bilindiği gibi albay Hüsnü Zaim, geçen ay içinde Suriyede bir hükümet darbesi yapmış, bilâhare kendi başkanlı ginda bir kabine teşkil etmişti.
5 mayıs tarihine kadar Suri-yedeki yeni rejimi tanıyan mem leketler, aşağıdadır:
Türkiye, Afganistan, Suûdî A-rabistan, Arjantlû, Belçika, Brezilya, Mısır, Birleşik Amerika İspanya, Fransa, Ingiltere, Yunanistan, İran, İrak, İtalya, Lübnan, İsviçre, Yemen.
Yeni İngiliz Büyük Elçisi Istanbul vapurile geliyor
Marsilya, 6 (A.A.) (afp» — İngiltere'nin yeni Ankara büyük elçisi Sır Noel Charles yanında refikası olduğu halde bugün öğleden sonra İstanbul va-puriyle Türklyeyo hareket etmiştir.
Sadağın istifası şayiası üzerinde ısrar ediliyor
Sadak'ın son durumunun parti grupuna götürüleceği Ankarada ısrarla söyleniyor
Sadak bu akşam uçakla geliyor, dün Londrada, Bevin’e kısa bir nezaket ziyareti yaptı ve bu ziyarette biç bir siyaset mes’elesi görüşülmedi
Sebze ve meyva Hâlinde fiyatlar durmadan yükseliyor
Ankara, 6 (Telefonla) — Dışişleri Bakanı Necmeddin Sadağın, memlekete döndükten sonra istifasının mümkün olabileceği yolunda verdiğimiz haber, kendisi tarafından Londrada ve Başbakanlık tarafından burada tekzip edilmiş olmasına rağmen, bugün de ehemmiyetini muhafaza etmiştir. Alınan haberlere göre C.H.P. li milletvekillerinden bir kısmı,
(Devamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Türkiye ve Yunanistana
Ankara 6 (Telefonla) — Yetki li mahfiller çok şayanı dikkat bir hâdiseye el koymuştur: Suriyede Fransızca ve Arapça o-larak basılan bir broşür memleketimize de sokulmuştur. İran, Irak ve Türkiyede mevcut olduğu ileri sürülen Kürtlere hitap eden bu broşürü, eskidenberi bü yük Kürdistan dâvasını ileri süren komünist Rusyasının hazırladığı aşikârdır. Broşürde İran, Irak ve Türkiyenin bir kısım top rakları bir araya getirilerek büyük Kürdistannın mahal ve (Devamı Sa. S 8u. 6)
Başbakan İstanbula
vali, dün gazetecilerle
Hayat Pahalılığını önleyici ted birler üzerinde Ankarada yaptığı temaslar hakkında izahat vermek
Valinin dünkü basın toplantısı
Vali, hangi maddelere narh konacağını, ihtikârla nasıl mücadele edileceğini anlattı
Arazi yüzünden iki köy halkı silâh düellosu yaptı
Kütahya, 6 (Telefonla) — Kü-tahyaya bağlı Anayurd köyüne ait yayladaki araziyi ekmek için giden Anayurd köyü halkına, Es-kişehlre bağlı SandıkÖzü köylüleri tarafından ateş açılmıştır. Karşılıklı ateş teatisi bir müddet devam etmiştir. Karşı taraftan kaç kişinin yaralanmış olduğu henüz öğrenilememişse de bizim taraftan bir ağır yaralı vardır. Münazaa, Eandıközü köylülerinin mezkûr araziye tapusuz sahip çık malarından İleri gelmiştir. Geçen sene de buna benzer bir hâdise olmuş ve mes’ele mahkemeye İntikal etmişti. Muhakemenin neticesi henüz alınmamıştır. '
makaadlle Vah ve Belediye başkanı Dr, Lûtfl Kırdar, dün saat 16 da Emlrgân korusundaki Pembe köşk te bir basın toplantısı yapmıştır. Volt Kırdar demiştir kİ:
— Hayat pahalılığını doğuran sebeb meydandadır: İstihsal İle İstihlâk arasındaki muvazenesizlik..
Son kımıldamalar, daha çok bu seneid tabiatın anormal şartlarından doğmuştur. Kış uzun sürdü, gıdasızlık büyük nlsbetto hayvan telefatını İntaç etti. Sebze lstihsa lâtı da asgari hadde düştü. Mevsim balık bakımından da pek fakir geç tl. Eüttln bunlar birbirini destek -Uyerek bugünkü vaziyeti doğu du.
Dr. Lütfü Kırdar Hükümet Belediyenin tanzim Batışları yaptı gını söylemiş, muhtekir esnafa rtlen para cezasının geç tahsil dildiğini yeni tedbir ve salft yetierle hareket etmek lâzım dlğinl belirtmiş vo demiştir kİ:
(— Bunu son Ankara seyahatim
(Devamı Sa. 0 Sü. 4 do)
Hayat pahalılığı mitingi yarın!
Ticaret hayatımızı zor duruma düşüren âmillerin başında, Ekonomi ve Ticaret Bakanlığının aldığı hatalı tedbirler ileri sürülüyor!
askerî yardım:
Kongreden 200 mil- • yon dolar tahsisat
istenecek
geliyor
Başbakan Şemseddin Günaitay, İstanbul Belediyesinin elektrik ve su işleri üzerinde tetkiklerde bulunmak maksadiyle önümüzdeki hafta içinde şehrimize gelecektir.
Başbakan, inşaatı tamamlanan Silâhtarağa elektrik fabrikasın-(D ovamı Sa.
Ekonomi Bakanlı- sasında hükümete karşı olan iti-~ 1 ka- matsızlık gittikçe artmaktadır, yersiz Piyasa, döviz bakımından gittik-icra- çe darlığa doğru gitmekte, ban-(Dovamı: Sa, 6 Sü, 3 do)
Ticaret ve___
ğının almakta olduğu rarlar ekseriyetle ) ve mahalline masruf at olamadığından İstanbul piya-|
Emekliler tasarısı
Milletvekillerine tevzi edilen tasarının mühim noktalarını bildiriyoruz
Vaşington: 6 (A.P.) — 30
Haziran 950 de sona erecek mali yıl zarfında Türkiye ve Yvnz* nistana askerî yardım için kongreden en az 200 milyon dolar isteyecektir. Eskisi gibi, yeni tahsisin en büyük kısmı Yuna-nistana ait olacaktır.
Mart 1946 veya Truman doktrininin ilâmndanberi Yunanistan 346 milyon dolarlık askerî yardım görmüş ve Türkiye, oıduj donanma ve hava kuvvetlerini modernleştirmek için 154 milyon dolarlık malzeme elde etmij tir. Ayrıca Türkiye ve Yunanistan 211 milyon dolar iktisadi yardım görmüşler ve böyleceı her iki memlekete yapılan yardım cem’an 621 milyon dolara yükselmiştir.
Ankara, 6 (Hususi) — Emekliler tasarısı basılmış olup milletvekillerine tevzi edilmiştir. Bununla berabe'r müzakerelerin hafta içinde başlaması muhtemeldir. Tasarının asaslan şunlardır:
1 — Mevcut kanuna göre bir emekli en çok maaşının dörtte biri nisbetinde para alırken, yeni tasarıya göre bu miktar yüzde yetmişe yükseltilmektedir.
2 — Hademei hayrata da e-meklilik hakkı tanınacaktır.
3 — Komiser ve polislerin de vazifeleri subaylar gibi yorucu kabul edildiğinden emeklilik he-
(Dovamı Sn. 0 Sü. 7 do)
BUĞUN SPOft
Cilıad Arman
nın hazırladığı sayfayı
6 ncı sayfamızda bulacaksınız.
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
Kabine Buhranı
ULUNAY
Birkaç gün evvol yazdığımız bir fıkrada hayat pahalılığı buhranının bir kablno buhranına so-bobiyot vorobllmosl İhtimalini İncelemiştik. O gündonberldlr, gazote-lordo İstifaya alt hnborloro çok sık tesadüf ediyoruz. Alo» yanmayınca duman çıkmaz, dorlorj istifayı loap ettiren seboplor olmasa İstifa şayiası çıkmaz. Blzdo do maalosof İstifayı ınûolb soboplor vardır; hem do kuvvotlidlr. Hor no kadar başvekil, dlğor bazı zovat vo bazı gazo-telor kabinenin pek kuvvetli olduğunu vo İstifa için hiç bir sobep mov cut olmadığını söylemişlerse do bu «hayra yoruş» lar asla kabineyi, boklonen akıbotton kurtaramıya-oaktır.
Şemsoddln Günaitay kabinesinin en büyük hatası bir Istlhalo kabinesi olmasıdır. Umumiyotle şahsiyetler ylno o şahsiyetlerdir. Mosolâ
bundan ovvelkl kablnedo Maliye Ba-
kanlığında muvaffak olamıyan bir
zat bu kabinede Bayındırlık
Ba-
kanlığına getirilmiştir. Bayındırlık
Bakanlığının, Maliye Bakanlığına nlsbotlo (tedviri) daha mı kolaydır? Yoksa bu zat Bayındırlıkta İhtisas yapmışken yanlışlıkla mı Ma-Hyeyo getirilmiştir?
Bugün pahalılık ejderi karşısında hiç bir şey yapılamıyaoağını a-çıkça itiraf eden Ticaret Bakanı da
kablnoyo bundan evvelki teşekkülden (müdovver) dlr vo hâlâ mev-
kiini
muhafaza oylomcktedlr.
Bu İtibarla kablno değişikliği boklonen ıslahatın tatbiki gayesine matuf bir değişiklik olmuyor; sadece bir başbakan değişikliğinden İbaret kalıyor.
Hayat pahalılığı kablnoyl dovl-
recoktlr. Kim ne derse desin Bu,
(Devamı Sa. 5 Sü. 0 de)
Prenses Elizabet (solda) havaî mavi yünlü elbisesile Italyada
Capri’de deniz banyosu yapmağa gidiyor. (Foto: AP.)
(
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
Sayısı : 10 Kuru;
Cumartesi Sahibi: Safa Kılıçboğlu
■7 Idarot Nuruosmanlyo Noı 1T
MAYIS Tel adresi: «YENİ SABAH>
İSTANBUL
1949 Telofonı 20780
Yeni
11 inci Yıl, No. 3635
Yeni Rus politikası ihtiyatla karşılanlyor Amerikan gazeteleri, abluka anlaşmasına rağmenRus siyasetinde değişikl ik beklemiyor
Truman, Stalin ve Att'ee ile buluşmakta bir
fayda tasavvur etmediğini bildirdi
Kabinenin
Durumu
^*emseddin Günaitay kabi-nesine, iş başına geçtiği vakit çok büyük ümitler bağiı-yanlar oldu. Kabine şefinin şahsen çok dürüst ve temiz bir zat oluşu, mazisinde herhangi karanlık malî bir iş mevcut bulunmayışı, memleketin tanınmış bir bilgini sayılması hep lehte ileri sürülen delillerdi. Diğer taraftan bu zatın sandalye ve makam birsiyle yanıp tutuşmadığı da apaçık görülüyordu. Maamafih Halk Partisinin Meclisteki çoğunluğunu harekete getiren liderler, parlâmento oyunlarından faydalanma usullerini çok iyi bilen müfritler ve kodamanlar nasıl olsa bu kabineyi, şu veya bu şekilde^ bir tuzağa düşürebileceklerinden de hiç ümitlerini kesmemişlerdi.
