SALT 17 Nisan 1945
Sahibi: Necmeddin Sadak — Neşriyat müdürü: Hikmet Feridun Es — AKŞAM Matbaası
Sene 27 — No, 0317 — Flatl her yerde 10 kuruştur.
Türkiyedeki Alman tebaası cuma günü Istanbuldan hareket edecek
Nüfus başına ayda iki kilo zeytinyağı dağıtılması düşünülüyor
Yarınki dünya hakkında düşünceler
Azizim Mr_ Bennett;
Gelecek dünya hakkında düşüncelerimi yazmamı İstiyorsunuz. Güç işi
Sosyal ve politik hâdiselerde, tabiatte olduğu gibi, sebeple netice arasında münasebetleri önceden gösteren kanunlar hentls bulunmamıştır.
Cemiyetler içinde ve cemiyetler arasında olacağı kestirmek İçin, tabiat İlimlerindeki tecrübe, sosyal ve politik bilgilerde doğmadığı gibi, başını gök yüzüne kaldırınca bulutların şeklinden yarınki havanın nasıl olacağını tahmin eden ihtiyar balıkçının tfempirique» bilgisi bile siyaset Bahasında yoktur.
Yarınki dünyayı hazırlayan görünmez. bilinmez bin bir unsur, tarih denilen akıcı hayatın potasında birbirlerine karışırlar, aralarındaki alâka ve uygunluğa «affinite» ye göre, hiç umulmadık neticeler yaratırlar. Demek İstiyorum ki sosyal hayat kimyevi bir terkibin, «sentezin»» mahsulüdür, Bunu önceden keşfetmek mümkün değildir
Dünya işlerinde fatalist değilim. Fakat dünyanın, bazı fertlerin iradesine göre gelişip değişeceğine inanmıyacak kadar deterministim.
Geleceği, yarıdan aşağı bir hesapla dahi görüp kestiremeınek. İnsanlık bakımından belki de hayırlıdır Hayatının her yılında, her anında neler olacağını, ne gibi acılar çekeceğini, ne zaman hastalanıp, hangi gün öleceğini önceden bilmek kudretindeki bir adamın ömrü ne derece dayanılmaz bir işkence olursa, tarihlerini evvelden yazabilen milletlerin, yahut yarım bugünden öğîene-bilen dünyanın hali de o kadar çekilmez olur.
Eğer milletlerin ve dünyanın bahtı sadece iyilik ve güzellik olsaydı, istikbalin keşfi, insanlar İçin ancak bir haz ve ümit kaynağı olurdu. Fakat kendilerini bekliyen felâketleri, bazı milletlerin kesin hesapla önceden bildiklerini tasarlayınız: Dünya hemen yaşanmağa değ^nez bir zindan kesilir. Denilebilir ki ümit, çalışma zevki, daha iyi yapmak gayreti, bilinemezi ikten, beklemekten doğuyor.
Yarın hakkında bu derece karanlıkta yaşamak doğru mudur? Geçmiş olguların yann olacakları aydınlatmakta hiç faydaları yok mudur? İnsanlar gibi milletler de, ektiklerini biçmezler mi? Nihayet, ferdlerin ve cemiyetlerin iradeleri yannı azçok hazırlamakta yetkisiz midir?
Politika hayatında buna da İnanmak güçtür. Ekseriya en küçük sebepler, hiç umulmadık büyük neticeler doğurur. Böyle olmasaydı tarih boyunca bunca felâketler görülmez, yahut daha az görülürdü. Herhalde geçen dünya harbinden yirmi yıl sonra bu yeni korkunç harbin çıkmamasına bütün devlet adamları az ça-Uçmadılar. 1918 sulhu yapılırken, boyacı ustası onbaşı Hit'erln adını dünyada değil. Almanyada bilen yoktu. Dünya ölçüsünde neticeler doğuran sebepler ve âmiller, ekseriya insanların iradesinden ve idaresinden kaçıyor.
Bununla beraber yarınki dünya hakkında herkesin bir düşüncesi vardır. Fakat bu düşünce ve tahminler, bir yandan bugünkü hâdiselere dayanıyor. Bunlar ise değişkendir. Bildiklerimiz ve gördüklerimiz, bilip görmediklerimizden daha azdır. Yarın hak kındaki tahminlerimiz, daha ziyade, kendi öz dileklerimizin, yahut kaygı ve korkularımızın yankısıdır. Ne olmasını istersek onu olacak sanırız. Neyin olmasından korkuyorsak onu da olabilir gö-. rüıüz.
Son zamanlarda, devlet adamlarının yarınki dünya düzenini
Necmeddin Sadak
(Arkası sahile 2, sütun S de)
Sovyetler San Franciscoya daha 2 delege gönderiyorlar
Peı-tinas: diyor ki: Sovyetler, Amerika yeni başkanının sulh il serin de Roosevelt gibi hareket edip etmeyeceğini anlamak istiyorlar
Batıda yeni muvaffakiyetler
Londra 17 (B.B.O.) — Sovyetler BLr-Uğl, San Franclsco'ya. gidecek heyete daha iki delege tâj’ln etmiştir. Bunlar Sovyet İşçiler Birliği başkanı Kuz-net.sef ve Dış Halk Komiser muavini Lavrantlyef'tlr.
Vaşlngton 17 (AA.) — Pertlnax
yazıyor: Amerika Cumhur Başkam Truman, Stalln'den Molotfun San Francisco konferansında bulunmasını istemiş ve bunu temin etmiştir. Sovyet hUkûmet! yeni bavlıyan Amerika rejiminin temayüllerini kabul etmeği lüzumlu görmüştür. Sovyetler Birliği, Roosevelt tarafından muhtelif vesilelerle verilen teminatın Balkan Truman tarafından, da benimsenmesini hekllyorlar. Bu, Amerikan harb şeflerlle Rus harb şefleri arasında akdedilmiş olan gizil anlatmalara şamil değildir. Fakat Yalta'da uzun uzadıya ve defalarca görüştükleri zurnan Stalln, Roosevelt'in taki-bettlgl veya takibine hazırlandığı siyaset hakkında malûmat alabilmiştir. Moskova şimdi şunu anlamak İstiyor:
»Birleşik Amerikanın yen! İcra başkanı sulh ve sükûn eserinde selefi gibi hareket edecek midir? Eğer Molotof,
Başkan Truman1 m Balkanlar, Polonya ve sair* gibi meselelerde Soyyet-lerce kati olarak elde edilmiş durumların yeni baştan gözden geçirilmesini mütemadiyen lstlyen Ayan üyeleri graplarile birlikte hareket ettiğini görürse bu tecrübeden gayet çabuk netice çıkarılacaktır.
Şüphe yok kİ. Ruslar. harabelerini İmar için Amerikan kaynaklarının yardımını elde etmek Istlyecriderdir. Altı milyar dolarlık İstikraz talepleri çoktanberl açığa vurulmuş bulunmaktadır. Fakat geniş ölçüde siyasi fedakârlıklar pahasına yardımlar satın almak onların hal ve hareketlerine pek az uygun olur. Bugün Dıun-bartpn Oaks ve Yalta metinleri, Rusların Amerikan tezlerine yapmağı muvafık gördükleri tavizleri ihtiva etmektedir. Bu tâvizlerin daha fazla İleri götürülebilmesi hayret verici olacaktır.
Molotof buraya miişahlt ve tahkikattı olarak gelecektir. Büyük elçi Gromyko'dan farla bir salâhiyete malik olmıyacak, karar vermek kendisine düşmİvecek ve bütün noktalarda 8talln'e danışacaktır.
VOH PAPEN’İN DURUMU
Müttefik kuvvetler başkumandanlığı karargâhında nezaret altında bulundurulacak
Von Papenin harb mücrimleri listesine girmesi ihtimal dahilinde olmadığı bildiriliyor
Londra 17 (AA) Alman diplomatı von Papen, Inglltereye veya Amerikaya gönderllmlyerek Müttefikler Başkomutanlığı karargâhında nezaret altında bulundurulacaktır. Siyasi yazarlara göre, Papen'in sıfat ve durumu Müttefik Başkomutanlığında münakaşa mevzuu olmaktadır. Papen, bir yedek albay olduğuna göre, harb esiri addolunabileceği gibi, faaliyeti Müttefik harb gayretine zararlı bir sivil sıfatile de gözaltı edilebilir. Fâkat harb mücrimleri listesine girmesi ihtimal dahilinde değildir. Zira. Papen'in her hangi bir şekilde harb âdet ve usullerine aykırı hareket etmiş olmadığı zannolunuyor. Fakat, Müttefik devletlerden her hangi bir hükümet, delilleri irae etmek sure tile Papen’i İtham- ederek muhakeme edilmesini talebcdeblllr.
Von Papen, Hltler'ln nerede olduğunu bilmediğini söylemiştir. Pat)en, Alman mllleiinin harbe kaybedilmiş na-zarlle baktığını, fakat bazı nazllerln. teslim oldukları takdirde sulh şartlarının çok ağır olduğunu tahmin ettikleri İçin mücadeleye devamı tercih ettiklerini söylemiştir.
Bundan başka Papen . siyasetten bahsetmeği arzu etmediğini, çünkü iki kız kardeşinin Kızılhaçta çalıştıklarını ve onların, yahut ailesinden diğerlerinin hayatlarını tehlikeye atmak istemediğini söylemiştir.
Mareşal Makenzen’in şikâyeti
. New-York 17 (R) — Müttefik: kuvvetler karargâhından verilen malûmata göre Alman yadaki ileri hareketi neticesinde birçok tanınmış Alman şahsiyetleri Müttefiklerin eline geçmiştir. Bunların arasında en mühlmml. evvelce de bildirildiği veçhile. Von Popen'dir, Almanya nırı eski Başbakanı ve Ankara bilyük elçisi
Von Papen esir edildiği zaman ayağında golf pantalonu, başında Tlroriulann giydikleri gibi bir şapka vardı ve yemeğe hazırlanıyordu.
Yakalananlar arasında Kıup fabrikalarının sahibi Von Bahlen, eski İmparatorun dördüncü oğlu prens Ogüst vardır Eski îm-paratorlçe Hermin’in bulunduğu şato da ele geçirilmiştir. Bu civarda bir çok Alman kibarlan ve zenginleri vardır. Bunlar Alman-yanın mağlûp oluşunu parti ve ordu arasındaki İhtilâfa affediyorlar
İleri hareketi esnasında bulunan 96 yaşında mareşal von Ma-kenzen son zamanlarda tavuk yetiştirmekle meşgul bulunduğunu söylemiş ve harb harekâtı yüzünden kümeslerinin harabolma-sından şikâyet etmiştir.
DTKK
İki şıktan biri
Piyasada bugüne kadar mevcut olınıyan fincanlar. vitrinlerde görünmektedir: Tanesi 400 kiisur kuruş, 500 küsur kuruş.
Dünyanın hangi îstiîısal bölgesinde böyle yüzde bin bir artımı olmuştur? Biliyoruz ki, ecnebi memleketlerdeki Hat fazlalaşmaları ancak yüzde 45 nispetlerin-dedir, öyleyse, o fincanlar ya hiç mevcut olmamalı; yahut, mevcutsalar 4(10 küsur, .500 kiisur kuruşa satılamamalı.
~ Yeni tefrikamız *-*-*■»**-—
KAHIR YÜZÜNDEN LÜTUF
Aşk ve Macera Romanı
Yazan: P. Wentworth Tercüme eden: (Vâ - Nû)
Yarın başlıyor
Almanlar Doğudan Batıya kuvvet gönderiyorlar
Leipzig üç taraftan çevrildi, Bremen'de sokak savaşı oluyor
Nurnberg dün akşam Amerikan ordusu tarafından raptedildi, Dresden, Emden şehirleri tehlikede
Londra 17 iBB.O.) — Müttefik kıtalar dün Batı cephesinde yeni mu-vaffaluyetler kazanmışlardır : son durum şudur: Holanda'da KanadalI ve İngiliz kıtalar yeniden ilerlemişlerdir. Gronlng şehrindeki Alman kuvvetler! teslim olmuştur. Bu şehrin yakınında 10 bin Alman askeri çevrilmiştir. İkinci İngiliz ordusuna mensup PolonyalI kıtalar Emden şehrine yaklaşmışlar v« şehre hâkim tepeleri ele geçirmişlerdir. İnglliı Skoç kıtaları Bremen şehrinin kenar mahallelerine girmişlerdir. Burada alev saçan makineleri^ kullanarak ev muharebeler! yapıyorlar,
İngiliz kıtaları Aller üzerindeki köp-rübaşmdan 20 kilometre İlerlemişlerdir. şimdi Hamburg’a 70 kilometre mesafede bulunuyorlar. Bu mıntaka-dakl esir İcamplanndan birinde bulunan 20 bin Müttefik esiri kurtarılmıştır.
Dokuzuncu Amerikan ordusu Elbe nehri üzerindeki köprübaşını takviye etmektedir, şimdi köprübaşııun derinliği 8 kilometredir. Amerikalılar nehrin bütün sol sahilini, 150 kilometrelik bir cephede tutuyorlar. Almanlar,, buraya acele takviye kıtaları geUrmlşTerair.
Daha cenupta birinci ve üçüncü Amerikan ordulnn Leipzig ve Dresden İstikametinde ilerliyor- Amerikalılar Lelpzİg'i üç taraftan çevirmişler ve şehrin 24 kilometre doğusunda, Dresden yolu üzerinde bir noktaya varmışlardır. Almanlar ileri hareketini durdurmak için doğu cephesinden kuvvet getirmişlerdir. Şiddetli muha-
İtalya’da taarruz
Müttefik kıtaları bütün cephede harekete geçti
Londra 17 (A.A.) — İtalya cephesinde umumi taarruz başlamıştır. Sekizinci ve beşinci ordular bütün cephe boyunca harekete gelmişlerdir,
Beşinci Amerikan ordusu dün sabah fecir vaki! taarruza geçmiştir. Bolonyantn 30 kilometre cenup batısında bulunan Vergado işgal edilmiştir. Müttefik birlikleri Apennln'lerde Selo ve Peno tepelerini ele geçirmişlerdir.
Sekizinci ordu birlikleri Almanların İnatla mukavemet etmek niyetinde bulundukları Argenta gediğine yaklaşmışlardır. Dün akşam bu ordu birlikleri Argenta'ya iki kilometre yaklaşmış bulunuyorlardı.
Müttefik kuvvetleri İmola şelırlnl sekiz kilometre geride bırakmışlardır. Bu kuvvetler Bolonyaya 24 kilometre mesafede bulunan Casnel San Plet.ro-ya yaklaşmaktadırlar.
Bir habere göre. Müttefik birlikleri dün akşam La Spezzla limanına 3 kilometre yaklaşmışlardır.
Londra 17 (A.A.) — Feldmareşal Alexander, İtalyş cephesinde umumi taarruz başladığı sırada kuvvetlerine hitaben bir günlü!; emir neşretmlştlr. Bu günlük emirde feldmareşal şöyle demektedir: «Son zafer yakındır. Av-rupadn harbe son verecek olan muharebeyi yapmak üzere İler! atılalım.» ________________
Ürdün Emıri Irak Kıral naibile görüştü
Kudüs 17 tAA.) — Ürdün Emlrl Abdullah, İrak Naibi Birleşik Amerika’ya gitmeden önce onunla bir görüşme yapmıştır. Emir Abdullah İle Ira* Naibi Filistin'in küçük bir kasa-ba>mda görüşmüşlerdir
İSTANBUL
Yazan: A ADNAN - ADI VAR 1
Yarınki AKŞAM’da '
----------------:---------
Almanlar ne zaman teslim olacaklar?
Gl. Eisenhower’in gazetecilere demeci
Londra 17 (B.B.C.) — Batıdaki Müttefik kuvvetler Başkumandanı Gl, Eisenhower dün gazetecilere şu demeçte bulunmuştur:
« Batıda mühim Alman cep- , leri temizlenmedikçe zaferin kazanıldığı ilân edilmiyecek-tir, Almanların resmi bir teslimde bul tınacaklarına kani değilim, Nazi tümenleri, orduları, ordu gruplan mühimmatları ve petrolleri bitince ve yapılacak başka blrşey kalmayınca teslim olacaklardır.»
rebeler olmakta, fakat Alman gayreti yavaş yavaş tükenmektedir. Lelpzlgl müdafaa eden 1000 uçaksavar topundan 400 ü tahribedllmiştlr. Leipzig İle Ohemnltz arasındaki Altenburg şehri teslim olmuştur. Hlmmler'ln emrine
itaat etmlyen Belediye reisi burasını açık şehir ü&n etmişti.
Birinci v» üçüncü ordunun cenubunda. Bavyera'da hareket eden yedinci Amerikan ordusu dün akşam geç vakit Nürnberg'e girmiştir. Burası bir zamanlar Nazi kongrelerinin toplandığı ve şenlikler yapıldığı büyük bir sanayi şehridir.
Dün Fransız kuvvetleri de İlerlemişler, Rhln nehrinin 45 kilometre batısına gelmişlerdir. Birçok yerler zaptedllmlş. Stutgart şehri çevrilmiştir.
Mütterik kuvvetler Münlch - Berlin yolunu kesmişlerdir. Magdeburg şehrinin de muhasara edilmiş bulunduğu bildiriliyor. Ruhr muharebesi bitmek üzeredir. Burada alman esirlerin sayısı, dördü general olmak üzere 200 biııi bulmuştur. Duseldorf şehrinde 30 bin Alman mahsur bulunuyor
Hava akutları
Londra 17 fB-B-C-» - Almanyava hava akınlan dün de devam etmiştir. Berlin bombardıman edilmiştir. i20ö Amerikan uçan kalesi birçok askeri hedeflere, Fransanın Atlantik kıyılarındaki Alman kıtalarına bombalar atmıştır Dün, ekserisi yerde olmak üzere 600 Alman uçağı imha edilmiştir.
Amerikalılar Çek hududuna vardılar
Paris il CA.AJ — Nevyork radyosu dün geceki yayımlarından birinde, general Patton kuvvetlerinin Çekoslovakya hudutlarına vardıklarım bildirmiştir.
Created by free version of 2PDF
Tokyo bu sabah yine bombalandı
Şehirde büyük yangınlar devam ediyor
Guam 17 (AA.) — 400 uçankale bu sabah, üstiiste İkinci gün olarak, Tok-yoyu ve baştan başa sına! bir bölgt olan Kawazaklyl bombalamıştır. D-çaklar cok alçaktan uçarak muazzam
miktarda yangın bombası atmışlardır .Pilotların dönüşte söylediğine gör* cumartesi günü çıkarılmış olan yangınlar bu sabah da bütün şiddetli» devam ediyordu.
Günler Geçerken
Yarım müjdeyi beklerken
Londra'daki Saint . Paul kilisesinin çancılarına geceli gündüzlü vazifeleri başında bulunmaları tembih edilmiş,,, zira sevindirici haberler beklenmekte ve Londra havasında bir şeyler sezilmekte imiş. Londra havası kİ şimdiye kadar içinde sezilen şey yalnız düşman uçaklarından yağan bombalardı. Önce bu bombaların çanına ot tıkandı: şimdi kilise çanlarının ötmesine sıra geldi, 27 yıl oluyor, aynı kilise çanları bir kere daha İngiliz başkentine barış ve zafer müjdesini yaymıştı, Churchill, Birinci Cihan Harbi merine yazdığı hâtıratında o sevinçli dakikayı pek giizel anlatır. Alman mütareke heyeti mareşal Foch’un ayağına varmıştır, şartları kabul edecek mi, ctmlyecck mi, henüz belli değildir. Nazır, pencereyi açar, kulakları çan seslerinde, dışarıyı dinlemeğe koyulur. Saniyeler saat gibi uzun sürmektedir, yüreği göğsüne sığamıyacak kadar şişkin ve çarpıntısı bir uskur gibi gürültülüdür. Derken hava tabakalarında bir çalkantı olur, çanlar çalıyor, çaldıkça halk sokaklara uğruyor. Herkesin yüzünde ebediyete kadar süreceği sanılan bir neşe. Harb bitmiştir ve Almanya yere serilmiştir. Artık top, tüfek sesi dııyubnıyacak. Sun kurşun, ilk çan sesinden önce, cephenin meçhul bir noktasında vızlayıp gitti... Son kurşun!
Yazık ki İm sefer Saint - Paul kilisesinin tunç kahkahaları — 191R deki gibi tam bir barışın müjdesi oiamıyacağı için — gönüllere eski neşeyi veremiyecek. Japon belâsı henüz atlatılama-mı.ştır: Anglosakson âlemi bir ıniiddet daha can kayıbına uğrayacak kanını akıtacak ve kilise çanlarından son büyüle ve gerçek barış haberini beklemek azabına katlanacaktır. Japonya bu bakımdan yarınki Avrupa sulhunun zaten acı olan keyfine zehir katacak ve hiç de faydasını göremîyeceği halde harbe devam suretih insanlığı zarara sokacaktır.
Unutmamalı kİ Pasifik savaşları savaşların en çetini, en yıpratıcısıdır; adım adını, adadan adaya sıçrayarak canına değer vermiyen bir milletle dövüşmeyi icabcttlrmektedir, Onun için Saint - Paul çanlarım bu sefer yan ölçüde çalmak ve yan sevinmek daha doğru olur «Gamalı haç» indi ama - Doğan güneş» I dc batırmak lâzım,
Refik Halid Karay
Sahlfe 2
AHŞAM
17 Nisan 1045
I
SÖZÜN GELİŞİ
Garson bahşişi
Ufak tefek meselelerimizden biri de garson bahşişi meselesidir, Garsona parayı müşteri mi verşir., lokanta sahibi mİ versin? Yahut garsonu müşteri mi beslesin, lokanta sahibi mi beslesin? suallerinin cevabı «yumurta m: tavuktan çıkmıştır, tavuk mu yumurtadan çıkmıştır» sualinin cevabı gibi henüz verilememiştir.
Garson ücretine ufak tefek meselelerimizden biri dedim. Hepimize de öyle gelir. Halbuki verilen bir habere göre İstanbul'daki içkili lokantaların müşteriden garson ücreti olarak aldıkları para senede bir milyon lirayı geçiyormuş. Her lıangi büyük sermayeli, içkili ve lüks bir müessesinin bu usulle müşteriden aldığı paranın senelik yekûnu da 30 bin lirayı bulmakta İmiş,
Bu harbde biz zengin olmadık ama para halikındaki fikrimiz esaslı şekilde değişmiştir. Ayda ancak yüz Lira kazanan adam bir milyon liraya para demiyor! Sanki kendisi milyardermiş gibi «filânca tüccar bir senede bir milyon lira kazanmış!» dediler mi katiyen hayrete düşmüyor, «Olabilir!», «az bile kazanmış!» diyenlere de raslıyorum.
Neyse, sözü garson bahşişinden açtığımla için yine oraya dönelim. Bu işte akim gösterdiği yolu tutmalıyız. Garsonlara ücretlerini çalıştıkları müessese vermelidir. Bahşişi de müşteri isterse verir, isterse verme». ÇiinkU bahşiş bir mükâfattır. Bunu da ancak hak edcıı kazanır. Bana tabak, bıçak, çatal, havlu ve yemek getiren garson eğer bıınlan beni hoşnut edecek şekilde getiriyor, daha ben «leb» demeden «leblebin diyeceğim! anlnrcasınn etrafımda fır dönüyorsa bahşişi bak etmiştir. Zaten İnsan böy-lesini memnun etmeden çıkmaya utanır. Ama tabağı da. yemeği de başıma kakıyor, çağırdığını zaman aldırmayıp köşede ıslık çalıyor, burnunu karıştınyoTsa nesine ıııük&fat vereyim? Böyle garsonlar için de lokantalarda bir flkâyet kutusu bulundurulmasını bilhassa rica ederiz,
Şevket Rado
M. Truman’ın ilk nutku
“Dünya devamlı bir sulha kavuşacaktır,,
11 Harb suçluları behemehal ceza göreceklerdir — Büyük Devletlerin vazifesi küçükleri kurtarmaktır, onlara tahakküm etmek değil,,
Kızılordu Berline
45 Km. mesafede
Dün bir çok yerler zaptedildi. Berlinde Sevyet toplarının sesleri duyuluyor
Vaşlngton 16 (R.) _ Yeni Amerikan Cumhur Başkanı M. Truman bugün Kongre ününe çıkmış ve İlk nutkunu söylemiştir. Başkan M. Roosevelt'l övdükten sonra demiştir kİ:
— Yapacağımız İş dalma ileriye bakarak onun İden ilerini gerçekleş’ tlrmektlr. Biltiln dünya Amerika'ya bakıyor ve onun barış ve hürriyeti kurtarmasını bekliyor. Almanya ile Japûnya katiyetle emin olmalıdırlar kİ mutlaka zaferi kazanacağız. »Kayıtsız ve şartsız teslim» esasında ısrar ediyoruz, sulh şortlar: üzerinde pazarlığa girlşmlyeceğlz.
