3 Kasım 1950 — Cuma
l’eni /stnnbııl’ıın
K1İPONU
TAHSİL KUPONU
SıYASl İkllSADÎ, MÜSTAKİL
Teotı eden t Habfb Edlb • TOREHAN
Yıl 1—Sayı 338 — 10 kuruş
Beyofrlu - Müellif Caddesi 8-â Telefon ı 447M-447Ö7 Rantral
__ _ _ — ■ ■ _■ ■ ■ 1,1______________________________" " 1 "
KOMÜNİSTLERİN MUKABİL TAARRUZU
birliği çember içine alındı
Celâl Bayar ve iç politikamız
SON seçimlerden doğan Büyük Millet Meclisimizin. Iç-politika tarihimizde. başlıbaşına bir özelliği vardır. Bu özellik, her şeyden önce, onun» hiir millet iradesini, İlk defa, dile getirmiş olmasındadır. Türk Milleti, bu bakımdan, büyük dâvalarının İncelenmesini ele almak İçin toplanan Büyük Meclisiyle yeni bir gelişme konağına ayak basmış sayılabilir. Fakat Millet Meclisinin hür İradeyle» seçimle İlgili Ö-zelllği yanında, kendisini öteki Meclislerimizden ayıran çok daha ehem-, mlyetli bir özelliği de. ilk bakışta, kendini sezdirmektedir: Yeııl Meclisin cemiyet» devlet ve hayat görüşü de bambaşkadır. Bu anlayış ve görüş ayrılığı İse, yalnız önderlik sisteminin kaldırılmasından değil, donıukrasiml-r.ln mânasını daha İyi anlamış olmamızdan da İleri gelmektedir. Celâl Bayar» söylediği nutukla, hem Türkiye Büyük Millet Meclisini açıyor, hem de bahtiyar neticeler vermesini yürekten dilediğimiz demokrasi çağım. Nutku dinUyenler, okuyanlar, dünle bugünkü bölen sınırların nerede başladığını ve nerede bitliğini anlamışlardır.
Eğitim dâvamızda Celâl Bayar, genç Cumhuriyetimizin Büyük Kurucusu Atatürk'ün kültür umdelerini doğrudan doğruya benimsemekle sosyal n-maçlannıızm değişmezliğini belirtmiş oluyor. Milli eğitim gibi, yemişlerini ▼erebilmek İçin ıızıın zamanlar Isti-yen bir kültür faaliyeti anlayış, görüş oynaklığından hoşlanmaz. Eğitimin başlıca amacı Büyük Türk Devrimin! yaratan ideallere göre hür vatandaş nesilleri yetiştirmek ve onlara sınırlan yine bu ideallerle çizilmiş bir sorumluluk ve yetki sezgisi vennekte-dlr. Üslûp duruluğu ile eşitlerinden çok daha bahtiyar nutuk, hür vatandaşı. hayat dâvalarının çeşitli bölümlerinde, başlangıç noktası olarak düşünmektedir.
Biliyoruz kİ. vatandaş hürriyeti yalnız kanun maddelerine hürünmüş bir hürriyet değildir. Böyle olmuş olsaydı. bugün, yeryüzünün hiç bir bucağında hürriyetslz bir InMina rastlamak mümkün olmazdı. Çünkü, en koyu bütüncü) (totaliter) memleketlerin anayasalarında bile, eşitlik ve hürriyet haklarına yer ayrılmıştır. Bir kanunun bize verdiği bir hak ÖU»ki taaua* larla elimizden alınmış olabilir, llat* tâ bir hakkın gerçekten hak olabilmesi İçin bütün kanun sistemine yerleşmesi do ehemmiyetli bir destek sayılamaz. Demek oluyor kİ: her hak, yalnız, sosyal hürriyet çerçevesi içinde asıl mânasını bulabilir. Sosyal hürriyet daraldıkça hukuk sistemimiz de İster İstemez değişir ve bütüncüllük şeklinde soysuzlaşır. Çeşit çeşit, kanun «İstemlerinde aynı mefhumların tekrarlanması, aynı hak İdealleriyle muhtevalanmahırını gerektirmez. Bu bakımdan bütüncül bir anayasa, çok kere, bizi aldatacak kadar, demokrat bir anayasaya da benziyebillr. Onun İçin görünüşe aldanmamak lâzımdır.