îşte bu şartlar içinde yeni heyet işe başladı. Evvelâ ortada ve asıntıda kalmış olan büdceyi çıkardı. Filhakika bu büdce bahsinde, beklenen titizliği gösteremedi. Hele yeni Maliye Bakanının şahsen ve bizzat İcrası kabil saydığı 60 milyonluk tenzilâtı yapmaması hayli hayret de uyandırdı. Maa-maflh muvakkat bir aylık büdce çıkarmaktan çekinmek temayülü bu neticenin sal ki sayıldı. Fakat bu İlk devre ve fasıl bittikten sonra, hükümet, kendisine gaye e-dlndiğînl açıkladığı antidemokratik kanunları İlga yolunda da gayet yavaş yürümeğe başladı. İncelemeler bir türlü bitmez ve tükenmez oldu. Atıf İnan İşine, tahkik komisyonundaki oyalama ve savsaklama politikasına bir son verdiremedi. Şükrü Koçak’ın on sekiz milyonluk emvali metrûke yolsuzluğu «Müruru zaman» sebebiyle kapatıldı. Hükümet pekâlâ yeni bir kanun teklifi yaparak bu işi ve emsalini —çünkü, maalesef bu emvali metrûke yağmasının çok emsali olduğu bilâhare isim zikredilerek yapılan neşriyattan anlaşıldı— tekrar tetkike tâbi tutabilirdi. Hattâ tutmalıydı. Burada zaman aşımının arkasına iltica edildi. Halbuki diğer bir mes’ele de, temyiz mahkemesinin tevhidi içtihad karariyle taayyün eden bir vaziyette, bu müruru zaman delili kâfi görünmedi ve yeni bir kanun Meclise sevkedildi. Bu iki çeşit ölçü hiç bir tarafça far-kedilmeden, geçti.
Fakat kabinenin en zayıf noktası hayat pahalılığı oldu. Burada Ticaret ve Ekonomi Bakanının zayıf iradesi ve hâdiseleri günü gününe yaşamak istemesi bizzat Halk Partili mahfillerde hayret uyandırdı. Esasen İktisadi faaliyetlerle İlgisi olmıyan Bakan, çeşitli demeçlerle, Meclisteki hiddet ve tehevvürleriyle, kaybolmuş dâvaları göz göre göre müdafaa etmesiyle çok gayri müsait bir hava yarattı.
Millî endüstri sahiplerine İptidai madde ve yedek aksam temin etmek hususunda gayet garip bir zihniyet taşıyan genç Bakan, hükümetin elindeki sanayi kısımlarını gerek malzeme, gerek iptidai nıaddo bakımlarından l.şba' haline getirecek kadar cömert davranırken hususi faaliyet şubelerini kurak ve çorak bir hale sokmuştur. Sanki hususi teşebbüslerin faaliyeti bu memleketin yararına değilmiş gibi... Hem bu hareketi yapan Barla# bütün demeçlerinde devletçilikten ziyade liberal iktisat prensiplerine taraftar olduğunu, lüzumlu ve lüzumsuz tok, sık tekrar edip durmuş İdi. O kadar ki biz bu sütunlarda bu zata kendisinin Halk Partili plduğunu ve binaenaleyh altı oktan birinin devletçilik bulunduğu-(Devamı 8a. 0 8ü. 0 de)
Charleston: (düney Karolina): 6 (a.a.) — (afp) — Eski Ameri -kan dışişleri Bakanı James Byrnes yaptığı bir konuşmada Berlin ablukasının kaldırılması keyfiyetinin, Birleşik Amerikayı dışişleri Bakanı konferansına fazla ümit bağla -mağa sevketmemesl lâzım geldi • gini söylemiştir.
GAZETELERİN MÜTALEASI
Vaşington: 6 (a.aj — (usla) — Hemen hemen bütün Amerikan ga zetelerl Sovyetlerin Bertin ablu -kasını kaldırmalarını iyi karşıla -makta, fakat ihtiyatlı davranmak ta, bunun Almanya’da veya başka yerde takip edilen Rus siyasetinde önemli bir değişiklik husule ge leceğinl «at’lyen göstermediği mil taleasında bulunmaktadırlar.
Komtserı V'ŞWkinin bir muavini, Jacob Malik, Nevyorkta Berlin ablukasını kaldırmak tçın gayret sarf edip anlaşma yaparken diğer muavini Andre Gromiko, Birleşmiş Milletlerde eski İtalyan sömürgeleri ve Macaristan ve Bulgaristan da kilise adamlarına yapılan mu-amale dolayısıle cereyan eden müzakerelerde batıklara hücum edip durmaktadır. Yukarıdaki resimde, £8 nisanda, böyle bir (başan> sından dblayı Birleşmiş Milletler genel kurul başkent Tryve LeCnin Rus muavini Zingenko tarafından tebrik edilirken görülüyor '(Foto: A. P.J
Kürdistan hülyasına
dair bir vesika
Ankarada ele geçirilen mühim bir vesikada Türkiye, İran ve Irak Kürtlerine vadedilen büyük Kürdistan (!) ın hududlan görüldü
Tahrikatı yapan merkez daima aynı: Moskova
Ankara: 6 (Hususî) — Hükümet, yeni Suriye hükümetini tanımıştır. Bilindiği gibi albay Hüsnü Zaim, geçen ay içinde Suriyede bir hükümet darbesi yapmış, bilâhare kendi başkanlı ginda bir kabine teşkil etmişti.
5 mayıs tarihine kadar Suri-yedeki yeni rejimi tanıyan mem leketler, aşağıdadır:
Türkiye, Afganistan, Suûdî A-rabistan, Arjantlû, Belçika, Brezilya, Mısır, Birleşik Amerika İspanya, Fransa, Ingiltere, Yunanistan, İran, İrak, İtalya, Lübnan, İsviçre, Yemen.
Yeni İngiliz Büyük Elçisi Istanbul vapurile geliyor
Marsilya, 6 (A.A.) (afp» — İngiltere'nin yeni Ankara büyük elçisi Sır Noel Charles yanında refikası olduğu halde bugün öğleden sonra İstanbul va-puriyle Türklyeyo hareket etmiştir.
Sadağın istifası şayiası üzerinde ısrar ediliyor
Sadak'ın son durumunun parti grupuna götürüleceği Ankarada ısrarla söyleniyor
Sadak bu akşam uçakla geliyor, dün Londrada, Bevin’e kısa bir nezaket ziyareti yaptı ve bu ziyarette biç bir siyaset mes’elesi görüşülmedi
Sebze ve meyva Hâlinde fiyatlar durmadan yükseliyor
Ankara, 6 (Telefonla) — Dışişleri Bakanı Necmeddin Sadağın, memlekete döndükten sonra istifasının mümkün olabileceği yolunda verdiğimiz haber, kendisi tarafından Londrada ve Başbakanlık tarafından burada tekzip edilmiş olmasına rağmen, bugün de ehemmiyetini muhafaza etmiştir. Alınan haberlere göre C.H.P. li milletvekillerinden bir kısmı,
(Devamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Türkiye ve Yunanistana
Ankara 6 (Telefonla) — Yetki li mahfiller çok şayanı dikkat bir hâdiseye el koymuştur: Suriyede Fransızca ve Arapça o-larak basılan bir broşür memleketimize de sokulmuştur. İran, Irak ve Türkiyede mevcut olduğu ileri sürülen Kürtlere hitap eden bu broşürü, eskidenberi bü yük Kürdistan dâvasını ileri süren komünist Rusyasının hazırladığı aşikârdır. Broşürde İran, Irak ve Türkiyenin bir kısım top rakları bir araya getirilerek büyük Kürdistannın mahal ve (Devamı Sa. S 8u. 6)
Başbakan İstanbula
vali, dün gazetecilerle
Hayat Pahalılığını önleyici ted birler üzerinde Ankarada yaptığı temaslar hakkında izahat vermek
Valinin dünkü basın toplantısı
Vali, hangi maddelere narh konacağını, ihtikârla nasıl mücadele edileceğini anlattı
Arazi yüzünden iki köy halkı silâh düellosu yaptı
Kütahya, 6 (Telefonla) — Kü-tahyaya bağlı Anayurd köyüne ait yayladaki araziyi ekmek için giden Anayurd köyü halkına, Es-kişehlre bağlı SandıkÖzü köylüleri tarafından ateş açılmıştır. Karşılıklı ateş teatisi bir müddet devam etmiştir. Karşı taraftan kaç kişinin yaralanmış olduğu henüz öğrenilememişse de bizim taraftan bir ağır yaralı vardır. Münazaa, Eandıközü köylülerinin mezkûr araziye tapusuz sahip çık malarından İleri gelmiştir. Geçen sene de buna benzer bir hâdise olmuş ve mes’ele mahkemeye İntikal etmişti. Muhakemenin neticesi henüz alınmamıştır. '
makaadlle Vah ve Belediye başkanı Dr, Lûtfl Kırdar, dün saat 16 da Emlrgân korusundaki Pembe köşk te bir basın toplantısı yapmıştır. Volt Kırdar demiştir kİ:
— Hayat pahalılığını doğuran sebeb meydandadır: İstihsal İle İstihlâk arasındaki muvazenesizlik..
Son kımıldamalar, daha çok bu seneid tabiatın anormal şartlarından doğmuştur. Kış uzun sürdü, gıdasızlık büyük nlsbetto hayvan telefatını İntaç etti. Sebze lstihsa lâtı da asgari hadde düştü. Mevsim balık bakımından da pek fakir geç tl. Eüttln bunlar birbirini destek -Uyerek bugünkü vaziyeti doğu du.
Dr. Lütfü Kırdar Hükümet Belediyenin tanzim Batışları yaptı gını söylemiş, muhtekir esnafa rtlen para cezasının geç tahsil dildiğini yeni tedbir ve salft yetierle hareket etmek lâzım dlğinl belirtmiş vo demiştir kİ:
(— Bunu son Ankara seyahatim
(Devamı Sa. 0 Sü. 4 do)
Hayat pahalılığı mitingi yarın!
Ticaret hayatımızı zor duruma düşüren âmillerin başında, Ekonomi ve Ticaret Bakanlığının aldığı hatalı tedbirler ileri sürülüyor!
askerî yardım:
Kongreden 200 mil- • yon dolar tahsisat
istenecek
geliyor
Başbakan Şemseddin Günaitay, İstanbul Belediyesinin elektrik ve su işleri üzerinde tetkiklerde bulunmak maksadiyle önümüzdeki hafta içinde şehrimize gelecektir.
Başbakan, inşaatı tamamlanan Silâhtarağa elektrik fabrikasın-(D ovamı Sa.
Ekonomi Bakanlı- sasında hükümete karşı olan iti-~ 1 ka- matsızlık gittikçe artmaktadır, yersiz Piyasa, döviz bakımından gittik-icra- çe darlığa doğru gitmekte, ban-(Dovamı: Sa, 6 Sü, 3 do)
Ticaret ve___
ğının almakta olduğu rarlar ekseriyetle ) ve mahalline masruf at olamadığından İstanbul piya-|
Emekliler tasarısı
Milletvekillerine tevzi edilen tasarının mühim noktalarını bildiriyoruz
Vaşington: 6 (A.P.) — 30
Haziran 950 de sona erecek mali yıl zarfında Türkiye ve Yvnz* nistana askerî yardım için kongreden en az 200 milyon dolar isteyecektir. Eskisi gibi, yeni tahsisin en büyük kısmı Yuna-nistana ait olacaktır.
Mart 1946 veya Truman doktrininin ilâmndanberi Yunanistan 346 milyon dolarlık askerî yardım görmüş ve Türkiye, oıduj donanma ve hava kuvvetlerini modernleştirmek için 154 milyon dolarlık malzeme elde etmij tir. Ayrıca Türkiye ve Yunanistan 211 milyon dolar iktisadi yardım görmüşler ve böyleceı her iki memlekete yapılan yardım cem’an 621 milyon dolara yükselmiştir.