Gayemiz sürekli bir sulhu sağlamaktır. Harb suçluları behemehal ceza göreceklerdir. San Francisco konferansı vaktinde toplanacaktır. Sulh meselelerini de harb meseleleri gibi cesaretle karşı) lyacağız. Sulh me knnlzması kıırulmuzsa dünya, silahlı ordugâh halinde kalacaktır. Dünya dayanıklı sulh İstiyor. Bazı kimseler harblerlıı ÖDİenemlycceğlnl iddia ediyorlar. Biz böyle düşünmüyoruz. Sulhsever bütün milletler İş birliği yapmalıdırlar ve bu devamlı olmalıdır. Büyük devletlerin vazifesi küçükleri kurtarmaktır, onlara tahakküm değildir. Sürekli bir sulh İçin her gayreti sr-rfedeceğlz Her neslin en güzide gençliğini tecavüz İhtirasına feda edemeyiz.
Amerika bugün yer yüzünün m kuvvetli devletidir ve böyle kalması lfizimdır. Fakat yalnız kuvvet yetmez, dünya emniyeti ve devamlı sulh İçin başkaJarlle İş birliği yapmak lâzımdır. Amerika ancak bu seklide hare-
ket etmekle dünyayı sulh ve refaha götürmeğe yardım edebilir.
Nutkun akisleri
Vaşinğton 17 (R.) — Cnmhur Başkanı M. Truman dlln ilk nutkunu söylemiştir. Nutuk her tarafta çok iyi karşılanmıştır. Nutuk açık, katidir. Yeni Cumhur Balkanı nutkunu söylerken şiddetle alkışlanmıştır. Bu yüzden bir kaç defa sözünü kesmeğe mecbur olmuştur.
Kongre'de M. Eden, elçiler bulunuyordu. Ekseriyet partisi reisi M. Bark-ley nutuk hakkında demiştir kİ: »Mükemmel bir nutuk ve tam zamanında söylendi.» Dış encümeni reisi Konc-lli, nutukta emniyet hakkındakl mütalaaları tamnmlle tasvibett İğini söylemiştir.
Muhalifler de nutku tasvlbetmek-tedlr. M. Roosevelt tarafından San Francisco konferansına delege tâyin edilmiş olan Cumhuriyetçi Ayandan vendenberg: "Bu nutuk umumun menfaatine uymaktadır.» demiştir. Gazeteler nutuktan hararetle bahsediyorlar.
M. Eden, M. Truman'la görüştü
Vaşlngton 10 (H.) — M. Ed«n bugün M. Truman tarafından kabul edilmiştir. İngiliz Dış Bakanı gazetecilere demiştir kİ:
»Cumhur Başkanı Truman'a Mr. Churchlirin bir mektubunu getirdim. Kcndlslle olan görüşmem esnasında, bütün meseleler fecrinde aramızda tanı bir fikir birliği olduğunu gördüğümden dolay: çok memnunum.»
Londra 17 (AA.) — Berlin cephesinde, Öder üzerinde Sovyet umumi taarruzunun başladığı hakkında Alman kaynaklarından gelen haberleri Moskova henüz teyldetmemlştlr. Fakat dûn akşam Moskova radyosunda konuşan bir sözcü demiştir ki: «Berlin'e karşı taarruz hem doğudan hem batıdan başlamıştır.»
Alman haberler ajansının yorumcusu dün akşam yaptığı bir konuşmada «Berlin’de Sovyet toplarının gürültüsü İşitilmektedir.» demiştir.
Gelen haberlere göre, Sovyet kuvvetleri Görlizt'ln şimalinde Nclsseg nehrini geçmişlerdir. Bu kuvvetler Berlin'e 45 kilometre yaklaşmış bulunmaktadırlar.
Sovyet tebliği, Vlyana'nın doğusunda Tolbukln kuvvetlerinin Tuna-nin sağ kıyısında ilerlemekte olduğunu bildirmektedir. Tebliğ şunları İlâve etmektedir:
Cenup doğu Avusturya'da, Sovyet kuvvetleri ileri hareketlerine devam etmişler ve Gra? şehrinin 45 kilometre doğusunda bulunan Foştenfeid'l İşgal etmişlerdir.
Çekoslovakya’da, Breno'nun cenup doğusunda Sovyet kuvvetleri Breşlav'ı işgal etmişlerdir. Şimalde, Koenlgs-berg'ln batısındaki Alman müdafaalarına girilmiştir.
Hitlerin’ın günlük emri
Londra 10 (AA.) — Mitler bugün doğu cephesi ordularına bir günlük emir neşretmlştlr. Bunda deniliyor Mi:
«Başlıca düşman olan Yahudilik vo Bolşeviklik kütlelerini âon taarruza sürmüştür. Bütün Alman kadınlarını, kızlarını ve çocuklarını nasıl bir Akıbetin beklediğini kendi tecrübelerinizle biliyorsunuz. Ricat emri veren, rütbesi ne olursa olsun derhal tovklf edilecek ve İcabında hemen kurşuna dirilecektir. Her er vazifesini yapacak olursa Asya’dan gelen taarruz kırılacaktır. Asya çökecektir Nasıl kİ sonunda Batıdaki düşmanlarımız da çökecektir.
Berlin Alman kalmalıdır. Viyana yine Alman olacaktır. Avrupa asla Rusl aşmıyacoktır»
Mareşal Tito
Dün akşam Moskova’dan ayrıldı
KÜÇÜK HABERLER
Ergani istikrazı
İkramiye çekilişi dün yapıldı
Mihver yıkıldı
Japon elçiliği Almanya-nın güneyine gitmiyor
Londra 17 'B. B. C.) — Moskova radyosunun tebliğine göre, Yugoslavya Başbakanı Mareşal Tito dün akşam Moskova'dan ayrılmıştır. Sovyet Dış Komiseri M. Molotof ve diğer bazı diplomatlar kendisini uğuria-mışlnrdır. Mareşal Tlto demiştir kİ:
____Burada gördüğüm lyl kabulden ve yardımdan dolayı Mareşal Stalln’e ve Sovyet hükümetine şükranlarımı bildirmek İsterim. Moskova’da ikametim, Yugoslavya'nın müstakbel gelişmesi üzerinde mühim neticeler verecektir.
Memurlara verilecek bir aylık ikramiye
Ankara 16 — Memurlara yapılacak birer aylık nispetindeki yardımın dağıtım günü Bakanlar Kurulunca kararlaştırılın ıştır.Tevziat a önümüzdeki cuma gününden İtibaren başlanacaktır.
Ankara 10 (A.A.) — Maliye Bakanlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından bildirilmiştir:
İkramlyeM yüzde 6 faizli 933 Ergani İstikrazı tahvillerinin bugün (10/4/945 pazartesi! Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası binasında Maliye Bakanlığı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve diğer bankalarla noter huzurunda yapılan 24 üncü ve 12 nel amorti çekilişlerinde:
51452 numaraya 30,000, 146,690 numaraya 15,000, 31549 numaraya 3.000, 118586, numaraya 3,000, 186576 numaraya 3000, 96152, 112412. 129011, 134531 153095, 165307 numaralara 909 ar Ura, 289 adet numaraya 120 şer lira ikramiye çıkmış ve ayrıca 9600 numaraya da amorti İsabet etmiştir,
Parti grupu bugün toplanıyor
Ankara 17 (Telefonla) — Cumhuriyet Halk Partisi Meclis gurup genel kurulu bugün saat on beşte toplanacaktır. Cumhuriyet Halk Partisi Müstakil gurupıı da yarın toplanacaktır.
Bir katil suçlusu yakalandı
Birkaç gün evvel Sapanca civarında çaylçl denilen yerde bir cinayet işlenmiş ve Orman İdaresi memurlarından. Tabir İsminde bir genç, Hüseyin Yüksel adında biri tarafından öldürülmüştü. Vakayı mülaakıp kaçan kaalllln şehrimize geldiği Emniyet müdürlüğü alâkadar memurları tarafından haber alınmış ve yapılan sıkı bir takip sonunda, Küçükpazarda bir evdA saklandığı tesblt edilerek dün yakalanmıştır.
Hüseyin, bu sabah, muhafaza altında Çapanca adilcesine aevkcdllmlş-Vr
Btokholm 16 (A.A.) — Bu hafta sonunda. Tokyo’nun, Japon elçiliğinin hükümetle beraber Almanyanın güneyine gltmlyeceğlnden Berlin! haberdar etmeslle Mihver fiilen yıkılmıştır. Almanlar, Japonların fikrini değiştirmek İçin, ellerinden geleni yaptılar. Noriler, Japon yanın bu kararını, İtalyanın teslimiyle başlamış bulunan Mihver bozgununun son merhalesi olarak kabul ediyorlar.
Sıtma savaşı başkan muavinliği
Ankara 17 (Telefonla) — Olağan üstü sıtma savaşı başkan muavinliğine Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı sıtma mütehassisi Dr. İsmail Hakkı Arda tâyin edilmiştir.
Millî korunma mahkemesine verilenler
Vilâyet İhtikârla mücadele kontrolörleri tarafından yeniden altı kişi daha MUM Korunma mahkemesine verilmiştir. Bunlardan 4 ü toptancı ve perakendeci olup, usulsüz, noksan ve aykt- ‘ura tanzim etmekten, bir yazma'” .le bir köseleri de satışlarında İhtikâra sapmaktan sanıktırlar.
Yüksek Sovyet kurulu Moskova’da toplanacak
Moskova 16 (A A.) — Yüksek Sovyet Kurulu murahhasları, Kurulun gelecek toplantısı İçin Moskova’da toplanmaktadırlar. Burada görüşülecek meselelerin ne olduğu henüz bilinmemekle beraber, bu t-oplanlıda, milletlerarası ehemmiyeti haiz birçok kararlar alınması beklenilmektedir. 1 Müttefiklerin, zafer eşiğinde bulunmaları Yüksek Sovyet Kuruluna hususi bir ehemmiyet vermektedir.
İspanyada sansür
Londra 17 (B.B.C-.) — ispanyada ecnebi gazetecilerin telgraflarına konmuş olan sansür kaldırılmıştır. Mamafih gazetelerin, sansürü devam ediyor.
ir Son aylarda otuz bin eğe İthal edilmiştir. Bu miktardan dağıtmaya tabi tutulan sadece birkaç bin eğedir. Diğer eğeler kara borsaya geçirilmiştir. Son ithal edilen eğelerden edilen kara borsa kârının birkaç yüz bin lirayı bulduğu İddia ediliyor.
* İstanbulda bulunan ve kauçuktan mamûl maddeler yapan fabrikalar hesabına 50 ton kauçuk ithaline İzin verilmiştir.
Ticaret birlikleri kauçuklardan mühim bir kısmını kaynakçılara ayırmak İstiyor.
* Altı gün evvel Mahmutpaşada Kalcı hanında bir döküm imalâthanesinde pota İçinde demir eritilmekte İken vukua gelen İnfilâk neticesinde, İşçilerden Jlrayr ağır surette yaralanmış, Cerrahpaşa hastanesine kaldırılmıştı. Gözlerini kaybeden Jlrayr dün geç vakit ölmüştür.
Tahkikata savcılık el koymuş olup Adliye doktoru B. İzzet İşcan cesedi muayene etmiş ve ölüm sebebinin kati surette tesbltl İçin morga kaldırılmasına lüzum göstermiştir.
ir Şehrin temizlik işlerinde kullanılan vasıtaların mühim bir kısmı tek atlı arabalardan ibarettir. Bugünkü şartlar içinde tek atlı arabalarla çöp taşımanın her bakımdan mahzurlu ol duğu göz Önüne alınarak yavaş yavaş bunların yerine motörlü vasıtaların konulması düşünülmektedir. Bu İşe şehrin en İşlek semti olan Beyoğlun-dan başlanması muvafık görülmektedir.
Yannki dünya hakkında düşünceler
-----■---
(Baş tarafı 1 inci sah ifede) anlatan nutuklarında bile kesin bir güvenden ziyade hep şaıia bağlı dilekler buluyoruz. Bugün için, bütün güvenlerin toplandığı tek şart, «Üç büyük devlet arasında iş birliğinin ve anlaşırı anın devamı» dır. Bu olursa yarın dünya cennete dönecek, bu olmazsa yeni harbler çıkacaktır.,.
Bu iş birliği ve anlaşma olacak mı? Yannki neticeleri içinde giz-liyen bu tok âmili bile kestiren yoktur.
Uzunca süren bu sıkıcı felsefe bahsini bir tarafa bırakarak asıl pratik meseleye gelelim:
Yannki dünyanın iyi olmasını herkesin istediğinde şüphe yoktur. Fakat ilk zorluk, daha iyi dünya telâkkisi üzerinde ayrılıktan geliyor. «İyi dünya» y! herkes aynı şeklide düşündüğü gün işler düzelecektir. Çünkü harbler ve harbleri yavaş yavaş hazırlı-yan ve doğuran sebeplerin çoğu, milletlerin gerek kendileri, gerek başkaları için daha iyi bir dünya ve bir yaşama tarzını başkalarına da zorla kabul ettirmek İstemelerinde toplanıyor. Bunun İçindir ki büyük devletlerin günlük pili tik a meseleleri etrafında anlaşıp birleşmelerini, yannki sulh bakımından yeter görmek, hâdiseyi en basit köşesinden ele almaktır, Anlaşmanın sürekli olması, daha derinleşmesine bağlıdır. Milletler arasındaki münasebetlerin sürekli bir güvene ve banşa dayanması için, yazılı anlaşmalardan ziyade, bu asır medeniyetinin bütün milletler arasında müşterek kıldığı hürriyet, adâlet, istiklâl gibi mânevi kıymetlerin her memlekette ve her siyasette aynı hürmet ve sevgi yerini tutması şarttır. Milletler arasında müşterek mânevi ölçüler olmazsa birlik sulh hayatına imkân kalmaz.
Kuvvet, şiddet, hegemonya politikasına karşı birleşmiş olan milletlerin bugünkü kan ve ateş karabetinden, bu uzun yaklaşma ve kaynaşmasından yannki dünya İçin yeni bir ahlâk doğacağı
Alman tebaası
Cuma günü İsveç vapurile gidiyor

Ankara 10 — Şehrimizde Alma© büyük elçiliğinde gözaltı edilmiş olan Alman diplomatları hususi bir trenle îstanbula hareket edecekler ve derhal İsveç vapuruna bineceklerdir. Elçilik müsteşarı von Valter, ataşemlUter general Rade, ticaret ataşesi Yenke ve madamı, basın ataşesi Zeiler Alınan-yaya gideceklerdir. Ataşenaval amiral von Mardlç gllmlyccektlr. Mamafih son dakikada daha bazı Almanın gitmek İstememesi İhtimali vardır. İkinci derecede 20 kadar Alman memuru Almanyaya gitmiyecektir. İsveç vapuru Alman diplomatlarını ve tebaasını alarak cuma günü İstanbul -dan hareket edecektir
Ticaret anlaşmaları
Ankara 17 (Telefonla) — Türkiye -
Finlandiya ticaret ve tediye anlaşma-LL sının müddeti 30 nisanda sona ere-Q çektir. Anlaşma bir mayıstan itiba-fi ren altı ay müddetle uzatılacaktır
Türkiye - İsviçre ticaret anlaşması, müddeti de mayıs sonunda bitecektir, Qj Bu memleketle olan anlaşmamızın uzatılması veya yeni bir anlaşma ya-ss pılması bu ny İçinde ö- ’H olacaktır.
Kurmay subaylar
Ankara 16 —.Büyük Millet Meclisi^ bugün subaylar heyetine mahsus ha--nunun 11 İnci maddesine «kurmay®, subayların mensubolduğu sınıitanj*! gayrı sınıf kıtalarına da verilebHe-M— çeklerine dalı- bir fıkra eklenmesi*»» hakkındakl kanunim birinci müzake-,0 resini yapmıştır.
Bir Amerikan saylavı şehrimizde S
Amerikan saylavlarından M. Dlrk-fc_ sen bugün. Amerikan Harb Habale^j bürosunda yerli ve yabancı basın er-kânllc görüşmüştür.
M. Dlrksen, Avustralya. Hindistan ve Orta Şark memleketlerini dolaştıktan sonra İngiltere’ye gitmiş ve oradan d8 şehrimize gelmiştir-
umrnnr. 1>* 5«t budur. Çünkü
İttiril— „.nı"nlr. tvm 11 1 rrrd « natron.
İstanbul Vilâyetinden:
Ankara. İstanbul ve İzmir şehirlerinde zeytinyağı ve pamukyağı Batışları hakkında 10 nisan 1945 tarihli ve 5983 numaralı Resmi Gazetede yayınlanmış olan 14 sayılı sirküler hükmüne uyulara': aşağıda yazılı mecburiyetler alâkadarlara tebliğ ve ilân olunur.:
1 — 21. 2.1945 tarihli ve 12 sayılı sirküler hükmüne göre İstanbul belediyesi hudutları İçinde (Kartal dahil) zeytinyağı ve pamukyağı satışı yapan toptancılar ve bunların satışını yapmağa mezun kılınan perakendeciler ellerinde bulunan ve ellerine gelecek olan zeytinyağı 11e pamukyağ-Iarımn miktarlarını ve vasıflarını 18. 4. 1945 tarihinden İtibaren 3 gün zarfında birer beyanname ile vilâyete bildirmeğe mecburdurlar.
2 — Pamukyağı satıcıları gibi imalcllerl de ellerinde bulunan pamuk-yağlanmn miktar ve vasıflarını beyanname ile bildirmeğe ve gerek bunları gerek sirküler tarihinden sonra İmal edileceği veya ellerine geçecek pamukyağlarını İzmir înelr ve Üzüm Tarım Satış Kooperatifleri birliğine vo bu Birlik namına harekete mezun olanlara 27. 10. 1944 tarih ve 7 sayılı sirküler hükmüne göre satmağa mecburdurlar.
Keza pamukyağı Imalrilerlle toptancılarının bu tebliğ tarihinden evvel başkasına sattıkları ve fakat henüz İmalâthane ve depolarında bulunan yağlara alt satışlar iptal edilerek bu yağlar da İzmir İncir ve Üzüm Tarım Satış Kooperatifleri birliğine devredilecek ve imalcUer 16. 4. 1945 tarihinden itibaren adı geçen Birlikten başka hiç bir toptancıya pamukyağı satamıyacak veya başkasına devir veya başka yere nakledemlyecek-lerdlr.
3 — Halka dağıtma emri verilinceye kadar zeytinyağı ve pamukyağı satışları Ticaret Bakanlığınca durdurulmuş olduğundan toptancı ve perakendeciler beyana mecbur oldukları yağları saklamağa mecbur olup dağıtma emri verilinceye kadar bunları saklamak Istemlyen toptancılar ellerindeki zcytlnyağlarını da kârlarının % 50 sini bırakmak suretlle İzmir İncir ve Üzüm Tarım Satış Kooperatifleri birliğine devredeceklerdir.
4 — Sabun İmalinde kullanılması 21. 2. 1945 tarih ve 12 No. lu sirkülerle yasak edilmiş olan (5-8) asitli zeytlnyağlarm diğer sanayide kullanılması da yasaktır. Zeytinyağı ve pamukyağı satışına mezun olmayıp da bu dereceli yağları herhangi bir maksatla satın almış olan sabunculardan maada imateller de ellerindeki yağları birinci maddeye göre beyaıı etmeğe ve İzmir İncir ve Üzüm Tarım sata? Kooperatifleri birliğine devretmeğe mecburdurlar.
5 — İzmir İncir ve üzüm Tarım Satış Kooperatifleri birliği İle Vakıflar İdaresinin elinde bulunan yağlar beyana tabi değildir. (4872)
bütün mesele, milletlerin hayatına temel olan birlik ahlâkın ya-ruı mîlletler arası münasebetlerde de hâkim olabilmesidir.
Sosyal hayatta, tabiat kanunlarına behzep zaruretlerin rol oynadığı şüphesizdir. Tabiat kanunlarına karşı gelmek nasıl mümkün değilse, sosyal hâdiseleri tersine döndürmek de İmkânsızdır. Almanya bu hakikatin en son, en büyük örneğidir. Dünyaya zorla tahakkümün ne felâketlere vardığı bu harbde görüldü. Bu, yalnız Almanya için doğrudur denilemez.
Bana öyle geliyor ki yannki dünyanın ümitli ve rahat olması için birkaç devlet arasında politika birliği yetmez. Milletlerarası bir ahlâk, ve bu ahlâkı koruyacak kuvvetli müeyyideler «sanetion» 1ar olması şarttır.
Toplu ve kısa bir düşünce İleri sürmek İçin denilebilir kİ kötülüğe, adaletsizliğe, tecavüze karşı koyacak milletler arası bir organizma kurulur, yani milletler arası bir ahlâk vicdanı yaratılır, ve bu büyük vicdanı İncitecek her harekete karşı — bu hareket kimden gelirse gelsin — hemen bir tepki «râaction» imkânı elde edilirse yannki dünyaya gönül ferahı ile bakabiliriz.
Bunun olup olamıyacağını söylemek için henüz etkendir. Bir hüküm vermeğe yanyacak müşahedeler eksiktir. Şimdiki halde iyimser yahut kötümser olmak için çok sebep yoktur. Hiç olmazsa San Francisco konferansını bekliydim.,
Tiran halk mahkemesinin kararları
Londra 16 (A.A.) — Tanjug Yugoslav ajansının bildirdiğine göre Tiranda, harb mücrimlerini yargılamak üzere kurulan halk mahkemesi Almanlarla İş birliği edenlerden 17 kişiyi ölüme maiıkûra etmiştir.
Bundan başka, 3 suçlu müebbet küreğe, diğer 10 suçlu da 5 İlâ 15 sene — ___________& cezasına mahkûıı
edilmiştir. 3 suçlu beraet etmiştir.
Sümerbank memurları için apartman yaptıracak
Ankara 17 «Telefonla) — Sümer bank işçilerin: ve memurlarını çok yakından ilgilendiren iki mühim teşebbüsü daha gerçekleştirmek üzeredir Fabrikalardaki hastanelere verilmek üzere Amerika'ya sipariş edilen altı röntgen makineslle iki adet diş röntgen makinesi yakında hastanelerin emrine verilecektir.
Bundan başka tunum müdürlük Ankara’da bulunan memurlarına bir yardım olmak üzere üç tip üzerinden memur apartmanları yaptırmaya karar vermiştir
16/4/1945 fiatlerl Londra üzerine 1 sterlin NevyoTk üzerine 10ü dolar Cenevre 100 İsviçre Fr. Marld Üzerine 1Ö0 pezeta Stokholm üzerine 100 kuron
(Bu yazı çıkmıştır.)
Saygılarla.
Nccnıeddin Sadak ■Realite» dergisinde
M. Roosevelt’in istirahat! ruhu İçin âyin
Müteveffa M. Roo3eveltln istirahatı ruhu İçin dön öğle feerl Beyoğ-lunda İngiliz kilisesinde dini bir tören yapılmış, bu törende Vali ve Belediye reisi Dr. B. Lûttl Kırdar. ordu komutanı general Cemil Cahit Toydemlr. örfi İdare komutanı general Sabit Noyon, Emniyet müdürü, şehrimizdeki sefaretler ve konsolosluklar erkiniyle Amerikan ve İngiliz kolonisi bulunmuşlardır.
5.22 130.50 30.3255 12.89 ............----- 31-1325
ESHAM VE TAHVİLAT % 5 faizli ikramiyeler: 1933 Ergani 1938 ikramiyen Millî Müdafaa D. Yolu Ikramiytll % 1 faizli Tahviller: Sivas - Erzurum I Sivas - Erzurum 2-7 1941 Demiryolu I 1941 Demiryolu H 1941 Demiryolu IH Millî Müdafaa I MIHI Müdafaa H MIHI Müdafaa m Anadolu Demiryolu Grupuı Tahviller 1-2 Hisse senetleri % 60 Mümessil senet Hisse senetleri: Merkez Bankası İş Bankası T. Ticaret Bankası Aslan Çimento,
ALTIN
Borsa dışında
162.8(1
14.76
4.20
0.40

Gulden Reşadly. İngilla Külçe
____• Takvim® —>
I Cemasly*l«vval 4 — Mİ I
I İmsak Güneş ögl» İkindi Ak Yatal
I E. 8.40 1048 844 9,09 12.00 1.33 I
| Vr. 4,30 6,18 13„14 İ6.69 18.61 »47 *
17 Nisan 194B
Sablfe 3
AKŞAMDAN AKŞAMA
Milletlerin talihi ile oynanan kumarlar
— Hitler, A İman yayı ilk devirde nasıl ihya etmişti... Şayet bu noktada dıırabilseydi, milletinin •hediyen takdirini kazanırdı... - diyenlere dünyanın her yerinde raslanıyor,
Mussoluıi hakkında da aynı •özleri soyiiyenler var.
