Sahibi: Safa Kıhçlıoğln
İdare t Nuruosmanly* Noı İT
T*i adresli «YENİ SABAH»
İSTANBUL
Talafoni 207B8—25188
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
CUMA
2
EYLÜL
1949
Yeni Sabalı
12 inci Yıl, No. 3751
Sayısı : 10 Kuruş
19 Tege Kumt Şurubu
GENEL ZAFİYETTE, NBKAHAT HALLERİNDE, DERMANSIZLIK VE SINIR ZAFİYETLERİNDE KULLANILAN BİR KUVVET ŞURUBUDUR.
Yugoslav hududunda toplanan Rus kuvveti
Bu kuvvetler Yugoslavyanın maneviyatını bozmak için manevralara başlıyacakmış
Tıtonun emrinde de silâh altında 600 bin t-sker bulunduğu ve bu
mevcudun sür’atle bir milyona çıkarılabileceği bildiriliyor
Dış tehlike ve içeride Düşmanlık
Başbakan sayın Günal-tay, iki aydır tasarladığı uzunca Doğu seyaha tine çıkmış ve ilk merhale olarak Sivasa varmıştır. Bu vilâyet merkezinde, Zara ve Suşehri gibi kazalarda, seri halinde demeçlerde bulunan muhterem Başbakan —tıpkı Cumhurbaşkanı İnö-
nü gibi— hep İki nokta üzerin- ' de ısrarla durmaktadır.
1 — Dış tehlike her zamandan ziyade mevcuttur.
2 — Fikir ihtilâfları yurttaşlar arasında düşmanlık yaratma
Dış tehlikenin, şu dakikada, mevcut olduğunda zerre kadar şüphe yoktur. Esasen bu haricî tehlike yalnız Türkiye için bahis mevzuu değildir. Bütün Batılı devletler, şurada veya burada, bir taarruz vukuundan kuşku duymaktadırlar. Atlantik paktı Mars hal yardımı ve ayrıca Tru- , man'ın askeri yardımı hep bu durum dolayıslle vâki olmaktadır ve Türkiye de bu halden dolayı Amerika yardtmmdan geniş surette faydalanmaktadır.
Bu noktayı kabul etmek ve Başbakanla fikir ortağı olmak lâzımdır amma bununla parti mücadeleleri sussun, memlekette hiç muhalif bir şada duyulmasın, Saraçoğlu Şükrünün tâbiri-le —çatlak ses çıkmasın— denilmek isteniliyorsa bu düşünüş tarzı, demokratik esaslara çok uygun değildir. Tehlikeye maruz kalan İtalya ve Fransada parti boğuşmalarına ve iktidara ulaşmak İçin mücadelelere hiç son , verilmiş değildir. Bu memleketlerde fazla olarak içeride çok kuvvetli birer komünist partisi 1 vardır. ItaJyada nüfusun üçte biri takriben on iki milyon Italyan, son seçimde komünistlere rey vermiş İdi ve Mecliste çok kuvvetli bir komünist azınlığı vardır. Fransada da durum bu merkezdedir. Orada da mebusların üçte biri komünist partiye mensuptur. Bu iki memlekette de, İngiltere ve Amerikada da öyle ya, komünist partileri kanun dışı sayılmamaktadır. İç durumları bu kadar girift ve karışık olmakla beraber, dış tehlike de Şemsettin G Ünal tayın belirttiği gibi mevcut İken demokratik hür rlyetlere hiç dokunulmuyor. Fikir ve şahıs mücadeleleri sürüp gidiyor. Her parti —kanun çerçevesi İçinde— çoğunluğu sağlamak için savaşıyor.
Binaenaleyh bizde komünist parti yasak olduğundan diğer partiler, pekâlâ fikir ve şahıs münakaşasına devam edebilirler. Şahıslara bağlanmamak hususundaki tavsiye çok yerindedir. Gönül isterdi ki bu tavsiye daha ziyade Glinaltayın mensup oldu-
(Devamı 8a. a 8ü. 8 da)
bula gelen, Amiral gemisi olan kruvazör..
Dün
İngilterenin Akdeniz filosu gemileri dün sabah geldi
Oramiral Pover’in Istanbula yaptığı bu ziyarete, siyasî mahfiller büyük ehemmiyet veriyorlar
Nihat Erim bu sabah Istanbulda
Belgrad, 1 (A.A.) — United Press diplomatik muhabiri Edvar d Korry bildiriyor:
Yugoslav haber alma mahfillerinin bildirdiğine göre, Yugoslav hududu boyunca mevzi almış olan Rus kara ordusu kuvvetle-
ri çok yakında Titonun maneviyatını bozmak için bir seri aske-(Davamı 8a. 5 Sü. a do)
Başbakan Sivastan
ayrıldı
Yeni ithal rejimi hâdiseler doğurdu
Dün izdiham dolayısiyle, Ticaret Odasının camları kırıldı
Başbakan yardımcısının bu ar.i seyahatine hususî bir mana veriliyor
Ankara, 1 (Telefonla) — Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nihat Erim, Cumhurbaşkanı İnönü tarafından acele Istanbula dftvet c-dllmlş ve bu akşamki yataklı va-gonlar ekepresile Istanbula hareket etmiştir.
Bu ânl seyahat şehrimizde türlü şekillerde tefsir edilmektedir Cutn
Gtlnaltaya göre “ Devlet adamı 3o-4o sene ilerisini görebilmelidir. „
Başbakan Şemsettin Günaltay
Marşal yardım plânı yeni yıl_rakamları
Türkiye’ye 120 milyon, Yunanistan’a ise 267 milyon dolar tahsis ediliyor
Plânın, Avrupa kalkınmasında şimdiye kadar umulan neticeyi vermediği de anlaşılıyor. Raporun mühim esastan
Sergi Sarayının dışarıdan görünüşü...
Tekel idaresinin
sergiye boykotu
U. Müdür, Tekelin İstanbul sergi, sine bütçe imkânsızlığından iştirak etmediğini söylüyor
Ekim ayında Istanbulda açılacak ■ olan büyük sergiye Tekel genel müdürlüğü iştirak etmemek kararını
İstanbul belediyesilo Ticaret Oda-|
Paris: 1 (AP.) — MarBhall plânının ileri gelen iki AvrupalI idarecin, 5 milyar dolardan fazla Amerikan yardımının Avrupayı kendi kendin* yeterlik yoluna koymağa muvaffak olamadığını beyan etmişlerdir.
Gerek Avrupa ve gerek Amerikada şimdiyo kadar geniş ölçüde izbar *r dilmiş olan bu korkular, Avrupa E-konomik işbirliği Teşkilâtı Genel sekreteri Robert Marjolin ile bu teşekkül başkanı Baron Jean Charlea Snoy’un tanzim ettikleri bir raporda teyit edilmiştir. Avrupa ekonomik işbirliği Teşkilâtına dahil 19 meml* ket delegeleri dün yaptıkları gizli biz (Devamı 8a. 5 Sü. « do)
i sının müşterek teşebbüsü üzerine yeni yapılmış olan sergi sarayında 1-13 Ekimde bir millî sanayi sergisi açılacağı ve bütün Türk endüs-(Devamı Sa. 5 SÜ. 4 de)
C.H.P.ye kesilen 32 bin lira cezalı vergi
Sivas, 1 (Telefonla) — Şehrimiz de bulunan Başbakan Şemsettin GUnalUıy bu sabah Tan sinemasın da bir konuşma yaparak muhtelif iç meselelerden bahsetmiş ve seçim meselesine temas ederek halkın sandık başlarında fikri ve vicdani kanaatlerini kullanmalarını istemiş ve sözü devlet adamının mem-(Dovamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Viyana Opereti artistlerini ait vergi ödenmediği için C. H. P. İstanbul 11 teşkilâtı bu lûbiyatı organize edenler taralından müşkül vazıyette bırakıldı
Kominformla
bozuşuyormu
Yugoslavya ile Arnavutluk arasında gizli görüşmeler 8 ( yapılıyormuş J
Londra, 1 (Nafen) — Kems« ley gazetelerinin Trieste’deki ö-k\ muhabiri, Tirana şehrinde Arnavutlar ile Yugoslavlar arasında gizil görüşmeler yapıldığını ve pek yakında Arnavutluğun da kominformdan ayrılacağını söylemektedir. Bu muhabirin ilâve ettiğine göre, Fransız ve Italyan temsilcileri İki hükümet a-rasındakl müzakerelerde aracılık vazifesini görmüşlerdir.
Kominformdan atılan Yugos-lavvanın Arnavutluğa karşı tatbik etmekte olduğu İktisadî ablukanın bu küçük memleketi gaysli müşkül bir duruma soktuğu da belirtilmektedir._______________(
bulu» dufu Dördüncü Vakıf Han (Yazısı 5 İnci sayfada)
ödemiş süvarisi Bilrhan kaptan
Ödemiş Şilebi hâdisesi
At yarışlarına tekrar
C. H. P. İstanbul il idare kurulu üyesi vo Şehir Meclisi âzası eczacı Sırrı Enver Batur ilo sinemacı Ilışan İpekçi, İstanbul sergisi için »ırk, Lu na Park ve emsali eğlence tropları getirmek üzere İtolyays gitmektedir ler. Sergi komitesi namına seçilen bu heyet üzerinde isabet olup olmadığını münakaşa eden bazı tarafsız müşahitler, bu vesilo ilo aylarca evvel cereyan etmiş bir hadiseyi hatır lamakta vo bu hâdisenin, son gun-lordo tezahür eden neticesi üzerin-
do durmaktadırlar.
Bizo verilen malûmata göre, geçen kış Sim Enver Batur ipekçiler fir-
(Devamı Sa. 8 8Ü. 2 do)
Rusya, İran’a buğday veriyor
müsaade edildi
Biz, çok acele verilen bu kararı tereddüt ve endişe ile karşılayoruz
Bir müddet evvel tâtll edilen Ve-Uefendl at yarışlarına hükümetçe yeniden müsaade verilmiştir.
Dün Vilâyete gelen bir tamimde, resmi programı gereğince yarışların yapılmasında bir mahzur görül medlğl bildirilmektedir,
öğrendiğimize güre, önümüzdeki pazar gtlntl yarışlar yapılacaktır.
(Devamı Sa. 6 Sü. 6 da)
İstanbul Radyosu dün akşam yayınlara başladı
D.P. nin dünkü
Çeşmemey (1 anı toplantısı
Hatipler işçilerin durumu ve grev hakkı üzerinde durdular
Burhan kaptan, Polonya sularındaki deniz
D.P. Çcşnıemeydanı ocağı tarafından tertip edilen siyasî toplantı dün saat 19 da yapılmış, parti il idare kurulu üyeleri ve kalabalık bir dinleyici kütlesi hazır
kazasım anlatıyor
Şeker bayramında, Polonyanın Oydlnya limanında Anna mimli bir Polonya sahil gcmlsUo çarpışan ö-decnlş şilebimiz limanımıza gelmiş vo gemi süvarim Burhıın Kaplan, hâdise halikında kcndlello konuşan bir arkadajımıza şunları aoylemlş-Ur:
«— Roterdamdan Gydlnyaya gemi İçin lüzumlu kömürü almak tize
(□ovamı 8a. ö 8Ü. s do)
bulunmuştur.
Toplantı istiklâl marşı ile açılmış, ilk sözü Beyoğlu ilçe başkanı Niyazi Türkay alarak, Millet Partisine şiddetle hücum etmiştir. Eski Moskova büyük elçisi Galip Kemali Soylemezoğlu İse; işçilere komünist propagandalarına kapılmamalarını tavsiye ve memleket dahilinde hüküm süren
zümre saltanatına Demokrat
Purtinin son vereceğini ilâve etmiştir.
(Oovamı Sa. s 8ü. 3 do)
Prof. Babri Esat Siyavuşgil
Uluslararası
C-H.P. Ocak Kongreleri dün başladı
D. P. kısmî seçimlere girmiyeceğinidün resmen vilâyete bildirdi
Kısmi seçimlere Demokrat Parti, girmiyeceğini, dün Vilâyete bildirmiştir. Diğer siyasî partilerin, kararlarını bu akşama kadar Vilâyete bildirmeleri lâzım gelmektedir.