Ankara, 6 (Hususi) — Emekliler tasarısı basılmış olup milletvekillerine tevzi edilmiştir. Bununla berabe'r müzakerelerin hafta içinde başlaması muhtemeldir. Tasarının asaslan şunlardır:
1 — Mevcut kanuna göre bir emekli en çok maaşının dörtte biri nisbetinde para alırken, yeni tasarıya göre bu miktar yüzde yetmişe yükseltilmektedir.
2 — Hademei hayrata da e-meklilik hakkı tanınacaktır.
3 — Komiser ve polislerin de vazifeleri subaylar gibi yorucu kabul edildiğinden emeklilik he-
(Dovamı Sn. 0 Sü. 7 do)
BUĞUN SPOft
Cilıad Arman
nın hazırladığı sayfayı
6 ncı sayfamızda bulacaksınız.
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
Kabine Buhranı
ULUNAY
Birkaç gün evvol yazdığımız bir fıkrada hayat pahalılığı buhranının bir kablno buhranına so-bobiyot vorobllmosl İhtimalini İncelemiştik. O gündonberldlr, gazote-lordo İstifaya alt hnborloro çok sık tesadüf ediyoruz. Alo» yanmayınca duman çıkmaz, dorlorj istifayı loap ettiren seboplor olmasa İstifa şayiası çıkmaz. Blzdo do maalosof İstifayı ınûolb soboplor vardır; hem do kuvvotlidlr. Hor no kadar başvekil, dlğor bazı zovat vo bazı gazo-telor kabinenin pek kuvvetli olduğunu vo İstifa için hiç bir sobep mov cut olmadığını söylemişlerse do bu «hayra yoruş» lar asla kabineyi, boklonen akıbotton kurtaramıya-oaktır.
Şemsoddln Günaitay kabinesinin en büyük hatası bir Istlhalo kabinesi olmasıdır. Umumiyotle şahsiyetler ylno o şahsiyetlerdir. Mosolâ
bundan ovvelkl kablnedo Maliye Ba-
kanlığında muvaffak olamıyan bir
zat bu kabinede Bayındırlık
Ba-
kanlığına getirilmiştir. Bayındırlık
Bakanlığının, Maliye Bakanlığına nlsbotlo (tedviri) daha mı kolaydır? Yoksa bu zat Bayındırlıkta İhtisas yapmışken yanlışlıkla mı Ma-Hyeyo getirilmiştir?
Bugün pahalılık ejderi karşısında hiç bir şey yapılamıyaoağını a-çıkça itiraf eden Ticaret Bakanı da
kablnoyo bundan evvelki teşekkülden (müdovver) dlr vo hâlâ mev-
kiini
muhafaza oylomcktedlr.
Bu İtibarla kablno değişikliği boklonen ıslahatın tatbiki gayesine matuf bir değişiklik olmuyor; sadece bir başbakan değişikliğinden İbaret kalıyor.
Hayat pahalılığı kablnoyl dovl-
recoktlr. Kim ne derse desin Bu,
(Devamı Sa. 5 Sü. 0 de)
Prenses Elizabet (solda) havaî mavi yünlü elbisesile Italyada
Capri’de deniz banyosu yapmağa gidiyor. (Foto: AP.)
(
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
Sayısı : 10 Kuru;
Cumartesi Sahibi: Safa Kılıçboğlu
■7 Idarot Nuruosmanlyo Noı 1T
MAYIS Tel adresi: «YENİ SABAH>
İSTANBUL
1949 Telofonı 20780
Yeni
11 inci Yıl, No. 3635
Yeni Rus politikası ihtiyatla karşılanlyor Amerikan gazeteleri, abluka anlaşmasına rağmenRus siyasetinde değişikl ik beklemiyor
Truman, Stalin ve Att'ee ile buluşmakta bir
fayda tasavvur etmediğini bildirdi
Kabinenin
Durumu
^*emseddin Günaitay kabi-nesine, iş başına geçtiği vakit çok büyük ümitler bağiı-yanlar oldu. Kabine şefinin şahsen çok dürüst ve temiz bir zat oluşu, mazisinde herhangi karanlık malî bir iş mevcut bulunmayışı, memleketin tanınmış bir bilgini sayılması hep lehte ileri sürülen delillerdi. Diğer taraftan bu zatın sandalye ve makam birsiyle yanıp tutuşmadığı da apaçık görülüyordu. Maamafih Halk Partisinin Meclisteki çoğunluğunu harekete getiren liderler, parlâmento oyunlarından faydalanma usullerini çok iyi bilen müfritler ve kodamanlar nasıl olsa bu kabineyi, şu veya bu şekilde^ bir tuzağa düşürebileceklerinden de hiç ümitlerini kesmemişlerdi.
îşte bu şartlar içinde yeni heyet işe başladı. Evvelâ ortada ve asıntıda kalmış olan büdceyi çıkardı. Filhakika bu büdce bahsinde, beklenen titizliği gösteremedi. Hele yeni Maliye Bakanının şahsen ve bizzat İcrası kabil saydığı 60 milyonluk tenzilâtı yapmaması hayli hayret de uyandırdı. Maa-maflh muvakkat bir aylık büdce çıkarmaktan çekinmek temayülü bu neticenin sal ki sayıldı. Fakat bu İlk devre ve fasıl bittikten sonra, hükümet, kendisine gaye e-dlndiğînl açıkladığı antidemokratik kanunları İlga yolunda da gayet yavaş yürümeğe başladı. İncelemeler bir türlü bitmez ve tükenmez oldu. Atıf İnan İşine, tahkik komisyonundaki oyalama ve savsaklama politikasına bir son verdiremedi. Şükrü Koçak’ın on sekiz milyonluk emvali metrûke yolsuzluğu «Müruru zaman» sebebiyle kapatıldı. Hükümet pekâlâ yeni bir kanun teklifi yaparak bu işi ve emsalini —çünkü, maalesef bu emvali metrûke yağmasının çok emsali olduğu bilâhare isim zikredilerek yapılan neşriyattan anlaşıldı— tekrar tetkike tâbi tutabilirdi. Hattâ tutmalıydı. Burada zaman aşımının arkasına iltica edildi. Halbuki diğer bir mes’ele de, temyiz mahkemesinin tevhidi içtihad karariyle taayyün eden bir vaziyette, bu müruru zaman delili kâfi görünmedi ve yeni bir kanun Meclise sevkedildi. Bu iki çeşit ölçü hiç bir tarafça far-kedilmeden, geçti.
Fakat kabinenin en zayıf noktası hayat pahalılığı oldu. Burada Ticaret ve Ekonomi Bakanının zayıf iradesi ve hâdiseleri günü gününe yaşamak istemesi bizzat Halk Partili mahfillerde hayret uyandırdı. Esasen İktisadi faaliyetlerle İlgisi olmıyan Bakan, çeşitli demeçlerle, Meclisteki hiddet ve tehevvürleriyle, kaybolmuş dâvaları göz göre göre müdafaa etmesiyle çok gayri müsait bir hava yarattı.
Millî endüstri sahiplerine İptidai madde ve yedek aksam temin etmek hususunda gayet garip bir zihniyet taşıyan genç Bakan, hükümetin elindeki sanayi kısımlarını gerek malzeme, gerek iptidai nıaddo bakımlarından l.şba' haline getirecek kadar cömert davranırken hususi faaliyet şubelerini kurak ve çorak bir hale sokmuştur. Sanki hususi teşebbüslerin faaliyeti bu memleketin yararına değilmiş gibi... Hem bu hareketi yapan Barla# bütün demeçlerinde devletçilikten ziyade liberal iktisat prensiplerine taraftar olduğunu, lüzumlu ve lüzumsuz tok, sık tekrar edip durmuş İdi. O kadar ki biz bu sütunlarda bu zata kendisinin Halk Partili plduğunu ve binaenaleyh altı oktan birinin devletçilik bulunduğu-(Devamı 8a. 0 8ü. 0 de)
Charleston: (düney Karolina): 6 (a.a.) — (afp) — Eski Ameri -kan dışişleri Bakanı James Byrnes yaptığı bir konuşmada Berlin ablukasının kaldırılması keyfiyetinin, Birleşik Amerikayı dışişleri Bakanı konferansına fazla ümit bağla -mağa sevketmemesl lâzım geldi • gini söylemiştir.
GAZETELERİN MÜTALEASI
Vaşington: 6 (a.aj — (usla) — Hemen hemen bütün Amerikan ga zetelerl Sovyetlerin Bertin ablu -kasını kaldırmalarını iyi karşıla -makta, fakat ihtiyatlı davranmak ta, bunun Almanya’da veya başka yerde takip edilen Rus siyasetinde önemli bir değişiklik husule ge leceğinl «at’lyen göstermediği mil taleasında bulunmaktadırlar.
Komtserı V'ŞWkinin bir muavini, Jacob Malik, Nevyorkta Berlin ablukasını kaldırmak tçın gayret sarf edip anlaşma yaparken diğer muavini Andre Gromiko, Birleşmiş Milletlerde eski İtalyan sömürgeleri ve Macaristan ve Bulgaristan da kilise adamlarına yapılan mu-amale dolayısıle cereyan eden müzakerelerde batıklara hücum edip durmaktadır. Yukarıdaki resimde, £8 nisanda, böyle bir (başan> sından dblayı Birleşmiş Milletler genel kurul başkent Tryve LeCnin Rus muavini Zingenko tarafından tebrik edilirken görülüyor '(Foto: A. P.J
Kürdistan hülyasına
dair bir vesika
Ankarada ele geçirilen mühim bir vesikada Türkiye, İran ve Irak Kürtlerine vadedilen büyük Kürdistan (!) ın hududlan görüldü
Tahrikatı yapan merkez daima aynı: Moskova
Ankara: 6 (Hususî) — Hükümet, yeni Suriye hükümetini tanımıştır. Bilindiği gibi albay Hüsnü Zaim, geçen ay içinde Suriyede bir hükümet darbesi yapmış, bilâhare kendi başkanlı ginda bir kabine teşkil etmişti.
5 mayıs tarihine kadar Suri-yedeki yeni rejimi tanıyan mem leketler, aşağıdadır:
Türkiye, Afganistan, Suûdî A-rabistan, Arjantlû, Belçika, Brezilya, Mısır, Birleşik Amerika İspanya, Fransa, Ingiltere, Yunanistan, İran, İrak, İtalya, Lübnan, İsviçre, Yemen.
Yeni İngiliz Büyük Elçisi Istanbul vapurile geliyor
Marsilya, 6 (A.A.) (afp» — İngiltere'nin yeni Ankara büyük elçisi Sır Noel Charles yanında refikası olduğu halde bugün öğleden sonra İstanbul va-puriyle Türklyeyo hareket etmiştir.