Bu iddianın «birinci devrede İhya etmişti» kısmı münazaalıdır. çok su götürür... Zira fesat tohumu o zaman ekilmişti. Fakat «ikimı devrede mahvetti» kısmı su götürmiyen bir katilikte,.,
İlk safhada, flitlerin elini sürdüğü her şey, görünüşte altın oldu:
Muahedenûı feshi? Hay hay! İktisadî kalkınma? Tek işsiz kalmadı! Muzika İle işgal? Buyrun! Avusturya kimindir? Sîzindir! Hükümet Reisleri ayağıma gelmezler mi? Ne demekmiş, gelirler! Müstemleke vermez misiniz? Konuşalım! Südetleri canım çekerse? Onu da al! Damig’i de canım isterse? Fazla uzatmış olmayasın! Ensenizde boza pişirirsem? Baş üstünde yerin var! Tanklarım nasıl? Her memlekete boyun iğdîriyor! Doğuya mı Batıya mı, Kuzeye mi. Güneye mi? Gönlün ne tarafı çekerse! Varşova? Varşova! Girit? Girit! Paris? Paris! Norveç? Norveç! Ben dâhi miyim? Dâhiler acaba senin yanında kaç pul eder! Senin kalbine ilhamlar doğuyor,
Öyleyse devam: El'Alemeyn! Stalingrad!
Ve dahi duralar.
Nasıl olur benim gibi bir em-saisiz baş kumandan?,,. Ateşe devam,,. Matrak min tarafiilah! Katiyen olamaz... Bir şaplak daha, ._ Dur ben gösteririm,,. Sana gösterirler.,, l’ahu kazançlar elden gidiyor.,. Kendi sermayenden de ödeyeceksin... Kumarbazın encamı budur!
•••
Ancak «şans oyunları» ile, »kumar» la ülfeti olanlar bunu bilir.
Gençliğimde kumar, bütün yaşıtlarımı sarmıştı. Ben de, o muhitte dolaşırken, başıma bir hal geldi:
Yeleğimin cebine el attım: Yedi tane çeyrek var. M asanın başına yaklaştım. Kupa, karo, ispati. maça.. Dört renkten birine konuyor. Her sefer kâğıt karıştı-nlıyor; desteden bir iskambil açılıyor. Kupa ise kupaya koyanlar kazanıyor; maça ise maçaya koyanlar,,, Kısacası sırf talihin rol oynadığı mânâsız bir kumar.
Yanımda kupa vardı. Teker teker yedi çeyreği de kupaya koydum. Hepsini kaybettim. Hırslandım, Son param olan bir Lirayı yirmi çeyrek haline getirdim. Tek sefer kazanmaksızın hepsi gitti. Yani sıra ile 27 sefer kupa çıkmadı. Ben oyunu kestim. Sıra ile dört sefer kupa çıktı.
— Ne şanssızım... - diye o gece eseflendim, durdum.
Acaba, sahiden şansım yok mu imiş? Bu hâdise, beni «sırf talihe dayanan • kumarlardan soğuttu.
Bazı arkadaşlarımın İse, Uk devirde talihleri yaver oldu: Kazandılar, kazandılar,.. Marifeti kentlilerinde bildiler... «Bizim kendimize göre usullerimiz var. Biliyoruz da ondan!» diye öğündüler. Fakat bu öğiincnlerden biri, babasının hanlarım, maniamı kumara verdi, de. perişan, intihar etti,
**•
ük
«le-bu-
Posta müdürü
tevkif edildi
Afife gayrı mevkuf olarak yargılanacak
Aksaray posta hanesi kasasından muhtelif zamanlarda 42,800 lirayı zimmetine geçiren müdür Sadi Işın’m dün Toplu Milli Korunma savcılığına teslim edildiğin! yazmıştık. Sadi İle beraber, onu bu işe tahrik ettiği iddia olunan eski saraylılardan Alile de savcılığa verilmiş ve haklarında tanzim olunan tahkikat evrakı, savcılardan Selâml tarafından tetkik edilerek mütaakıben her ikisinin de sorgusu yapılmıştır. .
Sadi. Aflienln kendisini mânevi evlâtlığa almak istediğini, Slllvrldeki arazi ve r''ilklerin! üzerine yapmak için avukat tutmak ve sair masarif karşılığı olarak posta kasasından on dört b!n lira açık verdiğini, bilfLhara bu açığı kapayamaçınca para Çekmeğe devam etiğini ve en sonunda zlm-metin bu haddi bulduğunu söylemiştir.
Afife İse. Sadiyl komşu olması dola-yıslle ailece tanıdığını, onu böyle bir yola sevketmedlğlnl. kendisinin zati serveti olduğunu, evinde bulunup müsadere edilen altınlarla para ve eşyanın kendi malı olduğunu, blnnetlce Sadl’inln işlediği suçta hiçbir surette Iştlrâkl bulunanııyacağmı söyledi.
Sorguyu mütaakıp, Sadi hakkında tevkif karan verilerek cezaevine gön-deriimlştlr. Aflfenln duruşmasının gayrı mevkuf yapılması kararlaştığından, ikametgâha bağlanarak ser-bes bırakılmıştır.
Bazı üyeler idarenin zarar ederken yol yapmasını tenkidettiler
SON^BASKI
FRANSA NASIL ÇÖKTÜ?
Yazan: Pierrc Lazareff Çeviren: Şevket Rado
" Tefrika No. 13 ■■ ■
Fransız gazetelerinin içyüzü
j
Tefrikamızın muharriri Fransız gazetelerinin iç güzünü anlatmağa başlamıştır. Bu /asim pazar gilrıîl çıkan ktiçtlfc bir kısmim aşağıda hulâsa edl-goruz:
«İl* çalıştığı gazetenin sinema ve tiyatro ilânlarile bedava dağıtıldığını gören lazareff müessesenln hangi gelirle yaşadığını bir türlü anlıyamt-yor. Bir gün şeflerinden biri kendisine mükellef bir ziyafet çektiği sırada öğreniyor kl gazete şantaj yapmak suretiyle para koparmaktadır. Şefi son olarak Romanya nazırlarının yaptıkları suiistimallere dair üç makale hazırlayıp Paristeki Romanya elçisine göndermiş. Telâşa düşen elçi bu makalenin neşredilmemesi için gazeteye Romanyanın turistik Hânlarının konulmasını teklif etmiş ve bu kanaldan gazete büyük miktarda para koparmış.
Bunu öğrenen Lazareff hayretle soruyor:
keşiflerde bulunuyorum.} dedi.
Bir hafta sonra bizim LE SOİR gazetesinde tanınmış bir doktor imza-siyle, portakalın yalnız nefis bir mey-va olmakla kalmayıp yetmiş İki derde deva olduğunu İlân eden uzun bir makale çıktığını hayretler içinde gördüm.
O sabah gazeteye geldiğim zaman, arkadaşımın on dakikadan beri gazete sahibinin odasında olduğunu, başlangıçta aralarında yiiksck sesle bir münakaşa cereyan ettiğini, fakat şimdi yatışır gibi olduklarım öğrendim. Nihayet arkadaşım yüzü biraz kızarmış, canı sıkkın bir halde dışarı çıktı. Ona:
— Gel bakalım, dedim, senin portakal makalesi ne oldu?
— Hiç canım, beni kandırmışlar. Bir takım eşekler ve şarlatanlarla |j_ görüşmüşüm. Gazetenin sahibi makalemi Portakal İthalâtçıları sendikasına göndermiş... Sonu maltım Ma- O-mafih evvelki gun banr verdiğin elit C\l İmi-’.: borcu yarın iade edebilirim > M— dedi. O
Dûn. umumi Meclis B. Farua Dere- lanıp hazırlanmadığını çordu, ll’nin başkanlığında nisan toplantı- 1 münakaşaların sonunda mazbata sini-bitirdi. 1944 senesi elektrik ve bul edildi, tramvay bilançosu hakkında tetkiki' Üsküdar tramvaylarında yeni tesi-hesftp encümeni mazbatası okundu, sat yapmak ve şirket sermayesini Bu mazbataya gore Jdare 1.556.726 ' mevcut tesisat miktarına göro çıkar-i------------------------------------- mak üzere bir milyon liralık hisse se-
nedi çıkartılmasına dair bütçe ve kavanln encümeni mazbataları kabul edildi.
B. ProsVun hizmet müddetinin uzatılması hakkmdakl mazbata okundu B. Omil Cem Prost'a’ ait sözleşme müddetinin uzatılması aleyhinde bulundu, fakat bu teklif reddedilerek mazbata kabul edildi.
Encümen, ilamlı ve ilâmsız karşılıklı alacakların kanun yollle tahsilini, vergilerin de yine ayı» şekilde tahsilini, belediyeye devredilen su gelirlerinin de elde edilmesi için kanuni yollardan İstifade edilmesini, diğer hu.nırat için de yine kanuni yollara müracaat! teklif ediyordu
Bunun üzerine hukuk İşleri müdürü B. Haşan Ferit İzahat vererek sulara ûlt gelirlerin tahakkuk ve tahsiline İmkân olmadığını, çünkü kırk bin su vakfiyesinin incelenmesin'’ İmkân olmadığını söyledi Bütçe encümeni başkam B Hal 1 Hilmi Uyguner:
— Biz hakkımızı IstiyeUm, borcumuzu da verelim ve vakfiyelerin tetkiki üç hakların ortaya konulması lâzımdır. Bu belli olmadan şendeki sende, bendekl bende kalsın diyemeyiz dedi
Hukuk İşleri müdürü B- Haşan Ferit, her İki daire ararındaki anlaşmadı-ğin uzun müddet devam ettiğini söy-
Ura fazla hasılat temin elmiş bunun 770.000 Urası Dolmabahçe - Beşiktaş, 200.000 lirası Topkapı Aksaray yollarına, üst tnrafı da işçilik ve işletme masraflarına sarfedllmiştir. Tramvay bilâçosu 89.619 lira zararla kapanmıştır.
Bundan başka idarenin belediyeden 487.39S lira, diğer resmi müesseseler den de 453.957 lira alacağı vardır. Mazbata idareye olan bu boçların seneden seneye arttığını kaydetmektedir.
B. Halil Hilmi Uygunc-r tramvay idaresi zarar ettiği halde gelirin yol İnşasına tahsis eıltlmes! hakkında mazbatada bir kayıt olmadığına işaret etti. Encümen reis! B Tevfik Töregün tramvay İdaresinin tramvay geçen yollun yapmağa kanunen mecbur olduğunu söyledi Vali ve Belediye Reisi Dr B. Lûtfl Kırdar aynı fikri teyldederek yola sarfedilen paranın ancak 400,000 liradan ibaret olduğunu, mail imkân fazla olaydı daha fazla yol yaptinlacâğuıı söyledi B. Haili Uyguner;
— Tramvay yollarının her İki tarafının İdare tarafından yapılması hak-klridaki Bakanlar Kurulu kararı oldu ğunu biliyoruz. Fakat bir idare zarar ederken yol vapmnk doğru olmaz. Bunun altından yeniden biletlere zam çıkacaktır... dedi , .
Encümen mazbata muharriri b. : ]e(jj
- Zahit tramvay İdaresindeki zararın
> daha ziyade hayat pahalılığından] ileri geldiğine İşaret ettikten sonra ı dedi ki:
— Bilet ücretlerini arttırırken tramvay servisini düşünmek lâzım gelirdi. Asfalt yoldan evvel tramvay işlerini düşünmek gerektir. Ya biletlere zam yapmamak lâzımdı, yahut hasılatı bizzat tramvay İslerin'' tahsis efmet Icabederdl.
VbM:
— Memlekette yol isleniyor. Tramvay bütçesi beş milyon liradır. Yine sizin tensibinizle -’OO.OOC Hra yolların tamirine ayrıldı Şehirde 32 kilometrelik şebeke vardır Bunları korumak lâzımdır. Bunu yüksek meclisiniz çok görürse yolları kim yapacaktır? Tramvay İdaresinin harbden evvelki A — Her daire ve müesse.enin mu- duruma göre yaptığı zam yüzde alt-temedl kendi daire ve müessescsln-j mışı geçmez Halbuki meselâ kömür deki ana karne sahibi bulunan me-]ffat| yüzde yiiz artmıştır. Yo’ı hiç lro n» muma- b|f p’ra koymasa1c mSTafl yine ö4C-yemeylz.
B. Kâzım Ş'nast Dersan marbata-
Değişmez gelirlilere dağıtma şekli
Vilâyelten tebliğ edilmiştir;
Mayıs - Haziran 945 dönunlne ait değişmez gelirlilere mahsus ekmek kartlarının dağıtılmasına 18/4/945 çarşamba günü sabahından itibaren başlanacaktır.
2 — Kaza İaşe bürolarından ekmek kartlarını alan daire ve müesseseler -le halk dağıtma birliklerinden ekmek Kartlarını alan emekli, dul ve yetimler de kartlarını 20/4/945 cuma gününden itibaren bu yerlere müracaatla alacaklardır.
3 — Ekmek kartlarını Belediye iktisat Müdürlüğü Merkez iaşe bürosundan alan resmi daire ve müessese mutemetleri aşağıdaki esaslar dahilinde bu büroya müracaatı^ kartlarını alarak sahiplerine dağıtacaklardır.
Hitier’le Mussolini'nin türlerdeki talihlerini de işte na benzetebiliriz:
— Ne nimet kuşu bu! Milleti-mirin başına kflndu!,. - denildi,,.
Bu talih, intihara kadar siiriik-liyen bir kumar talihi imiş meğer..-
Mesele kumar oynamflmakta-dir.
Hele milletlerin mukadderatı ile...
Daha vazıh olması için: Milletler. kendi mukadderatlarım talih oyunlarına sürmemelidirler,
(Vft - Nû)
Mevlût
Merhum İbrahim Cemil bey kıta ve Azmi Akalın eş! merhume Naynp simimin aziz ruhu için nisanın on dokuzuncu perşembe giinü Kadıköytl O manağa camii şerifinde öğle namazından sonra Hafız Mecft tarafın dpn mevlûdu Nebevi okunacaktır. Arzu edenlerin teşrifleri rica olunur.
1
tûurlaruı hüviyetini ve ka ne nurna-1 ralarını gösterir (nümü:, e 8) bir bordro getireceklerdir.
Bl 18/4/945 çarşamba günü 1 den 60 ve 93 - 150 - 196 - 215 - 228 - 435 -463 - 483 - 488 - 512 - ve 512 B.
19/4/945 perşembe günü 60 dan 120 20/4/945 cuma > 120
21/4 945 cumartesi » 180
24. 4 945 Mil » 240
25/4/945 çarşamba » 300
26/4'945 perşembe » 360
17/4/945 cuma » 420
28/4/945 cumartesi > 480
29/4/945 pazar ■ 540 Ve daha
sonraki dosya numaralılar.
4 — Askerlik şubeleri dosya numara sırasına bakmayarak hemen müracaatla ekmek kartlarını alıp sahiplerine dağıtmaları lâzımdır.
5 — İstanbul Belediye hudutları dahilinde İkamet eden askeri birlik mutemetleri birliğin Belediye hudutları dahilinde olduğunu sarahaten göstermek suretlle orduca veya askeri mmtaka komutanlığınca tasdikli mutemet vesikaları İle müracaat edeceklerdir.
fi — Geçen devrenin mahcubunu kapatmamış olanlarla gününde müracaat rtmlyen mutemetler 30/4/945 gttnü müracaat edeceklerdir. Bunun dışında müracaatların muameleleri katiyen yapıhmyacağından alâkalıların beyhude müracaat etmemeleri tebliğ olunur.
k
Bu ka-
i B. Kâzım Şinasi Dersan:
' — İhtilâf noktası su meselesidir.
Evkaf öteden beri suların idaresine nc sarfetmlş ise bımu bizim sular idaresine versin ve mesele de bu suretle halledilsin dedi.
vali ve Belediye Reisi Dr B. Lûtfl Kırd’-r
— Bu işin mahkemelerde seueler-denberi uğraşıldığı halde halledlle-medlğinl, fakat Bakanlıkların İşe el koyarak kesin bir karara varmak üzere İstanbul belediyesinin de mütalâasını sorduklarını söyledi. Neticede mazbata kabul edildi. Belediye para cezalarının arttırılması hakkın-daki mülkiye ve kavanln encümenlerinin müşterek mazbatası okundu. Mazbata bir çok tenkidlere yol açtıktan sonra temmuz İçtlmaında bu konunun müzakeresi uygun görüldü.
Şehir tiyatrosu teşkilât ve görevleri hakkmdakl talimatnamenin muhtelit bir encümende incelenmesine karar verildi. Kapalı çaşının müstacel ta-
— Bizimki gibi entlpüften bir gazetede ilân neşretmekte Romanyanın ne menfaati olabilir?
Güldü:
— Bu işte Romanyanın — daha doğrusu Romanyayı idare edenlerden birkaçının — menfaati rahat kaçırıcı bazı hakikatlerin hiçbir yerde neşre-dilmemesidlr. Bizim gazetemiz küçüktür, fakat biz onu yalnız sinema ve tiyatrolarda dağıtmıyoruz; Fran-sanın her tarafına, başka memleketlerdeki millet vekillerine, âvan âza-larına, elçilere, en mühim şirketlere de gönderiyoruz. Bu makaleler tekrar tekrar basılablleceğl gibi, bir takım yorumlara da sebebolablllr.»
Muhatabım benim iyiliğimi istediği için İlâve etti:
— Şuası gelmişken söyhyeyim, biraz. malûmat toplamanız lâzım. Bana dediler kl, son zamanlarda hale gelen portakallar arasında çürükler varmış, bunların yenmesi bir takım hastalıklara sebebolabUlrmiş. Esasen portakal. sanıldığı gibi sıhhate yarar bir meyva da değilmiş. Bunu bazı doktorlar teyldedlyor. Bir soruşturun bakalım. Bu İşte bizim müdafaa etmemiz lâzım gelen halkın sıhhati bahis mevzuudur.»
Gene gülümslyerek:
— Kim bilir belki de bu soruşturma, tyl İdare edildiği takdirde, sizin de bana böyle mükellef bir ziyafet çekmenizi mümkün kılar. Para içinde yüzmediğinizi de biliyorum. Bir kadeh içer misiniz?» dedi.
îşin ne olduğunu kâfi derecede anlamıştım. Portakallarla meşgul olmayı nefrette reddettim, üç gün sonra arkadaşlarımdan biri bütün samı mly etile:
— Haberin var mı? Portakalların zararları hakkında hatırına gelmez /'
C 'nupr.esiz bu cır.» olaylar bir takım q gazetelerin İç yüzünü bana daha iyi ■— gösteriyordu. Kuvvetlilerin daha namuslu olacakına hâlâ aı.talea inan- 0 dığmı için bu küçük gazetelerden > kurtulup daha mühim bir gazeteye eeçmey, bıkıyordum fakul buulkr.» " da ne m ' olduklarını çabucak n-dlm M—
O sıralarda Faı te beş büyük haber gazetesi vardı. x.E PETİTE P't- _Q RİSİEN, LE JOURNAL. LE MATIN, LE PETİT JOURNAL. L'ECHO DE PARİS sabahları çıkıyor, her >ün 250,000 den 1.500,000 nüshaya kadar Qj satıyorlardı. Çok geçmeden beşinin de Havas Ajansının kontrolü altında ,ı-duğıınu öğrendim. U
Büyük muharrir Honore de Balzac pek az bilinen bir yazısında Havas Ajansının daha o zaman basın istiklâlini hangi tehlikelere d?ğru sürüklediğini şöyle haber verir:
«Halk bir çok gazete olduğuna inanabilir, fakat hakikatte bir tek gazete vardır.
■Bu gazete Pariste Jcaıı - Jacques Rousseau caddesinde bir büroda eski bankacı, GAZETTE DE FRANCE'm eski sahiplerinden, abluka zamanında Napoleon tarafından verilmiş imtiyazları işleten bir müessesenln eski şeriki M. Havas tarafından idare edilmektedir. M. Havas çok hükümet görmüştür: 1$ önünde saygı İle eğilir, prensiplere pek az hayranlık duyduğunu da saklamaz: bu sayede bütün İdarelere aynı sadakatle hizmet edebilmiştir. O, şahıslar değişse bile fikrin asla değişmediğini halka verilecek istikametin hep aynı olduğunu bilir «Arkası var)
Semiha Berksoy (SOLPRANO DRAMATİK) Memleketimizin yegâne opera sanatkârı
19 NİSAN 945 PERŞEMBEDEN İTİBAREN
Her akşam klasik müzik saatinde (21.15 * 21.45 arasında)
I O ivacıtlk ’.-.l. l tzvı : ,ıı.« t---'t'-rt'-— .
,dakl borçlar miktarına temas e^e-ek mirlerinin derhal, esaslı tamirlerinin (belediyenin tramvara Man borcımun de müsait bir zamana bırakılması ödenmemesi-’! re-mî daireler arasm- uygun görüldü, itfaiye efradının te-(C'ald l&fibalUlğe atfetti ve bun ir» se- ' ** *’fc
ı bobini sordu. Belediye hesan İşleri 24U| müdürü B. Muhtar Acar bu hesnnln-300irin tasfiyesine başlandığını söyledi 340,B Nuri Da'delen tramvr" Mar-sinin *20 ı harb sonıı durumuna rimelden hazir-4*0 , ___________________ _______________
640
180
ANKARA RADYOSU
Bugünkü program
18 Dans orkestrası; 18.30 Saflık saati; 18,4$ Dans orkestrası; 19 Saat ayeıı ve haberler; 19,20 Geçmişte bugün: 19,25 Türküler ve oyun havaları; 19,45 Konuşma (Posta kutusu); 20 Müzik; 20,16 Radyo Gazetesi; 20.45 Mandolin Birliği; 21 Salon orkestrası; 31,45 Tarihî Türk müziği; 22,30 Dans müziği IP1.1: 22,45 Saat oyan ve Haberler.
Yarın sabahki program
7,30 çeşitli program (Fİ.); 7,45 Haberler; 8 Çeşitli program CPU: 8,23 Spor enatl: Vücudumuzu çalıştıralım: 12,30 Saat ayan re karışık şarkılar; 13,4© Haberleri w Salon or-kortraaı.
Nüfus basına ayda 2 kilo dağıtılacak
Ankara 16 — Zeytinyağının ayda nüfus başına İki kilo olarak dağıtılması düşünülüyor.
Cami belâsında ölü bir çocuk bulundu
Kocamust af apaşa civarında Alipa-şa camisi helalarına giden bir adam, taşlar üzerinde ölü bir yavrunun yatmakta olduğunu görerek zabıtayı haberdar etmiş, zabıta cesedi olduğu gl-bt muhafaza ederek savcılığa malûmat vermiş. Adliye doktoru B, İzzet İşcan bu ölü çocuğu muayene ederek morga kaldırılmasına lüzum göstermiştir.
Çocuğunu öldürüp, cami içine atan meçhul ana araştırılmaktadır.
kaüt ve sigorta haklarına dair muhtelit encümen mazbatası kabul edildi. Vali. Meclisin nisan toplantısına nihayet verildiğini söyllyerek Meclisin çalışmasına teşekkür etti ve oturuma nihayet verdi.
* Orman Fakültesi Talebe cemiyetinden: 12/4/945 perşembe günü naat 20 de Orman Fakültesi toplantı «a-lonıında yapılan kongrede ekseriyet temin edilemediğinden kongrenin aynı yerde 19/4'945 perşembe günü saat 17 ye tehir edildiği alâkadarlara ilân olunur.
(Atabrln) In hiç bir zararı yoktur; sıtmaya tutulmuş olan herkes bu İlâçtan korkusuzca kullanabilir. Elverir kl. lüzumu kadar ve usulünde kullanılmış olsun.