Demokrasi, uyanan insanlığın çetin hürriyet güreşinden doğmuştur. Bundan da anİHşılubiilr kİ, bizim bütün vatandaş baklamızın başlangıç noktası hürriyetten başka bir şey değildir. Fakat demokrasiyle neticelenen hürriyet güreşi, renk ve ruh bakımından, doğrudan doğruya ekonomik bir güreştir. Onun için, İnsan haklarının nasıl geliştiğini daha yakından anlamak İstersek, çağımızın hayat üslûbunu baştanbaşa Işlİyen geniş ekonomik gelişmeyi adım adım vo konak konak gözden geçirmek zorundayız. Hattâ, denilebilir kİ, dünya ekonomisi tarihi, aynı zamanda, bir hukuk talihidir.
Bizim dudaklarımızda, öteden beri, hllr milli iktisat sözü dolaşmaktadır. Çağdaş toplulukların hiç birinde, esir insanla hür ekonomi mûclzesi yaratılamamıştır. Celâl Bayarın nutkumla bu çok ehemmiyetli saydığımız müşahedeye yer verilmiş olması, Türk Al illetinin duyduğu güveni arttıracak yapıcı bir unsur gibi değerlendirilebilir. Sinirli bir kaynana gibi vatandaşları içinden kemirdikten sonra sabır ve tevekkül enginlerine bırakan bir hükümet» demokrasiden başka her şeye benzeyebilir. Celâl Bayurın nutkunda belirtilen prensipler, zamanla, birer birer gerçekleşirse, memleketimiz tanı bir demokrasiye kavuşmuş olur.
Hür insanın lıür ekonomi çağını açmak ınaksadlyle tekel sistemimizde yapılması düşünülen tasfiyeler, her bakımdan, son derecede ehemmiyetlidir. Nasıl bir bahane ve mantıkla o-lıırsa olsun, milli ekonomi kaynaklarını birer birer eline geçiren bir devlet. yalnız demokrasi yolundan ayrılmış değil, uyul zamanda, şimdiye değin eşi görülmemiş bir İstibdat devleti haline gelmeye de başlamış bir devlet sayılabilir. Böyle bir devlet kurulması İhtimallerinin önlenmesine karar verilmiş olmasına her vatandaş gerçekten sevinebilir. Fert emeğinin dokunulmazlığı fert hürriyetinin temelidir. Demokrasilerde sosyal emniyet prensip) buna göre düşünülmüştür.
Birleştirici ve güdücü bir hayat nn-bıyışı olmaması yüzünden, yüzyıllar boyunca tam bir İhmal ve nemelazımcılık içinde yaşıyan memleketimizin kalkınma İhtiyaçları çok büyüktür ve bunları kendi kaynaklarımızla başarmaya da şimdilik lınkâıı yoktur. Halbuki: sosyal emniyetsizlik, aynı /umanda, kredi emniyetsizliği demektir. Ekonomik haklarla her gün oyalanan bir memlekete para yatırımı çılgınlığını kim gösterebilir? Celâl Baya rın nutkunda bu konuya verilen r-lumımlyet. memleketimizin ekonomik kalkınmasında, başlıbaşınu bir rol oynıyacak bir büyüklüktedir. Nutkun grev konusuna ayrılan kısmını, parlâmento sistemine uygun bulmadığımız için, bpıılmslyemlyeceğimlze üzülmekteyiz. Çünkü: bize göre milli İradeden doğan bir Meclis, tam mâna-ılyle egemen hareket edebilmek İçin, grev tazyiklerinin dışında kalmalıdır. Nutukta, gerçek bir demokrasi anlayışı bakımından, yapıcı görüşler bulduğumuzu söylerken, grrv konusunda temelli İncelemeler yapılması Jüzumuııu belirtir ve Büyük Millet Meclisimize tanı başarılar dileriz.