Sadağın istifası şayiası üzerinde ısrar ediliyor
Sadak'ın son durumunun parti grupuna götürüleceği Ankarada ısrarla söyleniyor
Sadak bu akşam uçakla geliyor, dün Londrada, Bevin’e kısa bir nezaket ziyareti yaptı ve bu ziyarette biç bir siyaset mes’elesi görüşülmedi
Sebze ve meyva Hâlinde fiyatlar durmadan yükseliyor
Ankara, 6 (Telefonla) — Dışişleri Bakanı Necmeddin Sadağın, memlekete döndükten sonra istifasının mümkün olabileceği yolunda verdiğimiz haber, kendisi tarafından Londrada ve Başbakanlık tarafından burada tekzip edilmiş olmasına rağmen, bugün de ehemmiyetini muhafaza etmiştir. Alınan haberlere göre C.H.P. li milletvekillerinden bir kısmı,
(Devamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Türkiye ve Yunanistana
Ankara 6 (Telefonla) — Yetki li mahfiller çok şayanı dikkat bir hâdiseye el koymuştur: Suriyede Fransızca ve Arapça o-larak basılan bir broşür memleketimize de sokulmuştur. İran, Irak ve Türkiyede mevcut olduğu ileri sürülen Kürtlere hitap eden bu broşürü, eskidenberi bü yük Kürdistan dâvasını ileri süren komünist Rusyasının hazırladığı aşikârdır. Broşürde İran, Irak ve Türkiyenin bir kısım top rakları bir araya getirilerek büyük Kürdistannın mahal ve (Devamı Sa. S 8u. 6)
Başbakan İstanbula
vali, dün gazetecilerle
Hayat Pahalılığını önleyici ted birler üzerinde Ankarada yaptığı temaslar hakkında izahat vermek
Valinin dünkü basın toplantısı
Vali, hangi maddelere narh konacağını, ihtikârla nasıl mücadele edileceğini anlattı
Arazi yüzünden iki köy halkı silâh düellosu yaptı
Kütahya, 6 (Telefonla) — Kü-tahyaya bağlı Anayurd köyüne ait yayladaki araziyi ekmek için giden Anayurd köyü halkına, Es-kişehlre bağlı SandıkÖzü köylüleri tarafından ateş açılmıştır. Karşılıklı ateş teatisi bir müddet devam etmiştir. Karşı taraftan kaç kişinin yaralanmış olduğu henüz öğrenilememişse de bizim taraftan bir ağır yaralı vardır. Münazaa, Eandıközü köylülerinin mezkûr araziye tapusuz sahip çık malarından İleri gelmiştir. Geçen sene de buna benzer bir hâdise olmuş ve mes’ele mahkemeye İntikal etmişti. Muhakemenin neticesi henüz alınmamıştır. '
makaadlle Vah ve Belediye başkanı Dr, Lûtfl Kırdar, dün saat 16 da Emlrgân korusundaki Pembe köşk te bir basın toplantısı yapmıştır. Volt Kırdar demiştir kİ:
— Hayat pahalılığını doğuran sebeb meydandadır: İstihsal İle İstihlâk arasındaki muvazenesizlik..
Son kımıldamalar, daha çok bu seneid tabiatın anormal şartlarından doğmuştur. Kış uzun sürdü, gıdasızlık büyük nlsbetto hayvan telefatını İntaç etti. Sebze lstihsa lâtı da asgari hadde düştü. Mevsim balık bakımından da pek fakir geç tl. Eüttln bunlar birbirini destek -Uyerek bugünkü vaziyeti doğu du.
Dr. Lütfü Kırdar Hükümet Belediyenin tanzim Batışları yaptı gını söylemiş, muhtekir esnafa rtlen para cezasının geç tahsil dildiğini yeni tedbir ve salft yetierle hareket etmek lâzım dlğinl belirtmiş vo demiştir kİ:
(— Bunu son Ankara seyahatim
(Devamı Sa. 0 Sü. 4 do)
Hayat pahalılığı mitingi yarın!
Ticaret hayatımızı zor duruma düşüren âmillerin başında, Ekonomi ve Ticaret Bakanlığının aldığı hatalı tedbirler ileri sürülüyor!
askerî yardım:
Kongreden 200 mil- • yon dolar tahsisat
istenecek
geliyor
Başbakan Şemseddin Günaitay, İstanbul Belediyesinin elektrik ve su işleri üzerinde tetkiklerde bulunmak maksadiyle önümüzdeki hafta içinde şehrimize gelecektir.
Başbakan, inşaatı tamamlanan Silâhtarağa elektrik fabrikasın-(D ovamı Sa.
Ekonomi Bakanlı- sasında hükümete karşı olan iti-~ 1 ka- matsızlık gittikçe artmaktadır, yersiz Piyasa, döviz bakımından gittik-icra- çe darlığa doğru gitmekte, ban-(Dovamı: Sa, 6 Sü, 3 do)
Ticaret ve___
ğının almakta olduğu rarlar ekseriyetle ) ve mahalline masruf at olamadığından İstanbul piya-|
Emekliler tasarısı
Milletvekillerine tevzi edilen tasarının mühim noktalarını bildiriyoruz
Vaşington: 6 (A.P.) — 30
Haziran 950 de sona erecek mali yıl zarfında Türkiye ve Yvnz* nistana askerî yardım için kongreden en az 200 milyon dolar isteyecektir. Eskisi gibi, yeni tahsisin en büyük kısmı Yuna-nistana ait olacaktır.
Mart 1946 veya Truman doktrininin ilâmndanberi Yunanistan 346 milyon dolarlık askerî yardım görmüş ve Türkiye, oıduj donanma ve hava kuvvetlerini modernleştirmek için 154 milyon dolarlık malzeme elde etmij tir. Ayrıca Türkiye ve Yunanistan 211 milyon dolar iktisadi yardım görmüşler ve böyleceı her iki memlekete yapılan yardım cem’an 621 milyon dolara yükselmiştir.
Ankara, 6 (Hususi) — Emekliler tasarısı basılmış olup milletvekillerine tevzi edilmiştir. Bununla berabe'r müzakerelerin hafta içinde başlaması muhtemeldir. Tasarının asaslan şunlardır:
1 — Mevcut kanuna göre bir emekli en çok maaşının dörtte biri nisbetinde para alırken, yeni tasarıya göre bu miktar yüzde yetmişe yükseltilmektedir.
2 — Hademei hayrata da e-meklilik hakkı tanınacaktır.
3 — Komiser ve polislerin de vazifeleri subaylar gibi yorucu kabul edildiğinden emeklilik he-
(Dovamı Sn. 0 Sü. 7 do)
BUĞUN SPOft
Cilıad Arman
nın hazırladığı sayfayı
6 ncı sayfamızda bulacaksınız.
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
Kabine Buhranı
ULUNAY
Birkaç gün evvol yazdığımız bir fıkrada hayat pahalılığı buhranının bir kablno buhranına so-bobiyot vorobllmosl İhtimalini İncelemiştik. O gündonberldlr, gazote-lordo İstifaya alt hnborloro çok sık tesadüf ediyoruz. Alo» yanmayınca duman çıkmaz, dorlorj istifayı loap ettiren seboplor olmasa İstifa şayiası çıkmaz. Blzdo do maalosof İstifayı ınûolb soboplor vardır; hem do kuvvotlidlr. Hor no kadar başvekil, dlğor bazı zovat vo bazı gazo-telor kabinenin pek kuvvetli olduğunu vo İstifa için hiç bir sobep mov cut olmadığını söylemişlerse do bu «hayra yoruş» lar asla kabineyi, boklonen akıbotton kurtaramıya-oaktır.
Şemsoddln Günaitay kabinesinin en büyük hatası bir Istlhalo kabinesi olmasıdır. Umumiyotle şahsiyetler ylno o şahsiyetlerdir. Mosolâ
bundan ovvelkl kablnedo Maliye Ba-
kanlığında muvaffak olamıyan bir
zat bu kabinede Bayındırlık
Ba-
kanlığına getirilmiştir. Bayındırlık
Bakanlığının, Maliye Bakanlığına nlsbotlo (tedviri) daha mı kolaydır? Yoksa bu zat Bayındırlıkta İhtisas yapmışken yanlışlıkla mı Ma-Hyeyo getirilmiştir?
Bugün pahalılık ejderi karşısında hiç bir şey yapılamıyaoağını a-çıkça itiraf eden Ticaret Bakanı da
kablnoyo bundan evvelki teşekkülden (müdovver) dlr vo hâlâ mev-
kiini
muhafaza oylomcktedlr.
Bu İtibarla kablno değişikliği boklonen ıslahatın tatbiki gayesine matuf bir değişiklik olmuyor; sadece bir başbakan değişikliğinden İbaret kalıyor.
Hayat pahalılığı kablnoyl dovl-
recoktlr. Kim ne derse desin Bu,
(Devamı Sa. 5 Sü. 0 de)
Prenses Elizabet (solda) havaî mavi yünlü elbisesile Italyada
Capri’de deniz banyosu yapmağa gidiyor. (Foto: AP.)
(
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
Sayısı : 10 Kuru;
Cumartesi Sahibi: Safa Kılıçboğlu
■7 Idarot Nuruosmanlyo Noı 1T
MAYIS Tel adresi: «YENİ SABAH>
İSTANBUL
1949 Telofonı 20780
Yeni
11 inci Yıl, No. 3635
Yeni Rus politikası ihtiyatla karşılanlyor Amerikan gazeteleri, abluka anlaşmasına rağmenRus siyasetinde değişikl ik beklemiyor
Truman, Stalin ve Att'ee ile buluşmakta bir
fayda tasavvur etmediğini bildirdi
Kabinenin
Durumu
^*emseddin Günaitay kabi-nesine, iş başına geçtiği vakit çok büyük ümitler bağiı-yanlar oldu. Kabine şefinin şahsen çok dürüst ve temiz bir zat oluşu, mazisinde herhangi karanlık malî bir iş mevcut bulunmayışı, memleketin tanınmış bir bilgini sayılması hep lehte ileri sürülen delillerdi. Diğer taraftan bu zatın sandalye ve makam birsiyle yanıp tutuşmadığı da apaçık görülüyordu. Maamafih Halk Partisinin Meclisteki çoğunluğunu harekete getiren liderler, parlâmento oyunlarından faydalanma usullerini çok iyi bilen müfritler ve kodamanlar nasıl olsa bu kabineyi, şu veya bu şekilde^ bir tuzağa düşürebileceklerinden de hiç ümitlerini kesmemişlerdi.
îşte bu şartlar içinde yeni heyet işe başladı. Evvelâ ortada ve asıntıda kalmış olan büdceyi çıkardı. Filhakika bu büdce bahsinde, beklenen titizliği gösteremedi. Hele yeni Maliye Bakanının şahsen ve bizzat İcrası kabil saydığı 60 milyonluk tenzilâtı yapmaması hayli hayret de uyandırdı. Maa-maflh muvakkat bir aylık büdce çıkarmaktan çekinmek temayülü bu neticenin sal ki sayıldı. Fakat bu İlk devre ve fasıl bittikten sonra, hükümet, kendisine gaye e-dlndiğînl açıkladığı antidemokratik kanunları İlga yolunda da gayet yavaş yürümeğe başladı. İncelemeler bir türlü bitmez ve tükenmez oldu. Atıf İnan İşine, tahkik komisyonundaki oyalama ve savsaklama politikasına bir son verdiremedi. Şükrü Koçak’ın on sekiz milyonluk emvali metrûke yolsuzluğu «Müruru zaman» sebebiyle kapatıldı. Hükümet pekâlâ yeni bir kanun teklifi yaparak bu işi ve emsalini —çünkü, maalesef bu emvali metrûke yağmasının çok emsali olduğu bilâhare isim zikredilerek yapılan neşriyattan anlaşıldı— tekrar tetkike tâbi tutabilirdi. Hattâ tutmalıydı. Burada zaman aşımının arkasına iltica edildi. Halbuki diğer bir mes’ele de, temyiz mahkemesinin tevhidi içtihad karariyle taayyün eden bir vaziyette, bu müruru zaman delili kâfi görünmedi ve yeni bir kanun Meclise sevkedildi. Bu iki çeşit ölçü hiç bir tarafça far-kedilmeden, geçti.