(Devamı Sa. s Sü. 7 de)
psikoloji kongresi
İstanbul Üniversitesi temsilcisi profesör Sabri Esat Siya-vuşgil bugün Avrupaya gidiyor
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi psikoloji profesörü Sub. ri Esat Sıyavuşgil bugün Ankara vapur ile ltalyaya hareket edecek.’ Ur. Profesör, kcndlsiio görüşen bir arkadaşımıza bu seyahati hakkın, da şunları söylemiştir:
— 12 Eylülde Bern'de toplanacak olan milletlerarası pslko tek. nik kongresine İstanbul Üniversitesinin temsilcisi olarak gideceğim. Orada şahsiyet ainu dair ilmi bir bulunacağım. Sonra _________________
müddetle Paris, Londra, Brüksel, Frankfurt, Milanoda Pslko . Teknik enstitülerini ve mesleğe yönelt aıo bürolarını tetkik edeceğim.
psıkoloji-tebllgde bir sene
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
İran Dışişleri Bakanının Sovyet İran müna-sebatı hakkında
___ demeci ___________
Tahran: I (AP.) — Sovyetler Biz karşılamak maksadil*, bu memleket^ 100.000 ton buğday satmağa muvafakat ettiği bugün İran Dışişleri B* kam Ali Asgar llekıııat tarafından (Devamı Sa. 8 8Ü. a (to>
Şarkta zelzele devam ediyor
Sollıuu: 1 (A.A.) «özel nıuısbi* rimizden» — 1.9.919 gecesi saat 3.51 de biri şiddetli diğeri hafif iki yer sarsıntısı olmuştur. Bazı köylerd* hafif hasar olduğu bildiriliyor. ı
Etrafımızdaki tehlükeler
Saym Başbakanımız (Zara) da Irat eylediği bir nutukla umumi ofkârı müteyakkız olmağa dâvet ederek şöyle söyledi ı «E-fier biz iç kavgalarla bu dış manzarayı görnıozsok varlığımız tehlikeye düşer. O zaman no hürriyot, ne demokrasi kalır... Varlığımızın omnl-yot altında bulunması vatandaşların yokvücut olmaları İle kaimdir.» Bunlar blzdo çok söylenmiş cümlelerdir. Bilhassa Başbakan gibi sa lâhiyotll bir zatın lisanından sâdlr olduğuna bakılırsa ayrıca da bir o-hommiyotl vardır.
Fakat benim anlamadığım bir nokta var: Meııılokotto siyasi vo içtimai bir huzursuzluk mu var?
Mcmlckotln kabul eylediği Idaro tarzı çok partili bir rojlnullr. Böylo olunca fırkaların blrbırlorl İla muâraza etmolorl. Biri İktidarı olln-do tutmak diğeri İktidarı elo almak İçin mücadele ötmeleri pok tabiidir. Varlığımızı tohlikoyo düşürmesinden korkulan «iç kavgalar» bunlar
Bu varlığın amniyot altında bu-
ULUN AY
lunmaıı için vatandaşların yekvü.l cut olması demek bütün İçtihat ve kanaat kapılarını kapayıp tek parti rejiminde olduğu gibi Iktldae partisinin emirlerine Inkiyat eylemek mldlrî
Eğer böyle Iso bunu daha açık bir lisan İle söylemek ve çok partili rejimden vazgeçmek daha doğru olsa gerektir. Fakat bu (retrog-rad) ı yapacağımıza — haklkaien memleketin siyasi ufukların endişeler tevlit edecek kara bulutlar kaplamış İse— iktidar partisinin hemen bütün partilerin iştirâklle bir (koalisyon) hUkûmetl kurması İcap eder.
Başka ınomlekotlordo dış tehlikeler karşısında böylo harokot odlllr. Yoksa hoın hürriyet, hom demokra sı derken böylo vaziyolto lenklt-ton vazgeçilmesini tavsiye eylemek seçimlerin yaklaştığı şu sırada büsbütün başka bir mana ifade edecek mahiyette görülür.
Sonra ınemloketin büyük bir kıs-
kançlıkla üstüne titrediği hürriyet
(Devamı Sa. o Sü. 8 da)
radyosu stüdyosunda san'atkârlar..
(Yazısı 5 İnci sayfada)
Sahibi: Safa Kıhçlıoğln
İdare t Nuruosmanly* Noı İT
T*i adresli «YENİ SABAH»
İSTANBUL
Talafoni 207B8—25188
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
CUMA
2
EYLÜL
1949
Yeni Sabalı
12 inci Yıl, No. 3751
Sayısı : 10 Kuruş
19 Tege Kumt Şurubu
GENEL ZAFİYETTE, NBKAHAT HALLERİNDE, DERMANSIZLIK VE SINIR ZAFİYETLERİNDE KULLANILAN BİR KUVVET ŞURUBUDUR.
Yugoslav hududunda toplanan Rus kuvveti
Bu kuvvetler Yugoslavyanın maneviyatını bozmak için manevralara başlıyacakmış
Tıtonun emrinde de silâh altında 600 bin t-sker bulunduğu ve bu
mevcudun sür’atle bir milyona çıkarılabileceği bildiriliyor
Dış tehlike ve içeride Düşmanlık
Başbakan sayın Günal-tay, iki aydır tasarladığı uzunca Doğu seyaha tine çıkmış ve ilk merhale olarak Sivasa varmıştır. Bu vilâyet merkezinde, Zara ve Suşehri gibi kazalarda, seri halinde demeçlerde bulunan muhterem Başbakan —tıpkı Cumhurbaşkanı İnö-
nü gibi— hep İki nokta üzerin- ' de ısrarla durmaktadır.
1 — Dış tehlike her zamandan ziyade mevcuttur.
2 — Fikir ihtilâfları yurttaşlar arasında düşmanlık yaratma
Dış tehlikenin, şu dakikada, mevcut olduğunda zerre kadar şüphe yoktur. Esasen bu haricî tehlike yalnız Türkiye için bahis mevzuu değildir. Bütün Batılı devletler, şurada veya burada, bir taarruz vukuundan kuşku duymaktadırlar. Atlantik paktı Mars hal yardımı ve ayrıca Tru- , man'ın askeri yardımı hep bu durum dolayıslle vâki olmaktadır ve Türkiye de bu halden dolayı Amerika yardtmmdan geniş surette faydalanmaktadır.
Bu noktayı kabul etmek ve Başbakanla fikir ortağı olmak lâzımdır amma bununla parti mücadeleleri sussun, memlekette hiç muhalif bir şada duyulmasın, Saraçoğlu Şükrünün tâbiri-le —çatlak ses çıkmasın— denilmek isteniliyorsa bu düşünüş tarzı, demokratik esaslara çok uygun değildir. Tehlikeye maruz kalan İtalya ve Fransada parti boğuşmalarına ve iktidara ulaşmak İçin mücadelelere hiç son , verilmiş değildir. Bu memleketlerde fazla olarak içeride çok kuvvetli birer komünist partisi 1 vardır. ItaJyada nüfusun üçte biri takriben on iki milyon Italyan, son seçimde komünistlere rey vermiş İdi ve Mecliste çok kuvvetli bir komünist azınlığı vardır. Fransada da durum bu merkezdedir. Orada da mebusların üçte biri komünist partiye mensuptur. Bu iki memlekette de, İngiltere ve Amerikada da öyle ya, komünist partileri kanun dışı sayılmamaktadır. İç durumları bu kadar girift ve karışık olmakla beraber, dış tehlike de Şemsettin G Ünal tayın belirttiği gibi mevcut İken demokratik hür rlyetlere hiç dokunulmuyor. Fikir ve şahıs mücadeleleri sürüp gidiyor. Her parti —kanun çerçevesi İçinde— çoğunluğu sağlamak için savaşıyor.
Binaenaleyh bizde komünist parti yasak olduğundan diğer partiler, pekâlâ fikir ve şahıs münakaşasına devam edebilirler. Şahıslara bağlanmamak hususundaki tavsiye çok yerindedir. Gönül isterdi ki bu tavsiye daha ziyade Glinaltayın mensup oldu-
(Devamı 8a. a 8ü. 8 da)
bula gelen, Amiral gemisi olan kruvazör..
Dün
İngilterenin Akdeniz filosu gemileri dün sabah geldi
Oramiral Pover’in Istanbula yaptığı bu ziyarete, siyasî mahfiller büyük ehemmiyet veriyorlar
Nihat Erim bu sabah Istanbulda
Belgrad, 1 (A.A.) — United Press diplomatik muhabiri Edvar d Korry bildiriyor:
Yugoslav haber alma mahfillerinin bildirdiğine göre, Yugoslav hududu boyunca mevzi almış olan Rus kara ordusu kuvvetle-
ri çok yakında Titonun maneviyatını bozmak için bir seri aske-(Davamı 8a. 5 Sü. a do)
Başbakan Sivastan
ayrıldı
Yeni ithal rejimi hâdiseler doğurdu
Dün izdiham dolayısiyle, Ticaret Odasının camları kırıldı
Başbakan yardımcısının bu ar.i seyahatine hususî bir mana veriliyor
Ankara, 1 (Telefonla) — Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nihat Erim, Cumhurbaşkanı İnönü tarafından acele Istanbula dftvet c-dllmlş ve bu akşamki yataklı va-gonlar ekepresile Istanbula hareket etmiştir.
Bu ânl seyahat şehrimizde türlü şekillerde tefsir edilmektedir Cutn
Gtlnaltaya göre “ Devlet adamı 3o-4o sene ilerisini görebilmelidir. „
Başbakan Şemsettin Günaltay
Marşal yardım plânı yeni yıl_rakamları
Türkiye’ye 120 milyon, Yunanistan’a ise 267 milyon dolar tahsis ediliyor
Plânın, Avrupa kalkınmasında şimdiye kadar umulan neticeyi vermediği de anlaşılıyor. Raporun mühim esastan
Sergi Sarayının dışarıdan görünüşü...
Tekel idaresinin
sergiye boykotu
U. Müdür, Tekelin İstanbul sergi, sine bütçe imkânsızlığından iştirak etmediğini söylüyor
Ekim ayında Istanbulda açılacak ■ olan büyük sergiye Tekel genel müdürlüğü iştirak etmemek kararını
İstanbul belediyesilo Ticaret Oda-|
Paris: 1 (AP.) — MarBhall plânının ileri gelen iki AvrupalI idarecin, 5 milyar dolardan fazla Amerikan yardımının Avrupayı kendi kendin* yeterlik yoluna koymağa muvaffak olamadığını beyan etmişlerdir.
Gerek Avrupa ve gerek Amerikada şimdiyo kadar geniş ölçüde izbar *r dilmiş olan bu korkular, Avrupa E-konomik işbirliği Teşkilâtı Genel sekreteri Robert Marjolin ile bu teşekkül başkanı Baron Jean Charlea Snoy’un tanzim ettikleri bir raporda teyit edilmiştir. Avrupa ekonomik işbirliği Teşkilâtına dahil 19 meml* ket delegeleri dün yaptıkları gizli biz (Devamı 8a. 5 Sü. « do)
i sının müşterek teşebbüsü üzerine yeni yapılmış olan sergi sarayında 1-13 Ekimde bir millî sanayi sergisi açılacağı ve bütün Türk endüs-(Devamı Sa. 5 SÜ. 4 de)
C.H.P.ye kesilen 32 bin lira cezalı vergi
Sivas, 1 (Telefonla) — Şehrimiz de bulunan Başbakan Şemsettin GUnalUıy bu sabah Tan sinemasın da bir konuşma yaparak muhtelif iç meselelerden bahsetmiş ve seçim meselesine temas ederek halkın sandık başlarında fikri ve vicdani kanaatlerini kullanmalarını istemiş ve sözü devlet adamının mem-(Dovamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Viyana Opereti artistlerini ait vergi ödenmediği için C. H. P. İstanbul 11 teşkilâtı bu lûbiyatı organize edenler taralından müşkül vazıyette bırakıldı
Kominformla
bozuşuyormu
Yugoslavya ile Arnavutluk arasında gizli görüşmeler 8 ( yapılıyormuş J
Londra, 1 (Nafen) — Kems« ley gazetelerinin Trieste’deki ö-k\ muhabiri, Tirana şehrinde Arnavutlar ile Yugoslavlar arasında gizil görüşmeler yapıldığını ve pek yakında Arnavutluğun da kominformdan ayrılacağını söylemektedir. Bu muhabirin ilâve ettiğine göre, Fransız ve Italyan temsilcileri İki hükümet a-rasındakl müzakerelerde aracılık vazifesini görmüşlerdir.