M. NEKMİ
Mançurya hududundan Unsan’a doğru büyük Komünist kuvvetleri sevkediliyor
Bu kesimde ilerliyen Çin ve Komünist Kore birliklerinin sarma hareketleri vahamet kespetmektedir
Tokyo, 2 (YÎRS) — Kuzeybatı ICo-rede müttefik kuvvetlerine karşı şiddetli hücumlarına devanı eden komünist Çin ve Koreliler, sahil boyunca Mançurya hududuna 14 mil mesafeye kadar İlerlemiş olan 24 üneil A-merlkan tümeninin arkasına düşmeye çalışmaktadırlar. Kızılların bu taktiği muvaffak olursa binlerce A-merikan askeri ana birliklerinden ayrı kalmış ve muhasara çemberi içine düşmüş olacaklardır. Unsan-Onjong kesiminde bütün ağırlığlyle devam e-den komünist taarruzu Güney Korelilere, Amerikalılara da ağır kayıplar verdirmektedir. Ani olarak pusuya düşen ve düşman tarafından sarılan 5000 kişilik Amerikan tümeni bugün bütün gayretlere rağmen kurtarılamamıştır. Akşama doğru ise. alayla her türlü muhaberat da kesilmiştir. Bildirildiğine göre, alay kendi kendine düşman çemberini yarıp kurtulmaya çalışmaktadır. Komünist Çin ve Korelilerin bu bölgede ısrarla hücumlarını yenilemeleri, müttefikleri hudut yakınlarındaki endüstri bölgelerinden uzak tutmak gayesini gütmektedir. Bu yüzden komünistler en seçme askerlerinden 20.000 kişi ile Unsan kesiminde iki koldan hücuma geçerek müttefikleri geri çekilmek zorunda bırakmışlardır. İstihbarat raporları. Mançurya hudu-
dundan güneye, Unsan bölgesine doğru büyük komünist asker kafilelerinin ilerlemekte olduğunu açıklamaktadır. Düşman her türlü silâhını kullanarak hücum etmektedir.
İ nsan üzerine yürüyorlar
Tokyo, 2 A A. (AFP) — Korede-kl Birleşmiş Milletler cephe hattının kuzey ucunda dün seyyal olan durum bugün vahamet kesbetmlştlr.
Unsan - Onjong kesiminde 4 tü-menllk bir kuvvet halinde taarruz eden Kuzey Kore ve Çin birlikleri Birleşmiş Milletler kuvvetlerinin bir kısmını sarmışlardır.
3000 Çin süvarisi, Urisanün batısına doğru İlerlemektedir ve son alınan haberlere göer bunlar tBhkim edilmiş bulunan Yongbon şehrine taarruza başlamışlardır.
Diğer düşman birlikleri Unsan’ın doğusuna doğru ilerlemekte ve sarma hareketlerine devam etmektedirler.
/Avustralya alayı komutanı öldürüldü
Kanberra, 2 A A. (AFP) — Avustralya Müdafaa Bakanı Francis, Ko-rede Birleşmiş Milletler kuvvetleriyle birlikte çarrpışmakta olan Avustralya alayı komutanı Albay C, H. Green’ln muharebede öldüğünü bugün bildirmiştir.