Fakat kabinenin en zayıf noktası hayat pahalılığı oldu. Burada Ticaret ve Ekonomi Bakanının zayıf iradesi ve hâdiseleri günü gününe yaşamak istemesi bizzat Halk Partili mahfillerde hayret uyandırdı. Esasen İktisadi faaliyetlerle İlgisi olmıyan Bakan, çeşitli demeçlerle, Meclisteki hiddet ve tehevvürleriyle, kaybolmuş dâvaları göz göre göre müdafaa etmesiyle çok gayri müsait bir hava yarattı.
Millî endüstri sahiplerine İptidai madde ve yedek aksam temin etmek hususunda gayet garip bir zihniyet taşıyan genç Bakan, hükümetin elindeki sanayi kısımlarını gerek malzeme, gerek iptidai nıaddo bakımlarından l.şba' haline getirecek kadar cömert davranırken hususi faaliyet şubelerini kurak ve çorak bir hale sokmuştur. Sanki hususi teşebbüslerin faaliyeti bu memleketin yararına değilmiş gibi... Hem bu hareketi yapan Barla# bütün demeçlerinde devletçilikten ziyade liberal iktisat prensiplerine taraftar olduğunu, lüzumlu ve lüzumsuz tok, sık tekrar edip durmuş İdi. O kadar ki biz bu sütunlarda bu zata kendisinin Halk Partili plduğunu ve binaenaleyh altı oktan birinin devletçilik bulunduğu-(Devamı 8a. 0 8ü. 0 de)
Charleston: (düney Karolina): 6 (a.a.) — (afp) — Eski Ameri -kan dışişleri Bakanı James Byrnes yaptığı bir konuşmada Berlin ablukasının kaldırılması keyfiyetinin, Birleşik Amerikayı dışişleri Bakanı konferansına fazla ümit bağla -mağa sevketmemesl lâzım geldi • gini söylemiştir.
GAZETELERİN MÜTALEASI
Vaşington: 6 (a.aj — (usla) — Hemen hemen bütün Amerikan ga zetelerl Sovyetlerin Bertin ablu -kasını kaldırmalarını iyi karşıla -makta, fakat ihtiyatlı davranmak ta, bunun Almanya’da veya başka yerde takip edilen Rus siyasetinde önemli bir değişiklik husule ge leceğinl «at’lyen göstermediği mil taleasında bulunmaktadırlar.
Komtserı V'ŞWkinin bir muavini, Jacob Malik, Nevyorkta Berlin ablukasını kaldırmak tçın gayret sarf edip anlaşma yaparken diğer muavini Andre Gromiko, Birleşmiş Milletlerde eski İtalyan sömürgeleri ve Macaristan ve Bulgaristan da kilise adamlarına yapılan mu-amale dolayısıle cereyan eden müzakerelerde batıklara hücum edip durmaktadır. Yukarıdaki resimde, £8 nisanda, böyle bir (başan> sından dblayı Birleşmiş Milletler genel kurul başkent Tryve LeCnin Rus muavini Zingenko tarafından tebrik edilirken görülüyor '(Foto: A. P.J
Kürdistan hülyasına
dair bir vesika
Ankarada ele geçirilen mühim bir vesikada Türkiye, İran ve Irak Kürtlerine vadedilen büyük Kürdistan (!) ın hududlan görüldü
Tahrikatı yapan merkez daima aynı: Moskova
Ankara: 6 (Hususî) — Hükümet, yeni Suriye hükümetini tanımıştır. Bilindiği gibi albay Hüsnü Zaim, geçen ay içinde Suriyede bir hükümet darbesi yapmış, bilâhare kendi başkanlı ginda bir kabine teşkil etmişti.
5 mayıs tarihine kadar Suri-yedeki yeni rejimi tanıyan mem leketler, aşağıdadır:
Türkiye, Afganistan, Suûdî A-rabistan, Arjantlû, Belçika, Brezilya, Mısır, Birleşik Amerika İspanya, Fransa, Ingiltere, Yunanistan, İran, İrak, İtalya, Lübnan, İsviçre, Yemen.
Yeni İngiliz Büyük Elçisi Istanbul vapurile geliyor
Marsilya, 6 (A.A.) (afp» — İngiltere'nin yeni Ankara büyük elçisi Sır Noel Charles yanında refikası olduğu halde bugün öğleden sonra İstanbul va-puriyle Türklyeyo hareket etmiştir.
Sadağın istifası şayiası üzerinde ısrar ediliyor
Sadak'ın son durumunun parti grupuna götürüleceği Ankarada ısrarla söyleniyor
Sadak bu akşam uçakla geliyor, dün Londrada, Bevin’e kısa bir nezaket ziyareti yaptı ve bu ziyarette biç bir siyaset mes’elesi görüşülmedi
Sebze ve meyva Hâlinde fiyatlar durmadan yükseliyor
Ankara, 6 (Telefonla) — Dışişleri Bakanı Necmeddin Sadağın, memlekete döndükten sonra istifasının mümkün olabileceği yolunda verdiğimiz haber, kendisi tarafından Londrada ve Başbakanlık tarafından burada tekzip edilmiş olmasına rağmen, bugün de ehemmiyetini muhafaza etmiştir. Alınan haberlere göre C.H.P. li milletvekillerinden bir kısmı,
(Devamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Türkiye ve Yunanistana
Ankara 6 (Telefonla) — Yetki li mahfiller çok şayanı dikkat bir hâdiseye el koymuştur: Suriyede Fransızca ve Arapça o-larak basılan bir broşür memleketimize de sokulmuştur. İran, Irak ve Türkiyede mevcut olduğu ileri sürülen Kürtlere hitap eden bu broşürü, eskidenberi bü yük Kürdistan dâvasını ileri süren komünist Rusyasının hazırladığı aşikârdır. Broşürde İran, Irak ve Türkiyenin bir kısım top rakları bir araya getirilerek büyük Kürdistannın mahal ve (Devamı Sa. S 8u. 6)
Başbakan İstanbula
vali, dün gazetecilerle
Hayat Pahalılığını önleyici ted birler üzerinde Ankarada yaptığı temaslar hakkında izahat vermek
Valinin dünkü basın toplantısı
Vali, hangi maddelere narh konacağını, ihtikârla nasıl mücadele edileceğini anlattı
Arazi yüzünden iki köy halkı silâh düellosu yaptı
Kütahya, 6 (Telefonla) — Kü-tahyaya bağlı Anayurd köyüne ait yayladaki araziyi ekmek için giden Anayurd köyü halkına, Es-kişehlre bağlı SandıkÖzü köylüleri tarafından ateş açılmıştır. Karşılıklı ateş teatisi bir müddet devam etmiştir. Karşı taraftan kaç kişinin yaralanmış olduğu henüz öğrenilememişse de bizim taraftan bir ağır yaralı vardır. Münazaa, Eandıközü köylülerinin mezkûr araziye tapusuz sahip çık malarından İleri gelmiştir. Geçen sene de buna benzer bir hâdise olmuş ve mes’ele mahkemeye İntikal etmişti. Muhakemenin neticesi henüz alınmamıştır. '
makaadlle Vah ve Belediye başkanı Dr, Lûtfl Kırdar, dün saat 16 da Emlrgân korusundaki Pembe köşk te bir basın toplantısı yapmıştır. Volt Kırdar demiştir kİ:
— Hayat pahalılığını doğuran sebeb meydandadır: İstihsal İle İstihlâk arasındaki muvazenesizlik..
Son kımıldamalar, daha çok bu seneid tabiatın anormal şartlarından doğmuştur. Kış uzun sürdü, gıdasızlık büyük nlsbetto hayvan telefatını İntaç etti. Sebze lstihsa lâtı da asgari hadde düştü. Mevsim balık bakımından da pek fakir geç tl. Eüttln bunlar birbirini destek -Uyerek bugünkü vaziyeti doğu du.
Dr. Lütfü Kırdar Hükümet Belediyenin tanzim Batışları yaptı gını söylemiş, muhtekir esnafa rtlen para cezasının geç tahsil dildiğini yeni tedbir ve salft yetierle hareket etmek lâzım dlğinl belirtmiş vo demiştir kİ:
(— Bunu son Ankara seyahatim
(Devamı Sa. 0 Sü. 4 do)
Hayat pahalılığı mitingi yarın!
Ticaret hayatımızı zor duruma düşüren âmillerin başında, Ekonomi ve Ticaret Bakanlığının aldığı hatalı tedbirler ileri sürülüyor!
askerî yardım:
Kongreden 200 mil- • yon dolar tahsisat
istenecek
geliyor
Başbakan Şemseddin Günaitay, İstanbul Belediyesinin elektrik ve su işleri üzerinde tetkiklerde bulunmak maksadiyle önümüzdeki hafta içinde şehrimize gelecektir.
Başbakan, inşaatı tamamlanan Silâhtarağa elektrik fabrikasın-(D ovamı Sa.
Ekonomi Bakanlı- sasında hükümete karşı olan iti-~ 1 ka- matsızlık gittikçe artmaktadır, yersiz Piyasa, döviz bakımından gittik-icra- çe darlığa doğru gitmekte, ban-(Dovamı: Sa, 6 Sü, 3 do)
Ticaret ve___
ğının almakta olduğu rarlar ekseriyetle ) ve mahalline masruf at olamadığından İstanbul piya-|
Emekliler tasarısı
Milletvekillerine tevzi edilen tasarının mühim noktalarını bildiriyoruz
Vaşington: 6 (A.P.) — 30
Haziran 950 de sona erecek mali yıl zarfında Türkiye ve Yvnz* nistana askerî yardım için kongreden en az 200 milyon dolar isteyecektir. Eskisi gibi, yeni tahsisin en büyük kısmı Yuna-nistana ait olacaktır.
Mart 1946 veya Truman doktrininin ilâmndanberi Yunanistan 346 milyon dolarlık askerî yardım görmüş ve Türkiye, oıduj donanma ve hava kuvvetlerini modernleştirmek için 154 milyon dolarlık malzeme elde etmij tir. Ayrıca Türkiye ve Yunanistan 211 milyon dolar iktisadi yardım görmüşler ve böyleceı her iki memlekete yapılan yardım cem’an 621 milyon dolara yükselmiştir.
Ankara, 6 (Hususi) — Emekliler tasarısı basılmış olup milletvekillerine tevzi edilmiştir. Bununla berabe'r müzakerelerin hafta içinde başlaması muhtemeldir. Tasarının asaslan şunlardır:
1 — Mevcut kanuna göre bir emekli en çok maaşının dörtte biri nisbetinde para alırken, yeni tasarıya göre bu miktar yüzde yetmişe yükseltilmektedir.
2 — Hademei hayrata da e-meklilik hakkı tanınacaktır.
3 — Komiser ve polislerin de vazifeleri subaylar gibi yorucu kabul edildiğinden emeklilik he-
(Dovamı Sn. 0 Sü. 7 do)
BUĞUN SPOft
Cilıad Arman
nın hazırladığı sayfayı
6 ncı sayfamızda bulacaksınız.
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
Kabine Buhranı
ULUNAY
Birkaç gün evvol yazdığımız bir fıkrada hayat pahalılığı buhranının bir kablno buhranına so-bobiyot vorobllmosl İhtimalini İncelemiştik. O gündonberldlr, gazote-lordo İstifaya alt hnborloro çok sık tesadüf ediyoruz. Alo» yanmayınca duman çıkmaz, dorlorj istifayı loap ettiren seboplor olmasa İstifa şayiası çıkmaz. Blzdo do maalosof İstifayı ınûolb soboplor vardır; hem do kuvvotlidlr. Hor no kadar başvekil, dlğor bazı zovat vo bazı gazo-telor kabinenin pek kuvvetli olduğunu vo İstifa için hiç bir sobep mov cut olmadığını söylemişlerse do bu «hayra yoruş» lar asla kabineyi, boklonen akıbotton kurtaramıya-oaktır.