Kominformdan atılan Yugos-lavvanın Arnavutluğa karşı tatbik etmekte olduğu İktisadî ablukanın bu küçük memleketi gaysli müşkül bir duruma soktuğu da belirtilmektedir._______________(
bulu» dufu Dördüncü Vakıf Han (Yazısı 5 İnci sayfada)
ödemiş süvarisi Bilrhan kaptan
Ödemiş Şilebi hâdisesi
At yarışlarına tekrar
C. H. P. İstanbul il idare kurulu üyesi vo Şehir Meclisi âzası eczacı Sırrı Enver Batur ilo sinemacı Ilışan İpekçi, İstanbul sergisi için »ırk, Lu na Park ve emsali eğlence tropları getirmek üzere İtolyays gitmektedir ler. Sergi komitesi namına seçilen bu heyet üzerinde isabet olup olmadığını münakaşa eden bazı tarafsız müşahitler, bu vesilo ilo aylarca evvel cereyan etmiş bir hadiseyi hatır lamakta vo bu hâdisenin, son gun-lordo tezahür eden neticesi üzerin-
do durmaktadırlar.
Bizo verilen malûmata göre, geçen kış Sim Enver Batur ipekçiler fir-
(Devamı Sa. 8 8Ü. 2 do)
Rusya, İran’a buğday veriyor
müsaade edildi
Biz, çok acele verilen bu kararı tereddüt ve endişe ile karşılayoruz
Bir müddet evvel tâtll edilen Ve-Uefendl at yarışlarına hükümetçe yeniden müsaade verilmiştir.
Dün Vilâyete gelen bir tamimde, resmi programı gereğince yarışların yapılmasında bir mahzur görül medlğl bildirilmektedir,
öğrendiğimize güre, önümüzdeki pazar gtlntl yarışlar yapılacaktır.
(Devamı Sa. 6 Sü. 6 da)
İstanbul Radyosu dün akşam yayınlara başladı
D.P. nin dünkü
Çeşmemey (1 anı toplantısı
Hatipler işçilerin durumu ve grev hakkı üzerinde durdular
Burhan kaptan, Polonya sularındaki deniz
D.P. Çcşnıemeydanı ocağı tarafından tertip edilen siyasî toplantı dün saat 19 da yapılmış, parti il idare kurulu üyeleri ve kalabalık bir dinleyici kütlesi hazır
kazasım anlatıyor
Şeker bayramında, Polonyanın Oydlnya limanında Anna mimli bir Polonya sahil gcmlsUo çarpışan ö-decnlş şilebimiz limanımıza gelmiş vo gemi süvarim Burhıın Kaplan, hâdise halikında kcndlello konuşan bir arkadajımıza şunları aoylemlş-Ur:
«— Roterdamdan Gydlnyaya gemi İçin lüzumlu kömürü almak tize
(□ovamı 8a. ö 8Ü. s do)
bulunmuştur.
Toplantı istiklâl marşı ile açılmış, ilk sözü Beyoğlu ilçe başkanı Niyazi Türkay alarak, Millet Partisine şiddetle hücum etmiştir. Eski Moskova büyük elçisi Galip Kemali Soylemezoğlu İse; işçilere komünist propagandalarına kapılmamalarını tavsiye ve memleket dahilinde hüküm süren
zümre saltanatına Demokrat
Purtinin son vereceğini ilâve etmiştir.
(Oovamı Sa. s 8ü. 3 do)
Prof. Babri Esat Siyavuşgil
Uluslararası
C-H.P. Ocak Kongreleri dün başladı
D. P. kısmî seçimlere girmiyeceğinidün resmen vilâyete bildirdi
Kısmi seçimlere Demokrat Parti, girmiyeceğini, dün Vilâyete bildirmiştir. Diğer siyasî partilerin, kararlarını bu akşama kadar Vilâyete bildirmeleri lâzım gelmektedir.
(Devamı Sa. s Sü. 7 de)
psikoloji kongresi
İstanbul Üniversitesi temsilcisi profesör Sabri Esat Siya-vuşgil bugün Avrupaya gidiyor
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi psikoloji profesörü Sub. ri Esat Sıyavuşgil bugün Ankara vapur ile ltalyaya hareket edecek.’ Ur. Profesör, kcndlsiio görüşen bir arkadaşımıza bu seyahati hakkın, da şunları söylemiştir:
— 12 Eylülde Bern'de toplanacak olan milletlerarası pslko tek. nik kongresine İstanbul Üniversitesinin temsilcisi olarak gideceğim. Orada şahsiyet ainu dair ilmi bir bulunacağım. Sonra _________________
müddetle Paris, Londra, Brüksel, Frankfurt, Milanoda Pslko . Teknik enstitülerini ve mesleğe yönelt aıo bürolarını tetkik edeceğim.
psıkoloji-tebllgde bir sene
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
İran Dışişleri Bakanının Sovyet İran müna-sebatı hakkında
___ demeci ___________
Tahran: I (AP.) — Sovyetler Biz karşılamak maksadil*, bu memleket^ 100.000 ton buğday satmağa muvafakat ettiği bugün İran Dışişleri B* kam Ali Asgar llekıııat tarafından (Devamı Sa. 8 8Ü. a (to>
Şarkta zelzele devam ediyor
Sollıuu: 1 (A.A.) «özel nıuısbi* rimizden» — 1.9.919 gecesi saat 3.51 de biri şiddetli diğeri hafif iki yer sarsıntısı olmuştur. Bazı köylerd* hafif hasar olduğu bildiriliyor. ı
Etrafımızdaki tehlükeler
Saym Başbakanımız (Zara) da Irat eylediği bir nutukla umumi ofkârı müteyakkız olmağa dâvet ederek şöyle söyledi ı «E-fier biz iç kavgalarla bu dış manzarayı görnıozsok varlığımız tehlikeye düşer. O zaman no hürriyot, ne demokrasi kalır... Varlığımızın omnl-yot altında bulunması vatandaşların yokvücut olmaları İle kaimdir.» Bunlar blzdo çok söylenmiş cümlelerdir. Bilhassa Başbakan gibi sa lâhiyotll bir zatın lisanından sâdlr olduğuna bakılırsa ayrıca da bir o-hommiyotl vardır.
Fakat benim anlamadığım bir nokta var: Meııılokotto siyasi vo içtimai bir huzursuzluk mu var?
Mcmlckotln kabul eylediği Idaro tarzı çok partili bir rojlnullr. Böylo olunca fırkaların blrbırlorl İla muâraza etmolorl. Biri İktidarı olln-do tutmak diğeri İktidarı elo almak İçin mücadele ötmeleri pok tabiidir. Varlığımızı tohlikoyo düşürmesinden korkulan «iç kavgalar» bunlar
Bu varlığın amniyot altında bu-
ULUN AY
lunmaıı için vatandaşların yekvü.l cut olması demek bütün İçtihat ve kanaat kapılarını kapayıp tek parti rejiminde olduğu gibi Iktldae partisinin emirlerine Inkiyat eylemek mldlrî
Eğer böyle Iso bunu daha açık bir lisan İle söylemek ve çok partili rejimden vazgeçmek daha doğru olsa gerektir. Fakat bu (retrog-rad) ı yapacağımıza — haklkaien memleketin siyasi ufukların endişeler tevlit edecek kara bulutlar kaplamış İse— iktidar partisinin hemen bütün partilerin iştirâklle bir (koalisyon) hUkûmetl kurması İcap eder.
Başka ınomlekotlordo dış tehlikeler karşısında böylo harokot odlllr. Yoksa hoın hürriyet, hom demokra sı derken böylo vaziyolto lenklt-ton vazgeçilmesini tavsiye eylemek seçimlerin yaklaştığı şu sırada büsbütün başka bir mana ifade edecek mahiyette görülür.
Sonra ınemloketin büyük bir kıs-
kançlıkla üstüne titrediği hürriyet
(Devamı Sa. o Sü. 8 da)
radyosu stüdyosunda san'atkârlar..
(Yazısı 5 İnci sayfada)
Sahibi: Safa Kıhçlıoğln
İdare t Nuruosmanly* Noı İT
T*i adresli «YENİ SABAH»
İSTANBUL
Talafoni 207B8—25188
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
CUMA
2
EYLÜL
1949
Yeni Sabalı
12 inci Yıl, No. 3751
Sayısı : 10 Kuruş
19 Tege Kumt Şurubu
GENEL ZAFİYETTE, NBKAHAT HALLERİNDE, DERMANSIZLIK VE SINIR ZAFİYETLERİNDE KULLANILAN BİR KUVVET ŞURUBUDUR.
Yugoslav hududunda toplanan Rus kuvveti
Bu kuvvetler Yugoslavyanın maneviyatını bozmak için manevralara başlıyacakmış
Tıtonun emrinde de silâh altında 600 bin t-sker bulunduğu ve bu
mevcudun sür’atle bir milyona çıkarılabileceği bildiriliyor
Dış tehlike ve içeride Düşmanlık
Başbakan sayın Günal-tay, iki aydır tasarladığı uzunca Doğu seyaha tine çıkmış ve ilk merhale olarak Sivasa varmıştır. Bu vilâyet merkezinde, Zara ve Suşehri gibi kazalarda, seri halinde demeçlerde bulunan muhterem Başbakan —tıpkı Cumhurbaşkanı İnö-
nü gibi— hep İki nokta üzerin- ' de ısrarla durmaktadır.
1 — Dış tehlike her zamandan ziyade mevcuttur.
2 — Fikir ihtilâfları yurttaşlar arasında düşmanlık yaratma
Dış tehlikenin, şu dakikada, mevcut olduğunda zerre kadar şüphe yoktur. Esasen bu haricî tehlike yalnız Türkiye için bahis mevzuu değildir. Bütün Batılı devletler, şurada veya burada, bir taarruz vukuundan kuşku duymaktadırlar. Atlantik paktı Mars hal yardımı ve ayrıca Tru- , man'ın askeri yardımı hep bu durum dolayıslle vâki olmaktadır ve Türkiye de bu halden dolayı Amerika yardtmmdan geniş surette faydalanmaktadır.
Bu noktayı kabul etmek ve Başbakanla fikir ortağı olmak lâzımdır amma bununla parti mücadeleleri sussun, memlekette hiç muhalif bir şada duyulmasın, Saraçoğlu Şükrünün tâbiri-le —çatlak ses çıkmasın— denilmek isteniliyorsa bu düşünüş tarzı, demokratik esaslara çok uygun değildir. Tehlikeye maruz kalan İtalya ve Fransada parti boğuşmalarına ve iktidara ulaşmak İçin mücadelelere hiç son , verilmiş değildir. Bu memleketlerde fazla olarak içeride çok kuvvetli birer komünist partisi 1 vardır. ItaJyada nüfusun üçte biri takriben on iki milyon Italyan, son seçimde komünistlere rey vermiş İdi ve Mecliste çok kuvvetli bir komünist azınlığı vardır. Fransada da durum bu merkezdedir. Orada da mebusların üçte biri komünist partiye mensuptur. Bu iki memlekette de, İngiltere ve Amerikada da öyle ya, komünist partileri kanun dışı sayılmamaktadır. İç durumları bu kadar girift ve karışık olmakla beraber, dış tehlike de Şemsettin G Ünal tayın belirttiği gibi mevcut İken demokratik hür rlyetlere hiç dokunulmuyor. Fikir ve şahıs mücadeleleri sürüp gidiyor. Her parti —kanun çerçevesi İçinde— çoğunluğu sağlamak için savaşıyor.
Binaenaleyh bizde komünist parti yasak olduğundan diğer partiler, pekâlâ fikir ve şahıs münakaşasına devam edebilirler. Şahıslara bağlanmamak hususundaki tavsiye çok yerindedir. Gönül isterdi ki bu tavsiye daha ziyade Glinaltayın mensup oldu-
(Devamı 8a. a 8ü. 8 da)
bula gelen, Amiral gemisi olan kruvazör..