şehir TİYATROSU Dram kısmında Saat 20.30 da DÖRDÜNCÜ HANRİ Yazan: Lulcl Pırnagdello
ıııııoııl
Türkçed: Dr. Şemsettin Talip
Üniversite konferansları t Rektörlükten:
Tıp fakültesi Tedavi Kliniği profesörü Sedat Tavafın 17. IV. 1945 salı günü saat 18,10 da vereceği konferansın konusu «Mutfakta inkılâp» tır. Konferans salonu herkese açıktır. (4879) _______
İnhisarlar umum müdürlüğü tstanbulda bulunan Memurlar istihlâk kooperatifinden:
14. 4. 945 cumartesi günü aşağıdaki hususatı görüşmek üzere yapılacak olan kooperatifimiz genel kurul toplantısının tüzüğümüzün 31 İnci maddesinde yazılı çoğunluğu olamadığından 5. 6. 045 gününe rasbyan ou-m ar t esi günü saat 12 ye bırakıldığını sayın flzamızn bildirir, belli saatte Galatada Alemdar hanında İnhisarlar Umum Müdürlüğünde yapılacak toplantıya lfttfen gelmelerini rica ederiz. (4914)
İdare Heyeti
gündem:
1 — İdare heyeti raporu, BUflnço ve netice hesapları, i — Murakıp heyet! raporu,
8 — Raporlar hakkında gereken kararlar,
4 — Yeni idare heyeti ile murakıpların seçimi.
Taksim Beledive gazinosunda

V r1
«■■■■■■ Dünya edebiyatının yıkılmaz âbidesi
Sanat dâhisi MİOHAEL CÜRTİZ’in şaheseri
Türkçe
DENİZ KURDU
(The Sea Wolf)
İDA LUFİNO — EDWİG ROBÎNSON - JOHN FARFİEU»
Perşembe Akşamı (L, (Ol D
Dehşete karşı dehşet
VATANSEVER KADIN
İstilâcıların hain ruhlarına korku «alacak ve masum kurbanların intikamım alacaktır.
tşte, önümüzdeki perşembe akşamından İtibaren ve Orijinal kopyası
ŞARK



Türkçe Sözlü kopyacı
SARAY
Blnemalannda birden başlayacak emsalsiz filmin mevzuudur.
şEUtll KOMEDİ TİYATROSUNDA BU AKŞAM saat 20,30 da
ZENNE NECDET GECESİ
1945 KOMÎKLER MÜ8ABAKASI
İsmail Dümbüllü - Ahmet Güldürür - Cevdet Güldürücü - Şevki Şakrak B t N B 1 R D t R E K BATAKHANESİ Tarih! komedi 3 perde
SABRİYE TOKSES KONSERt
KANTO_DÜETO — KUARTETO, program tamamen tatbik olunacaktır
]
Bugün AR Sinemasında n Sevgilim Bir Casusmuş / MAUREEN O’IİARA ve JOHN GARFİELD
Seanslar: 2,30 — 4,30 - 8,45 — 9,15 .
Banıl e (ı
17 Nisan 1Mb
Devlet Orman İşletmesi Kozan Revir Amirliğinden
Mahal v« Batılacak mevki mal
Muh. bcdoll
Mlkdar ve cinai
Hacı Çolakçı Meşe kömürü 500kental Kentali 8 lira 300 10 gün
Mehemtll » 900 » 8 » 180 10 ■
Kozan aon depo Kazma sapı 20 > 35 • 52,60 10 >
Kızılcık çubuğu B » 50 • 30.00 10 *
* Araba akşamı 2,000 M3 200 > 30,00 10 »
> 0,500 M3 200 * 97.50 10 ■
k > 6,500 M3 200 » 97,50 10 >
, 2,000 M3 200 > 30.00 10 >
Açık arttırma
Güzelliğin Sırrı Cilde itinadır HAŞAN
Güzellik
REOSİL
Lı
kremleri
Cildirfize yeni bir taravet temin eder. Haşan depolariyle bütiln itriyat mağazalarında satılır.
• SARTÜN ÖMYA LABORATUVARI
Her nevi lahlilal, ekspertiz ve müşavere yapılır Beyoğlu İstiklâl-caddesi Lîcn mağazası karsısında Singor han
KARDOL
Her türlü sinir buhranlarına ve baygınlıklara karşı ferahlatıcı damla...
Her Eczanede bulunur.
Zayi — Askerlik muamelem yatılı nüfus cüzdanımı kaybettim. Yenisini alacağımdan eskisinin hükmü. yoktur.
339 doğumlu
Yusuf oğlu Mehmet Karslı
Zayi — Üsküdar nüfus müdürlüğünde kayıtlı bulunan nüfua hüviyet cüzdanım zayi olduğundan yenisini çıkaracağım. Eskisinin hükmü yoktur Sam! oğlu Necml Giinbay 315
KİMYANIN
İNSANLICA YARDIMI
OhSURÜK,(SROK5İTİ OERH4L tf(İPİ«
Zayi — Vakfıkebir nüfus müdürlüğünden almış olduğum nüfus cüzdanımı kaybettim. Yenisini çıkartmış olduğumdan eskisinin hükmü ollha-dıgı İlân olunur.
Vakfıkeblrll Mehmet oğlu 332 doğum. Osman Şirin
Zayi — Beyazıt nüfus memurluğundan almış olduğum v* içinde askerlik durumum yazalı nüfua tezkeremi zayi ettim, yenisini alacağımdan eskisinin hülonü yoktur.
Ömer oğlu Ali Erkılıg
f— o T S L
[güven palas!
I R&hat ve uouı |
MM İstanbul Ankara cad. 99
Zayi — Edebiyat fakültesinden aldığım 2848 No. lı şebekemi kaybettim. Yenisini alacağımdan eskisinin hükmü yoktur- Nezihe Nalbantoğlu
El P A AT
3ANKA3I
çekilen kur’a 11* a&Bğıdaö olana gö-
BîQiKTiQEN
PAMAT-ED£Q
Senede 28.800 lira ikramiye
Ziraat Bankasında Kumbaralı ve thbarsız tasarruf hesaplarında
12 Mart. 11 Haziran, 11 Eylül ve 11 Birtncüsânun keşide tarihlerinden bir ay evvelk) matlûp bakiyeleri 50 liradan az olmamakla beraber keşide tarihine kadar da matlûp bakiyeleri bu mlkdardan aşağı düşml-yenleı arasında senede 4 dera -
re İkramiye dağıtılacaktır.
4 Adet
4 »
4 •
40 >
100 ■
120 »
160 *
DİKKAT
1000 liralık
500 »
250 •
100 •
5# ■
40 »
20 •
Hesaplarındaki paralar bir sene içinde 50 liradan aşağı ddşmlven-Lert ikramiye çıktığı takdirde % 20 fazlaslle verilecektir,
İSTANBUL UMUM SİGORTA ŞİRKETİNDEN
Hissedarlar Umumi heyetinin 16/4/1945 tarihinde verdiği karara «öce hisse başına faiz ve temettü olarak 20/20 No. 11 kuponlar mukabilinde 6&ft 150 kuruş almak üzere Hissedarların 20/4/1945 tarihinden itibaren. Galatadakl OsmanlI Bankası gişelerine müracaat eylemeleri ilân olunur.
Devlet orman işletmesi Bolu revir amirliğinden:
Satılacak mal: çam kerestesi.
Mahal vc mevkii: Bolu kereste fabrikası,
Mlkjar ve cinsi: 87,804 M3 çam kerestesi.
Muhammen bedeli; 353 lira 54 kuruş,
İlk teminatı: 1011 lira 11 kuruş.
Müddeti: 15 gün/
İhale şekli: Açık arttırma,
İhale tarihi: 26. 4. 945
İhale yeri: Bolu
1 — Yukarda cinsi yazılı 87 metreküp 804 desimetrekflp çam kerestesi satılığa çıkarılmıştır
2 — Buna ait şartname Ankvada Orman Umum Müdürlüğü, İstanbul. Adapazarı. Düzce. Mudurnu, Gerede ve Bolu revir Amirliklerinde görülebilir.
3 — Taliplerin ihale gününde evrakı mtisblte ve ilk teminatları ile komisyona müracaatları. (4843)
Müddeti İhale şekil İhale tarih! İhaU yeri
21/4/945 Kozan revir cumartesi amirliğinde
çubuğu ve araba akşamı
1 _ Yukarda cins ve mlkdan yazılı 8 kalem meşe kömürü, kazma sapı, kızılcık açıt arttırmaya çikarilrfiiştr.
2 __Buna alt şartname Orman Umuuı Müdürlüğünde, Adana ve Kozan revir Amirliklerinde, Kadirli bölge
şefliği İle Ceyhan orman kâtlpllğind0 görülebilir.
3 Taliplerin İhale gününde evrakı müsblte ve İlk teminatları İle birlikte komisyona müracaatları. «4756ı,
İHALE SÜRESİM UZATILMASI
Ankara elektrik ve havagazı işletme müesseaesinden
Müessese mlz için gerekil dokuz kalem malzemenin satın alınacağı Ankara'da Ulus, İstanbul’da Cumhuriyet ve Akşam gazetelerinin 19, 21, 22, 23'Kasun'1945 tarihli nüshalarında İlân edilmişti.
Bundan üç oy İçinde teklif verme süresi olanlardan:
1 — Dördüncü kalemini teşkil eden havagazı boruları şartnamesine aşağıda yazılı İlâve yapılmış ve teklif verme süresi 17/5/1945 tarihine kadar uzatılmıştır.
BORU ŞARTNAMESİNE YAPILAN EK:
a) 13 lift 22 pozisyonlarda yazılı borulardan 50. 80 ve 380 mm. kutrunda olanların haddeden geçirilerek eksiz olarak İmal edllmlş/Clna-ten verilmesine İmkân olamazsa, 50 ve 80 mm. kuturda olanlar kaynaklı ve 380 mm. kuturda olan da üst üste kaynaklı (Lapwedvt' cinste olabilir.
b) 13 lift 22 pozisyonlarda yazılı bulunan boruların mukavemet, Inbisat haddi, "tazyik tecrübesi ve uzunlukları bakımından yukarıda yazılı esaslara göre verilmesine lmkftn olmazsa 534 - 1Ş34) ve 789 A - 1940) numaralı Ingiliz standart şartnamesine uygun evsafta olanlar da kabul edilebilir
e) 30 - 31 - 32 - 33 - 41 - 42 numaralı pozisyonlar Müessesede mevcut resme göre yapılmış olmalıdır.
3 — Yine eski ilânın 1 ve 2 nel kalemlerini teşkil eden muhtelif malzemenin de teklif verme süreler! 8'8'1945 tarihine kadar uzatılmıştır.
3 — Eski İlanlardan İki aylık Süreye bağlı olanların teklif verme süresi 30'4'1945 tarihine kadar uzatıldığı ilân olunur.
muhteviyatı
Emniyet umum müdürlüğünden:
Zabıta teşkilatı için salın alınacak 34 kalem man ya t olu telefon santralı, telefon makinesi ve telefon malzemesinin pazarlığı 20. 4. 945 cuma günü saat 11 de yapılacaktır. Tutarı (31613) lira 86 kuruş ve kati teminatı 4742 liradır.
Genel ve özel şartlarını ve vasıflarını görmek Istlyenlerln Umum Müdürlük satın alma komisyonuna başvurmaları ve İsteklilerin de kati teminat makbuzu veya banka mektubu İle 2490 sayılı kanunda yazılı belgelerle birlikte tâyin edilen gün ve saatte komisyona müracaatları. (4754)
ıııııııııııııııııtıııııiHiıınrıınııııııııııınımınnınıuııııııırııuıuııiJiıııııninııııııııııııoııııiKiıııııııııııııııııııııııııiHi'i
Devlet Demiryolları ve Limanlan İşletme I Umum idaresi İlânları
Şamandıra zinciri ve deniz çapası alınacak
Haydarpaşa Satın Alma komisyonundan:
1 — (14) on dört kilit (takriben 36000 otuz altı bin Kg.J Şamandıra 1 zincirli» (61 altı adet (takriben 21000 yirmi bir bin Kg.) deniz çapası ka-| palı zarf usullie salın alınacaktır.
2 — Muhammen bedeli (72600) yetmiş İki bin altı yü Ura olup muvakkat teminatı (4880ı dört bin sekiz yüz seksen liradır,
3 — Şartnameler komisyondan parasız olarak dağıtılmaktadır'.
4 — Eksiltme (7 Mayıs 1946) pazartesi günü saat (16) on altıda Haydarpaşa Gar binası dahilindeki Haydarpaşa Satmalına komisyonunda yapılacaktır.
Tekit mektuplarının o gün saat (15) on beşe kadar makbuz mukabilinde komisyona verilmesi ve yahut muayyen olan saatten evvel ele geçecek tarzda İadeli teahhütlü olarak posta He gönderilmesi. ..4903 ■
★
Çankırı - Zonguldak amele tarifesinin 6,3 emsale tabi olduğu bir tarife eki İle tekrarlanmıştır. Fazla bilgi İstasyonlardan İstenebilir. (4863)
DERMOJEN
Yanık. Çatlak. Egzama ve dia yaralarına fevkalâde iyi gelir Derinin tazelenmesine ve
□ I ve '
BELSOÖUKLUÖUNA Tutulmamak İçin PROTEJİN
M Kullanmalıdır m
Kesafeti 3500 Kğ. m3 olan Hereke Somaki Mermer taşı ocağı istihsalâta başlamıştır
1 — Ehven fiutla bina, yol, köprü, vj, kâr gir İnşaata çok elverişli mo-
loz taşları.
2 — Kaplama ve tezyinat İçin muhtelif renklerde her eb'ad ve kalın-
lıkta cilâlı Hereke taşı.
3 — Sütun, merdiven ve emsali masif İnşaat için her eb'adda büyük
blok halinde Hereke taşı, teslimat çok kısa zamanda yapılır.
Müracaat yeri: Oalata Voyvoda caddesi, Asalkürazlonl han 34 - 41. Telefon 40628 — Telgraf adresi: CEBENCO - İSTANBUL ■■■■■■■■■ Posta kutusu: 1278 _ İSTANBUL
Kartal belediyesinden
Kartalın Hükümet caddesi üzerinde 538 ve 530 No. lı adularda bulunan. aşağıda parsel No- larlle mesahaları ve usulü dairesinde takdir edilen kıymetleri yazılı gayri menkullerin istimlâk kanununun 1 ve 2 nel maddîleri gereğince kamulaştırılması kararlaştırılmışla bu karar kay-1 makanıllkça onaylanmış bulunduğundan gayri menkul sahiplerinden ad- | resleri ve isimleri malûm olmayanlara istimlâk keyfiyeti ile takdir edilen I bedeller baha! geçen kanunun 10 uncu maddesi hükmüne göre tebliğ makamına. kaim olmak üzere İlân olunur. «4900*
Takdir edilen
Parsel
Lira Ada NO. Sahası Cins! Sahibi
5000 538 2 90,50 Kftrglr «v Lûtfly»
319.» 3 106,50 Arsa Ahmet vereseleri
1430 4 143.00 * Etem Sıral. Melek, Hazine ve saire.
102 5 34,00 * Naiılde, Medllıa, Behlce vo saire.
292 9 73,00 Emine, Ali Rıza ve saire
102 11 34.00 * Sahibi bilinmeyen
79,5 13 26.50 • Salt. Behlce, Fatma, Firdevs ve saire.
240 13 80.00 • Sahibi bilinmeyen
240 14 60,00 > Sahibi bilinmeyen
230 İS 57.50 » Sahibi bilinmeyen
764 539 8 191,00 * Hanlfe, Firdevs, Fatma Ve saire.
3000 * 9 318,00 Arsa ve dük kön Mehmet Çağatay. Bc-hloe ve saire.
Ankara Elektrik ve Havagazı
işletme mües&esesindon:
1 — DÖRT KALEM KAUÇUKTAN MAMÜL
TransportÖr ve kasnak kayışı
SATIN ALINACAKTIR
2 — Bu malzemeye alt liste Satın Alma Servisine* parasız verilecektir.
11 İlerin 30/6/945 tarihine kadar tekliflerini Müessesemlz Umum Müdürlüğüne vermeleri »ân olunur.——i
Devlet Orman işletmeai Karaman
Revir Amirliğinden»
Satılacak mal: çam kerestesi
Mahal ve mevkii: H bölge şefliği Yün alanı zeytin son deposu
Miktar ve cinsi: 1045 adede muadil 89 M3. 78 DsM3
Muhammen bedeli: 98 Hra 6 kuruş
ilk teminatı: (655) ıha 12 kuruş
Müddeti: 15 gün
İhale şekil: Açık arttırma
İhale tarihi: 25. 4. 945 çarşanba günü
İhale yeri: Dev. Or İş. Karaman revir amirliği
1 — Yukarıda cins! ya zıh 1045 adede muadLl 89 Mî. 78 DsM3 çam kerestesi açık arttırmaya çıkarılmıştır.
2 — Buna ait şartname UM, müdür. Beyşehir. Mut, Silifke, Karaman revir amirliklerinde görülebilir.
3 — Taliplerin ihale gününde evrakı mösblte ve İlk teminattan 11e komisyona müracaatları. (4532)
DİKKAT ■■■, m................
İNŞAAT MÜTEAHHİT VE MÜHENDİSLERİNİN DİKKAT NAZ ABINA: İSTİNYE kireç ocakları M. Besim Ozgenel
Satış yferl - Beyoğlu İstiklâl caddesi No. 98 kat 1. Tel 41571
Neşet şeren
İstinyede fennî surette imal etmekte olduğum Kireç Çalı Kireci fevkinde olup emsallp? göre çok ucuz ve randımanlıdır. Gerek perakende ve gerekse toptan satışa arzedlldlğinl müşterilerin menfaatleri 1 ita,» Hân ederim ■■■■■■■■■■■■■■■■
Q CL CN
Ankara belediyesinden:
1 — On beş glin müddetle ve kapalı zart usullie bir afied eiektropomp grubu satın alınacaktır.
2 — Muhammen bedeli (30,000) Uradır.
3 — Teminatı (2,250) liradır.
4 _ Tt-minat su işleri veznesine yatırılacaktır.
5 — Bunun 27/4/945 cuma günü saat il de talibine İhalesi mukarrer bulunduğundan şartnamesini görmek İsteyenlerin her gün Encümen kalemine müracaatları ve İsteklilerin de2490 numaralı kanunun 32 nel maddesi sarahati veçhile tanzim edecekleri teklif mektuplarını İhale günü olan 27/4/945 cuma günü saat ona kadar Belediye dairesinde müteşekkil Encümene vermeleri, o4425»
reated by free versıon ol
o
Tekel İstanbul başmüdürlüğünden:
1 — 945 - 946 yılı satış tezkerelerinin yenilenmesi için 16 nisan 845 pazartesi sabahından İtibaren başlanarak 31 mayıs 945 tarihinde son verilecektir.
2 — Her satış deposuna bağlı bayilerin hangi günlerde Başmüdürlüğe müracaatları lâzım geleceği aşağıda gösterilmiştir Bu günler İçinde teskerelerini yenllemlyenlere 1 haziran 945 tarihinden itibaren mamtılât v»-rllmiyecektlr.
3 — Müracaatçılar evvelce almış olduktan satış tezkerelerini beraberlerinde getireceklerdir.
Depo mınafcast:
Sirkeci: 16 İlâ 18 nisan 945 pazartesi, sair çarşamba günleri.
Bakırköy: 19 nisan 945 perşembe günü.
Bayezlfî: 20 HA 21 nisan cuma, cumartesi günleri.
Üsküdar: 24 ilâ 25 nisan salı ve çarşamba günleri. Galata: 26 İlâ 28 nisan 945 perşembe, cuma,, cumartesi günleri. Beykoz: 30 nisan 845 pazartesi günü.
Kadıköy: 2 ilâ 3 mayıs 945 çarşamba ve perşembe günleri _ Kalyoncu: 4 İlâ 5 mayıs 945 cuma, cumartesi günleri.
Kumkapi ve Barut: 7 mayıs 945 pazartesi günü Pangaltı: 8 İlâ 10 mayıs 945 sah, çarşamba, perşembe günleri. Yenlköy: 11 ilâ 12 mayıs 945 cuma, cumartesi günleri. Adalar: 14 mayıs 945 pazartesi günü.
Erenköy: 15 mayıs 945 sah günü.
Beyoğlu: 16 ilâ 18 mayıs 945 çarşamba, perşembe, cuma günleri. Balnt: 21 İlâ 22 mayıs 045 pazartesi, sah günleri.
Aksaray: 23 ilâ 24 mayıs çarşamba, perşembe günleri. Fatih: • 25 ilâ 26 mayıs 945 cuma, cumartesi günleri. Kasımpaşa: 28 İlâ 29 mayıs 945 pazartesi, sah günleri.
Beşiktaş: 30 İlâ 31 mayıs 945 çarşamba, perşembe günleri.
(4834>
Bilecik nafıa müdürlüğünden:
1 — Eksiltmeye konulan iş: Bilecik - Vezlrhan yolunun 2 + 807 — 3 -t- 382 cl. kim. lerı arasındaki âdi kaldırım İnşaatı olup keşif bedeli 10579 liradır.
2 — Bu işin muvakkat teminat miktarı 793 lira 42 kuruştur.
3 — Eksiltme 2 mayıs 945 çl çarşamba günü saat 15 de Bilecik vilâyeti encümeni daimisinde kapalı zarf usııllle yapılacaktır.
4 — Eksiltme şartnamesi ve buna müteferrl evrak 33 kuruş bedel mu/ kabilinde Bilecik Nafia Müdürlüğünden alınabilir.
5 — İsteklilerin eksiltme tarihinden en az üç gün evvel bir İstida 11® Bilecik vilâyetine müracaatla bu gtbl kaldırım inşaatım yapabileceklerine dair ehliyet vesikasını almaları lâzımdır.
6 — Eksiltmeye Iştirâk edeceklerin 5. cl maddede yazdı vesika
944 mali yılına air Ticaret odası vesikası ve muvakkat teminatlarını havi olarak 2490 sajıU kanunun tarlfatı dairesinde hazırlayacakları kapalı zarflarım 3. cü maddede yazılı vakitten bir saat evveline kadar daimi encümen riyasetine makbuz mukabilinde vermeleri lâzımdır.
Postada vuku bulacag gecikmeler kabul edilmez. «4827>
İstanbul defterdarlığından:
Şişil Âbidel Hürriyet caddesinde Palasoğlu sokağında 224 No. da kâin Mustafa Mecd! Nizami Kollektlf şirketine alt madeni yağ ve akümülatör fabrikalarında mevcut alât ve edevat mezkûr şirketin Şişil maliye şubesine olan vergi borcundan dolayı satılığa çıkarılmıştır.
Madenî yağ fabrikasında mevcut alât ve edevat: Metropoliten markalı bir su enjektörü ile lkl buhar tulumbası ve buna muktezi şişe muslukları. bin kilo sıkletinde bir baca İle bir adet buhar kazanı ve teferruatı. Vakum tulumbası, Klein fabrikası sisteminde diğer bir Vakum tulumbası. Vakum deposu, Komperslon makinesi Transmisyon kompresör deposu, motopomplar «Slmens markalı ve A..E.G. markalı» elektrik motörü. şarö-runa markalı elektrik motörü, Sur şöför gazyağı kazanı, S adet serpantinden müteşekkil müberrld. asit deposu sevk cihazı, betonarme sarnıcı, asitli petrol deposu tasfiye cihazı, depo, presför, otomatik nötralizatör, diğer otomatik nötrallzatör, otomatik generatör, petrol sevk cihazı, petrol mürşit cihazı, m&zot, neft deposu,. Benmari kazanı. Gres yağı kazanı, madeni yağ İmaline mahsus kazan, elektrik hattı ve tesisatı, boru tertibatı, benzin buhar boruları neft boruları, benzin, boruları, petrol boruları, su boru tertibatı, 2 adet motopomp su tertibatı. Kompresör tertibatı, buhar Boru tertibatı, Vakum boru tertibatı, tulumbaları, Egzost boruları tazyikli hava boru tertibatı, ve salreden müteşekkil maden! yağlar fabrikası alât ve edevatı.
Akümülatör fabrikası alât ve edevatı:
Semaver, Donki va boru tesisatı, kauçuk. Jbonlt ve buna mümasil hamur yapmak İçin maa teferruat silindir, 17 beygir kuvvetinde Slmens marka elektrik motörü ve teferruatı. Otoklav, Pres tesisatı, daire testeresi ve teferruatı, plftnya makinesi ve tesisatı, bir grup akümülfttör şarjı İçin dinamo, elektrik motörü ve teferruatı, elektrik motörü, oksijen tüpü lâstik ve şalome teferruatı ile yağ Pres! A .E. O. markalı motör ve salreden müteşekkil Akümülatör fabrlkasile yine mahalli mezkûrda mevcut 1X1X9 eb'adında saç depo İle 7,4 beygirlik dinamo ve 150 kilo Gr. ağırlığında kurşun halitası.
Cins ve evsafı yukarıda yazılı her lkl fabrikadaki alât ve edevat tah- -sili emval kanunu hükümleri dairesinde 21. 4. 945 tarihine raslıyan cumartesi günü saat 10 da mahallinde satılacaktır. Taliplerin hazır bulu* nacak İcra memuruna müracaat eylemeler! İlân olurar. (4905)
SALT 17 Nisan 1945
Sahibi: Necmeddin Sadak — Neşriyat müdürü: Hikmet Feridun Es — AKŞAM Matbaası
Sene 27 — No, 0317 — Flatl her yerde 10 kuruştur.