Şemsoddln Günaitay kabinesinin en büyük hatası bir Istlhalo kabinesi olmasıdır. Umumiyotle şahsiyetler ylno o şahsiyetlerdir. Mosolâ
bundan ovvelkl kablnedo Maliye Ba-
kanlığında muvaffak olamıyan bir
zat bu kabinede Bayındırlık
Ba-
kanlığına getirilmiştir. Bayındırlık
Bakanlığının, Maliye Bakanlığına nlsbotlo (tedviri) daha mı kolaydır? Yoksa bu zat Bayındırlıkta İhtisas yapmışken yanlışlıkla mı Ma-Hyeyo getirilmiştir?
Bugün pahalılık ejderi karşısında hiç bir şey yapılamıyaoağını a-çıkça itiraf eden Ticaret Bakanı da
kablnoyo bundan evvelki teşekkülden (müdovver) dlr vo hâlâ mev-
kiini
muhafaza oylomcktedlr.
Bu İtibarla kablno değişikliği boklonen ıslahatın tatbiki gayesine matuf bir değişiklik olmuyor; sadece bir başbakan değişikliğinden İbaret kalıyor.
Hayat pahalılığı kablnoyl dovl-
recoktlr. Kim ne derse desin Bu,
(Devamı Sa. 5 Sü. 0 de)
Prenses Elizabet (solda) havaî mavi yünlü elbisesile Italyada
Capri’de deniz banyosu yapmağa gidiyor. (Foto: AP.)
(
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
Sayısı : 10 Kuru;
Cumartesi Sahibi: Safa Kılıçboğlu
■7 Idarot Nuruosmanlyo Noı 1T
MAYIS Tel adresi: «YENİ SABAH>
İSTANBUL
1949 Telofonı 20780
Yeni
11 inci Yıl, No. 3635
Yeni Rus politikası ihtiyatla karşılanlyor Amerikan gazeteleri, abluka anlaşmasına rağmenRus siyasetinde değişikl ik beklemiyor
Truman, Stalin ve Att'ee ile buluşmakta bir
fayda tasavvur etmediğini bildirdi
Kabinenin
Durumu
^*emseddin Günaitay kabi-nesine, iş başına geçtiği vakit çok büyük ümitler bağiı-yanlar oldu. Kabine şefinin şahsen çok dürüst ve temiz bir zat oluşu, mazisinde herhangi karanlık malî bir iş mevcut bulunmayışı, memleketin tanınmış bir bilgini sayılması hep lehte ileri sürülen delillerdi. Diğer taraftan bu zatın sandalye ve makam birsiyle yanıp tutuşmadığı da apaçık görülüyordu. Maamafih Halk Partisinin Meclisteki çoğunluğunu harekete getiren liderler, parlâmento oyunlarından faydalanma usullerini çok iyi bilen müfritler ve kodamanlar nasıl olsa bu kabineyi, şu veya bu şekilde^ bir tuzağa düşürebileceklerinden de hiç ümitlerini kesmemişlerdi.
îşte bu şartlar içinde yeni heyet işe başladı. Evvelâ ortada ve asıntıda kalmış olan büdceyi çıkardı. Filhakika bu büdce bahsinde, beklenen titizliği gösteremedi. Hele yeni Maliye Bakanının şahsen ve bizzat İcrası kabil saydığı 60 milyonluk tenzilâtı yapmaması hayli hayret de uyandırdı. Maa-maflh muvakkat bir aylık büdce çıkarmaktan çekinmek temayülü bu neticenin sal ki sayıldı. Fakat bu İlk devre ve fasıl bittikten sonra, hükümet, kendisine gaye e-dlndiğînl açıkladığı antidemokratik kanunları İlga yolunda da gayet yavaş yürümeğe başladı. İncelemeler bir türlü bitmez ve tükenmez oldu. Atıf İnan İşine, tahkik komisyonundaki oyalama ve savsaklama politikasına bir son verdiremedi. Şükrü Koçak’ın on sekiz milyonluk emvali metrûke yolsuzluğu «Müruru zaman» sebebiyle kapatıldı. Hükümet pekâlâ yeni bir kanun teklifi yaparak bu işi ve emsalini —çünkü, maalesef bu emvali metrûke yağmasının çok emsali olduğu bilâhare isim zikredilerek yapılan neşriyattan anlaşıldı— tekrar tetkike tâbi tutabilirdi. Hattâ tutmalıydı. Burada zaman aşımının arkasına iltica edildi. Halbuki diğer bir mes’ele de, temyiz mahkemesinin tevhidi içtihad karariyle taayyün eden bir vaziyette, bu müruru zaman delili kâfi görünmedi ve yeni bir kanun Meclise sevkedildi. Bu iki çeşit ölçü hiç bir tarafça far-kedilmeden, geçti.
Fakat kabinenin en zayıf noktası hayat pahalılığı oldu. Burada Ticaret ve Ekonomi Bakanının zayıf iradesi ve hâdiseleri günü gününe yaşamak istemesi bizzat Halk Partili mahfillerde hayret uyandırdı. Esasen İktisadi faaliyetlerle İlgisi olmıyan Bakan, çeşitli demeçlerle, Meclisteki hiddet ve tehevvürleriyle, kaybolmuş dâvaları göz göre göre müdafaa etmesiyle çok gayri müsait bir hava yarattı.
Millî endüstri sahiplerine İptidai madde ve yedek aksam temin etmek hususunda gayet garip bir zihniyet taşıyan genç Bakan, hükümetin elindeki sanayi kısımlarını gerek malzeme, gerek iptidai nıaddo bakımlarından l.şba' haline getirecek kadar cömert davranırken hususi faaliyet şubelerini kurak ve çorak bir hale sokmuştur. Sanki hususi teşebbüslerin faaliyeti bu memleketin yararına değilmiş gibi... Hem bu hareketi yapan Barla# bütün demeçlerinde devletçilikten ziyade liberal iktisat prensiplerine taraftar olduğunu, lüzumlu ve lüzumsuz tok, sık tekrar edip durmuş İdi. O kadar ki biz bu sütunlarda bu zata kendisinin Halk Partili plduğunu ve binaenaleyh altı oktan birinin devletçilik bulunduğu-(Devamı 8a. 0 8ü. 0 de)
Charleston: (düney Karolina): 6 (a.a.) — (afp) — Eski Ameri -kan dışişleri Bakanı James Byrnes yaptığı bir konuşmada Berlin ablukasının kaldırılması keyfiyetinin, Birleşik Amerikayı dışişleri Bakanı konferansına fazla ümit bağla -mağa sevketmemesl lâzım geldi • gini söylemiştir.
GAZETELERİN MÜTALEASI
Vaşington: 6 (a.aj — (usla) — Hemen hemen bütün Amerikan ga zetelerl Sovyetlerin Bertin ablu -kasını kaldırmalarını iyi karşıla -makta, fakat ihtiyatlı davranmak ta, bunun Almanya’da veya başka yerde takip edilen Rus siyasetinde önemli bir değişiklik husule ge leceğinl «at’lyen göstermediği mil taleasında bulunmaktadırlar.
Komtserı V'ŞWkinin bir muavini, Jacob Malik, Nevyorkta Berlin ablukasını kaldırmak tçın gayret sarf edip anlaşma yaparken diğer muavini Andre Gromiko, Birleşmiş Milletlerde eski İtalyan sömürgeleri ve Macaristan ve Bulgaristan da kilise adamlarına yapılan mu-amale dolayısıle cereyan eden müzakerelerde batıklara hücum edip durmaktadır. Yukarıdaki resimde, £8 nisanda, böyle bir (başan> sından dblayı Birleşmiş Milletler genel kurul başkent Tryve LeCnin Rus muavini Zingenko tarafından tebrik edilirken görülüyor '(Foto: A. P.J
Kürdistan hülyasına
dair bir vesika
Ankarada ele geçirilen mühim bir vesikada Türkiye, İran ve Irak Kürtlerine vadedilen büyük Kürdistan (!) ın hududlan görüldü
Tahrikatı yapan merkez daima aynı: Moskova
Ankara: 6 (Hususî) — Hükümet, yeni Suriye hükümetini tanımıştır. Bilindiği gibi albay Hüsnü Zaim, geçen ay içinde Suriyede bir hükümet darbesi yapmış, bilâhare kendi başkanlı ginda bir kabine teşkil etmişti.
5 mayıs tarihine kadar Suri-yedeki yeni rejimi tanıyan mem leketler, aşağıdadır:
Türkiye, Afganistan, Suûdî A-rabistan, Arjantlû, Belçika, Brezilya, Mısır, Birleşik Amerika İspanya, Fransa, Ingiltere, Yunanistan, İran, İrak, İtalya, Lübnan, İsviçre, Yemen.
Yeni İngiliz Büyük Elçisi Istanbul vapurile geliyor
Marsilya, 6 (A.A.) (afp» — İngiltere'nin yeni Ankara büyük elçisi Sır Noel Charles yanında refikası olduğu halde bugün öğleden sonra İstanbul va-puriyle Türklyeyo hareket etmiştir.
Sadağın istifası şayiası üzerinde ısrar ediliyor
Sadak'ın son durumunun parti grupuna götürüleceği Ankarada ısrarla söyleniyor
Sadak bu akşam uçakla geliyor, dün Londrada, Bevin’e kısa bir nezaket ziyareti yaptı ve bu ziyarette biç bir siyaset mes’elesi görüşülmedi
Sebze ve meyva Hâlinde fiyatlar durmadan yükseliyor
Ankara, 6 (Telefonla) — Dışişleri Bakanı Necmeddin Sadağın, memlekete döndükten sonra istifasının mümkün olabileceği yolunda verdiğimiz haber, kendisi tarafından Londrada ve Başbakanlık tarafından burada tekzip edilmiş olmasına rağmen, bugün de ehemmiyetini muhafaza etmiştir. Alınan haberlere göre C.H.P. li milletvekillerinden bir kısmı,
(Devamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Türkiye ve Yunanistana
Ankara 6 (Telefonla) — Yetki li mahfiller çok şayanı dikkat bir hâdiseye el koymuştur: Suriyede Fransızca ve Arapça o-larak basılan bir broşür memleketimize de sokulmuştur. İran, Irak ve Türkiyede mevcut olduğu ileri sürülen Kürtlere hitap eden bu broşürü, eskidenberi bü yük Kürdistan dâvasını ileri süren komünist Rusyasının hazırladığı aşikârdır. Broşürde İran, Irak ve Türkiyenin bir kısım top rakları bir araya getirilerek büyük Kürdistannın mahal ve (Devamı Sa. S 8u. 6)
Başbakan İstanbula
vali, dün gazetecilerle
Hayat Pahalılığını önleyici ted birler üzerinde Ankarada yaptığı temaslar hakkında izahat vermek
Valinin dünkü basın toplantısı
Vali, hangi maddelere narh konacağını, ihtikârla nasıl mücadele edileceğini anlattı
Arazi yüzünden iki köy halkı silâh düellosu yaptı
Kütahya, 6 (Telefonla) — Kü-tahyaya bağlı Anayurd köyüne ait yayladaki araziyi ekmek için giden Anayurd köyü halkına, Es-kişehlre bağlı SandıkÖzü köylüleri tarafından ateş açılmıştır. Karşılıklı ateş teatisi bir müddet devam etmiştir. Karşı taraftan kaç kişinin yaralanmış olduğu henüz öğrenilememişse de bizim taraftan bir ağır yaralı vardır. Münazaa, Eandıközü köylülerinin mezkûr araziye tapusuz sahip çık malarından İleri gelmiştir. Geçen sene de buna benzer bir hâdise olmuş ve mes’ele mahkemeye İntikal etmişti. Muhakemenin neticesi henüz alınmamıştır. '
makaadlle Vah ve Belediye başkanı Dr, Lûtfl Kırdar, dün saat 16 da Emlrgân korusundaki Pembe köşk te bir basın toplantısı yapmıştır. Volt Kırdar demiştir kİ:
— Hayat pahalılığını doğuran sebeb meydandadır: İstihsal İle İstihlâk arasındaki muvazenesizlik..