Dün
İngilterenin Akdeniz filosu gemileri dün sabah geldi
Oramiral Pover’in Istanbula yaptığı bu ziyarete, siyasî mahfiller büyük ehemmiyet veriyorlar
Nihat Erim bu sabah Istanbulda
Belgrad, 1 (A.A.) — United Press diplomatik muhabiri Edvar d Korry bildiriyor:
Yugoslav haber alma mahfillerinin bildirdiğine göre, Yugoslav hududu boyunca mevzi almış olan Rus kara ordusu kuvvetle-
ri çok yakında Titonun maneviyatını bozmak için bir seri aske-(Davamı 8a. 5 Sü. a do)
Başbakan Sivastan
ayrıldı
Yeni ithal rejimi hâdiseler doğurdu
Dün izdiham dolayısiyle, Ticaret Odasının camları kırıldı
Başbakan yardımcısının bu ar.i seyahatine hususî bir mana veriliyor
Ankara, 1 (Telefonla) — Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nihat Erim, Cumhurbaşkanı İnönü tarafından acele Istanbula dftvet c-dllmlş ve bu akşamki yataklı va-gonlar ekepresile Istanbula hareket etmiştir.
Bu ânl seyahat şehrimizde türlü şekillerde tefsir edilmektedir Cutn
Gtlnaltaya göre “ Devlet adamı 3o-4o sene ilerisini görebilmelidir. „
Başbakan Şemsettin Günaltay
Marşal yardım plânı yeni yıl_rakamları
Türkiye’ye 120 milyon, Yunanistan’a ise 267 milyon dolar tahsis ediliyor
Plânın, Avrupa kalkınmasında şimdiye kadar umulan neticeyi vermediği de anlaşılıyor. Raporun mühim esastan
Sergi Sarayının dışarıdan görünüşü...
Tekel idaresinin
sergiye boykotu
U. Müdür, Tekelin İstanbul sergi, sine bütçe imkânsızlığından iştirak etmediğini söylüyor
Ekim ayında Istanbulda açılacak ■ olan büyük sergiye Tekel genel müdürlüğü iştirak etmemek kararını
İstanbul belediyesilo Ticaret Oda-|
Paris: 1 (AP.) — MarBhall plânının ileri gelen iki AvrupalI idarecin, 5 milyar dolardan fazla Amerikan yardımının Avrupayı kendi kendin* yeterlik yoluna koymağa muvaffak olamadığını beyan etmişlerdir.
Gerek Avrupa ve gerek Amerikada şimdiyo kadar geniş ölçüde izbar *r dilmiş olan bu korkular, Avrupa E-konomik işbirliği Teşkilâtı Genel sekreteri Robert Marjolin ile bu teşekkül başkanı Baron Jean Charlea Snoy’un tanzim ettikleri bir raporda teyit edilmiştir. Avrupa ekonomik işbirliği Teşkilâtına dahil 19 meml* ket delegeleri dün yaptıkları gizli biz (Devamı 8a. 5 Sü. « do)
i sının müşterek teşebbüsü üzerine yeni yapılmış olan sergi sarayında 1-13 Ekimde bir millî sanayi sergisi açılacağı ve bütün Türk endüs-(Devamı Sa. 5 SÜ. 4 de)
C.H.P.ye kesilen 32 bin lira cezalı vergi
Sivas, 1 (Telefonla) — Şehrimiz de bulunan Başbakan Şemsettin GUnalUıy bu sabah Tan sinemasın da bir konuşma yaparak muhtelif iç meselelerden bahsetmiş ve seçim meselesine temas ederek halkın sandık başlarında fikri ve vicdani kanaatlerini kullanmalarını istemiş ve sözü devlet adamının mem-(Dovamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Viyana Opereti artistlerini ait vergi ödenmediği için C. H. P. İstanbul 11 teşkilâtı bu lûbiyatı organize edenler taralından müşkül vazıyette bırakıldı
Kominformla
bozuşuyormu
Yugoslavya ile Arnavutluk arasında gizli görüşmeler 8 ( yapılıyormuş J
Londra, 1 (Nafen) — Kems« ley gazetelerinin Trieste’deki ö-k\ muhabiri, Tirana şehrinde Arnavutlar ile Yugoslavlar arasında gizil görüşmeler yapıldığını ve pek yakında Arnavutluğun da kominformdan ayrılacağını söylemektedir. Bu muhabirin ilâve ettiğine göre, Fransız ve Italyan temsilcileri İki hükümet a-rasındakl müzakerelerde aracılık vazifesini görmüşlerdir.
Kominformdan atılan Yugos-lavvanın Arnavutluğa karşı tatbik etmekte olduğu İktisadî ablukanın bu küçük memleketi gaysli müşkül bir duruma soktuğu da belirtilmektedir._______________(
bulu» dufu Dördüncü Vakıf Han (Yazısı 5 İnci sayfada)
ödemiş süvarisi Bilrhan kaptan
Ödemiş Şilebi hâdisesi
At yarışlarına tekrar
C. H. P. İstanbul il idare kurulu üyesi vo Şehir Meclisi âzası eczacı Sırrı Enver Batur ilo sinemacı Ilışan İpekçi, İstanbul sergisi için »ırk, Lu na Park ve emsali eğlence tropları getirmek üzere İtolyays gitmektedir ler. Sergi komitesi namına seçilen bu heyet üzerinde isabet olup olmadığını münakaşa eden bazı tarafsız müşahitler, bu vesilo ilo aylarca evvel cereyan etmiş bir hadiseyi hatır lamakta vo bu hâdisenin, son gun-lordo tezahür eden neticesi üzerin-
do durmaktadırlar.
Bizo verilen malûmata göre, geçen kış Sim Enver Batur ipekçiler fir-
(Devamı Sa. 8 8Ü. 2 do)
Rusya, İran’a buğday veriyor
müsaade edildi
Biz, çok acele verilen bu kararı tereddüt ve endişe ile karşılayoruz
Bir müddet evvel tâtll edilen Ve-Uefendl at yarışlarına hükümetçe yeniden müsaade verilmiştir.
Dün Vilâyete gelen bir tamimde, resmi programı gereğince yarışların yapılmasında bir mahzur görül medlğl bildirilmektedir,
öğrendiğimize güre, önümüzdeki pazar gtlntl yarışlar yapılacaktır.
(Devamı Sa. 6 Sü. 6 da)
İstanbul Radyosu dün akşam yayınlara başladı
D.P. nin dünkü
Çeşmemey (1 anı toplantısı
Hatipler işçilerin durumu ve grev hakkı üzerinde durdular
Burhan kaptan, Polonya sularındaki deniz
D.P. Çcşnıemeydanı ocağı tarafından tertip edilen siyasî toplantı dün saat 19 da yapılmış, parti il idare kurulu üyeleri ve kalabalık bir dinleyici kütlesi hazır
kazasım anlatıyor
Şeker bayramında, Polonyanın Oydlnya limanında Anna mimli bir Polonya sahil gcmlsUo çarpışan ö-decnlş şilebimiz limanımıza gelmiş vo gemi süvarim Burhıın Kaplan, hâdise halikında kcndlello konuşan bir arkadajımıza şunları aoylemlş-Ur:
«— Roterdamdan Gydlnyaya gemi İçin lüzumlu kömürü almak tize
(□ovamı 8a. ö 8Ü. s do)
bulunmuştur.
Toplantı istiklâl marşı ile açılmış, ilk sözü Beyoğlu ilçe başkanı Niyazi Türkay alarak, Millet Partisine şiddetle hücum etmiştir. Eski Moskova büyük elçisi Galip Kemali Soylemezoğlu İse; işçilere komünist propagandalarına kapılmamalarını tavsiye ve memleket dahilinde hüküm süren
zümre saltanatına Demokrat
Purtinin son vereceğini ilâve etmiştir.
(Oovamı Sa. s 8ü. 3 do)
Prof. Babri Esat Siyavuşgil
Uluslararası
C-H.P. Ocak Kongreleri dün başladı
D. P. kısmî seçimlere girmiyeceğinidün resmen vilâyete bildirdi
Kısmi seçimlere Demokrat Parti, girmiyeceğini, dün Vilâyete bildirmiştir. Diğer siyasî partilerin, kararlarını bu akşama kadar Vilâyete bildirmeleri lâzım gelmektedir.
(Devamı Sa. s Sü. 7 de)
psikoloji kongresi
İstanbul Üniversitesi temsilcisi profesör Sabri Esat Siya-vuşgil bugün Avrupaya gidiyor
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi psikoloji profesörü Sub. ri Esat Sıyavuşgil bugün Ankara vapur ile ltalyaya hareket edecek.’ Ur. Profesör, kcndlsiio görüşen bir arkadaşımıza bu seyahati hakkın, da şunları söylemiştir:
— 12 Eylülde Bern'de toplanacak olan milletlerarası pslko tek. nik kongresine İstanbul Üniversitesinin temsilcisi olarak gideceğim. Orada şahsiyet ainu dair ilmi bir bulunacağım. Sonra _________________
müddetle Paris, Londra, Brüksel, Frankfurt, Milanoda Pslko . Teknik enstitülerini ve mesleğe yönelt aıo bürolarını tetkik edeceğim.
psıkoloji-tebllgde bir sene
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
İran Dışişleri Bakanının Sovyet İran müna-sebatı hakkında
___ demeci ___________
Tahran: I (AP.) — Sovyetler Biz karşılamak maksadil*, bu memleket^ 100.000 ton buğday satmağa muvafakat ettiği bugün İran Dışişleri B* kam Ali Asgar llekıııat tarafından (Devamı Sa. 8 8Ü. a (to>
Şarkta zelzele devam ediyor
Sollıuu: 1 (A.A.) «özel nıuısbi* rimizden» — 1.9.919 gecesi saat 3.51 de biri şiddetli diğeri hafif iki yer sarsıntısı olmuştur. Bazı köylerd* hafif hasar olduğu bildiriliyor. ı
Etrafımızdaki tehlükeler
Saym Başbakanımız (Zara) da Irat eylediği bir nutukla umumi ofkârı müteyakkız olmağa dâvet ederek şöyle söyledi ı «E-fier biz iç kavgalarla bu dış manzarayı görnıozsok varlığımız tehlikeye düşer. O zaman no hürriyot, ne demokrasi kalır... Varlığımızın omnl-yot altında bulunması vatandaşların yokvücut olmaları İle kaimdir.» Bunlar blzdo çok söylenmiş cümlelerdir. Bilhassa Başbakan gibi sa lâhiyotll bir zatın lisanından sâdlr olduğuna bakılırsa ayrıca da bir o-hommiyotl vardır.
Fakat benim anlamadığım bir nokta var: Meııılokotto siyasi vo içtimai bir huzursuzluk mu var?
Mcmlckotln kabul eylediği Idaro tarzı çok partili bir rojlnullr. Böylo olunca fırkaların blrbırlorl İla muâraza etmolorl. Biri İktidarı olln-do tutmak diğeri İktidarı elo almak İçin mücadele ötmeleri pok tabiidir. Varlığımızı tohlikoyo düşürmesinden korkulan «iç kavgalar» bunlar
Bu varlığın amniyot altında bu-
ULUN AY
lunmaıı için vatandaşların yekvü.l cut olması demek bütün İçtihat ve kanaat kapılarını kapayıp tek parti rejiminde olduğu gibi Iktldae partisinin emirlerine Inkiyat eylemek mldlrî
Eğer böyle Iso bunu daha açık bir lisan İle söylemek ve çok partili rejimden vazgeçmek daha doğru olsa gerektir. Fakat bu (retrog-rad) ı yapacağımıza — haklkaien memleketin siyasi ufukların endişeler tevlit edecek kara bulutlar kaplamış İse— iktidar partisinin hemen bütün partilerin iştirâklle bir (koalisyon) hUkûmetl kurması İcap eder.
Başka ınomlekotlordo dış tehlikeler karşısında böylo harokot odlllr. Yoksa hoın hürriyet, hom demokra sı derken böylo vaziyolto lenklt-ton vazgeçilmesini tavsiye eylemek seçimlerin yaklaştığı şu sırada büsbütün başka bir mana ifade edecek mahiyette görülür.
Sonra ınemloketin büyük bir kıs-
kançlıkla üstüne titrediği hürriyet
(Devamı Sa. o Sü. 8 da)
radyosu stüdyosunda san'atkârlar..