Türkiyedeki Alman tebaası cuma günü Istanbuldan hareket edecek
Nüfus başına ayda iki kilo zeytinyağı dağıtılması düşünülüyor
Yarınki dünya hakkında düşünceler
Azizim Mr_ Bennett;
Gelecek dünya hakkında düşüncelerimi yazmamı İstiyorsunuz. Güç işi
Sosyal ve politik hâdiselerde, tabiatte olduğu gibi, sebeple netice arasında münasebetleri önceden gösteren kanunlar hentls bulunmamıştır.
Cemiyetler içinde ve cemiyetler arasında olacağı kestirmek İçin, tabiat İlimlerindeki tecrübe, sosyal ve politik bilgilerde doğmadığı gibi, başını gök yüzüne kaldırınca bulutların şeklinden yarınki havanın nasıl olacağını tahmin eden ihtiyar balıkçının tfempirique» bilgisi bile siyaset Bahasında yoktur.
Yarınki dünyayı hazırlayan görünmez. bilinmez bin bir unsur, tarih denilen akıcı hayatın potasında birbirlerine karışırlar, aralarındaki alâka ve uygunluğa «affinite» ye göre, hiç umulmadık neticeler yaratırlar. Demek İstiyorum ki sosyal hayat kimyevi bir terkibin, «sentezin»» mahsulüdür, Bunu önceden keşfetmek mümkün değildir
Dünya işlerinde fatalist değilim. Fakat dünyanın, bazı fertlerin iradesine göre gelişip değişeceğine inanmıyacak kadar deterministim.
Geleceği, yarıdan aşağı bir hesapla dahi görüp kestiremeınek. İnsanlık bakımından belki de hayırlıdır Hayatının her yılında, her anında neler olacağını, ne gibi acılar çekeceğini, ne zaman hastalanıp, hangi gün öleceğini önceden bilmek kudretindeki bir adamın ömrü ne derece dayanılmaz bir işkence olursa, tarihlerini evvelden yazabilen milletlerin, yahut yarım bugünden öğîene-bilen dünyanın hali de o kadar çekilmez olur.
Eğer milletlerin ve dünyanın bahtı sadece iyilik ve güzellik olsaydı, istikbalin keşfi, insanlar İçin ancak bir haz ve ümit kaynağı olurdu. Fakat kendilerini bekliyen felâketleri, bazı milletlerin kesin hesapla önceden bildiklerini tasarlayınız: Dünya hemen yaşanmağa değ^nez bir zindan kesilir. Denilebilir ki ümit, çalışma zevki, daha iyi yapmak gayreti, bilinemezi ikten, beklemekten doğuyor.
Yarın hakkında bu derece karanlıkta yaşamak doğru mudur? Geçmiş olguların yann olacakları aydınlatmakta hiç faydaları yok mudur? İnsanlar gibi milletler de, ektiklerini biçmezler mi? Nihayet, ferdlerin ve cemiyetlerin iradeleri yannı azçok hazırlamakta yetkisiz midir?
Politika hayatında buna da İnanmak güçtür. Ekseriya en küçük sebepler, hiç umulmadık büyük neticeler doğurur. Böyle olmasaydı tarih boyunca bunca felâketler görülmez, yahut daha az görülürdü. Herhalde geçen dünya harbinden yirmi yıl sonra bu yeni korkunç harbin çıkmamasına bütün devlet adamları az ça-Uçmadılar. 1918 sulhu yapılırken, boyacı ustası onbaşı Hit'erln adını dünyada değil. Almanyada bilen yoktu. Dünya ölçüsünde neticeler doğuran sebepler ve âmiller, ekseriya insanların iradesinden ve idaresinden kaçıyor.
Bununla beraber yarınki dünya hakkında herkesin bir düşüncesi vardır. Fakat bu düşünce ve tahminler, bir yandan bugünkü hâdiselere dayanıyor. Bunlar ise değişkendir. Bildiklerimiz ve gördüklerimiz, bilip görmediklerimizden daha azdır. Yarın hak kındaki tahminlerimiz, daha ziyade, kendi öz dileklerimizin, yahut kaygı ve korkularımızın yankısıdır. Ne olmasını istersek onu olacak sanırız. Neyin olmasından korkuyorsak onu da olabilir gö-. rüıüz.
Son zamanlarda, devlet adamlarının yarınki dünya düzenini
Necmeddin Sadak
(Arkası sahile 2, sütun S de)
Sovyetler San Franciscoya daha 2 delege gönderiyorlar
Peı-tinas: diyor ki: Sovyetler, Amerika yeni başkanının sulh il serin de Roosevelt gibi hareket edip etmeyeceğini anlamak istiyorlar
Batıda yeni muvaffakiyetler
Londra 17 (B.B.O.) — Sovyetler BLr-Uğl, San Franclsco'ya. gidecek heyete daha iki delege tâj’ln etmiştir. Bunlar Sovyet İşçiler Birliği başkanı Kuz-net.sef ve Dış Halk Komiser muavini Lavrantlyef'tlr.
Vaşlngton 17 (AA.) — Pertlnax
yazıyor: Amerika Cumhur Başkam Truman, Stalln'den Molotfun San Francisco konferansında bulunmasını istemiş ve bunu temin etmiştir. Sovyet hUkûmet! yeni bavlıyan Amerika rejiminin temayüllerini kabul etmeği lüzumlu görmüştür. Sovyetler Birliği, Roosevelt tarafından muhtelif vesilelerle verilen teminatın Balkan Truman tarafından, da benimsenmesini hekllyorlar. Bu, Amerikan harb şeflerlle Rus harb şefleri arasında akdedilmiş olan gizil anlatmalara şamil değildir. Fakat Yalta'da uzun uzadıya ve defalarca görüştükleri zurnan Stalln, Roosevelt'in taki-bettlgl veya takibine hazırlandığı siyaset hakkında malûmat alabilmiştir. Moskova şimdi şunu anlamak İstiyor:
»Birleşik Amerikanın yen! İcra başkanı sulh ve sükûn eserinde selefi gibi hareket edecek midir? Eğer Molotof,
Başkan Truman1 m Balkanlar, Polonya ve sair* gibi meselelerde Soyyet-lerce kati olarak elde edilmiş durumların yeni baştan gözden geçirilmesini mütemadiyen lstlyen Ayan üyeleri graplarile birlikte hareket ettiğini görürse bu tecrübeden gayet çabuk netice çıkarılacaktır.
Şüphe yok kİ. Ruslar. harabelerini İmar için Amerikan kaynaklarının yardımını elde etmek Istlyecriderdir. Altı milyar dolarlık İstikraz talepleri çoktanberl açığa vurulmuş bulunmaktadır. Fakat geniş ölçüde siyasi fedakârlıklar pahasına yardımlar satın almak onların hal ve hareketlerine pek az uygun olur. Bugün Dıun-bartpn Oaks ve Yalta metinleri, Rusların Amerikan tezlerine yapmağı muvafık gördükleri tavizleri ihtiva etmektedir. Bu tâvizlerin daha fazla İleri götürülebilmesi hayret verici olacaktır.
Molotof buraya miişahlt ve tahkikattı olarak gelecektir. Büyük elçi Gromyko'dan farla bir salâhiyete malik olmıyacak, karar vermek kendisine düşmİvecek ve bütün noktalarda 8talln'e danışacaktır.
VOH PAPEN’İN DURUMU
Müttefik kuvvetler başkumandanlığı karargâhında nezaret altında bulundurulacak
Von Papenin harb mücrimleri listesine girmesi ihtimal dahilinde olmadığı bildiriliyor
Londra 17 (AA) Alman diplomatı von Papen, Inglltereye veya Amerikaya gönderllmlyerek Müttefikler Başkomutanlığı karargâhında nezaret altında bulundurulacaktır. Siyasi yazarlara göre, Papen'in sıfat ve durumu Müttefik Başkomutanlığında münakaşa mevzuu olmaktadır. Papen, bir yedek albay olduğuna göre, harb esiri addolunabileceği gibi, faaliyeti Müttefik harb gayretine zararlı bir sivil sıfatile de gözaltı edilebilir. Fâkat harb mücrimleri listesine girmesi ihtimal dahilinde değildir. Zira. Papen'in her hangi bir şekilde harb âdet ve usullerine aykırı hareket etmiş olmadığı zannolunuyor. Fakat, Müttefik devletlerden her hangi bir hükümet, delilleri irae etmek sure tile Papen’i İtham- ederek muhakeme edilmesini talebcdeblllr.
Von Papen, Hltler'ln nerede olduğunu bilmediğini söylemiştir. Pat)en, Alman mllleiinin harbe kaybedilmiş na-zarlle baktığını, fakat bazı nazllerln. teslim oldukları takdirde sulh şartlarının çok ağır olduğunu tahmin ettikleri İçin mücadeleye devamı tercih ettiklerini söylemiştir.
Bundan başka Papen . siyasetten bahsetmeği arzu etmediğini, çünkü iki kız kardeşinin Kızılhaçta çalıştıklarını ve onların, yahut ailesinden diğerlerinin hayatlarını tehlikeye atmak istemediğini söylemiştir.
Mareşal Makenzen’in şikâyeti
. New-York 17 (R) — Müttefik: kuvvetler karargâhından verilen malûmata göre Alman yadaki ileri hareketi neticesinde birçok tanınmış Alman şahsiyetleri Müttefiklerin eline geçmiştir. Bunların arasında en mühlmml. evvelce de bildirildiği veçhile. Von Popen'dir, Almanya nırı eski Başbakanı ve Ankara bilyük elçisi
Von Papen esir edildiği zaman ayağında golf pantalonu, başında Tlroriulann giydikleri gibi bir şapka vardı ve yemeğe hazırlanıyordu.
Yakalananlar arasında Kıup fabrikalarının sahibi Von Bahlen, eski İmparatorun dördüncü oğlu prens Ogüst vardır Eski îm-paratorlçe Hermin’in bulunduğu şato da ele geçirilmiştir. Bu civarda bir çok Alman kibarlan ve zenginleri vardır. Bunlar Alman-yanın mağlûp oluşunu parti ve ordu arasındaki İhtilâfa affediyorlar
İleri hareketi esnasında bulunan 96 yaşında mareşal von Ma-kenzen son zamanlarda tavuk yetiştirmekle meşgul bulunduğunu söylemiş ve harb harekâtı yüzünden kümeslerinin harabolma-sından şikâyet etmiştir.
DTKK
İki şıktan biri
Piyasada bugüne kadar mevcut olınıyan fincanlar. vitrinlerde görünmektedir: Tanesi 400 kiisur kuruş, 500 küsur kuruş.
Dünyanın hangi îstiîısal bölgesinde böyle yüzde bin bir artımı olmuştur? Biliyoruz ki, ecnebi memleketlerdeki Hat fazlalaşmaları ancak yüzde 45 nispetlerin-dedir, öyleyse, o fincanlar ya hiç mevcut olmamalı; yahut, mevcutsalar 4(10 küsur, .500 kiisur kuruşa satılamamalı.
~ Yeni tefrikamız *-*-*■»**-—
KAHIR YÜZÜNDEN LÜTUF
Aşk ve Macera Romanı
Yazan: P. Wentworth Tercüme eden: (Vâ - Nû)
Yarın başlıyor
Almanlar Doğudan Batıya kuvvet gönderiyorlar
Leipzig üç taraftan çevrildi, Bremen'de sokak savaşı oluyor
Nurnberg dün akşam Amerikan ordusu tarafından raptedildi, Dresden, Emden şehirleri tehlikede
Londra 17 iBB.O.) — Müttefik kıtalar dün Batı cephesinde yeni mu-vaffaluyetler kazanmışlardır : son durum şudur: Holanda'da KanadalI ve İngiliz kıtalar yeniden ilerlemişlerdir. Gronlng şehrindeki Alman kuvvetler! teslim olmuştur. Bu şehrin yakınında 10 bin Alman askeri çevrilmiştir. İkinci İngiliz ordusuna mensup PolonyalI kıtalar Emden şehrine yaklaşmışlar v« şehre hâkim tepeleri ele geçirmişlerdir. İnglliı Skoç kıtaları Bremen şehrinin kenar mahallelerine girmişlerdir. Burada alev saçan makineleri^ kullanarak ev muharebeler! yapıyorlar,
İngiliz kıtaları Aller üzerindeki köp-rübaşmdan 20 kilometre İlerlemişlerdir. şimdi Hamburg’a 70 kilometre mesafede bulunuyorlar. Bu mıntaka-dakl esir İcamplanndan birinde bulunan 20 bin Müttefik esiri kurtarılmıştır.
Dokuzuncu Amerikan ordusu Elbe nehri üzerindeki köprübaşını takviye etmektedir, şimdi köprübaşııun derinliği 8 kilometredir. Amerikalılar nehrin bütün sol sahilini, 150 kilometrelik bir cephede tutuyorlar. Almanlar,, buraya acele takviye kıtaları geUrmlşTerair.
Daha cenupta birinci ve üçüncü Amerikan ordulnn Leipzig ve Dresden İstikametinde ilerliyor- Amerikalılar Lelpzİg'i üç taraftan çevirmişler ve şehrin 24 kilometre doğusunda, Dresden yolu üzerinde bir noktaya varmışlardır. Almanlar ileri hareketini durdurmak için doğu cephesinden kuvvet getirmişlerdir. Şiddetli muha-
İtalya’da taarruz
Müttefik kıtaları bütün cephede harekete geçti
Londra 17 (A.A.) — İtalya cephesinde umumi taarruz başlamıştır. Sekizinci ve beşinci ordular bütün cephe boyunca harekete gelmişlerdir,
Beşinci Amerikan ordusu dün sabah fecir vaki! taarruza geçmiştir. Bolonyantn 30 kilometre cenup batısında bulunan Vergado işgal edilmiştir. Müttefik birlikleri Apennln'lerde Selo ve Peno tepelerini ele geçirmişlerdir.
Sekizinci ordu birlikleri Almanların İnatla mukavemet etmek niyetinde bulundukları Argenta gediğine yaklaşmışlardır. Dün akşam bu ordu birlikleri Argenta'ya iki kilometre yaklaşmış bulunuyorlardı.
Müttefik kuvvetleri İmola şelırlnl sekiz kilometre geride bırakmışlardır. Bu kuvvetler Bolonyaya 24 kilometre mesafede bulunan Casnel San Plet.ro-ya yaklaşmaktadırlar.
Bir habere göre. Müttefik birlikleri dün akşam La Spezzla limanına 3 kilometre yaklaşmışlardır.
Londra 17 (A.A.) — Feldmareşal Alexander, İtalyş cephesinde umumi taarruz başladığı sırada kuvvetlerine hitaben bir günlü!; emir neşretmlştlr. Bu günlük emirde feldmareşal şöyle demektedir: «Son zafer yakındır. Av-rupadn harbe son verecek olan muharebeyi yapmak üzere İler! atılalım.» ________________
Ürdün Emıri Irak Kıral naibile görüştü
Kudüs 17 tAA.) — Ürdün Emlrl Abdullah, İrak Naibi Birleşik Amerika’ya gitmeden önce onunla bir görüşme yapmıştır. Emir Abdullah İle Ira* Naibi Filistin'in küçük bir kasa-ba>mda görüşmüşlerdir
İSTANBUL
Yazan: A ADNAN - ADI VAR 1
Yarınki AKŞAM’da '
----------------:---------
Almanlar ne zaman teslim olacaklar?
Gl. Eisenhower’in gazetecilere demeci
Londra 17 (B.B.C.) — Batıdaki Müttefik kuvvetler Başkumandanı Gl, Eisenhower dün gazetecilere şu demeçte bulunmuştur:
« Batıda mühim Alman cep- , leri temizlenmedikçe zaferin kazanıldığı ilân edilmiyecek-tir, Almanların resmi bir teslimde bul tınacaklarına kani değilim, Nazi tümenleri, orduları, ordu gruplan mühimmatları ve petrolleri bitince ve yapılacak başka blrşey kalmayınca teslim olacaklardır.»
rebeler olmakta, fakat Alman gayreti yavaş yavaş tükenmektedir. Lelpzlgl müdafaa eden 1000 uçaksavar topundan 400 ü tahribedllmiştlr. Leipzig İle Ohemnltz arasındaki Altenburg şehri teslim olmuştur. Hlmmler'ln emrine
itaat etmlyen Belediye reisi burasını açık şehir ü&n etmişti.
Birinci v» üçüncü ordunun cenubunda. Bavyera'da hareket eden yedinci Amerikan ordusu dün akşam geç vakit Nürnberg'e girmiştir. Burası bir zamanlar Nazi kongrelerinin toplandığı ve şenlikler yapıldığı büyük bir sanayi şehridir.
Dün Fransız kuvvetleri de İlerlemişler, Rhln nehrinin 45 kilometre batısına gelmişlerdir. Birçok yerler zaptedllmlş. Stutgart şehri çevrilmiştir.
Mütterik kuvvetler Münlch - Berlin yolunu kesmişlerdir. Magdeburg şehrinin de muhasara edilmiş bulunduğu bildiriliyor. Ruhr muharebesi bitmek üzeredir. Burada alman esirlerin sayısı, dördü general olmak üzere 200 biııi bulmuştur. Duseldorf şehrinde 30 bin Alman mahsur bulunuyor
Hava akutları
Londra 17 fB-B-C-» - Almanyava hava akınlan dün de devam etmiştir. Berlin bombardıman edilmiştir. i20ö Amerikan uçan kalesi birçok askeri hedeflere, Fransanın Atlantik kıyılarındaki Alman kıtalarına bombalar atmıştır Dün, ekserisi yerde olmak üzere 600 Alman uçağı imha edilmiştir.
Amerikalılar Çek hududuna vardılar
Paris il CA.AJ — Nevyork radyosu dün geceki yayımlarından birinde, general Patton kuvvetlerinin Çekoslovakya hudutlarına vardıklarım bildirmiştir.
Created by free version of 2PDF
Tokyo bu sabah yine bombalandı
Şehirde büyük yangınlar devam ediyor
Guam 17 (AA.) — 400 uçankale bu sabah, üstiiste İkinci gün olarak, Tok-yoyu ve baştan başa sına! bir bölgt olan Kawazaklyl bombalamıştır. D-çaklar cok alçaktan uçarak muazzam
miktarda yangın bombası atmışlardır .Pilotların dönüşte söylediğine gör* cumartesi günü çıkarılmış olan yangınlar bu sabah da bütün şiddetli» devam ediyordu.
Günler Geçerken
Yarım müjdeyi beklerken
Londra'daki Saint . Paul kilisesinin çancılarına geceli gündüzlü vazifeleri başında bulunmaları tembih edilmiş,,, zira sevindirici haberler beklenmekte ve Londra havasında bir şeyler sezilmekte imiş. Londra havası kİ şimdiye kadar içinde sezilen şey yalnız düşman uçaklarından yağan bombalardı. Önce bu bombaların çanına ot tıkandı: şimdi kilise çanlarının ötmesine sıra geldi, 27 yıl oluyor, aynı kilise çanları bir kere daha İngiliz başkentine barış ve zafer müjdesini yaymıştı, Churchill, Birinci Cihan Harbi merine yazdığı hâtıratında o sevinçli dakikayı pek giizel anlatır. Alman mütareke heyeti mareşal Foch’un ayağına varmıştır, şartları kabul edecek mi, ctmlyecck mi, henüz belli değildir. Nazır, pencereyi açar, kulakları çan seslerinde, dışarıyı dinlemeğe koyulur. Saniyeler saat gibi uzun sürmektedir, yüreği göğsüne sığamıyacak kadar şişkin ve çarpıntısı bir uskur gibi gürültülüdür. Derken hava tabakalarında bir çalkantı olur, çanlar çalıyor, çaldıkça halk sokaklara uğruyor. Herkesin yüzünde ebediyete kadar süreceği sanılan bir neşe. Harb bitmiştir ve Almanya yere serilmiştir. Artık top, tüfek sesi dııyubnıyacak. Sun kurşun, ilk çan sesinden önce, cephenin meçhul bir noktasında vızlayıp gitti... Son kurşun!
Yazık ki İm sefer Saint - Paul kilisesinin tunç kahkahaları — 191R deki gibi tam bir barışın müjdesi oiamıyacağı için — gönüllere eski neşeyi veremiyecek. Japon belâsı henüz atlatılama-mı.ştır: Anglosakson âlemi bir ıniiddet daha can kayıbına uğrayacak kanını akıtacak ve kilise çanlarından son büyüle ve gerçek barış haberini beklemek azabına katlanacaktır. Japonya bu bakımdan yarınki Avrupa sulhunun zaten acı olan keyfine zehir katacak ve hiç de faydasını göremîyeceği halde harbe devam suretih insanlığı zarara sokacaktır.
Unutmamalı kİ Pasifik savaşları savaşların en çetini, en yıpratıcısıdır; adım adını, adadan adaya sıçrayarak canına değer vermiyen bir milletle dövüşmeyi icabcttlrmektedir, Onun için Saint - Paul çanlarım bu sefer yan ölçüde çalmak ve yan sevinmek daha doğru olur «Gamalı haç» indi ama - Doğan güneş» I dc batırmak lâzım,
Refik Halid Karay
Sahlfe 2
AHŞAM
17 Nisan 1045
I
SÖZÜN GELİŞİ
Garson bahşişi
Ufak tefek meselelerimizden biri de garson bahşişi meselesidir, Garsona parayı müşteri mi verşir., lokanta sahibi mİ versin? Yahut garsonu müşteri mi beslesin, lokanta sahibi mi beslesin? suallerinin cevabı «yumurta m: tavuktan çıkmıştır, tavuk mu yumurtadan çıkmıştır» sualinin cevabı gibi henüz verilememiştir.
Garson ücretine ufak tefek meselelerimizden biri dedim. Hepimize de öyle gelir. Halbuki verilen bir habere göre İstanbul'daki içkili lokantaların müşteriden garson ücreti olarak aldıkları para senede bir milyon lirayı geçiyormuş. Her lıangi büyük sermayeli, içkili ve lüks bir müessesinin bu usulle müşteriden aldığı paranın senelik yekûnu da 30 bin lirayı bulmakta İmiş,
Bu harbde biz zengin olmadık ama para halikındaki fikrimiz esaslı şekilde değişmiştir. Ayda ancak yüz Lira kazanan adam bir milyon liraya para demiyor! Sanki kendisi milyardermiş gibi «filânca tüccar bir senede bir milyon lira kazanmış!» dediler mi katiyen hayrete düşmüyor, «Olabilir!», «az bile kazanmış!» diyenlere de raslıyorum.
Neyse, sözü garson bahşişinden açtığımla için yine oraya dönelim. Bu işte akim gösterdiği yolu tutmalıyız. Garsonlara ücretlerini çalıştıkları müessese vermelidir. Bahşişi de müşteri isterse verir, isterse verme». ÇiinkU bahşiş bir mükâfattır. Bunu da ancak hak edcıı kazanır. Bana tabak, bıçak, çatal, havlu ve yemek getiren garson eğer bıınlan beni hoşnut edecek şekilde getiriyor, daha ben «leb» demeden «leblebin diyeceğim! anlnrcasınn etrafımda fır dönüyorsa bahşişi bak etmiştir. Zaten İnsan böy-lesini memnun etmeden çıkmaya utanır. Ama tabağı da. yemeği de başıma kakıyor, çağırdığını zaman aldırmayıp köşede ıslık çalıyor, burnunu karıştınyoTsa nesine ıııük&fat vereyim? Böyle garsonlar için de lokantalarda bir flkâyet kutusu bulundurulmasını bilhassa rica ederiz,
Şevket Rado
M. Truman’ın ilk nutku
“Dünya devamlı bir sulha kavuşacaktır,,
11 Harb suçluları behemehal ceza göreceklerdir — Büyük Devletlerin vazifesi küçükleri kurtarmaktır, onlara tahakküm etmek değil,,
Kızılordu Berline
45 Km. mesafede
Dün bir çok yerler zaptedildi. Berlinde Sevyet toplarının sesleri duyuluyor
Vaşlngton 16 (R.) _ Yeni Amerikan Cumhur Başkanı M. Truman bugün Kongre ününe çıkmış ve İlk nutkunu söylemiştir. Başkan M. Roosevelt'l övdükten sonra demiştir kİ:
— Yapacağımız İş dalma ileriye bakarak onun İden ilerini gerçekleş’ tlrmektlr. Biltiln dünya Amerika'ya bakıyor ve onun barış ve hürriyeti kurtarmasını bekliyor. Almanya ile Japûnya katiyetle emin olmalıdırlar kİ mutlaka zaferi kazanacağız. »Kayıtsız ve şartsız teslim» esasında ısrar ediyoruz, sulh şortlar: üzerinde pazarlığa girlşmlyeceğlz.