Son kımıldamalar, daha çok bu seneid tabiatın anormal şartlarından doğmuştur. Kış uzun sürdü, gıdasızlık büyük nlsbetto hayvan telefatını İntaç etti. Sebze lstihsa lâtı da asgari hadde düştü. Mevsim balık bakımından da pek fakir geç tl. Eüttln bunlar birbirini destek -Uyerek bugünkü vaziyeti doğu du.
Dr. Lütfü Kırdar Hükümet Belediyenin tanzim Batışları yaptı gını söylemiş, muhtekir esnafa rtlen para cezasının geç tahsil dildiğini yeni tedbir ve salft yetierle hareket etmek lâzım dlğinl belirtmiş vo demiştir kİ:
(— Bunu son Ankara seyahatim
(Devamı Sa. 0 Sü. 4 do)
Hayat pahalılığı mitingi yarın!
Ticaret hayatımızı zor duruma düşüren âmillerin başında, Ekonomi ve Ticaret Bakanlığının aldığı hatalı tedbirler ileri sürülüyor!
askerî yardım:
Kongreden 200 mil- • yon dolar tahsisat
istenecek
geliyor
Başbakan Şemseddin Günaitay, İstanbul Belediyesinin elektrik ve su işleri üzerinde tetkiklerde bulunmak maksadiyle önümüzdeki hafta içinde şehrimize gelecektir.
Başbakan, inşaatı tamamlanan Silâhtarağa elektrik fabrikasın-(D ovamı Sa.
Ekonomi Bakanlı- sasında hükümete karşı olan iti-~ 1 ka- matsızlık gittikçe artmaktadır, yersiz Piyasa, döviz bakımından gittik-icra- çe darlığa doğru gitmekte, ban-(Dovamı: Sa, 6 Sü, 3 do)
Ticaret ve___
ğının almakta olduğu rarlar ekseriyetle ) ve mahalline masruf at olamadığından İstanbul piya-|
Emekliler tasarısı
Milletvekillerine tevzi edilen tasarının mühim noktalarını bildiriyoruz
Vaşington: 6 (A.P.) — 30
Haziran 950 de sona erecek mali yıl zarfında Türkiye ve Yvnz* nistana askerî yardım için kongreden en az 200 milyon dolar isteyecektir. Eskisi gibi, yeni tahsisin en büyük kısmı Yuna-nistana ait olacaktır.
Mart 1946 veya Truman doktrininin ilâmndanberi Yunanistan 346 milyon dolarlık askerî yardım görmüş ve Türkiye, oıduj donanma ve hava kuvvetlerini modernleştirmek için 154 milyon dolarlık malzeme elde etmij tir. Ayrıca Türkiye ve Yunanistan 211 milyon dolar iktisadi yardım görmüşler ve böyleceı her iki memlekete yapılan yardım cem’an 621 milyon dolara yükselmiştir.
Ankara, 6 (Hususi) — Emekliler tasarısı basılmış olup milletvekillerine tevzi edilmiştir. Bununla berabe'r müzakerelerin hafta içinde başlaması muhtemeldir. Tasarının asaslan şunlardır:
1 — Mevcut kanuna göre bir emekli en çok maaşının dörtte biri nisbetinde para alırken, yeni tasarıya göre bu miktar yüzde yetmişe yükseltilmektedir.
2 — Hademei hayrata da e-meklilik hakkı tanınacaktır.
3 — Komiser ve polislerin de vazifeleri subaylar gibi yorucu kabul edildiğinden emeklilik he-
(Dovamı Sn. 0 Sü. 7 do)
BUĞUN SPOft
Cilıad Arman
nın hazırladığı sayfayı
6 ncı sayfamızda bulacaksınız.
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
Kabine Buhranı
ULUNAY
Birkaç gün evvol yazdığımız bir fıkrada hayat pahalılığı buhranının bir kablno buhranına so-bobiyot vorobllmosl İhtimalini İncelemiştik. O gündonberldlr, gazote-lordo İstifaya alt hnborloro çok sık tesadüf ediyoruz. Alo» yanmayınca duman çıkmaz, dorlorj istifayı loap ettiren seboplor olmasa İstifa şayiası çıkmaz. Blzdo do maalosof İstifayı ınûolb soboplor vardır; hem do kuvvotlidlr. Hor no kadar başvekil, dlğor bazı zovat vo bazı gazo-telor kabinenin pek kuvvetli olduğunu vo İstifa için hiç bir sobep mov cut olmadığını söylemişlerse do bu «hayra yoruş» lar asla kabineyi, boklonen akıbotton kurtaramıya-oaktır.
Şemsoddln Günaitay kabinesinin en büyük hatası bir Istlhalo kabinesi olmasıdır. Umumiyotle şahsiyetler ylno o şahsiyetlerdir. Mosolâ
bundan ovvelkl kablnedo Maliye Ba-
kanlığında muvaffak olamıyan bir
zat bu kabinede Bayındırlık
Ba-
kanlığına getirilmiştir. Bayındırlık
Bakanlığının, Maliye Bakanlığına nlsbotlo (tedviri) daha mı kolaydır? Yoksa bu zat Bayındırlıkta İhtisas yapmışken yanlışlıkla mı Ma-Hyeyo getirilmiştir?
Bugün pahalılık ejderi karşısında hiç bir şey yapılamıyaoağını a-çıkça itiraf eden Ticaret Bakanı da
kablnoyo bundan evvelki teşekkülden (müdovver) dlr vo hâlâ mev-
kiini
muhafaza oylomcktedlr.
Bu İtibarla kablno değişikliği boklonen ıslahatın tatbiki gayesine matuf bir değişiklik olmuyor; sadece bir başbakan değişikliğinden İbaret kalıyor.
Hayat pahalılığı kablnoyl dovl-
recoktlr. Kim ne derse desin Bu,
(Devamı Sa. 5 Sü. 0 de)
Prenses Elizabet (solda) havaî mavi yünlü elbisesile Italyada
Capri’de deniz banyosu yapmağa gidiyor. (Foto: AP.)
(
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
Sayısı : 10 Kuru;
Cumartesi Sahibi: Safa Kılıçboğlu
■7 Idarot Nuruosmanlyo Noı 1T
MAYIS Tel adresi: «YENİ SABAH>
İSTANBUL
1949 Telofonı 20780
Yeni
11 inci Yıl, No. 3635
Yeni Rus politikası ihtiyatla karşılanlyor Amerikan gazeteleri, abluka anlaşmasına rağmenRus siyasetinde değişikl ik beklemiyor
Truman, Stalin ve Att'ee ile buluşmakta bir
fayda tasavvur etmediğini bildirdi
Kabinenin
Durumu
^*emseddin Günaitay kabi-nesine, iş başına geçtiği vakit çok büyük ümitler bağiı-yanlar oldu. Kabine şefinin şahsen çok dürüst ve temiz bir zat oluşu, mazisinde herhangi karanlık malî bir iş mevcut bulunmayışı, memleketin tanınmış bir bilgini sayılması hep lehte ileri sürülen delillerdi. Diğer taraftan bu zatın sandalye ve makam birsiyle yanıp tutuşmadığı da apaçık görülüyordu. Maamafih Halk Partisinin Meclisteki çoğunluğunu harekete getiren liderler, parlâmento oyunlarından faydalanma usullerini çok iyi bilen müfritler ve kodamanlar nasıl olsa bu kabineyi, şu veya bu şekilde^ bir tuzağa düşürebileceklerinden de hiç ümitlerini kesmemişlerdi.
îşte bu şartlar içinde yeni heyet işe başladı. Evvelâ ortada ve asıntıda kalmış olan büdceyi çıkardı. Filhakika bu büdce bahsinde, beklenen titizliği gösteremedi. Hele yeni Maliye Bakanının şahsen ve bizzat İcrası kabil saydığı 60 milyonluk tenzilâtı yapmaması hayli hayret de uyandırdı. Maa-maflh muvakkat bir aylık büdce çıkarmaktan çekinmek temayülü bu neticenin sal ki sayıldı. Fakat bu İlk devre ve fasıl bittikten sonra, hükümet, kendisine gaye e-dlndiğînl açıkladığı antidemokratik kanunları İlga yolunda da gayet yavaş yürümeğe başladı. İncelemeler bir türlü bitmez ve tükenmez oldu. Atıf İnan İşine, tahkik komisyonundaki oyalama ve savsaklama politikasına bir son verdiremedi. Şükrü Koçak’ın on sekiz milyonluk emvali metrûke yolsuzluğu «Müruru zaman» sebebiyle kapatıldı. Hükümet pekâlâ yeni bir kanun teklifi yaparak bu işi ve emsalini —çünkü, maalesef bu emvali metrûke yağmasının çok emsali olduğu bilâhare isim zikredilerek yapılan neşriyattan anlaşıldı— tekrar tetkike tâbi tutabilirdi. Hattâ tutmalıydı. Burada zaman aşımının arkasına iltica edildi. Halbuki diğer bir mes’ele de, temyiz mahkemesinin tevhidi içtihad karariyle taayyün eden bir vaziyette, bu müruru zaman delili kâfi görünmedi ve yeni bir kanun Meclise sevkedildi. Bu iki çeşit ölçü hiç bir tarafça far-kedilmeden, geçti.
Fakat kabinenin en zayıf noktası hayat pahalılığı oldu. Burada Ticaret ve Ekonomi Bakanının zayıf iradesi ve hâdiseleri günü gününe yaşamak istemesi bizzat Halk Partili mahfillerde hayret uyandırdı. Esasen İktisadi faaliyetlerle İlgisi olmıyan Bakan, çeşitli demeçlerle, Meclisteki hiddet ve tehevvürleriyle, kaybolmuş dâvaları göz göre göre müdafaa etmesiyle çok gayri müsait bir hava yarattı.
Millî endüstri sahiplerine İptidai madde ve yedek aksam temin etmek hususunda gayet garip bir zihniyet taşıyan genç Bakan, hükümetin elindeki sanayi kısımlarını gerek malzeme, gerek iptidai nıaddo bakımlarından l.şba' haline getirecek kadar cömert davranırken hususi faaliyet şubelerini kurak ve çorak bir hale sokmuştur. Sanki hususi teşebbüslerin faaliyeti bu memleketin yararına değilmiş gibi... Hem bu hareketi yapan Barla# bütün demeçlerinde devletçilikten ziyade liberal iktisat prensiplerine taraftar olduğunu, lüzumlu ve lüzumsuz tok, sık tekrar edip durmuş İdi. O kadar ki biz bu sütunlarda bu zata kendisinin Halk Partili plduğunu ve binaenaleyh altı oktan birinin devletçilik bulunduğu-(Devamı 8a. 0 8ü. 0 de)
Charleston: (düney Karolina): 6 (a.a.) — (afp) — Eski Ameri -kan dışişleri Bakanı James Byrnes yaptığı bir konuşmada Berlin ablukasının kaldırılması keyfiyetinin, Birleşik Amerikayı dışişleri Bakanı konferansına fazla ümit bağla -mağa sevketmemesl lâzım geldi • gini söylemiştir.