(Yazısı 5 İnci sayfada)
Sahibi: Safa Kıhçlıoğln
İdare t Nuruosmanly* Noı İT
T*i adresli «YENİ SABAH»
İSTANBUL
Talafoni 207B8—25188
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
CUMA
2
EYLÜL
1949
Yeni Sabalı
12 inci Yıl, No. 3751
Sayısı : 10 Kuruş
19 Tege Kumt Şurubu
GENEL ZAFİYETTE, NBKAHAT HALLERİNDE, DERMANSIZLIK VE SINIR ZAFİYETLERİNDE KULLANILAN BİR KUVVET ŞURUBUDUR.
Yugoslav hududunda toplanan Rus kuvveti
Bu kuvvetler Yugoslavyanın maneviyatını bozmak için manevralara başlıyacakmış
Tıtonun emrinde de silâh altında 600 bin t-sker bulunduğu ve bu
mevcudun sür’atle bir milyona çıkarılabileceği bildiriliyor
Dış tehlike ve içeride Düşmanlık
Başbakan sayın Günal-tay, iki aydır tasarladığı uzunca Doğu seyaha tine çıkmış ve ilk merhale olarak Sivasa varmıştır. Bu vilâyet merkezinde, Zara ve Suşehri gibi kazalarda, seri halinde demeçlerde bulunan muhterem Başbakan —tıpkı Cumhurbaşkanı İnö-
nü gibi— hep İki nokta üzerin- ' de ısrarla durmaktadır.
1 — Dış tehlike her zamandan ziyade mevcuttur.
2 — Fikir ihtilâfları yurttaşlar arasında düşmanlık yaratma
Dış tehlikenin, şu dakikada, mevcut olduğunda zerre kadar şüphe yoktur. Esasen bu haricî tehlike yalnız Türkiye için bahis mevzuu değildir. Bütün Batılı devletler, şurada veya burada, bir taarruz vukuundan kuşku duymaktadırlar. Atlantik paktı Mars hal yardımı ve ayrıca Tru- , man'ın askeri yardımı hep bu durum dolayıslle vâki olmaktadır ve Türkiye de bu halden dolayı Amerika yardtmmdan geniş surette faydalanmaktadır.
Bu noktayı kabul etmek ve Başbakanla fikir ortağı olmak lâzımdır amma bununla parti mücadeleleri sussun, memlekette hiç muhalif bir şada duyulmasın, Saraçoğlu Şükrünün tâbiri-le —çatlak ses çıkmasın— denilmek isteniliyorsa bu düşünüş tarzı, demokratik esaslara çok uygun değildir. Tehlikeye maruz kalan İtalya ve Fransada parti boğuşmalarına ve iktidara ulaşmak İçin mücadelelere hiç son , verilmiş değildir. Bu memleketlerde fazla olarak içeride çok kuvvetli birer komünist partisi 1 vardır. ItaJyada nüfusun üçte biri takriben on iki milyon Italyan, son seçimde komünistlere rey vermiş İdi ve Mecliste çok kuvvetli bir komünist azınlığı vardır. Fransada da durum bu merkezdedir. Orada da mebusların üçte biri komünist partiye mensuptur. Bu iki memlekette de, İngiltere ve Amerikada da öyle ya, komünist partileri kanun dışı sayılmamaktadır. İç durumları bu kadar girift ve karışık olmakla beraber, dış tehlike de Şemsettin G Ünal tayın belirttiği gibi mevcut İken demokratik hür rlyetlere hiç dokunulmuyor. Fikir ve şahıs mücadeleleri sürüp gidiyor. Her parti —kanun çerçevesi İçinde— çoğunluğu sağlamak için savaşıyor.
Binaenaleyh bizde komünist parti yasak olduğundan diğer partiler, pekâlâ fikir ve şahıs münakaşasına devam edebilirler. Şahıslara bağlanmamak hususundaki tavsiye çok yerindedir. Gönül isterdi ki bu tavsiye daha ziyade Glinaltayın mensup oldu-
(Devamı 8a. a 8ü. 8 da)
bula gelen, Amiral gemisi olan kruvazör..
Dün
İngilterenin Akdeniz filosu gemileri dün sabah geldi
Oramiral Pover’in Istanbula yaptığı bu ziyarete, siyasî mahfiller büyük ehemmiyet veriyorlar
Nihat Erim bu sabah Istanbulda
Belgrad, 1 (A.A.) — United Press diplomatik muhabiri Edvar d Korry bildiriyor:
Yugoslav haber alma mahfillerinin bildirdiğine göre, Yugoslav hududu boyunca mevzi almış olan Rus kara ordusu kuvvetle-
ri çok yakında Titonun maneviyatını bozmak için bir seri aske-(Davamı 8a. 5 Sü. a do)
Başbakan Sivastan
ayrıldı
Yeni ithal rejimi hâdiseler doğurdu
Dün izdiham dolayısiyle, Ticaret Odasının camları kırıldı
Başbakan yardımcısının bu ar.i seyahatine hususî bir mana veriliyor
Ankara, 1 (Telefonla) — Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nihat Erim, Cumhurbaşkanı İnönü tarafından acele Istanbula dftvet c-dllmlş ve bu akşamki yataklı va-gonlar ekepresile Istanbula hareket etmiştir.
Bu ânl seyahat şehrimizde türlü şekillerde tefsir edilmektedir Cutn
Gtlnaltaya göre “ Devlet adamı 3o-4o sene ilerisini görebilmelidir. „
Başbakan Şemsettin Günaltay
Marşal yardım plânı yeni yıl_rakamları
Türkiye’ye 120 milyon, Yunanistan’a ise 267 milyon dolar tahsis ediliyor
Plânın, Avrupa kalkınmasında şimdiye kadar umulan neticeyi vermediği de anlaşılıyor. Raporun mühim esastan
Sergi Sarayının dışarıdan görünüşü...
Tekel idaresinin
sergiye boykotu
U. Müdür, Tekelin İstanbul sergi, sine bütçe imkânsızlığından iştirak etmediğini söylüyor
Ekim ayında Istanbulda açılacak ■ olan büyük sergiye Tekel genel müdürlüğü iştirak etmemek kararını
İstanbul belediyesilo Ticaret Oda-|
Paris: 1 (AP.) — MarBhall plânının ileri gelen iki AvrupalI idarecin, 5 milyar dolardan fazla Amerikan yardımının Avrupayı kendi kendin* yeterlik yoluna koymağa muvaffak olamadığını beyan etmişlerdir.
Gerek Avrupa ve gerek Amerikada şimdiyo kadar geniş ölçüde izbar *r dilmiş olan bu korkular, Avrupa E-konomik işbirliği Teşkilâtı Genel sekreteri Robert Marjolin ile bu teşekkül başkanı Baron Jean Charlea Snoy’un tanzim ettikleri bir raporda teyit edilmiştir. Avrupa ekonomik işbirliği Teşkilâtına dahil 19 meml* ket delegeleri dün yaptıkları gizli biz (Devamı 8a. 5 Sü. « do)
i sının müşterek teşebbüsü üzerine yeni yapılmış olan sergi sarayında 1-13 Ekimde bir millî sanayi sergisi açılacağı ve bütün Türk endüs-(Devamı Sa. 5 SÜ. 4 de)
C.H.P.ye kesilen 32 bin lira cezalı vergi
Sivas, 1 (Telefonla) — Şehrimiz de bulunan Başbakan Şemsettin GUnalUıy bu sabah Tan sinemasın da bir konuşma yaparak muhtelif iç meselelerden bahsetmiş ve seçim meselesine temas ederek halkın sandık başlarında fikri ve vicdani kanaatlerini kullanmalarını istemiş ve sözü devlet adamının mem-(Dovamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Viyana Opereti artistlerini ait vergi ödenmediği için C. H. P. İstanbul 11 teşkilâtı bu lûbiyatı organize edenler taralından müşkül vazıyette bırakıldı
Kominformla
bozuşuyormu
Yugoslavya ile Arnavutluk arasında gizli görüşmeler 8 ( yapılıyormuş J
Londra, 1 (Nafen) — Kems« ley gazetelerinin Trieste’deki ö-k\ muhabiri, Tirana şehrinde Arnavutlar ile Yugoslavlar arasında gizil görüşmeler yapıldığını ve pek yakında Arnavutluğun da kominformdan ayrılacağını söylemektedir. Bu muhabirin ilâve ettiğine göre, Fransız ve Italyan temsilcileri İki hükümet a-rasındakl müzakerelerde aracılık vazifesini görmüşlerdir.
Kominformdan atılan Yugos-lavvanın Arnavutluğa karşı tatbik etmekte olduğu İktisadî ablukanın bu küçük memleketi gaysli müşkül bir duruma soktuğu da belirtilmektedir._______________(
bulu» dufu Dördüncü Vakıf Han (Yazısı 5 İnci sayfada)
ödemiş süvarisi Bilrhan kaptan
Ödemiş Şilebi hâdisesi
At yarışlarına tekrar
C. H. P. İstanbul il idare kurulu üyesi vo Şehir Meclisi âzası eczacı Sırrı Enver Batur ilo sinemacı Ilışan İpekçi, İstanbul sergisi için »ırk, Lu na Park ve emsali eğlence tropları getirmek üzere İtolyays gitmektedir ler. Sergi komitesi namına seçilen bu heyet üzerinde isabet olup olmadığını münakaşa eden bazı tarafsız müşahitler, bu vesilo ilo aylarca evvel cereyan etmiş bir hadiseyi hatır lamakta vo bu hâdisenin, son gun-lordo tezahür eden neticesi üzerin-
do durmaktadırlar.
Bizo verilen malûmata göre, geçen kış Sim Enver Batur ipekçiler fir-
(Devamı Sa. 8 8Ü. 2 do)
Rusya, İran’a buğday veriyor
müsaade edildi
Biz, çok acele verilen bu kararı tereddüt ve endişe ile karşılayoruz
Bir müddet evvel tâtll edilen Ve-Uefendl at yarışlarına hükümetçe yeniden müsaade verilmiştir.
Dün Vilâyete gelen bir tamimde, resmi programı gereğince yarışların yapılmasında bir mahzur görül medlğl bildirilmektedir,
öğrendiğimize güre, önümüzdeki pazar gtlntl yarışlar yapılacaktır.
(Devamı Sa. 6 Sü. 6 da)
İstanbul Radyosu dün akşam yayınlara başladı
D.P. nin dünkü
Çeşmemey (1 anı toplantısı
Hatipler işçilerin durumu ve grev hakkı üzerinde durdular
Burhan kaptan, Polonya sularındaki deniz
D.P. Çcşnıemeydanı ocağı tarafından tertip edilen siyasî toplantı dün saat 19 da yapılmış, parti il idare kurulu üyeleri ve kalabalık bir dinleyici kütlesi hazır
kazasım anlatıyor
Şeker bayramında, Polonyanın Oydlnya limanında Anna mimli bir Polonya sahil gcmlsUo çarpışan ö-decnlş şilebimiz limanımıza gelmiş vo gemi süvarim Burhıın Kaplan, hâdise halikında kcndlello konuşan bir arkadajımıza şunları aoylemlş-Ur:
«— Roterdamdan Gydlnyaya gemi İçin lüzumlu kömürü almak tize
(□ovamı 8a. ö 8Ü. s do)
bulunmuştur.
Toplantı istiklâl marşı ile açılmış, ilk sözü Beyoğlu ilçe başkanı Niyazi Türkay alarak, Millet Partisine şiddetle hücum etmiştir. Eski Moskova büyük elçisi Galip Kemali Soylemezoğlu İse; işçilere komünist propagandalarına kapılmamalarını tavsiye ve memleket dahilinde hüküm süren
zümre saltanatına Demokrat
Purtinin son vereceğini ilâve etmiştir.
(Oovamı Sa. s 8ü. 3 do)
Prof. Babri Esat Siyavuşgil
Uluslararası
C-H.P. Ocak Kongreleri dün başladı
D. P. kısmî seçimlere girmiyeceğinidün resmen vilâyete bildirdi
Kısmi seçimlere Demokrat Parti, girmiyeceğini, dün Vilâyete bildirmiştir. Diğer siyasî partilerin, kararlarını bu akşama kadar Vilâyete bildirmeleri lâzım gelmektedir.