Gayemiz sürekli bir sulhu sağlamaktır. Harb suçluları behemehal ceza göreceklerdir. San Francisco konferansı vaktinde toplanacaktır. Sulh meselelerini de harb meseleleri gibi cesaretle karşı) lyacağız. Sulh me knnlzması kıırulmuzsa dünya, silahlı ordugâh halinde kalacaktır. Dünya dayanıklı sulh İstiyor. Bazı kimseler harblerlıı ÖDİenemlycceğlnl iddia ediyorlar. Biz böyle düşünmüyoruz. Sulhsever bütün milletler İş birliği yapmalıdırlar ve bu devamlı olmalıdır. Büyük devletlerin vazifesi küçükleri kurtarmaktır, onlara tahakküm değildir. Sürekli bir sulh İçin her gayreti sr-rfedeceğlz Her neslin en güzide gençliğini tecavüz İhtirasına feda edemeyiz.
Amerika bugün yer yüzünün m kuvvetli devletidir ve böyle kalması lfizimdır. Fakat yalnız kuvvet yetmez, dünya emniyeti ve devamlı sulh İçin başkaJarlle İş birliği yapmak lâzımdır. Amerika ancak bu seklide hare-
ket etmekle dünyayı sulh ve refaha götürmeğe yardım edebilir.
Nutkun akisleri
Vaşinğton 17 (R.) — Cnmhur Başkanı M. Truman dlln ilk nutkunu söylemiştir. Nutuk her tarafta çok iyi karşılanmıştır. Nutuk açık, katidir. Yeni Cumhur Balkanı nutkunu söylerken şiddetle alkışlanmıştır. Bu yüzden bir kaç defa sözünü kesmeğe mecbur olmuştur.
Kongre'de M. Eden, elçiler bulunuyordu. Ekseriyet partisi reisi M. Bark-ley nutuk hakkında demiştir kİ: »Mükemmel bir nutuk ve tam zamanında söylendi.» Dış encümeni reisi Konc-lli, nutukta emniyet hakkındakl mütalaaları tamnmlle tasvibett İğini söylemiştir.
Muhalifler de nutku tasvlbetmek-tedlr. M. Roosevelt tarafından San Francisco konferansına delege tâyin edilmiş olan Cumhuriyetçi Ayandan vendenberg: "Bu nutuk umumun menfaatine uymaktadır.» demiştir. Gazeteler nutuktan hararetle bahsediyorlar.
M. Eden, M. Truman'la görüştü
Vaşlngton 10 (H.) — M. Ed«n bugün M. Truman tarafından kabul edilmiştir. İngiliz Dış Bakanı gazetecilere demiştir kİ:
»Cumhur Başkanı Truman'a Mr. Churchlirin bir mektubunu getirdim. Kcndlslle olan görüşmem esnasında, bütün meseleler fecrinde aramızda tanı bir fikir birliği olduğunu gördüğümden dolay: çok memnunum.»
Londra 17 (AA.) — Berlin cephesinde, Öder üzerinde Sovyet umumi taarruzunun başladığı hakkında Alman kaynaklarından gelen haberleri Moskova henüz teyldetmemlştlr. Fakat dûn akşam Moskova radyosunda konuşan bir sözcü demiştir ki: «Berlin'e karşı taarruz hem doğudan hem batıdan başlamıştır.»
Alman haberler ajansının yorumcusu dün akşam yaptığı bir konuşmada «Berlin’de Sovyet toplarının gürültüsü İşitilmektedir.» demiştir.
Gelen haberlere göre, Sovyet kuvvetleri Görlizt'ln şimalinde Nclsseg nehrini geçmişlerdir. Bu kuvvetler Berlin'e 45 kilometre yaklaşmış bulunmaktadırlar.
Sovyet tebliği, Vlyana'nın doğusunda Tolbukln kuvvetlerinin Tuna-nin sağ kıyısında ilerlemekte olduğunu bildirmektedir. Tebliğ şunları İlâve etmektedir:
Cenup doğu Avusturya'da, Sovyet kuvvetleri ileri hareketlerine devam etmişler ve Gra? şehrinin 45 kilometre doğusunda bulunan Foştenfeid'l İşgal etmişlerdir.
Çekoslovakya’da, Breno'nun cenup doğusunda Sovyet kuvvetleri Breşlav'ı işgal etmişlerdir. Şimalde, Koenlgs-berg'ln batısındaki Alman müdafaalarına girilmiştir.
Hitlerin’ın günlük emri
Londra 10 (AA.) — Mitler bugün doğu cephesi ordularına bir günlük emir neşretmlştlr. Bunda deniliyor Mi:
«Başlıca düşman olan Yahudilik vo Bolşeviklik kütlelerini âon taarruza sürmüştür. Bütün Alman kadınlarını, kızlarını ve çocuklarını nasıl bir Akıbetin beklediğini kendi tecrübelerinizle biliyorsunuz. Ricat emri veren, rütbesi ne olursa olsun derhal tovklf edilecek ve İcabında hemen kurşuna dirilecektir. Her er vazifesini yapacak olursa Asya’dan gelen taarruz kırılacaktır. Asya çökecektir Nasıl kİ sonunda Batıdaki düşmanlarımız da çökecektir.
Berlin Alman kalmalıdır. Viyana yine Alman olacaktır. Avrupa asla Rusl aşmıyacoktır»
Mareşal Tito
Dün akşam Moskova’dan ayrıldı
KÜÇÜK HABERLER
Ergani istikrazı
İkramiye çekilişi dün yapıldı
Mihver yıkıldı
Japon elçiliği Almanya-nın güneyine gitmiyor
Londra 17 'B. B. C.) — Moskova radyosunun tebliğine göre, Yugoslavya Başbakanı Mareşal Tito dün akşam Moskova'dan ayrılmıştır. Sovyet Dış Komiseri M. Molotof ve diğer bazı diplomatlar kendisini uğuria-mışlnrdır. Mareşal Tlto demiştir kİ:
____Burada gördüğüm lyl kabulden ve yardımdan dolayı Mareşal Stalln’e ve Sovyet hükümetine şükranlarımı bildirmek İsterim. Moskova’da ikametim, Yugoslavya'nın müstakbel gelişmesi üzerinde mühim neticeler verecektir.
Memurlara verilecek bir aylık ikramiye
Ankara 16 — Memurlara yapılacak birer aylık nispetindeki yardımın dağıtım günü Bakanlar Kurulunca kararlaştırılın ıştır.Tevziat a önümüzdeki cuma gününden İtibaren başlanacaktır.
Ankara 10 (A.A.) — Maliye Bakanlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından bildirilmiştir:
İkramlyeM yüzde 6 faizli 933 Ergani İstikrazı tahvillerinin bugün (10/4/945 pazartesi! Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası binasında Maliye Bakanlığı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve diğer bankalarla noter huzurunda yapılan 24 üncü ve 12 nel amorti çekilişlerinde:
51452 numaraya 30,000, 146,690 numaraya 15,000, 31549 numaraya 3.000, 118586, numaraya 3,000, 186576 numaraya 3000, 96152, 112412. 129011, 134531 153095, 165307 numaralara 909 ar Ura, 289 adet numaraya 120 şer lira ikramiye çıkmış ve ayrıca 9600 numaraya da amorti İsabet etmiştir,
Parti grupu bugün toplanıyor
Ankara 17 (Telefonla) — Cumhuriyet Halk Partisi Meclis gurup genel kurulu bugün saat on beşte toplanacaktır. Cumhuriyet Halk Partisi Müstakil gurupıı da yarın toplanacaktır.
Bir katil suçlusu yakalandı
Birkaç gün evvel Sapanca civarında çaylçl denilen yerde bir cinayet işlenmiş ve Orman İdaresi memurlarından. Tabir İsminde bir genç, Hüseyin Yüksel adında biri tarafından öldürülmüştü. Vakayı mülaakıp kaçan kaalllln şehrimize geldiği Emniyet müdürlüğü alâkadar memurları tarafından haber alınmış ve yapılan sıkı bir takip sonunda, Küçükpazarda bir evdA saklandığı tesblt edilerek dün yakalanmıştır.
Hüseyin, bu sabah, muhafaza altında Çapanca adilcesine aevkcdllmlş-Vr
Btokholm 16 (A.A.) — Bu hafta sonunda. Tokyo’nun, Japon elçiliğinin hükümetle beraber Almanyanın güneyine gltmlyeceğlnden Berlin! haberdar etmeslle Mihver fiilen yıkılmıştır. Almanlar, Japonların fikrini değiştirmek İçin, ellerinden geleni yaptılar. Noriler, Japon yanın bu kararını, İtalyanın teslimiyle başlamış bulunan Mihver bozgununun son merhalesi olarak kabul ediyorlar.
Sıtma savaşı başkan muavinliği
Ankara 17 (Telefonla) — Olağan üstü sıtma savaşı başkan muavinliğine Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı sıtma mütehassisi Dr. İsmail Hakkı Arda tâyin edilmiştir.
Millî korunma mahkemesine verilenler
Vilâyet İhtikârla mücadele kontrolörleri tarafından yeniden altı kişi daha MUM Korunma mahkemesine verilmiştir. Bunlardan 4 ü toptancı ve perakendeci olup, usulsüz, noksan ve aykt- ‘ura tanzim etmekten, bir yazma'” .le bir köseleri de satışlarında İhtikâra sapmaktan sanıktırlar.
Yüksek Sovyet kurulu Moskova’da toplanacak
Moskova 16 (A A.) — Yüksek Sovyet Kurulu murahhasları, Kurulun gelecek toplantısı İçin Moskova’da toplanmaktadırlar. Burada görüşülecek meselelerin ne olduğu henüz bilinmemekle beraber, bu t-oplanlıda, milletlerarası ehemmiyeti haiz birçok kararlar alınması beklenilmektedir. 1 Müttefiklerin, zafer eşiğinde bulunmaları Yüksek Sovyet Kuruluna hususi bir ehemmiyet vermektedir.
İspanyada sansür
Londra 17 (B.B.C-.) — ispanyada ecnebi gazetecilerin telgraflarına konmuş olan sansür kaldırılmıştır. Mamafih gazetelerin, sansürü devam ediyor.
ir Son aylarda otuz bin eğe İthal edilmiştir. Bu miktardan dağıtmaya tabi tutulan sadece birkaç bin eğedir. Diğer eğeler kara borsaya geçirilmiştir. Son ithal edilen eğelerden edilen kara borsa kârının birkaç yüz bin lirayı bulduğu İddia ediliyor.
* İstanbulda bulunan ve kauçuktan mamûl maddeler yapan fabrikalar hesabına 50 ton kauçuk ithaline İzin verilmiştir.
Ticaret birlikleri kauçuklardan mühim bir kısmını kaynakçılara ayırmak İstiyor.
* Altı gün evvel Mahmutpaşada Kalcı hanında bir döküm imalâthanesinde pota İçinde demir eritilmekte İken vukua gelen İnfilâk neticesinde, İşçilerden Jlrayr ağır surette yaralanmış, Cerrahpaşa hastanesine kaldırılmıştı. Gözlerini kaybeden Jlrayr dün geç vakit ölmüştür.
Tahkikata savcılık el koymuş olup Adliye doktoru B. İzzet İşcan cesedi muayene etmiş ve ölüm sebebinin kati surette tesbltl İçin morga kaldırılmasına lüzum göstermiştir.
ir Şehrin temizlik işlerinde kullanılan vasıtaların mühim bir kısmı tek atlı arabalardan ibarettir. Bugünkü şartlar içinde tek atlı arabalarla çöp taşımanın her bakımdan mahzurlu ol duğu göz Önüne alınarak yavaş yavaş bunların yerine motörlü vasıtaların konulması düşünülmektedir. Bu İşe şehrin en İşlek semti olan Beyoğlun-dan başlanması muvafık görülmektedir.
Yannki dünya hakkında düşünceler
-----■---
(Baş tarafı 1 inci sah ifede) anlatan nutuklarında bile kesin bir güvenden ziyade hep şaıia bağlı dilekler buluyoruz. Bugün için, bütün güvenlerin toplandığı tek şart, «Üç büyük devlet arasında iş birliğinin ve anlaşırı anın devamı» dır. Bu olursa yarın dünya cennete dönecek, bu olmazsa yeni harbler çıkacaktır.,.
Bu iş birliği ve anlaşma olacak mı? Yannki neticeleri içinde giz-liyen bu tok âmili bile kestiren yoktur.
Uzunca süren bu sıkıcı felsefe bahsini bir tarafa bırakarak asıl pratik meseleye gelelim:
Yannki dünyanın iyi olmasını herkesin istediğinde şüphe yoktur. Fakat ilk zorluk, daha iyi dünya telâkkisi üzerinde ayrılıktan geliyor. «İyi dünya» y! herkes aynı şeklide düşündüğü gün işler düzelecektir. Çünkü harbler ve harbleri yavaş yavaş hazırlı-yan ve doğuran sebeplerin çoğu, milletlerin gerek kendileri, gerek başkaları için daha iyi bir dünya ve bir yaşama tarzını başkalarına da zorla kabul ettirmek İstemelerinde toplanıyor. Bunun İçindir ki büyük devletlerin günlük pili tik a meseleleri etrafında anlaşıp birleşmelerini, yannki sulh bakımından yeter görmek, hâdiseyi en basit köşesinden ele almaktır, Anlaşmanın sürekli olması, daha derinleşmesine bağlıdır. Milletler arasındaki münasebetlerin sürekli bir güvene ve banşa dayanması için, yazılı anlaşmalardan ziyade, bu asır medeniyetinin bütün milletler arasında müşterek kıldığı hürriyet, adâlet, istiklâl gibi mânevi kıymetlerin her memlekette ve her siyasette aynı hürmet ve sevgi yerini tutması şarttır. Milletler arasında müşterek mânevi ölçüler olmazsa birlik sulh hayatına imkân kalmaz.
Kuvvet, şiddet, hegemonya politikasına karşı birleşmiş olan milletlerin bugünkü kan ve ateş karabetinden, bu uzun yaklaşma ve kaynaşmasından yannki dünya İçin yeni bir ahlâk doğacağı
Alman tebaası
Cuma günü İsveç vapurile gidiyor

Ankara 10 — Şehrimizde Alma© büyük elçiliğinde gözaltı edilmiş olan Alman diplomatları hususi bir trenle îstanbula hareket edecekler ve derhal İsveç vapuruna bineceklerdir. Elçilik müsteşarı von Valter, ataşemlUter general Rade, ticaret ataşesi Yenke ve madamı, basın ataşesi Zeiler Alınan-yaya gideceklerdir. Ataşenaval amiral von Mardlç gllmlyccektlr. Mamafih son dakikada daha bazı Almanın gitmek İstememesi İhtimali vardır. İkinci derecede 20 kadar Alman memuru Almanyaya gitmiyecektir. İsveç vapuru Alman diplomatlarını ve tebaasını alarak cuma günü İstanbul -dan hareket edecektir
Ticaret anlaşmaları
Ankara 17 (Telefonla) — Türkiye -
Finlandiya ticaret ve tediye anlaşma-LL sının müddeti 30 nisanda sona ere-Q çektir. Anlaşma bir mayıstan itiba-fi ren altı ay müddetle uzatılacaktır
Türkiye - İsviçre ticaret anlaşması, müddeti de mayıs sonunda bitecektir, Qj Bu memleketle olan anlaşmamızın uzatılması veya yeni bir anlaşma ya-ss pılması bu ny İçinde ö- ’H olacaktır.
Kurmay subaylar
Ankara 16 —.Büyük Millet Meclisi^ bugün subaylar heyetine mahsus ha--nunun 11 İnci maddesine «kurmay®, subayların mensubolduğu sınıitanj*! gayrı sınıf kıtalarına da verilebHe-M— çeklerine dalı- bir fıkra eklenmesi*»» hakkındakl kanunim birinci müzake-,0 resini yapmıştır.
Bir Amerikan saylavı şehrimizde S
Amerikan saylavlarından M. Dlrk-fc_ sen bugün. Amerikan Harb Habale^j bürosunda yerli ve yabancı basın er-kânllc görüşmüştür.
M. Dlrksen, Avustralya. Hindistan ve Orta Şark memleketlerini dolaştıktan sonra İngiltere’ye gitmiş ve oradan d8 şehrimize gelmiştir-
umrnnr. 1>* 5«t budur. Çünkü
İttiril— „.nı"nlr. tvm 11 1 rrrd « natron.
İstanbul Vilâyetinden:
Ankara. İstanbul ve İzmir şehirlerinde zeytinyağı ve pamukyağı Batışları hakkında 10 nisan 1945 tarihli ve 5983 numaralı Resmi Gazetede yayınlanmış olan 14 sayılı sirküler hükmüne uyulara': aşağıda yazılı mecburiyetler alâkadarlara tebliğ ve ilân olunur.:
1 — 21. 2.1945 tarihli ve 12 sayılı sirküler hükmüne göre İstanbul belediyesi hudutları İçinde (Kartal dahil) zeytinyağı ve pamukyağı satışı yapan toptancılar ve bunların satışını yapmağa mezun kılınan perakendeciler ellerinde bulunan ve ellerine gelecek olan zeytinyağı 11e pamukyağ-Iarımn miktarlarını ve vasıflarını 18. 4. 1945 tarihinden İtibaren 3 gün zarfında birer beyanname ile vilâyete bildirmeğe mecburdurlar.
2 — Pamukyağı satıcıları gibi imalcllerl de ellerinde bulunan pamuk-yağlanmn miktar ve vasıflarını beyanname ile bildirmeğe ve gerek bunları gerek sirküler tarihinden sonra İmal edileceği veya ellerine geçecek pamukyağlarını İzmir înelr ve Üzüm Tarım Satış Kooperatifleri birliğine vo bu Birlik namına harekete mezun olanlara 27. 10. 1944 tarih ve 7 sayılı sirküler hükmüne göre satmağa mecburdurlar.
Keza pamukyağı Imalrilerlle toptancılarının bu tebliğ tarihinden evvel başkasına sattıkları ve fakat henüz İmalâthane ve depolarında bulunan yağlara alt satışlar iptal edilerek bu yağlar da İzmir İncir ve Üzüm Tarım Satış Kooperatifleri birliğine devredilecek ve imalcUer 16. 4. 1945 tarihinden itibaren adı geçen Birlikten başka hiç bir toptancıya pamukyağı satamıyacak veya başkasına devir veya başka yere nakledemlyecek-lerdlr.
3 — Halka dağıtma emri verilinceye kadar zeytinyağı ve pamukyağı satışları Ticaret Bakanlığınca durdurulmuş olduğundan toptancı ve perakendeciler beyana mecbur oldukları yağları saklamağa mecbur olup dağıtma emri verilinceye kadar bunları saklamak Istemlyen toptancılar ellerindeki zcytlnyağlarını da kârlarının % 50 sini bırakmak suretlle İzmir İncir ve Üzüm Tarım Satış Kooperatifleri birliğine devredeceklerdir.
4 — Sabun İmalinde kullanılması 21. 2. 1945 tarih ve 12 No. lu sirkülerle yasak edilmiş olan (5-8) asitli zeytlnyağlarm diğer sanayide kullanılması da yasaktır. Zeytinyağı ve pamukyağı satışına mezun olmayıp da bu dereceli yağları herhangi bir maksatla satın almış olan sabunculardan maada imateller de ellerindeki yağları birinci maddeye göre beyaıı etmeğe ve İzmir İncir ve Üzüm Tarım sata? Kooperatifleri birliğine devretmeğe mecburdurlar.
5 — İzmir İncir ve üzüm Tarım Satış Kooperatifleri birliği İle Vakıflar İdaresinin elinde bulunan yağlar beyana tabi değildir. (4872)
bütün mesele, milletlerin hayatına temel olan birlik ahlâkın ya-ruı mîlletler arası münasebetlerde de hâkim olabilmesidir.
Sosyal hayatta, tabiat kanunlarına behzep zaruretlerin rol oynadığı şüphesizdir. Tabiat kanunlarına karşı gelmek nasıl mümkün değilse, sosyal hâdiseleri tersine döndürmek de İmkânsızdır. Almanya bu hakikatin en son, en büyük örneğidir. Dünyaya zorla tahakkümün ne felâketlere vardığı bu harbde görüldü. Bu, yalnız Almanya için doğrudur denilemez.
Bana öyle geliyor ki yannki dünyanın ümitli ve rahat olması için birkaç devlet arasında politika birliği yetmez. Milletlerarası bir ahlâk, ve bu ahlâkı koruyacak kuvvetli müeyyideler «sanetion» 1ar olması şarttır.
Toplu ve kısa bir düşünce İleri sürmek İçin denilebilir kİ kötülüğe, adaletsizliğe, tecavüze karşı koyacak milletler arası bir organizma kurulur, yani milletler arası bir ahlâk vicdanı yaratılır, ve bu büyük vicdanı İncitecek her harekete karşı — bu hareket kimden gelirse gelsin — hemen bir tepki «râaction» imkânı elde edilirse yannki dünyaya gönül ferahı ile bakabiliriz.
Bunun olup olamıyacağını söylemek için henüz etkendir. Bir hüküm vermeğe yanyacak müşahedeler eksiktir. Şimdiki halde iyimser yahut kötümser olmak için çok sebep yoktur. Hiç olmazsa San Francisco konferansını bekliydim.,
Tiran halk mahkemesinin kararları
Londra 16 (A.A.) — Tanjug Yugoslav ajansının bildirdiğine göre Tiranda, harb mücrimlerini yargılamak üzere kurulan halk mahkemesi Almanlarla İş birliği edenlerden 17 kişiyi ölüme maiıkûra etmiştir.
Bundan başka, 3 suçlu müebbet küreğe, diğer 10 suçlu da 5 İlâ 15 sene — ___________& cezasına mahkûıı
edilmiştir. 3 suçlu beraet etmiştir.
Sümerbank memurları için apartman yaptıracak
Ankara 17 «Telefonla) — Sümer bank işçilerin: ve memurlarını çok yakından ilgilendiren iki mühim teşebbüsü daha gerçekleştirmek üzeredir Fabrikalardaki hastanelere verilmek üzere Amerika'ya sipariş edilen altı röntgen makineslle iki adet diş röntgen makinesi yakında hastanelerin emrine verilecektir.
Bundan başka tunum müdürlük Ankara’da bulunan memurlarına bir yardım olmak üzere üç tip üzerinden memur apartmanları yaptırmaya karar vermiştir
16/4/1945 fiatlerl Londra üzerine 1 sterlin NevyoTk üzerine 10ü dolar Cenevre 100 İsviçre Fr. Marld Üzerine 1Ö0 pezeta Stokholm üzerine 100 kuron
(Bu yazı çıkmıştır.)
Saygılarla.
Nccnıeddin Sadak ■Realite» dergisinde
M. Roosevelt’in istirahat! ruhu İçin âyin
Müteveffa M. Roo3eveltln istirahatı ruhu İçin dön öğle feerl Beyoğ-lunda İngiliz kilisesinde dini bir tören yapılmış, bu törende Vali ve Belediye reisi Dr. B. Lûttl Kırdar. ordu komutanı general Cemil Cahit Toydemlr. örfi İdare komutanı general Sabit Noyon, Emniyet müdürü, şehrimizdeki sefaretler ve konsolosluklar erkiniyle Amerikan ve İngiliz kolonisi bulunmuşlardır.
5.22 130.50 30.3255 12.89 ............----- 31-1325
ESHAM VE TAHVİLAT % 5 faizli ikramiyeler: 1933 Ergani 1938 ikramiyen Millî Müdafaa D. Yolu Ikramiytll % 1 faizli Tahviller: Sivas - Erzurum I Sivas - Erzurum 2-7 1941 Demiryolu I 1941 Demiryolu H 1941 Demiryolu IH Millî Müdafaa I MIHI Müdafaa H MIHI Müdafaa m Anadolu Demiryolu Grupuı Tahviller 1-2 Hisse senetleri % 60 Mümessil senet Hisse senetleri: Merkez Bankası İş Bankası T. Ticaret Bankası Aslan Çimento,
ALTIN
Borsa dışında
162.8(1
14.76
4.20
0.40

Gulden Reşadly. İngilla Külçe
____• Takvim® —>
I Cemasly*l«vval 4 — Mİ I
I İmsak Güneş ögl» İkindi Ak Yatal
I E. 8.40 1048 844 9,09 12.00 1.33 I
| Vr. 4,30 6,18 13„14 İ6.69 18.61 »47 *
17 Nisan 194B
Sablfe 3
AKŞAMDAN AKŞAMA
Milletlerin talihi ile oynanan kumarlar
— Hitler, A İman yayı ilk devirde nasıl ihya etmişti... Şayet bu noktada dıırabilseydi, milletinin •hediyen takdirini kazanırdı... - diyenlere dünyanın her yerinde raslanıyor,
Mussoluıi hakkında da aynı •özleri soyiiyenler var.