GAZETELERİN MÜTALEASI
Vaşington: 6 (a.aj — (usla) — Hemen hemen bütün Amerikan ga zetelerl Sovyetlerin Bertin ablu -kasını kaldırmalarını iyi karşıla -makta, fakat ihtiyatlı davranmak ta, bunun Almanya’da veya başka yerde takip edilen Rus siyasetinde önemli bir değişiklik husule ge leceğinl «at’lyen göstermediği mil taleasında bulunmaktadırlar.
Komtserı V'ŞWkinin bir muavini, Jacob Malik, Nevyorkta Berlin ablukasını kaldırmak tçın gayret sarf edip anlaşma yaparken diğer muavini Andre Gromiko, Birleşmiş Milletlerde eski İtalyan sömürgeleri ve Macaristan ve Bulgaristan da kilise adamlarına yapılan mu-amale dolayısıle cereyan eden müzakerelerde batıklara hücum edip durmaktadır. Yukarıdaki resimde, £8 nisanda, böyle bir (başan> sından dblayı Birleşmiş Milletler genel kurul başkent Tryve LeCnin Rus muavini Zingenko tarafından tebrik edilirken görülüyor '(Foto: A. P.J
Kürdistan hülyasına
dair bir vesika
Ankarada ele geçirilen mühim bir vesikada Türkiye, İran ve Irak Kürtlerine vadedilen büyük Kürdistan (!) ın hududlan görüldü
Tahrikatı yapan merkez daima aynı: Moskova
Ankara: 6 (Hususî) — Hükümet, yeni Suriye hükümetini tanımıştır. Bilindiği gibi albay Hüsnü Zaim, geçen ay içinde Suriyede bir hükümet darbesi yapmış, bilâhare kendi başkanlı ginda bir kabine teşkil etmişti.
5 mayıs tarihine kadar Suri-yedeki yeni rejimi tanıyan mem leketler, aşağıdadır:
Türkiye, Afganistan, Suûdî A-rabistan, Arjantlû, Belçika, Brezilya, Mısır, Birleşik Amerika İspanya, Fransa, Ingiltere, Yunanistan, İran, İrak, İtalya, Lübnan, İsviçre, Yemen.
Yeni İngiliz Büyük Elçisi Istanbul vapurile geliyor
Marsilya, 6 (A.A.) (afp» — İngiltere'nin yeni Ankara büyük elçisi Sır Noel Charles yanında refikası olduğu halde bugün öğleden sonra İstanbul va-puriyle Türklyeyo hareket etmiştir.
Sadağın istifası şayiası üzerinde ısrar ediliyor
Sadak'ın son durumunun parti grupuna götürüleceği Ankarada ısrarla söyleniyor
Sadak bu akşam uçakla geliyor, dün Londrada, Bevin’e kısa bir nezaket ziyareti yaptı ve bu ziyarette biç bir siyaset mes’elesi görüşülmedi
Sebze ve meyva Hâlinde fiyatlar durmadan yükseliyor
Ankara, 6 (Telefonla) — Dışişleri Bakanı Necmeddin Sadağın, memlekete döndükten sonra istifasının mümkün olabileceği yolunda verdiğimiz haber, kendisi tarafından Londrada ve Başbakanlık tarafından burada tekzip edilmiş olmasına rağmen, bugün de ehemmiyetini muhafaza etmiştir. Alınan haberlere göre C.H.P. li milletvekillerinden bir kısmı,
(Devamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Türkiye ve Yunanistana
Ankara 6 (Telefonla) — Yetki li mahfiller çok şayanı dikkat bir hâdiseye el koymuştur: Suriyede Fransızca ve Arapça o-larak basılan bir broşür memleketimize de sokulmuştur. İran, Irak ve Türkiyede mevcut olduğu ileri sürülen Kürtlere hitap eden bu broşürü, eskidenberi bü yük Kürdistan dâvasını ileri süren komünist Rusyasının hazırladığı aşikârdır. Broşürde İran, Irak ve Türkiyenin bir kısım top rakları bir araya getirilerek büyük Kürdistannın mahal ve (Devamı Sa. S 8u. 6)
Başbakan İstanbula
vali, dün gazetecilerle
Hayat Pahalılığını önleyici ted birler üzerinde Ankarada yaptığı temaslar hakkında izahat vermek
Valinin dünkü basın toplantısı
Vali, hangi maddelere narh konacağını, ihtikârla nasıl mücadele edileceğini anlattı
Arazi yüzünden iki köy halkı silâh düellosu yaptı
Kütahya, 6 (Telefonla) — Kü-tahyaya bağlı Anayurd köyüne ait yayladaki araziyi ekmek için giden Anayurd köyü halkına, Es-kişehlre bağlı SandıkÖzü köylüleri tarafından ateş açılmıştır. Karşılıklı ateş teatisi bir müddet devam etmiştir. Karşı taraftan kaç kişinin yaralanmış olduğu henüz öğrenilememişse de bizim taraftan bir ağır yaralı vardır. Münazaa, Eandıközü köylülerinin mezkûr araziye tapusuz sahip çık malarından İleri gelmiştir. Geçen sene de buna benzer bir hâdise olmuş ve mes’ele mahkemeye İntikal etmişti. Muhakemenin neticesi henüz alınmamıştır. '
makaadlle Vah ve Belediye başkanı Dr, Lûtfl Kırdar, dün saat 16 da Emlrgân korusundaki Pembe köşk te bir basın toplantısı yapmıştır. Volt Kırdar demiştir kİ:
— Hayat pahalılığını doğuran sebeb meydandadır: İstihsal İle İstihlâk arasındaki muvazenesizlik..
Son kımıldamalar, daha çok bu seneid tabiatın anormal şartlarından doğmuştur. Kış uzun sürdü, gıdasızlık büyük nlsbetto hayvan telefatını İntaç etti. Sebze lstihsa lâtı da asgari hadde düştü. Mevsim balık bakımından da pek fakir geç tl. Eüttln bunlar birbirini destek -Uyerek bugünkü vaziyeti doğu du.
Dr. Lütfü Kırdar Hükümet Belediyenin tanzim Batışları yaptı gını söylemiş, muhtekir esnafa rtlen para cezasının geç tahsil dildiğini yeni tedbir ve salft yetierle hareket etmek lâzım dlğinl belirtmiş vo demiştir kİ:
(— Bunu son Ankara seyahatim
(Devamı Sa. 0 Sü. 4 do)
Hayat pahalılığı mitingi yarın!
Ticaret hayatımızı zor duruma düşüren âmillerin başında, Ekonomi ve Ticaret Bakanlığının aldığı hatalı tedbirler ileri sürülüyor!
askerî yardım:
Kongreden 200 mil- • yon dolar tahsisat
istenecek
geliyor
Başbakan Şemseddin Günaitay, İstanbul Belediyesinin elektrik ve su işleri üzerinde tetkiklerde bulunmak maksadiyle önümüzdeki hafta içinde şehrimize gelecektir.
Başbakan, inşaatı tamamlanan Silâhtarağa elektrik fabrikasın-(D ovamı Sa.
Ekonomi Bakanlı- sasında hükümete karşı olan iti-~ 1 ka- matsızlık gittikçe artmaktadır, yersiz Piyasa, döviz bakımından gittik-icra- çe darlığa doğru gitmekte, ban-(Dovamı: Sa, 6 Sü, 3 do)
Ticaret ve___
ğının almakta olduğu rarlar ekseriyetle ) ve mahalline masruf at olamadığından İstanbul piya-|
Emekliler tasarısı
Milletvekillerine tevzi edilen tasarının mühim noktalarını bildiriyoruz
Vaşington: 6 (A.P.) — 30
Haziran 950 de sona erecek mali yıl zarfında Türkiye ve Yvnz* nistana askerî yardım için kongreden en az 200 milyon dolar isteyecektir. Eskisi gibi, yeni tahsisin en büyük kısmı Yuna-nistana ait olacaktır.
Mart 1946 veya Truman doktrininin ilâmndanberi Yunanistan 346 milyon dolarlık askerî yardım görmüş ve Türkiye, oıduj donanma ve hava kuvvetlerini modernleştirmek için 154 milyon dolarlık malzeme elde etmij tir. Ayrıca Türkiye ve Yunanistan 211 milyon dolar iktisadi yardım görmüşler ve böyleceı her iki memlekete yapılan yardım cem’an 621 milyon dolara yükselmiştir.
Ankara, 6 (Hususi) — Emekliler tasarısı basılmış olup milletvekillerine tevzi edilmiştir. Bununla berabe'r müzakerelerin hafta içinde başlaması muhtemeldir. Tasarının asaslan şunlardır:
1 — Mevcut kanuna göre bir emekli en çok maaşının dörtte biri nisbetinde para alırken, yeni tasarıya göre bu miktar yüzde yetmişe yükseltilmektedir.
2 — Hademei hayrata da e-meklilik hakkı tanınacaktır.
3 — Komiser ve polislerin de vazifeleri subaylar gibi yorucu kabul edildiğinden emeklilik he-
(Dovamı Sn. 0 Sü. 7 do)
BUĞUN SPOft
Cilıad Arman
nın hazırladığı sayfayı
6 ncı sayfamızda bulacaksınız.
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
Kabine Buhranı
ULUNAY
Birkaç gün evvol yazdığımız bir fıkrada hayat pahalılığı buhranının bir kablno buhranına so-bobiyot vorobllmosl İhtimalini İncelemiştik. O gündonberldlr, gazote-lordo İstifaya alt hnborloro çok sık tesadüf ediyoruz. Alo» yanmayınca duman çıkmaz, dorlorj istifayı loap ettiren seboplor olmasa İstifa şayiası çıkmaz. Blzdo do maalosof İstifayı ınûolb soboplor vardır; hem do kuvvotlidlr. Hor no kadar başvekil, dlğor bazı zovat vo bazı gazo-telor kabinenin pek kuvvetli olduğunu vo İstifa için hiç bir sobep mov cut olmadığını söylemişlerse do bu «hayra yoruş» lar asla kabineyi, boklonen akıbotton kurtaramıya-oaktır.
Şemsoddln Günaitay kabinesinin en büyük hatası bir Istlhalo kabinesi olmasıdır. Umumiyotle şahsiyetler ylno o şahsiyetlerdir. Mosolâ
bundan ovvelkl kablnedo Maliye Ba-
kanlığında muvaffak olamıyan bir
zat bu kabinede Bayındırlık
Ba-
kanlığına getirilmiştir. Bayındırlık
Bakanlığının, Maliye Bakanlığına nlsbotlo (tedviri) daha mı kolaydır? Yoksa bu zat Bayındırlıkta İhtisas yapmışken yanlışlıkla mı Ma-Hyeyo getirilmiştir?
Bugün pahalılık ejderi karşısında hiç bir şey yapılamıyaoağını a-çıkça itiraf eden Ticaret Bakanı da
kablnoyo bundan evvelki teşekkülden (müdovver) dlr vo hâlâ mev-
kiini
muhafaza oylomcktedlr.
Bu İtibarla kablno değişikliği boklonen ıslahatın tatbiki gayesine matuf bir değişiklik olmuyor; sadece bir başbakan değişikliğinden İbaret kalıyor.
Hayat pahalılığı kablnoyl dovl-
recoktlr. Kim ne derse desin Bu,
(Devamı Sa. 5 Sü. 0 de)
Prenses Elizabet (solda) havaî mavi yünlü elbisesile Italyada
Capri’de deniz banyosu yapmağa gidiyor. (Foto: AP.)