(Devamı Sa. s Sü. 7 de)
psikoloji kongresi
İstanbul Üniversitesi temsilcisi profesör Sabri Esat Siya-vuşgil bugün Avrupaya gidiyor
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi psikoloji profesörü Sub. ri Esat Sıyavuşgil bugün Ankara vapur ile ltalyaya hareket edecek.’ Ur. Profesör, kcndlsiio görüşen bir arkadaşımıza bu seyahati hakkın, da şunları söylemiştir:
— 12 Eylülde Bern'de toplanacak olan milletlerarası pslko tek. nik kongresine İstanbul Üniversitesinin temsilcisi olarak gideceğim. Orada şahsiyet ainu dair ilmi bir bulunacağım. Sonra _________________
müddetle Paris, Londra, Brüksel, Frankfurt, Milanoda Pslko . Teknik enstitülerini ve mesleğe yönelt aıo bürolarını tetkik edeceğim.
psıkoloji-tebllgde bir sene
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
İran Dışişleri Bakanının Sovyet İran müna-sebatı hakkında
___ demeci ___________
Tahran: I (AP.) — Sovyetler Biz karşılamak maksadil*, bu memleket^ 100.000 ton buğday satmağa muvafakat ettiği bugün İran Dışişleri B* kam Ali Asgar llekıııat tarafından (Devamı Sa. 8 8Ü. a (to>
Şarkta zelzele devam ediyor
Sollıuu: 1 (A.A.) «özel nıuısbi* rimizden» — 1.9.919 gecesi saat 3.51 de biri şiddetli diğeri hafif iki yer sarsıntısı olmuştur. Bazı köylerd* hafif hasar olduğu bildiriliyor. ı
Etrafımızdaki tehlükeler
Saym Başbakanımız (Zara) da Irat eylediği bir nutukla umumi ofkârı müteyakkız olmağa dâvet ederek şöyle söyledi ı «E-fier biz iç kavgalarla bu dış manzarayı görnıozsok varlığımız tehlikeye düşer. O zaman no hürriyot, ne demokrasi kalır... Varlığımızın omnl-yot altında bulunması vatandaşların yokvücut olmaları İle kaimdir.» Bunlar blzdo çok söylenmiş cümlelerdir. Bilhassa Başbakan gibi sa lâhiyotll bir zatın lisanından sâdlr olduğuna bakılırsa ayrıca da bir o-hommiyotl vardır.
Fakat benim anlamadığım bir nokta var: Meııılokotto siyasi vo içtimai bir huzursuzluk mu var?
Mcmlckotln kabul eylediği Idaro tarzı çok partili bir rojlnullr. Böylo olunca fırkaların blrbırlorl İla muâraza etmolorl. Biri İktidarı olln-do tutmak diğeri İktidarı elo almak İçin mücadele ötmeleri pok tabiidir. Varlığımızı tohlikoyo düşürmesinden korkulan «iç kavgalar» bunlar
Bu varlığın amniyot altında bu-
ULUN AY
lunmaıı için vatandaşların yekvü.l cut olması demek bütün İçtihat ve kanaat kapılarını kapayıp tek parti rejiminde olduğu gibi Iktldae partisinin emirlerine Inkiyat eylemek mldlrî
Eğer böyle Iso bunu daha açık bir lisan İle söylemek ve çok partili rejimden vazgeçmek daha doğru olsa gerektir. Fakat bu (retrog-rad) ı yapacağımıza — haklkaien memleketin siyasi ufukların endişeler tevlit edecek kara bulutlar kaplamış İse— iktidar partisinin hemen bütün partilerin iştirâklle bir (koalisyon) hUkûmetl kurması İcap eder.
Başka ınomlekotlordo dış tehlikeler karşısında böylo harokot odlllr. Yoksa hoın hürriyet, hom demokra sı derken böylo vaziyolto lenklt-ton vazgeçilmesini tavsiye eylemek seçimlerin yaklaştığı şu sırada büsbütün başka bir mana ifade edecek mahiyette görülür.
Sonra ınemloketin büyük bir kıs-
kançlıkla üstüne titrediği hürriyet
(Devamı Sa. o Sü. 8 da)
radyosu stüdyosunda san'atkârlar..
(Yazısı 5 İnci sayfada)
Sahibi: Safa Kıhçlıoğln
İdare t Nuruosmanly* Noı İT
T*i adresli «YENİ SABAH»
İSTANBUL
Talafoni 207B8—25188
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
CUMA
2
EYLÜL
1949
Yeni Sabalı
12 inci Yıl, No. 3751
Sayısı : 10 Kuruş
19 Tege Kumt Şurubu
GENEL ZAFİYETTE, NBKAHAT HALLERİNDE, DERMANSIZLIK VE SINIR ZAFİYETLERİNDE KULLANILAN BİR KUVVET ŞURUBUDUR.
Yugoslav hududunda toplanan Rus kuvveti
Bu kuvvetler Yugoslavyanın maneviyatını bozmak için manevralara başlıyacakmış
Tıtonun emrinde de silâh altında 600 bin t-sker bulunduğu ve bu
mevcudun sür’atle bir milyona çıkarılabileceği bildiriliyor
Dış tehlike ve içeride Düşmanlık
Başbakan sayın Günal-tay, iki aydır tasarladığı uzunca Doğu seyaha tine çıkmış ve ilk merhale olarak Sivasa varmıştır. Bu vilâyet merkezinde, Zara ve Suşehri gibi kazalarda, seri halinde demeçlerde bulunan muhterem Başbakan —tıpkı Cumhurbaşkanı İnö-
nü gibi— hep İki nokta üzerin- ' de ısrarla durmaktadır.
1 — Dış tehlike her zamandan ziyade mevcuttur.
2 — Fikir ihtilâfları yurttaşlar arasında düşmanlık yaratma
Dış tehlikenin, şu dakikada, mevcut olduğunda zerre kadar şüphe yoktur. Esasen bu haricî tehlike yalnız Türkiye için bahis mevzuu değildir. Bütün Batılı devletler, şurada veya burada, bir taarruz vukuundan kuşku duymaktadırlar. Atlantik paktı Mars hal yardımı ve ayrıca Tru- , man'ın askeri yardımı hep bu durum dolayıslle vâki olmaktadır ve Türkiye de bu halden dolayı Amerika yardtmmdan geniş surette faydalanmaktadır.
Bu noktayı kabul etmek ve Başbakanla fikir ortağı olmak lâzımdır amma bununla parti mücadeleleri sussun, memlekette hiç muhalif bir şada duyulmasın, Saraçoğlu Şükrünün tâbiri-le —çatlak ses çıkmasın— denilmek isteniliyorsa bu düşünüş tarzı, demokratik esaslara çok uygun değildir. Tehlikeye maruz kalan İtalya ve Fransada parti boğuşmalarına ve iktidara ulaşmak İçin mücadelelere hiç son , verilmiş değildir. Bu memleketlerde fazla olarak içeride çok kuvvetli birer komünist partisi 1 vardır. ItaJyada nüfusun üçte biri takriben on iki milyon Italyan, son seçimde komünistlere rey vermiş İdi ve Mecliste çok kuvvetli bir komünist azınlığı vardır. Fransada da durum bu merkezdedir. Orada da mebusların üçte biri komünist partiye mensuptur. Bu iki memlekette de, İngiltere ve Amerikada da öyle ya, komünist partileri kanun dışı sayılmamaktadır. İç durumları bu kadar girift ve karışık olmakla beraber, dış tehlike de Şemsettin G Ünal tayın belirttiği gibi mevcut İken demokratik hür rlyetlere hiç dokunulmuyor. Fikir ve şahıs mücadeleleri sürüp gidiyor. Her parti —kanun çerçevesi İçinde— çoğunluğu sağlamak için savaşıyor.
Binaenaleyh bizde komünist parti yasak olduğundan diğer partiler, pekâlâ fikir ve şahıs münakaşasına devam edebilirler. Şahıslara bağlanmamak hususundaki tavsiye çok yerindedir. Gönül isterdi ki bu tavsiye daha ziyade Glinaltayın mensup oldu-
(Devamı 8a. a 8ü. 8 da)
bula gelen, Amiral gemisi olan kruvazör..
Dün
İngilterenin Akdeniz filosu gemileri dün sabah geldi
Oramiral Pover’in Istanbula yaptığı bu ziyarete, siyasî mahfiller büyük ehemmiyet veriyorlar
Nihat Erim bu sabah Istanbulda
Belgrad, 1 (A.A.) — United Press diplomatik muhabiri Edvar d Korry bildiriyor:
Yugoslav haber alma mahfillerinin bildirdiğine göre, Yugoslav hududu boyunca mevzi almış olan Rus kara ordusu kuvvetle-
ri çok yakında Titonun maneviyatını bozmak için bir seri aske-(Davamı 8a. 5 Sü. a do)
Başbakan Sivastan
ayrıldı
Yeni ithal rejimi hâdiseler doğurdu
Dün izdiham dolayısiyle, Ticaret Odasının camları kırıldı
Başbakan yardımcısının bu ar.i seyahatine hususî bir mana veriliyor
Ankara, 1 (Telefonla) — Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nihat Erim, Cumhurbaşkanı İnönü tarafından acele Istanbula dftvet c-dllmlş ve bu akşamki yataklı va-gonlar ekepresile Istanbula hareket etmiştir.
Bu ânl seyahat şehrimizde türlü şekillerde tefsir edilmektedir Cutn
Gtlnaltaya göre “ Devlet adamı 3o-4o sene ilerisini görebilmelidir. „
Başbakan Şemsettin Günaltay
Marşal yardım plânı yeni yıl_rakamları
Türkiye’ye 120 milyon, Yunanistan’a ise 267 milyon dolar tahsis ediliyor
Plânın, Avrupa kalkınmasında şimdiye kadar umulan neticeyi vermediği de anlaşılıyor. Raporun mühim esastan
Sergi Sarayının dışarıdan görünüşü...
Tekel idaresinin
sergiye boykotu
U. Müdür, Tekelin İstanbul sergi, sine bütçe imkânsızlığından iştirak etmediğini söylüyor
Ekim ayında Istanbulda açılacak ■ olan büyük sergiye Tekel genel müdürlüğü iştirak etmemek kararını
İstanbul belediyesilo Ticaret Oda-|
Paris: 1 (AP.) — MarBhall plânının ileri gelen iki AvrupalI idarecin, 5 milyar dolardan fazla Amerikan yardımının Avrupayı kendi kendin* yeterlik yoluna koymağa muvaffak olamadığını beyan etmişlerdir.
Gerek Avrupa ve gerek Amerikada şimdiyo kadar geniş ölçüde izbar *r dilmiş olan bu korkular, Avrupa E-konomik işbirliği Teşkilâtı Genel sekreteri Robert Marjolin ile bu teşekkül başkanı Baron Jean Charlea Snoy’un tanzim ettikleri bir raporda teyit edilmiştir. Avrupa ekonomik işbirliği Teşkilâtına dahil 19 meml* ket delegeleri dün yaptıkları gizli biz (Devamı 8a. 5 Sü. « do)
i sının müşterek teşebbüsü üzerine yeni yapılmış olan sergi sarayında 1-13 Ekimde bir millî sanayi sergisi açılacağı ve bütün Türk endüs-(Devamı Sa. 5 SÜ. 4 de)
C.H.P.ye kesilen 32 bin lira cezalı vergi
Sivas, 1 (Telefonla) — Şehrimiz de bulunan Başbakan Şemsettin GUnalUıy bu sabah Tan sinemasın da bir konuşma yaparak muhtelif iç meselelerden bahsetmiş ve seçim meselesine temas ederek halkın sandık başlarında fikri ve vicdani kanaatlerini kullanmalarını istemiş ve sözü devlet adamının mem-(Dovamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Viyana Opereti artistlerini ait vergi ödenmediği için C. H. P. İstanbul 11 teşkilâtı bu lûbiyatı organize edenler taralından müşkül vazıyette bırakıldı
Kominformla
bozuşuyormu
Yugoslavya ile Arnavutluk arasında gizli görüşmeler 8 ( yapılıyormuş J
Londra, 1 (Nafen) — Kems« ley gazetelerinin Trieste’deki ö-k\ muhabiri, Tirana şehrinde Arnavutlar ile Yugoslavlar arasında gizil görüşmeler yapıldığını ve pek yakında Arnavutluğun da kominformdan ayrılacağını söylemektedir. Bu muhabirin ilâve ettiğine göre, Fransız ve Italyan temsilcileri İki hükümet a-rasındakl müzakerelerde aracılık vazifesini görmüşlerdir.