Bu iddianın «birinci devrede İhya etmişti» kısmı münazaalıdır. çok su götürür... Zira fesat tohumu o zaman ekilmişti. Fakat «ikimı devrede mahvetti» kısmı su götürmiyen bir katilikte,.,
İlk safhada, flitlerin elini sürdüğü her şey, görünüşte altın oldu:
Muahedenûı feshi? Hay hay! İktisadî kalkınma? Tek işsiz kalmadı! Muzika İle işgal? Buyrun! Avusturya kimindir? Sîzindir! Hükümet Reisleri ayağıma gelmezler mi? Ne demekmiş, gelirler! Müstemleke vermez misiniz? Konuşalım! Südetleri canım çekerse? Onu da al! Damig’i de canım isterse? Fazla uzatmış olmayasın! Ensenizde boza pişirirsem? Baş üstünde yerin var! Tanklarım nasıl? Her memlekete boyun iğdîriyor! Doğuya mı Batıya mı, Kuzeye mi. Güneye mi? Gönlün ne tarafı çekerse! Varşova? Varşova! Girit? Girit! Paris? Paris! Norveç? Norveç! Ben dâhi miyim? Dâhiler acaba senin yanında kaç pul eder! Senin kalbine ilhamlar doğuyor,
Öyleyse devam: El'Alemeyn! Stalingrad!
Ve dahi duralar.
Nasıl olur benim gibi bir em-saisiz baş kumandan?,,. Ateşe devam,,. Matrak min tarafiilah! Katiyen olamaz... Bir şaplak daha, ._ Dur ben gösteririm,,. Sana gösterirler.,, l’ahu kazançlar elden gidiyor.,. Kendi sermayenden de ödeyeceksin... Kumarbazın encamı budur!
•••
Ancak «şans oyunları» ile, »kumar» la ülfeti olanlar bunu bilir.
Gençliğimde kumar, bütün yaşıtlarımı sarmıştı. Ben de, o muhitte dolaşırken, başıma bir hal geldi:
Yeleğimin cebine el attım: Yedi tane çeyrek var. M asanın başına yaklaştım. Kupa, karo, ispati. maça.. Dört renkten birine konuyor. Her sefer kâğıt karıştı-nlıyor; desteden bir iskambil açılıyor. Kupa ise kupaya koyanlar kazanıyor; maça ise maçaya koyanlar,,, Kısacası sırf talihin rol oynadığı mânâsız bir kumar.
Yanımda kupa vardı. Teker teker yedi çeyreği de kupaya koydum. Hepsini kaybettim. Hırslandım, Son param olan bir Lirayı yirmi çeyrek haline getirdim. Tek sefer kazanmaksızın hepsi gitti. Yani sıra ile 27 sefer kupa çıkmadı. Ben oyunu kestim. Sıra ile dört sefer kupa çıktı.
— Ne şanssızım... - diye o gece eseflendim, durdum.
Acaba, sahiden şansım yok mu imiş? Bu hâdise, beni «sırf talihe dayanan • kumarlardan soğuttu.
Bazı arkadaşlarımın İse, Uk devirde talihleri yaver oldu: Kazandılar, kazandılar,.. Marifeti kentlilerinde bildiler... «Bizim kendimize göre usullerimiz var. Biliyoruz da ondan!» diye öğündüler. Fakat bu öğiincnlerden biri, babasının hanlarım, maniamı kumara verdi, de. perişan, intihar etti,
**•
ük
«le-bu-
Posta müdürü
tevkif edildi
Afife gayrı mevkuf olarak yargılanacak
Aksaray posta hanesi kasasından muhtelif zamanlarda 42,800 lirayı zimmetine geçiren müdür Sadi Işın’m dün Toplu Milli Korunma savcılığına teslim edildiğin! yazmıştık. Sadi İle beraber, onu bu işe tahrik ettiği iddia olunan eski saraylılardan Alile de savcılığa verilmiş ve haklarında tanzim olunan tahkikat evrakı, savcılardan Selâml tarafından tetkik edilerek mütaakıben her ikisinin de sorgusu yapılmıştır. .
Sadi. Aflienln kendisini mânevi evlâtlığa almak istediğini, Slllvrldeki arazi ve r''ilklerin! üzerine yapmak için avukat tutmak ve sair masarif karşılığı olarak posta kasasından on dört b!n lira açık verdiğini, bilfLhara bu açığı kapayamaçınca para Çekmeğe devam etiğini ve en sonunda zlm-metin bu haddi bulduğunu söylemiştir.
Afife İse. Sadiyl komşu olması dola-yıslle ailece tanıdığını, onu böyle bir yola sevketmedlğlnl. kendisinin zati serveti olduğunu, evinde bulunup müsadere edilen altınlarla para ve eşyanın kendi malı olduğunu, blnnetlce Sadl’inln işlediği suçta hiçbir surette Iştlrâkl bulunanııyacağmı söyledi.
Sorguyu mütaakıp, Sadi hakkında tevkif karan verilerek cezaevine gön-deriimlştlr. Aflfenln duruşmasının gayrı mevkuf yapılması kararlaştığından, ikametgâha bağlanarak ser-bes bırakılmıştır.
Bazı üyeler idarenin zarar ederken yol yapmasını tenkidettiler
SON^BASKI
FRANSA NASIL ÇÖKTÜ?
Yazan: Pierrc Lazareff Çeviren: Şevket Rado
" Tefrika No. 13 ■■ ■
Fransız gazetelerinin içyüzü
j
Tefrikamızın muharriri Fransız gazetelerinin iç güzünü anlatmağa başlamıştır. Bu /asim pazar gilrıîl çıkan ktiçtlfc bir kısmim aşağıda hulâsa edl-goruz:
«İl* çalıştığı gazetenin sinema ve tiyatro ilânlarile bedava dağıtıldığını gören lazareff müessesenln hangi gelirle yaşadığını bir türlü anlıyamt-yor. Bir gün şeflerinden biri kendisine mükellef bir ziyafet çektiği sırada öğreniyor kl gazete şantaj yapmak suretiyle para koparmaktadır. Şefi son olarak Romanya nazırlarının yaptıkları suiistimallere dair üç makale hazırlayıp Paristeki Romanya elçisine göndermiş. Telâşa düşen elçi bu makalenin neşredilmemesi için gazeteye Romanyanın turistik Hânlarının konulmasını teklif etmiş ve bu kanaldan gazete büyük miktarda para koparmış.
Bunu öğrenen Lazareff hayretle soruyor:
keşiflerde bulunuyorum.} dedi.
Bir hafta sonra bizim LE SOİR gazetesinde tanınmış bir doktor imza-siyle, portakalın yalnız nefis bir mey-va olmakla kalmayıp yetmiş İki derde deva olduğunu İlân eden uzun bir makale çıktığını hayretler içinde gördüm.
O sabah gazeteye geldiğim zaman, arkadaşımın on dakikadan beri gazete sahibinin odasında olduğunu, başlangıçta aralarında yiiksck sesle bir münakaşa cereyan ettiğini, fakat şimdi yatışır gibi olduklarım öğrendim. Nihayet arkadaşım yüzü biraz kızarmış, canı sıkkın bir halde dışarı çıktı. Ona:
— Gel bakalım, dedim, senin portakal makalesi ne oldu?
— Hiç canım, beni kandırmışlar. Bir takım eşekler ve şarlatanlarla |j_ görüşmüşüm. Gazetenin sahibi makalemi Portakal İthalâtçıları sendikasına göndermiş... Sonu maltım Ma- O-mafih evvelki gun banr verdiğin elit C\l İmi-’.: borcu yarın iade edebilirim > M— dedi. O
Dûn. umumi Meclis B. Farua Dere- lanıp hazırlanmadığını çordu, ll’nin başkanlığında nisan toplantı- 1 münakaşaların sonunda mazbata sini-bitirdi. 1944 senesi elektrik ve bul edildi, tramvay bilançosu hakkında tetkiki' Üsküdar tramvaylarında yeni tesi-hesftp encümeni mazbatası okundu, sat yapmak ve şirket sermayesini Bu mazbataya gore Jdare 1.556.726 ' mevcut tesisat miktarına göro çıkar-i------------------------------------- mak üzere bir milyon liralık hisse se-
nedi çıkartılmasına dair bütçe ve kavanln encümeni mazbataları kabul edildi.
B. ProsVun hizmet müddetinin uzatılması hakkmdakl mazbata okundu B. Omil Cem Prost'a’ ait sözleşme müddetinin uzatılması aleyhinde bulundu, fakat bu teklif reddedilerek mazbata kabul edildi.
Encümen, ilamlı ve ilâmsız karşılıklı alacakların kanun yollle tahsilini, vergilerin de yine ayı» şekilde tahsilini, belediyeye devredilen su gelirlerinin de elde edilmesi için kanuni yollardan İstifade edilmesini, diğer hu.nırat için de yine kanuni yollara müracaat! teklif ediyordu
Bunun üzerine hukuk İşleri müdürü B. Haşan Ferit İzahat vererek sulara ûlt gelirlerin tahakkuk ve tahsiline İmkân olmadığını, çünkü kırk bin su vakfiyesinin incelenmesin'’ İmkân olmadığını söyledi Bütçe encümeni başkam B Hal 1 Hilmi Uyguner:
— Biz hakkımızı IstiyeUm, borcumuzu da verelim ve vakfiyelerin tetkiki üç hakların ortaya konulması lâzımdır. Bu belli olmadan şendeki sende, bendekl bende kalsın diyemeyiz dedi
Hukuk İşleri müdürü B- Haşan Ferit, her İki daire ararındaki anlaşmadı-ğin uzun müddet devam ettiğini söy-
Ura fazla hasılat temin elmiş bunun 770.000 Urası Dolmabahçe - Beşiktaş, 200.000 lirası Topkapı Aksaray yollarına, üst tnrafı da işçilik ve işletme masraflarına sarfedllmiştir. Tramvay bilâçosu 89.619 lira zararla kapanmıştır.
Bundan başka idarenin belediyeden 487.39S lira, diğer resmi müesseseler den de 453.957 lira alacağı vardır. Mazbata idareye olan bu boçların seneden seneye arttığını kaydetmektedir.
B. Halil Hilmi Uygunc-r tramvay idaresi zarar ettiği halde gelirin yol İnşasına tahsis eıltlmes! hakkında mazbatada bir kayıt olmadığına işaret etti. Encümen reis! B Tevfik Töregün tramvay İdaresinin tramvay geçen yollun yapmağa kanunen mecbur olduğunu söyledi Vali ve Belediye Reisi Dr B. Lûtfl Kırdar aynı fikri teyldederek yola sarfedilen paranın ancak 400,000 liradan ibaret olduğunu, mail imkân fazla olaydı daha fazla yol yaptinlacâğuıı söyledi B. Haili Uyguner;
— Tramvay yollarının her İki tarafının İdare tarafından yapılması hak-klridaki Bakanlar Kurulu kararı oldu ğunu biliyoruz. Fakat bir idare zarar ederken yol vapmnk doğru olmaz. Bunun altından yeniden biletlere zam çıkacaktır... dedi , .
Encümen mazbata muharriri b. : ]e(jj
- Zahit tramvay İdaresindeki zararın
> daha ziyade hayat pahalılığından] ileri geldiğine İşaret ettikten sonra ı dedi ki:
— Bilet ücretlerini arttırırken tramvay servisini düşünmek lâzım gelirdi. Asfalt yoldan evvel tramvay işlerini düşünmek gerektir. Ya biletlere zam yapmamak lâzımdı, yahut hasılatı bizzat tramvay İslerin'' tahsis efmet Icabederdl.
VbM:
— Memlekette yol isleniyor. Tramvay bütçesi beş milyon liradır. Yine sizin tensibinizle -’OO.OOC Hra yolların tamirine ayrıldı Şehirde 32 kilometrelik şebeke vardır Bunları korumak lâzımdır. Bunu yüksek meclisiniz çok görürse yolları kim yapacaktır? Tramvay İdaresinin harbden evvelki A — Her daire ve müesse.enin mu- duruma göre yaptığı zam yüzde alt-temedl kendi daire ve müessescsln-j mışı geçmez Halbuki meselâ kömür deki ana karne sahibi bulunan me-]ffat| yüzde yiiz artmıştır. Yo’ı hiç lro n» muma- b|f p’ra koymasa1c mSTafl yine ö4C-yemeylz.
B. Kâzım Ş'nast Dersan marbata-
Değişmez gelirlilere dağıtma şekli
Vilâyelten tebliğ edilmiştir;
Mayıs - Haziran 945 dönunlne ait değişmez gelirlilere mahsus ekmek kartlarının dağıtılmasına 18/4/945 çarşamba günü sabahından itibaren başlanacaktır.
2 — Kaza İaşe bürolarından ekmek kartlarını alan daire ve müesseseler -le halk dağıtma birliklerinden ekmek Kartlarını alan emekli, dul ve yetimler de kartlarını 20/4/945 cuma gününden itibaren bu yerlere müracaatla alacaklardır.
3 — Ekmek kartlarını Belediye iktisat Müdürlüğü Merkez iaşe bürosundan alan resmi daire ve müessese mutemetleri aşağıdaki esaslar dahilinde bu büroya müracaatı^ kartlarını alarak sahiplerine dağıtacaklardır.
Hitier’le Mussolini'nin türlerdeki talihlerini de işte na benzetebiliriz:
— Ne nimet kuşu bu! Milleti-mirin başına kflndu!,. - denildi,,.
Bu talih, intihara kadar siiriik-liyen bir kumar talihi imiş meğer..-
Mesele kumar oynamflmakta-dir.
Hele milletlerin mukadderatı ile...
Daha vazıh olması için: Milletler. kendi mukadderatlarım talih oyunlarına sürmemelidirler,
(Vft - Nû)
Mevlût
Merhum İbrahim Cemil bey kıta ve Azmi Akalın eş! merhume Naynp simimin aziz ruhu için nisanın on dokuzuncu perşembe giinü Kadıköytl O manağa camii şerifinde öğle namazından sonra Hafız Mecft tarafın dpn mevlûdu Nebevi okunacaktır. Arzu edenlerin teşrifleri rica olunur.
1
tûurlaruı hüviyetini ve ka ne nurna-1 ralarını gösterir (nümü:, e 8) bir bordro getireceklerdir.
Bl 18/4/945 çarşamba günü 1 den 60 ve 93 - 150 - 196 - 215 - 228 - 435 -463 - 483 - 488 - 512 - ve 512 B.
19/4/945 perşembe günü 60 dan 120 20/4/945 cuma > 120
21/4 945 cumartesi » 180
24. 4 945 Mil » 240
25/4/945 çarşamba » 300
26/4'945 perşembe » 360
17/4/945 cuma » 420
28/4/945 cumartesi > 480
29/4/945 pazar ■ 540 Ve daha
sonraki dosya numaralılar.
4 — Askerlik şubeleri dosya numara sırasına bakmayarak hemen müracaatla ekmek kartlarını alıp sahiplerine dağıtmaları lâzımdır.
5 — İstanbul Belediye hudutları dahilinde İkamet eden askeri birlik mutemetleri birliğin Belediye hudutları dahilinde olduğunu sarahaten göstermek suretlle orduca veya askeri mmtaka komutanlığınca tasdikli mutemet vesikaları İle müracaat edeceklerdir.
fi — Geçen devrenin mahcubunu kapatmamış olanlarla gününde müracaat rtmlyen mutemetler 30/4/945 gttnü müracaat edeceklerdir. Bunun dışında müracaatların muameleleri katiyen yapıhmyacağından alâkalıların beyhude müracaat etmemeleri tebliğ olunur.
k
Bu ka-
i B. Kâzım Şinasi Dersan:
' — İhtilâf noktası su meselesidir.
Evkaf öteden beri suların idaresine nc sarfetmlş ise bımu bizim sular idaresine versin ve mesele de bu suretle halledilsin dedi.
vali ve Belediye Reisi Dr B. Lûtfl Kırd’-r
— Bu işin mahkemelerde seueler-denberi uğraşıldığı halde halledlle-medlğinl, fakat Bakanlıkların İşe el koyarak kesin bir karara varmak üzere İstanbul belediyesinin de mütalâasını sorduklarını söyledi. Neticede mazbata kabul edildi. Belediye para cezalarının arttırılması hakkın-daki mülkiye ve kavanln encümenlerinin müşterek mazbatası okundu. Mazbata bir çok tenkidlere yol açtıktan sonra temmuz İçtlmaında bu konunun müzakeresi uygun görüldü.
Şehir tiyatrosu teşkilât ve görevleri hakkmdakl talimatnamenin muhtelit bir encümende incelenmesine karar verildi. Kapalı çaşının müstacel ta-
— Bizimki gibi entlpüften bir gazetede ilân neşretmekte Romanyanın ne menfaati olabilir?
Güldü:
— Bu işte Romanyanın — daha doğrusu Romanyayı idare edenlerden birkaçının — menfaati rahat kaçırıcı bazı hakikatlerin hiçbir yerde neşre-dilmemesidlr. Bizim gazetemiz küçüktür, fakat biz onu yalnız sinema ve tiyatrolarda dağıtmıyoruz; Fran-sanın her tarafına, başka memleketlerdeki millet vekillerine, âvan âza-larına, elçilere, en mühim şirketlere de gönderiyoruz. Bu makaleler tekrar tekrar basılablleceğl gibi, bir takım yorumlara da sebebolablllr.»
Muhatabım benim iyiliğimi istediği için İlâve etti:
— Şuası gelmişken söyhyeyim, biraz. malûmat toplamanız lâzım. Bana dediler kl, son zamanlarda hale gelen portakallar arasında çürükler varmış, bunların yenmesi bir takım hastalıklara sebebolabUlrmiş. Esasen portakal. sanıldığı gibi sıhhate yarar bir meyva da değilmiş. Bunu bazı doktorlar teyldedlyor. Bir soruşturun bakalım. Bu İşte bizim müdafaa etmemiz lâzım gelen halkın sıhhati bahis mevzuudur.»
Gene gülümslyerek:
— Kim bilir belki de bu soruşturma, tyl İdare edildiği takdirde, sizin de bana böyle mükellef bir ziyafet çekmenizi mümkün kılar. Para içinde yüzmediğinizi de biliyorum. Bir kadeh içer misiniz?» dedi.
îşin ne olduğunu kâfi derecede anlamıştım. Portakallarla meşgul olmayı nefrette reddettim, üç gün sonra arkadaşlarımdan biri bütün samı mly etile:
— Haberin var mı? Portakalların zararları hakkında hatırına gelmez /'
C 'nupr.esiz bu cır.» olaylar bir takım q gazetelerin İç yüzünü bana daha iyi ■— gösteriyordu. Kuvvetlilerin daha namuslu olacakına hâlâ aı.talea inan- 0 dığmı için bu küçük gazetelerden > kurtulup daha mühim bir gazeteye eeçmey, bıkıyordum fakul buulkr.» " da ne m ' olduklarını çabucak n-dlm M—
O sıralarda Faı te beş büyük haber gazetesi vardı. x.E PETİTE P't- _Q RİSİEN, LE JOURNAL. LE MATIN, LE PETİT JOURNAL. L'ECHO DE PARİS sabahları çıkıyor, her >ün 250,000 den 1.500,000 nüshaya kadar Qj satıyorlardı. Çok geçmeden beşinin de Havas Ajansının kontrolü altında ,ı-duğıınu öğrendim. U
Büyük muharrir Honore de Balzac pek az bilinen bir yazısında Havas Ajansının daha o zaman basın istiklâlini hangi tehlikelere d?ğru sürüklediğini şöyle haber verir:
«Halk bir çok gazete olduğuna inanabilir, fakat hakikatte bir tek gazete vardır.
■Bu gazete Pariste Jcaıı - Jacques Rousseau caddesinde bir büroda eski bankacı, GAZETTE DE FRANCE'm eski sahiplerinden, abluka zamanında Napoleon tarafından verilmiş imtiyazları işleten bir müessesenln eski şeriki M. Havas tarafından idare edilmektedir. M. Havas çok hükümet görmüştür: 1$ önünde saygı İle eğilir, prensiplere pek az hayranlık duyduğunu da saklamaz: bu sayede bütün İdarelere aynı sadakatle hizmet edebilmiştir. O, şahıslar değişse bile fikrin asla değişmediğini halka verilecek istikametin hep aynı olduğunu bilir «Arkası var)
Semiha Berksoy (SOLPRANO DRAMATİK) Memleketimizin yegâne opera sanatkârı
19 NİSAN 945 PERŞEMBEDEN İTİBAREN
Her akşam klasik müzik saatinde (21.15 * 21.45 arasında)
I O ivacıtlk ’.-.l. l tzvı : ,ıı.« t---'t'-rt'-— .
,dakl borçlar miktarına temas e^e-ek mirlerinin derhal, esaslı tamirlerinin (belediyenin tramvara Man borcımun de müsait bir zamana bırakılması ödenmemesi-’! re-mî daireler arasm- uygun görüldü, itfaiye efradının te-(C'ald l&fibalUlğe atfetti ve bun ir» se- ' ** *’fc
ı bobini sordu. Belediye hesan İşleri 24U| müdürü B. Muhtar Acar bu hesnnln-300irin tasfiyesine başlandığını söyledi 340,B Nuri Da'delen tramvr" Mar-sinin *20 ı harb sonıı durumuna rimelden hazir-4*0 , ___________________ _______________
640
180
ANKARA RADYOSU
Bugünkü program
18 Dans orkestrası; 18.30 Saflık saati; 18,4$ Dans orkestrası; 19 Saat ayeıı ve haberler; 19,20 Geçmişte bugün: 19,25 Türküler ve oyun havaları; 19,45 Konuşma (Posta kutusu); 20 Müzik; 20,16 Radyo Gazetesi; 20.45 Mandolin Birliği; 21 Salon orkestrası; 31,45 Tarihî Türk müziği; 22,30 Dans müziği IP1.1: 22,45 Saat oyan ve Haberler.
Yarın sabahki program
7,30 çeşitli program (Fİ.); 7,45 Haberler; 8 Çeşitli program CPU: 8,23 Spor enatl: Vücudumuzu çalıştıralım: 12,30 Saat ayan re karışık şarkılar; 13,4© Haberleri w Salon or-kortraaı.
Nüfus basına ayda 2 kilo dağıtılacak
Ankara 16 — Zeytinyağının ayda nüfus başına İki kilo olarak dağıtılması düşünülüyor.
Cami belâsında ölü bir çocuk bulundu
Kocamust af apaşa civarında Alipa-şa camisi helalarına giden bir adam, taşlar üzerinde ölü bir yavrunun yatmakta olduğunu görerek zabıtayı haberdar etmiş, zabıta cesedi olduğu gl-bt muhafaza ederek savcılığa malûmat vermiş. Adliye doktoru B, İzzet İşcan bu ölü çocuğu muayene ederek morga kaldırılmasına lüzum göstermiştir.
Çocuğunu öldürüp, cami içine atan meçhul ana araştırılmaktadır.
kaüt ve sigorta haklarına dair muhtelit encümen mazbatası kabul edildi. Vali. Meclisin nisan toplantısına nihayet verildiğini söyllyerek Meclisin çalışmasına teşekkür etti ve oturuma nihayet verdi.
* Orman Fakültesi Talebe cemiyetinden: 12/4/945 perşembe günü naat 20 de Orman Fakültesi toplantı «a-lonıında yapılan kongrede ekseriyet temin edilemediğinden kongrenin aynı yerde 19/4'945 perşembe günü saat 17 ye tehir edildiği alâkadarlara ilân olunur.
(Atabrln) In hiç bir zararı yoktur; sıtmaya tutulmuş olan herkes bu İlâçtan korkusuzca kullanabilir. Elverir kl. lüzumu kadar ve usulünde kullanılmış olsun.