Kominformdan atılan Yugos-lavvanın Arnavutluğa karşı tatbik etmekte olduğu İktisadî ablukanın bu küçük memleketi gaysli müşkül bir duruma soktuğu da belirtilmektedir._______________(
bulu» dufu Dördüncü Vakıf Han (Yazısı 5 İnci sayfada)
ödemiş süvarisi Bilrhan kaptan
Ödemiş Şilebi hâdisesi
At yarışlarına tekrar
C. H. P. İstanbul il idare kurulu üyesi vo Şehir Meclisi âzası eczacı Sırrı Enver Batur ilo sinemacı Ilışan İpekçi, İstanbul sergisi için »ırk, Lu na Park ve emsali eğlence tropları getirmek üzere İtolyays gitmektedir ler. Sergi komitesi namına seçilen bu heyet üzerinde isabet olup olmadığını münakaşa eden bazı tarafsız müşahitler, bu vesilo ilo aylarca evvel cereyan etmiş bir hadiseyi hatır lamakta vo bu hâdisenin, son gun-lordo tezahür eden neticesi üzerin-
do durmaktadırlar.
Bizo verilen malûmata göre, geçen kış Sim Enver Batur ipekçiler fir-
(Devamı Sa. 8 8Ü. 2 do)
Rusya, İran’a buğday veriyor
müsaade edildi
Biz, çok acele verilen bu kararı tereddüt ve endişe ile karşılayoruz
Bir müddet evvel tâtll edilen Ve-Uefendl at yarışlarına hükümetçe yeniden müsaade verilmiştir.
Dün Vilâyete gelen bir tamimde, resmi programı gereğince yarışların yapılmasında bir mahzur görül medlğl bildirilmektedir,
öğrendiğimize güre, önümüzdeki pazar gtlntl yarışlar yapılacaktır.
(Devamı Sa. 6 Sü. 6 da)
İstanbul Radyosu dün akşam yayınlara başladı
D.P. nin dünkü
Çeşmemey (1 anı toplantısı
Hatipler işçilerin durumu ve grev hakkı üzerinde durdular
Burhan kaptan, Polonya sularındaki deniz
D.P. Çcşnıemeydanı ocağı tarafından tertip edilen siyasî toplantı dün saat 19 da yapılmış, parti il idare kurulu üyeleri ve kalabalık bir dinleyici kütlesi hazır
kazasım anlatıyor
Şeker bayramında, Polonyanın Oydlnya limanında Anna mimli bir Polonya sahil gcmlsUo çarpışan ö-decnlş şilebimiz limanımıza gelmiş vo gemi süvarim Burhıın Kaplan, hâdise halikında kcndlello konuşan bir arkadajımıza şunları aoylemlş-Ur:
«— Roterdamdan Gydlnyaya gemi İçin lüzumlu kömürü almak tize
(□ovamı 8a. ö 8Ü. s do)
bulunmuştur.
Toplantı istiklâl marşı ile açılmış, ilk sözü Beyoğlu ilçe başkanı Niyazi Türkay alarak, Millet Partisine şiddetle hücum etmiştir. Eski Moskova büyük elçisi Galip Kemali Soylemezoğlu İse; işçilere komünist propagandalarına kapılmamalarını tavsiye ve memleket dahilinde hüküm süren
zümre saltanatına Demokrat
Purtinin son vereceğini ilâve etmiştir.
(Oovamı Sa. s 8ü. 3 do)
Prof. Babri Esat Siyavuşgil
Uluslararası
C-H.P. Ocak Kongreleri dün başladı
D. P. kısmî seçimlere girmiyeceğinidün resmen vilâyete bildirdi
Kısmi seçimlere Demokrat Parti, girmiyeceğini, dün Vilâyete bildirmiştir. Diğer siyasî partilerin, kararlarını bu akşama kadar Vilâyete bildirmeleri lâzım gelmektedir.
(Devamı Sa. s Sü. 7 de)
psikoloji kongresi
İstanbul Üniversitesi temsilcisi profesör Sabri Esat Siya-vuşgil bugün Avrupaya gidiyor
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi psikoloji profesörü Sub. ri Esat Sıyavuşgil bugün Ankara vapur ile ltalyaya hareket edecek.’ Ur. Profesör, kcndlsiio görüşen bir arkadaşımıza bu seyahati hakkın, da şunları söylemiştir:
— 12 Eylülde Bern'de toplanacak olan milletlerarası pslko tek. nik kongresine İstanbul Üniversitesinin temsilcisi olarak gideceğim. Orada şahsiyet ainu dair ilmi bir bulunacağım. Sonra _________________
müddetle Paris, Londra, Brüksel, Frankfurt, Milanoda Pslko . Teknik enstitülerini ve mesleğe yönelt aıo bürolarını tetkik edeceğim.
psıkoloji-tebllgde bir sene
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
İran Dışişleri Bakanının Sovyet İran müna-sebatı hakkında
___ demeci ___________
Tahran: I (AP.) — Sovyetler Biz karşılamak maksadil*, bu memleket^ 100.000 ton buğday satmağa muvafakat ettiği bugün İran Dışişleri B* kam Ali Asgar llekıııat tarafından (Devamı Sa. 8 8Ü. a (to>
Şarkta zelzele devam ediyor
Sollıuu: 1 (A.A.) «özel nıuısbi* rimizden» — 1.9.919 gecesi saat 3.51 de biri şiddetli diğeri hafif iki yer sarsıntısı olmuştur. Bazı köylerd* hafif hasar olduğu bildiriliyor. ı
Etrafımızdaki tehlükeler
Saym Başbakanımız (Zara) da Irat eylediği bir nutukla umumi ofkârı müteyakkız olmağa dâvet ederek şöyle söyledi ı «E-fier biz iç kavgalarla bu dış manzarayı görnıozsok varlığımız tehlikeye düşer. O zaman no hürriyot, ne demokrasi kalır... Varlığımızın omnl-yot altında bulunması vatandaşların yokvücut olmaları İle kaimdir.» Bunlar blzdo çok söylenmiş cümlelerdir. Bilhassa Başbakan gibi sa lâhiyotll bir zatın lisanından sâdlr olduğuna bakılırsa ayrıca da bir o-hommiyotl vardır.
Fakat benim anlamadığım bir nokta var: Meııılokotto siyasi vo içtimai bir huzursuzluk mu var?
Mcmlckotln kabul eylediği Idaro tarzı çok partili bir rojlnullr. Böylo olunca fırkaların blrbırlorl İla muâraza etmolorl. Biri İktidarı olln-do tutmak diğeri İktidarı elo almak İçin mücadele ötmeleri pok tabiidir. Varlığımızı tohlikoyo düşürmesinden korkulan «iç kavgalar» bunlar
Bu varlığın amniyot altında bu-
ULUN AY
lunmaıı için vatandaşların yekvü.l cut olması demek bütün İçtihat ve kanaat kapılarını kapayıp tek parti rejiminde olduğu gibi Iktldae partisinin emirlerine Inkiyat eylemek mldlrî
Eğer böyle Iso bunu daha açık bir lisan İle söylemek ve çok partili rejimden vazgeçmek daha doğru olsa gerektir. Fakat bu (retrog-rad) ı yapacağımıza — haklkaien memleketin siyasi ufukların endişeler tevlit edecek kara bulutlar kaplamış İse— iktidar partisinin hemen bütün partilerin iştirâklle bir (koalisyon) hUkûmetl kurması İcap eder.
Başka ınomlekotlordo dış tehlikeler karşısında böylo harokot odlllr. Yoksa hoın hürriyet, hom demokra sı derken böylo vaziyolto lenklt-ton vazgeçilmesini tavsiye eylemek seçimlerin yaklaştığı şu sırada büsbütün başka bir mana ifade edecek mahiyette görülür.
Sonra ınemloketin büyük bir kıs-
kançlıkla üstüne titrediği hürriyet
(Devamı Sa. o Sü. 8 da)
radyosu stüdyosunda san'atkârlar..
(Yazısı 5 İnci sayfada)
Sahibi: Safa Kıhçlıoğln
İdare t Nuruosmanly* Noı İT
T*i adresli «YENİ SABAH»
İSTANBUL
Talafoni 207B8—25188
HÜRRİYET VE HAKKIN YILMAZ MÜDAFİİYİZ
CUMA
2
EYLÜL
1949
Yeni Sabalı
12 inci Yıl, No. 3751
Sayısı : 10 Kuruş
19 Tege Kumt Şurubu
GENEL ZAFİYETTE, NBKAHAT HALLERİNDE, DERMANSIZLIK VE SINIR ZAFİYETLERİNDE KULLANILAN BİR KUVVET ŞURUBUDUR.
Yugoslav hududunda toplanan Rus kuvveti
Bu kuvvetler Yugoslavyanın maneviyatını bozmak için manevralara başlıyacakmış
Tıtonun emrinde de silâh altında 600 bin t-sker bulunduğu ve bu
mevcudun sür’atle bir milyona çıkarılabileceği bildiriliyor
Dış tehlike ve içeride Düşmanlık
Başbakan sayın Günal-tay, iki aydır tasarladığı uzunca Doğu seyaha tine çıkmış ve ilk merhale olarak Sivasa varmıştır. Bu vilâyet merkezinde, Zara ve Suşehri gibi kazalarda, seri halinde demeçlerde bulunan muhterem Başbakan —tıpkı Cumhurbaşkanı İnö-
nü gibi— hep İki nokta üzerin- ' de ısrarla durmaktadır.
1 — Dış tehlike her zamandan ziyade mevcuttur.
2 — Fikir ihtilâfları yurttaşlar arasında düşmanlık yaratma
Dış tehlikenin, şu dakikada, mevcut olduğunda zerre kadar şüphe yoktur. Esasen bu haricî tehlike yalnız Türkiye için bahis mevzuu değildir. Bütün Batılı devletler, şurada veya burada, bir taarruz vukuundan kuşku duymaktadırlar. Atlantik paktı Mars hal yardımı ve ayrıca Tru- , man'ın askeri yardımı hep bu durum dolayıslle vâki olmaktadır ve Türkiye de bu halden dolayı Amerika yardtmmdan geniş surette faydalanmaktadır.
Bu noktayı kabul etmek ve Başbakanla fikir ortağı olmak lâzımdır amma bununla parti mücadeleleri sussun, memlekette hiç muhalif bir şada duyulmasın, Saraçoğlu Şükrünün tâbiri-le —çatlak ses çıkmasın— denilmek isteniliyorsa bu düşünüş tarzı, demokratik esaslara çok uygun değildir. Tehlikeye maruz kalan İtalya ve Fransada parti boğuşmalarına ve iktidara ulaşmak İçin mücadelelere hiç son , verilmiş değildir. Bu memleketlerde fazla olarak içeride çok kuvvetli birer komünist partisi 1 vardır. ItaJyada nüfusun üçte biri takriben on iki milyon Italyan, son seçimde komünistlere rey vermiş İdi ve Mecliste çok kuvvetli bir komünist azınlığı vardır. Fransada da durum bu merkezdedir. Orada da mebusların üçte biri komünist partiye mensuptur. Bu iki memlekette de, İngiltere ve Amerikada da öyle ya, komünist partileri kanun dışı sayılmamaktadır. İç durumları bu kadar girift ve karışık olmakla beraber, dış tehlike de Şemsettin G Ünal tayın belirttiği gibi mevcut İken demokratik hür rlyetlere hiç dokunulmuyor. Fikir ve şahıs mücadeleleri sürüp gidiyor. Her parti —kanun çerçevesi İçinde— çoğunluğu sağlamak için savaşıyor.
Binaenaleyh bizde komünist parti yasak olduğundan diğer partiler, pekâlâ fikir ve şahıs münakaşasına devam edebilirler. Şahıslara bağlanmamak hususundaki tavsiye çok yerindedir. Gönül isterdi ki bu tavsiye daha ziyade Glinaltayın mensup oldu-
(Devamı 8a. a 8ü. 8 da)
bula gelen, Amiral gemisi olan kruvazör..
Dün
İngilterenin Akdeniz filosu gemileri dün sabah geldi
Oramiral Pover’in Istanbula yaptığı bu ziyarete, siyasî mahfiller büyük ehemmiyet veriyorlar
Nihat Erim bu sabah Istanbulda
Belgrad, 1 (A.A.) — United Press diplomatik muhabiri Edvar d Korry bildiriyor:
Yugoslav haber alma mahfillerinin bildirdiğine göre, Yugoslav hududu boyunca mevzi almış olan Rus kara ordusu kuvvetle-
ri çok yakında Titonun maneviyatını bozmak için bir seri aske-(Davamı 8a. 5 Sü. a do)
Başbakan Sivastan
ayrıldı
Yeni ithal rejimi hâdiseler doğurdu
Dün izdiham dolayısiyle, Ticaret Odasının camları kırıldı
Başbakan yardımcısının bu ar.i seyahatine hususî bir mana veriliyor
Ankara, 1 (Telefonla) — Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nihat Erim, Cumhurbaşkanı İnönü tarafından acele Istanbula dftvet c-dllmlş ve bu akşamki yataklı va-gonlar ekepresile Istanbula hareket etmiştir.
Bu ânl seyahat şehrimizde türlü şekillerde tefsir edilmektedir Cutn
Gtlnaltaya göre “ Devlet adamı 3o-4o sene ilerisini görebilmelidir. „
Başbakan Şemsettin Günaltay
Marşal yardım plânı yeni yıl_rakamları
Türkiye’ye 120 milyon, Yunanistan’a ise 267 milyon dolar tahsis ediliyor
Plânın, Avrupa kalkınmasında şimdiye kadar umulan neticeyi vermediği de anlaşılıyor. Raporun mühim esastan
Sergi Sarayının dışarıdan görünüşü...
Tekel idaresinin
sergiye boykotu
U. Müdür, Tekelin İstanbul sergi, sine bütçe imkânsızlığından iştirak etmediğini söylüyor
Ekim ayında Istanbulda açılacak ■ olan büyük sergiye Tekel genel müdürlüğü iştirak etmemek kararını
İstanbul belediyesilo Ticaret Oda-|
Paris: 1 (AP.) — MarBhall plânının ileri gelen iki AvrupalI idarecin, 5 milyar dolardan fazla Amerikan yardımının Avrupayı kendi kendin* yeterlik yoluna koymağa muvaffak olamadığını beyan etmişlerdir.
Gerek Avrupa ve gerek Amerikada şimdiyo kadar geniş ölçüde izbar *r dilmiş olan bu korkular, Avrupa E-konomik işbirliği Teşkilâtı Genel sekreteri Robert Marjolin ile bu teşekkül başkanı Baron Jean Charlea Snoy’un tanzim ettikleri bir raporda teyit edilmiştir. Avrupa ekonomik işbirliği Teşkilâtına dahil 19 meml* ket delegeleri dün yaptıkları gizli biz (Devamı 8a. 5 Sü. « do)
i sının müşterek teşebbüsü üzerine yeni yapılmış olan sergi sarayında 1-13 Ekimde bir millî sanayi sergisi açılacağı ve bütün Türk endüs-(Devamı Sa. 5 SÜ. 4 de)
C.H.P.ye kesilen 32 bin lira cezalı vergi
Sivas, 1 (Telefonla) — Şehrimiz de bulunan Başbakan Şemsettin GUnalUıy bu sabah Tan sinemasın da bir konuşma yaparak muhtelif iç meselelerden bahsetmiş ve seçim meselesine temas ederek halkın sandık başlarında fikri ve vicdani kanaatlerini kullanmalarını istemiş ve sözü devlet adamının mem-(Dovamı Sa. 5 Sü. 7 de)
Viyana Opereti artistlerini ait vergi ödenmediği için C. H. P. İstanbul 11 teşkilâtı bu lûbiyatı organize edenler taralından müşkül vazıyette bırakıldı
Kominformla
bozuşuyormu
Yugoslavya ile Arnavutluk arasında gizli görüşmeler 8 ( yapılıyormuş J
Londra, 1 (Nafen) — Kems« ley gazetelerinin Trieste’deki ö-k\ muhabiri, Tirana şehrinde Arnavutlar ile Yugoslavlar arasında gizil görüşmeler yapıldığını ve pek yakında Arnavutluğun da kominformdan ayrılacağını söylemektedir. Bu muhabirin ilâve ettiğine göre, Fransız ve Italyan temsilcileri İki hükümet a-rasındakl müzakerelerde aracılık vazifesini görmüşlerdir.
Kominformdan atılan Yugos-lavvanın Arnavutluğa karşı tatbik etmekte olduğu İktisadî ablukanın bu küçük memleketi gaysli müşkül bir duruma soktuğu da belirtilmektedir._______________(
bulu» dufu Dördüncü Vakıf Han (Yazısı 5 İnci sayfada)
ödemiş süvarisi Bilrhan kaptan
Ödemiş Şilebi hâdisesi
At yarışlarına tekrar
C. H. P. İstanbul il idare kurulu üyesi vo Şehir Meclisi âzası eczacı Sırrı Enver Batur ilo sinemacı Ilışan İpekçi, İstanbul sergisi için »ırk, Lu na Park ve emsali eğlence tropları getirmek üzere İtolyays gitmektedir ler. Sergi komitesi namına seçilen bu heyet üzerinde isabet olup olmadığını münakaşa eden bazı tarafsız müşahitler, bu vesilo ilo aylarca evvel cereyan etmiş bir hadiseyi hatır lamakta vo bu hâdisenin, son gun-lordo tezahür eden neticesi üzerin-
do durmaktadırlar.
Bizo verilen malûmata göre, geçen kış Sim Enver Batur ipekçiler fir-
(Devamı Sa. 8 8Ü. 2 do)
Rusya, İran’a buğday veriyor
müsaade edildi
Biz, çok acele verilen bu kararı tereddüt ve endişe ile karşılayoruz
Bir müddet evvel tâtll edilen Ve-Uefendl at yarışlarına hükümetçe yeniden müsaade verilmiştir.
Dün Vilâyete gelen bir tamimde, resmi programı gereğince yarışların yapılmasında bir mahzur görül medlğl bildirilmektedir,
öğrendiğimize güre, önümüzdeki pazar gtlntl yarışlar yapılacaktır.
(Devamı Sa. 6 Sü. 6 da)
İstanbul Radyosu dün akşam yayınlara başladı
D.P. nin dünkü
Çeşmemey (1 anı toplantısı
Hatipler işçilerin durumu ve grev hakkı üzerinde durdular
Burhan kaptan, Polonya sularındaki deniz
D.P. Çcşnıemeydanı ocağı tarafından tertip edilen siyasî toplantı dün saat 19 da yapılmış, parti il idare kurulu üyeleri ve kalabalık bir dinleyici kütlesi hazır
kazasım anlatıyor
Şeker bayramında, Polonyanın Oydlnya limanında Anna mimli bir Polonya sahil gcmlsUo çarpışan ö-decnlş şilebimiz limanımıza gelmiş vo gemi süvarim Burhıın Kaplan, hâdise halikında kcndlello konuşan bir arkadajımıza şunları aoylemlş-Ur:
«— Roterdamdan Gydlnyaya gemi İçin lüzumlu kömürü almak tize
(□ovamı 8a. ö 8Ü. s do)
bulunmuştur.
Toplantı istiklâl marşı ile açılmış, ilk sözü Beyoğlu ilçe başkanı Niyazi Türkay alarak, Millet Partisine şiddetle hücum etmiştir. Eski Moskova büyük elçisi Galip Kemali Soylemezoğlu İse; işçilere komünist propagandalarına kapılmamalarını tavsiye ve memleket dahilinde hüküm süren
zümre saltanatına Demokrat
Purtinin son vereceğini ilâve etmiştir.
(Oovamı Sa. s 8ü. 3 do)
Prof. Babri Esat Siyavuşgil
Uluslararası
C-H.P. Ocak Kongreleri dün başladı
D. P. kısmî seçimlere girmiyeceğinidün resmen vilâyete bildirdi
Kısmi seçimlere Demokrat Parti, girmiyeceğini, dün Vilâyete bildirmiştir. Diğer siyasî partilerin, kararlarını bu akşama kadar Vilâyete bildirmeleri lâzım gelmektedir.
(Devamı Sa. s Sü. 7 de)
psikoloji kongresi
İstanbul Üniversitesi temsilcisi profesör Sabri Esat Siya-vuşgil bugün Avrupaya gidiyor
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi psikoloji profesörü Sub. ri Esat Sıyavuşgil bugün Ankara vapur ile ltalyaya hareket edecek.’ Ur. Profesör, kcndlsiio görüşen bir arkadaşımıza bu seyahati hakkın, da şunları söylemiştir:
— 12 Eylülde Bern'de toplanacak olan milletlerarası pslko tek. nik kongresine İstanbul Üniversitesinin temsilcisi olarak gideceğim. Orada şahsiyet ainu dair ilmi bir bulunacağım. Sonra _________________
müddetle Paris, Londra, Brüksel, Frankfurt, Milanoda Pslko . Teknik enstitülerini ve mesleğe yönelt aıo bürolarını tetkik edeceğim.
psıkoloji-tebllgde bir sene
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
İran Dışişleri Bakanının Sovyet İran müna-sebatı hakkında
___ demeci ___________
Tahran: I (AP.) — Sovyetler Biz karşılamak maksadil*, bu memleket^ 100.000 ton buğday satmağa muvafakat ettiği bugün İran Dışişleri B* kam Ali Asgar llekıııat tarafından (Devamı Sa. 8 8Ü. a (to>
Şarkta zelzele devam ediyor
Sollıuu: 1 (A.A.) «özel nıuısbi* rimizden» — 1.9.919 gecesi saat 3.51 de biri şiddetli diğeri hafif iki yer sarsıntısı olmuştur. Bazı köylerd* hafif hasar olduğu bildiriliyor. ı
Etrafımızdaki tehlükeler
Saym Başbakanımız (Zara) da Irat eylediği bir nutukla umumi ofkârı müteyakkız olmağa dâvet ederek şöyle söyledi ı «E-fier biz iç kavgalarla bu dış manzarayı görnıozsok varlığımız tehlikeye düşer. O zaman no hürriyot, ne demokrasi kalır... Varlığımızın omnl-yot altında bulunması vatandaşların yokvücut olmaları İle kaimdir.» Bunlar blzdo çok söylenmiş cümlelerdir. Bilhassa Başbakan gibi sa lâhiyotll bir zatın lisanından sâdlr olduğuna bakılırsa ayrıca da bir o-hommiyotl vardır.
Fakat benim anlamadığım bir nokta var: Meııılokotto siyasi vo içtimai bir huzursuzluk mu var?
Mcmlckotln kabul eylediği Idaro tarzı çok partili bir rojlnullr. Böylo olunca fırkaların blrbırlorl İla muâraza etmolorl. Biri İktidarı olln-do tutmak diğeri İktidarı elo almak İçin mücadele ötmeleri pok tabiidir. Varlığımızı tohlikoyo düşürmesinden korkulan «iç kavgalar» bunlar
Bu varlığın amniyot altında bu-
ULUN AY
lunmaıı için vatandaşların yekvü.l cut olması demek bütün İçtihat ve kanaat kapılarını kapayıp tek parti rejiminde olduğu gibi Iktldae partisinin emirlerine Inkiyat eylemek mldlrî
Eğer böyle Iso bunu daha açık bir lisan İle söylemek ve çok partili rejimden vazgeçmek daha doğru olsa gerektir. Fakat bu (retrog-rad) ı yapacağımıza — haklkaien memleketin siyasi ufukların endişeler tevlit edecek kara bulutlar kaplamış İse— iktidar partisinin hemen bütün partilerin iştirâklle bir (koalisyon) hUkûmetl kurması İcap eder.
Başka ınomlekotlordo dış tehlikeler karşısında böylo harokot odlllr. Yoksa hoın hürriyet, hom demokra sı derken böylo vaziyolto lenklt-ton vazgeçilmesini tavsiye eylemek seçimlerin yaklaştığı şu sırada büsbütün başka bir mana ifade edecek mahiyette görülür.
Sonra ınemloketin büyük bir kıs-
kançlıkla üstüne titrediği hürriyet
(Devamı Sa. o Sü. 8 da)
radyosu stüdyosunda san'atkârlar..
(Yazısı 5 İnci sayfada)