şehir TİYATROSU Dram kısmında Saat 20.30 da DÖRDÜNCÜ HANRİ Yazan: Lulcl Pırnagdello
ıııııoııl
Türkçed: Dr. Şemsettin Talip
Üniversite konferansları t Rektörlükten:
Tıp fakültesi Tedavi Kliniği profesörü Sedat Tavafın 17. IV. 1945 salı günü saat 18,10 da vereceği konferansın konusu «Mutfakta inkılâp» tır. Konferans salonu herkese açıktır. (4879) _______
İnhisarlar umum müdürlüğü tstanbulda bulunan Memurlar istihlâk kooperatifinden:
14. 4. 945 cumartesi günü aşağıdaki hususatı görüşmek üzere yapılacak olan kooperatifimiz genel kurul toplantısının tüzüğümüzün 31 İnci maddesinde yazılı çoğunluğu olamadığından 5. 6. 045 gününe rasbyan ou-m ar t esi günü saat 12 ye bırakıldığını sayın flzamızn bildirir, belli saatte Galatada Alemdar hanında İnhisarlar Umum Müdürlüğünde yapılacak toplantıya lfttfen gelmelerini rica ederiz. (4914)
İdare Heyeti
gündem:
1 — İdare heyeti raporu, BUflnço ve netice hesapları, i — Murakıp heyet! raporu,
8 — Raporlar hakkında gereken kararlar,
4 — Yeni idare heyeti ile murakıpların seçimi.
Taksim Beledive gazinosunda

V r1
«■■■■■■ Dünya edebiyatının yıkılmaz âbidesi
Sanat dâhisi MİOHAEL CÜRTİZ’in şaheseri
Türkçe
DENİZ KURDU
(The Sea Wolf)
İDA LUFİNO — EDWİG ROBÎNSON - JOHN FARFİEU»
Perşembe Akşamı (L, (Ol D
Dehşete karşı dehşet
VATANSEVER KADIN
İstilâcıların hain ruhlarına korku «alacak ve masum kurbanların intikamım alacaktır.
tşte, önümüzdeki perşembe akşamından İtibaren ve Orijinal kopyası
ŞARK



Türkçe Sözlü kopyacı
SARAY
Blnemalannda birden başlayacak emsalsiz filmin mevzuudur.
şEUtll KOMEDİ TİYATROSUNDA BU AKŞAM saat 20,30 da
ZENNE NECDET GECESİ
1945 KOMÎKLER MÜ8ABAKASI
İsmail Dümbüllü - Ahmet Güldürür - Cevdet Güldürücü - Şevki Şakrak B t N B 1 R D t R E K BATAKHANESİ Tarih! komedi 3 perde
SABRİYE TOKSES KONSERt
KANTO_DÜETO — KUARTETO, program tamamen tatbik olunacaktır
]
Bugün AR Sinemasında n Sevgilim Bir Casusmuş / MAUREEN O’IİARA ve JOHN GARFİELD
Seanslar: 2,30 — 4,30 - 8,45 — 9,15 .
Banıl e (ı
17 Nisan 1Mb
Devlet Orman İşletmesi Kozan Revir Amirliğinden
Mahal v« Batılacak mevki mal
Muh. bcdoll
Mlkdar ve cinai
Hacı Çolakçı Meşe kömürü 500kental Kentali 8 lira 300 10 gün
Mehemtll » 900 » 8 » 180 10 ■
Kozan aon depo Kazma sapı 20 > 35 • 52,60 10 >
Kızılcık çubuğu B » 50 • 30.00 10 *
* Araba akşamı 2,000 M3 200 > 30,00 10 »
> 0,500 M3 200 * 97.50 10 ■
k > 6,500 M3 200 » 97,50 10 >
, 2,000 M3 200 > 30.00 10 >
Açık arttırma
Güzelliğin Sırrı Cilde itinadır HAŞAN
Güzellik
REOSİL
Lı
kremleri
Cildirfize yeni bir taravet temin eder. Haşan depolariyle bütiln itriyat mağazalarında satılır.
• SARTÜN ÖMYA LABORATUVARI
Her nevi lahlilal, ekspertiz ve müşavere yapılır Beyoğlu İstiklâl-caddesi Lîcn mağazası karsısında Singor han
KARDOL
Her türlü sinir buhranlarına ve baygınlıklara karşı ferahlatıcı damla...
Her Eczanede bulunur.
Zayi — Askerlik muamelem yatılı nüfus cüzdanımı kaybettim. Yenisini alacağımdan eskisinin hükmü. yoktur.
339 doğumlu
Yusuf oğlu Mehmet Karslı
Zayi — Üsküdar nüfus müdürlüğünde kayıtlı bulunan nüfua hüviyet cüzdanım zayi olduğundan yenisini çıkaracağım. Eskisinin hükmü yoktur Sam! oğlu Necml Giinbay 315
KİMYANIN
İNSANLICA YARDIMI
OhSURÜK,(SROK5İTİ OERH4L tf(İPİ«
Zayi — Vakfıkebir nüfus müdürlüğünden almış olduğum nüfus cüzdanımı kaybettim. Yenisini çıkartmış olduğumdan eskisinin hükmü ollha-dıgı İlân olunur.
Vakfıkeblrll Mehmet oğlu 332 doğum. Osman Şirin
Zayi — Beyazıt nüfus memurluğundan almış olduğum v* içinde askerlik durumum yazalı nüfua tezkeremi zayi ettim, yenisini alacağımdan eskisinin hülonü yoktur.
Ömer oğlu Ali Erkılıg
f— o T S L
[güven palas!
I R&hat ve uouı |
MM İstanbul Ankara cad. 99
Zayi — Edebiyat fakültesinden aldığım 2848 No. lı şebekemi kaybettim. Yenisini alacağımdan eskisinin hükmü yoktur- Nezihe Nalbantoğlu
El P A AT
3ANKA3I
çekilen kur’a 11* a&Bğıdaö olana gö-
BîQiKTiQEN
PAMAT-ED£Q
Senede 28.800 lira ikramiye
Ziraat Bankasında Kumbaralı ve thbarsız tasarruf hesaplarında
12 Mart. 11 Haziran, 11 Eylül ve 11 Birtncüsânun keşide tarihlerinden bir ay evvelk) matlûp bakiyeleri 50 liradan az olmamakla beraber keşide tarihine kadar da matlûp bakiyeleri bu mlkdardan aşağı düşml-yenleı arasında senede 4 dera -
re İkramiye dağıtılacaktır.
4 Adet
4 »
4 •
40 >
100 ■
120 »
160 *
DİKKAT
1000 liralık
500 »
250 •
100 •
5# ■
40 »
20 •
Hesaplarındaki paralar bir sene içinde 50 liradan aşağı ddşmlven-Lert ikramiye çıktığı takdirde % 20 fazlaslle verilecektir,
İSTANBUL UMUM SİGORTA ŞİRKETİNDEN
Hissedarlar Umumi heyetinin 16/4/1945 tarihinde verdiği karara «öce hisse başına faiz ve temettü olarak 20/20 No. 11 kuponlar mukabilinde 6&ft 150 kuruş almak üzere Hissedarların 20/4/1945 tarihinden itibaren. Galatadakl OsmanlI Bankası gişelerine müracaat eylemeleri ilân olunur.
Devlet orman işletmesi Bolu revir amirliğinden:
Satılacak mal: çam kerestesi.
Mahal vc mevkii: Bolu kereste fabrikası,
Mlkjar ve cinsi: 87,804 M3 çam kerestesi.
Muhammen bedeli; 353 lira 54 kuruş,
İlk teminatı: 1011 lira 11 kuruş.
Müddeti: 15 gün/
İhale şekli: Açık arttırma,
İhale tarihi: 26. 4. 945
İhale yeri: Bolu
1 — Yukarda cinsi yazılı 87 metreküp 804 desimetrekflp çam kerestesi satılığa çıkarılmıştır
2 — Buna ait şartname Ankvada Orman Umum Müdürlüğü, İstanbul. Adapazarı. Düzce. Mudurnu, Gerede ve Bolu revir Amirliklerinde görülebilir.
3 — Taliplerin ihale gününde evrakı mtisblte ve ilk teminatları ile komisyona müracaatları. (4843)
Müddeti İhale şekil İhale tarih! İhaU yeri
21/4/945 Kozan revir cumartesi amirliğinde
çubuğu ve araba akşamı
1 _ Yukarda cins ve mlkdan yazılı 8 kalem meşe kömürü, kazma sapı, kızılcık açıt arttırmaya çikarilrfiiştr.
2 __Buna alt şartname Orman Umuuı Müdürlüğünde, Adana ve Kozan revir Amirliklerinde, Kadirli bölge
şefliği İle Ceyhan orman kâtlpllğind0 görülebilir.
3 Taliplerin İhale gününde evrakı müsblte ve İlk teminatları İle birlikte komisyona müracaatları. «4756ı,
İHALE SÜRESİM UZATILMASI
Ankara elektrik ve havagazı işletme müesseaesinden
Müessese mlz için gerekil dokuz kalem malzemenin satın alınacağı Ankara'da Ulus, İstanbul’da Cumhuriyet ve Akşam gazetelerinin 19, 21, 22, 23'Kasun'1945 tarihli nüshalarında İlân edilmişti.
Bundan üç oy İçinde teklif verme süresi olanlardan:
1 — Dördüncü kalemini teşkil eden havagazı boruları şartnamesine aşağıda yazılı İlâve yapılmış ve teklif verme süresi 17/5/1945 tarihine kadar uzatılmıştır.
BORU ŞARTNAMESİNE YAPILAN EK:
a) 13 lift 22 pozisyonlarda yazılı borulardan 50. 80 ve 380 mm. kutrunda olanların haddeden geçirilerek eksiz olarak İmal edllmlş/Clna-ten verilmesine İmkân olamazsa, 50 ve 80 mm. kuturda olanlar kaynaklı ve 380 mm. kuturda olan da üst üste kaynaklı (Lapwedvt' cinste olabilir.
b) 13 lift 22 pozisyonlarda yazılı bulunan boruların mukavemet, Inbisat haddi, "tazyik tecrübesi ve uzunlukları bakımından yukarıda yazılı esaslara göre verilmesine lmkftn olmazsa 534 - 1Ş34) ve 789 A - 1940) numaralı Ingiliz standart şartnamesine uygun evsafta olanlar da kabul edilebilir
e) 30 - 31 - 32 - 33 - 41 - 42 numaralı pozisyonlar Müessesede mevcut resme göre yapılmış olmalıdır.
3 — Yine eski ilânın 1 ve 2 nel kalemlerini teşkil eden muhtelif malzemenin de teklif verme süreler! 8'8'1945 tarihine kadar uzatılmıştır.
3 — Eski İlanlardan İki aylık Süreye bağlı olanların teklif verme süresi 30'4'1945 tarihine kadar uzatıldığı ilân olunur.
muhteviyatı
Emniyet umum müdürlüğünden:
Zabıta teşkilatı için salın alınacak 34 kalem man ya t olu telefon santralı, telefon makinesi ve telefon malzemesinin pazarlığı 20. 4. 945 cuma günü saat 11 de yapılacaktır. Tutarı (31613) lira 86 kuruş ve kati teminatı 4742 liradır.
Genel ve özel şartlarını ve vasıflarını görmek Istlyenlerln Umum Müdürlük satın alma komisyonuna başvurmaları ve İsteklilerin de kati teminat makbuzu veya banka mektubu İle 2490 sayılı kanunda yazılı belgelerle birlikte tâyin edilen gün ve saatte komisyona müracaatları. (4754)
ıııııııııııııııııtıııııiHiıınrıınııııııııııınımınnınıuııııııırııuıuııiJiıııııninııııııııııııoııııiKiıııııııııııııııııııııııııiHi'i
Devlet Demiryolları ve Limanlan İşletme I Umum idaresi İlânları
Şamandıra zinciri ve deniz çapası alınacak
Haydarpaşa Satın Alma komisyonundan:
1 — (14) on dört kilit (takriben 36000 otuz altı bin Kg.J Şamandıra 1 zincirli» (61 altı adet (takriben 21000 yirmi bir bin Kg.) deniz çapası ka-| palı zarf usullie salın alınacaktır.
2 — Muhammen bedeli (72600) yetmiş İki bin altı yü Ura olup muvakkat teminatı (4880ı dört bin sekiz yüz seksen liradır,
3 — Şartnameler komisyondan parasız olarak dağıtılmaktadır'.
4 — Eksiltme (7 Mayıs 1946) pazartesi günü saat (16) on altıda Haydarpaşa Gar binası dahilindeki Haydarpaşa Satmalına komisyonunda yapılacaktır.
Tekit mektuplarının o gün saat (15) on beşe kadar makbuz mukabilinde komisyona verilmesi ve yahut muayyen olan saatten evvel ele geçecek tarzda İadeli teahhütlü olarak posta He gönderilmesi. ..4903 ■
★
Çankırı - Zonguldak amele tarifesinin 6,3 emsale tabi olduğu bir tarife eki İle tekrarlanmıştır. Fazla bilgi İstasyonlardan İstenebilir. (4863)
DERMOJEN
Yanık. Çatlak. Egzama ve dia yaralarına fevkalâde iyi gelir Derinin tazelenmesine ve
□ I ve '
BELSOÖUKLUÖUNA Tutulmamak İçin PROTEJİN
M Kullanmalıdır m
Kesafeti 3500 Kğ. m3 olan Hereke Somaki Mermer taşı ocağı istihsalâta başlamıştır
1 — Ehven fiutla bina, yol, köprü, vj, kâr gir İnşaata çok elverişli mo-
loz taşları.
2 — Kaplama ve tezyinat İçin muhtelif renklerde her eb'ad ve kalın-
lıkta cilâlı Hereke taşı.
3 — Sütun, merdiven ve emsali masif İnşaat için her eb'adda büyük
blok halinde Hereke taşı, teslimat çok kısa zamanda yapılır.
Müracaat yeri: Oalata Voyvoda caddesi, Asalkürazlonl han 34 - 41. Telefon 40628 — Telgraf adresi: CEBENCO - İSTANBUL ■■■■■■■■■ Posta kutusu: 1278 _ İSTANBUL
Kartal belediyesinden
Kartalın Hükümet caddesi üzerinde 538 ve 530 No. lı adularda bulunan. aşağıda parsel No- larlle mesahaları ve usulü dairesinde takdir edilen kıymetleri yazılı gayri menkullerin istimlâk kanununun 1 ve 2 nel maddîleri gereğince kamulaştırılması kararlaştırılmışla bu karar kay-1 makanıllkça onaylanmış bulunduğundan gayri menkul sahiplerinden ad- | resleri ve isimleri malûm olmayanlara istimlâk keyfiyeti ile takdir edilen I bedeller baha! geçen kanunun 10 uncu maddesi hükmüne göre tebliğ makamına. kaim olmak üzere İlân olunur. «4900*
Takdir edilen
Parsel
Lira Ada NO. Sahası Cins! Sahibi
5000 538 2 90,50 Kftrglr «v Lûtfly»
319.» 3 106,50 Arsa Ahmet vereseleri
1430 4 143.00 * Etem Sıral. Melek, Hazine ve saire.
102 5 34,00 * Naiılde, Medllıa, Behlce vo saire.
292 9 73,00 Emine, Ali Rıza ve saire
102 11 34.00 * Sahibi bilinmeyen
79,5 13 26.50 • Salt. Behlce, Fatma, Firdevs ve saire.
240 13 80.00 • Sahibi bilinmeyen
240 14 60,00 > Sahibi bilinmeyen
230 İS 57.50 » Sahibi bilinmeyen
764 539 8 191,00 * Hanlfe, Firdevs, Fatma Ve saire.
3000 * 9 318,00 Arsa ve dük kön Mehmet Çağatay. Bc-hloe ve saire.
Ankara Elektrik ve Havagazı
işletme mües&esesindon:
1 — DÖRT KALEM KAUÇUKTAN MAMÜL
TransportÖr ve kasnak kayışı
SATIN ALINACAKTIR
2 — Bu malzemeye alt liste Satın Alma Servisine* parasız verilecektir.
11 İlerin 30/6/945 tarihine kadar tekliflerini Müessesemlz Umum Müdürlüğüne vermeleri »ân olunur.——i
Devlet Orman işletmeai Karaman
Revir Amirliğinden»
Satılacak mal: çam kerestesi
Mahal ve mevkii: H bölge şefliği Yün alanı zeytin son deposu
Miktar ve cinsi: 1045 adede muadil 89 M3. 78 DsM3
Muhammen bedeli: 98 Hra 6 kuruş
ilk teminatı: (655) ıha 12 kuruş
Müddeti: 15 gün
İhale şekil: Açık arttırma
İhale tarihi: 25. 4. 945 çarşanba günü
İhale yeri: Dev. Or İş. Karaman revir amirliği
1 — Yukarıda cins! ya zıh 1045 adede muadLl 89 Mî. 78 DsM3 çam kerestesi açık arttırmaya çıkarılmıştır.
2 — Buna ait şartname UM, müdür. Beyşehir. Mut, Silifke, Karaman revir amirliklerinde görülebilir.
3 — Taliplerin ihale gününde evrakı mösblte ve İlk teminattan 11e komisyona müracaatları. (4532)
DİKKAT ■■■, m................
İNŞAAT MÜTEAHHİT VE MÜHENDİSLERİNİN DİKKAT NAZ ABINA: İSTİNYE kireç ocakları M. Besim Ozgenel
Satış yferl - Beyoğlu İstiklâl caddesi No. 98 kat 1. Tel 41571
Neşet şeren
İstinyede fennî surette imal etmekte olduğum Kireç Çalı Kireci fevkinde olup emsallp? göre çok ucuz ve randımanlıdır. Gerek perakende ve gerekse toptan satışa arzedlldlğinl müşterilerin menfaatleri 1 ita,» Hân ederim ■■■■■■■■■■■■■■■■
Q CL CN
Ankara belediyesinden:
1 — On beş glin müddetle ve kapalı zart usullie bir afied eiektropomp grubu satın alınacaktır.
2 — Muhammen bedeli (30,000) Uradır.
3 — Teminatı (2,250) liradır.
4 _ Tt-minat su işleri veznesine yatırılacaktır.
5 — Bunun 27/4/945 cuma günü saat il de talibine İhalesi mukarrer bulunduğundan şartnamesini görmek İsteyenlerin her gün Encümen kalemine müracaatları ve İsteklilerin de2490 numaralı kanunun 32 nel maddesi sarahati veçhile tanzim edecekleri teklif mektuplarını İhale günü olan 27/4/945 cuma günü saat ona kadar Belediye dairesinde müteşekkil Encümene vermeleri, o4425»
reated by free versıon ol
o
Tekel İstanbul başmüdürlüğünden:
1 — 945 - 946 yılı satış tezkerelerinin yenilenmesi için 16 nisan 845 pazartesi sabahından İtibaren başlanarak 31 mayıs 945 tarihinde son verilecektir.
2 — Her satış deposuna bağlı bayilerin hangi günlerde Başmüdürlüğe müracaatları lâzım geleceği aşağıda gösterilmiştir Bu günler İçinde teskerelerini yenllemlyenlere 1 haziran 945 tarihinden itibaren mamtılât v»-rllmiyecektlr.
3 — Müracaatçılar evvelce almış olduktan satış tezkerelerini beraberlerinde getireceklerdir.
Depo mınafcast:
Sirkeci: 16 İlâ 18 nisan 945 pazartesi, sair çarşamba günleri.
Bakırköy: 19 nisan 945 perşembe günü.
Bayezlfî: 20 HA 21 nisan cuma, cumartesi günleri.
Üsküdar: 24 ilâ 25 nisan salı ve çarşamba günleri. Galata: 26 İlâ 28 nisan 945 perşembe, cuma,, cumartesi günleri. Beykoz: 30 nisan 845 pazartesi günü.
Kadıköy: 2 ilâ 3 mayıs 945 çarşamba ve perşembe günleri _ Kalyoncu: 4 İlâ 5 mayıs 945 cuma, cumartesi günleri.
Kumkapi ve Barut: 7 mayıs 945 pazartesi günü Pangaltı: 8 İlâ 10 mayıs 945 sah, çarşamba, perşembe günleri. Yenlköy: 11 ilâ 12 mayıs 945 cuma, cumartesi günleri. Adalar: 14 mayıs 945 pazartesi günü.
Erenköy: 15 mayıs 945 sah günü.
Beyoğlu: 16 ilâ 18 mayıs 945 çarşamba, perşembe, cuma günleri. Balnt: 21 İlâ 22 mayıs 045 pazartesi, sah günleri.
Aksaray: 23 ilâ 24 mayıs çarşamba, perşembe günleri. Fatih: • 25 ilâ 26 mayıs 945 cuma, cumartesi günleri. Kasımpaşa: 28 İlâ 29 mayıs 945 pazartesi, sah günleri.
Beşiktaş: 30 İlâ 31 mayıs 945 çarşamba, perşembe günleri.
(4834>
Bilecik nafıa müdürlüğünden:
1 — Eksiltmeye konulan iş: Bilecik - Vezlrhan yolunun 2 + 807 — 3 -t- 382 cl. kim. lerı arasındaki âdi kaldırım İnşaatı olup keşif bedeli 10579 liradır.
2 — Bu işin muvakkat teminat miktarı 793 lira 42 kuruştur.
3 — Eksiltme 2 mayıs 945 çl çarşamba günü saat 15 de Bilecik vilâyeti encümeni daimisinde kapalı zarf usııllle yapılacaktır.
4 — Eksiltme şartnamesi ve buna müteferrl evrak 33 kuruş bedel mu/ kabilinde Bilecik Nafia Müdürlüğünden alınabilir.
5 — İsteklilerin eksiltme tarihinden en az üç gün evvel bir İstida 11® Bilecik vilâyetine müracaatla bu gtbl kaldırım inşaatım yapabileceklerine dair ehliyet vesikasını almaları lâzımdır.
6 — Eksiltmeye Iştirâk edeceklerin 5. cl maddede yazdı vesika
944 mali yılına air Ticaret odası vesikası ve muvakkat teminatlarını havi olarak 2490 sajıU kanunun tarlfatı dairesinde hazırlayacakları kapalı zarflarım 3. cü maddede yazılı vakitten bir saat evveline kadar daimi encümen riyasetine makbuz mukabilinde vermeleri lâzımdır.
Postada vuku bulacag gecikmeler kabul edilmez. «4827>
İstanbul defterdarlığından:
Şişil Âbidel Hürriyet caddesinde Palasoğlu sokağında 224 No. da kâin Mustafa Mecd! Nizami Kollektlf şirketine alt madeni yağ ve akümülatör fabrikalarında mevcut alât ve edevat mezkûr şirketin Şişil maliye şubesine olan vergi borcundan dolayı satılığa çıkarılmıştır.
Madenî yağ fabrikasında mevcut alât ve edevat: Metropoliten markalı bir su enjektörü ile lkl buhar tulumbası ve buna muktezi şişe muslukları. bin kilo sıkletinde bir baca İle bir adet buhar kazanı ve teferruatı. Vakum tulumbası, Klein fabrikası sisteminde diğer bir Vakum tulumbası. Vakum deposu, Komperslon makinesi Transmisyon kompresör deposu, motopomplar «Slmens markalı ve A..E.G. markalı» elektrik motörü. şarö-runa markalı elektrik motörü, Sur şöför gazyağı kazanı, S adet serpantinden müteşekkil müberrld. asit deposu sevk cihazı, betonarme sarnıcı, asitli petrol deposu tasfiye cihazı, depo, presför, otomatik nötralizatör, diğer otomatik nötrallzatör, otomatik generatör, petrol sevk cihazı, petrol mürşit cihazı, m&zot, neft deposu,. Benmari kazanı. Gres yağı kazanı, madeni yağ İmaline mahsus kazan, elektrik hattı ve tesisatı, boru tertibatı, benzin buhar boruları neft boruları, benzin, boruları, petrol boruları, su boru tertibatı, 2 adet motopomp su tertibatı. Kompresör tertibatı, buhar Boru tertibatı, Vakum boru tertibatı, tulumbaları, Egzost boruları tazyikli hava boru tertibatı, ve salreden müteşekkil maden! yağlar fabrikası alât ve edevatı.
Akümülatör fabrikası alât ve edevatı:
Semaver, Donki va boru tesisatı, kauçuk. Jbonlt ve buna mümasil hamur yapmak İçin maa teferruat silindir, 17 beygir kuvvetinde Slmens marka elektrik motörü ve teferruatı. Otoklav, Pres tesisatı, daire testeresi ve teferruatı, plftnya makinesi ve tesisatı, bir grup akümülfttör şarjı İçin dinamo, elektrik motörü ve teferruatı, elektrik motörü, oksijen tüpü lâstik ve şalome teferruatı ile yağ Pres! A .E. O. markalı motör ve salreden müteşekkil Akümülatör fabrlkasile yine mahalli mezkûrda mevcut 1X1X9 eb'adında saç depo İle 7,4 beygirlik dinamo ve 150 kilo Gr. ağırlığında kurşun halitası.
Cins ve evsafı yukarıda yazılı her lkl fabrikadaki alât ve edevat tah- -sili emval kanunu hükümleri dairesinde 21. 4. 945 tarihine raslıyan cumartesi günü saat 10 da mahallinde satılacaktır. Taliplerin hazır bulu* nacak İcra memuruna müracaat eylemeler! İlân olurar. (4905)