Balkım Truınan, e^İ ve kızlylç beraber
Truman'a hazırlanan
suikasdin akisleri
HADÎSE, BÜTÜN DÜNYAD TEESSÜRLE KARŞILANDI
n
telgraf çekerek teessürünü bildirdi, de VVashington Elçiliğimiz
ıstırabı Başkan Truman'a bildirecek
Bayar, Başkana bir Hükümet vasıtaslyle duyduğu
înaan hayatına kıymak, İlk cemiyetlerin kurulduflru günlerden beri, «\ıçln-rın en büyüğü sayılmaktadır. Din ötesi ve din berisi devirler, bu korkunç suçu lânetllyen sayısız hükümlerle duludur. Arkalarında türlü türlü gelişmeler bıraktıktan sonra, cemiyet ve devlet nizamını hHk ve hürriyet Üzerine kulan çağdaş insan, böyle bir suç İhtimali karşısında bile yalnız derin bir isyan ve tiksinti duyabilir. Dâvasını bileğine güvenerek yürütmek Istlyen İnsan tipi, hür cemiyetlerin fazilet ölçülerine sığmıyan yırtıcı bir mahlûktur. Onun için biz, Truman'ın büyük şahsiyetine karşı
ROMA’DA
Dışbak anlar Komitesi
toplanıyor
Roma, 2 (A P ) — 13 Batı Avrupa devletinin Dışişleri Bakanları. Avrupa Konseyi Dışbakanlar Komitesinin yarın açılıp 3 gün sürecek 6 ncı oturumuna hazırlık olmak üzere bugün kendi aralarında gayri resmi görüşmeler yapmışlardır.
Müşavirler İse sabah ve öğleden sonra yaptıkları gizli toplantıbırdu konferans gündemini tesblt etmişlerdir.
Avrupa Konseyi Dışbakanlar Komitesi oturumuna iştirak eden devirt a-damları şunlardır : Fuat Köprülü (Türkiye). Ernnst Bevln’e vekaleten Müsteşar Ernest Davies (İngiltere), Van Zeeland «Belçika), C. Mohr «Danimarka), Robert Schuman (Fransa), Evangelos Averoff ıYunanistan), Pl-eire Bediktsson «İzlanda), Sean Mac Bride (İrlanda), Joseph B'ech (Lük-semburg), Dirk Stlkker (Hollanda), Halvard Lange (Norveç). Westman (İsveç). Komiteye İtalya Dışişleri Bakanı Kont Carlo Sforza riyaset çektir.
Delegeler Barberlnl Sarayında lana.cnklardır. Bugün müşavirler lantılarını yaparlarken büyük sarayın etrafında sıkı emniyet tedbirleri alındığı göze çarpmaktaydı.
•J ▼
ede-
top-top-
inr

Ahnner Türkiye için seneliği W, Bİh aylığı 17» liç aylığı 9 Uradır. Hariç memleketler İki misildir»
ÎIAnlar ı 8 ncı na.yfada eantlmetreel S Uradır. İlânlardan hiçbir mesuliyet kabul edilmez.
Fosta Rntnsn : 447 - İstanbul. Telgraf Adresi t Hetle. İstanbul.
Büyük Millet Meclisinin açılışında Cumhurbaşkanı Celâl Bayar nutkunu söylüyor
Celâl Bayarın açış nutkunun
Amerikada yaptığı akisler
Atlantik Paktının şimdilik hususi üyesi bulunan
enin tanı üyeliğe kabulü
Atlantik müdafaası tesisinde görüşülecek
Washtngton 2 (AP) — Memleketinin mahdut Atlantik Paktı üyeliğini gayn kâfi gördüğünü söyleyen Türkiye Cumhurbaşkanı Celâl Bayar'm dünkü demecini yorumlayan resmi
Hint notaları
Çinin Tibette
ateş kesmesi talep edildi
Amerikan çevreleri bugün, Türkiye İle Yunanlstanı şimdiki halde Kuzey Atlantik Paktının tam Üyeliğine davete dair plânlar mevcut olmadığını belirtmişlerdir.
Amerikanın bu konudaki durumunu açıklayan resmi şahsiyetler. Batının Türklyenln güvenliğine karşı olan alâkasını belirtmekle beraber, 12 devletten müteşekkil Atlantik böl. geal İttifakını şimdiki halde genişletmek fikri mevcut olmadığını beyan etmişlerdir.
Aynı şahsiyetler, Atlantik Paktının Akdeniz bölgesine teşmili için harekete geçilmezden evvel ittifakın şimdiki üyeleri arasında birçok müşkül teşkilât meseleleri halledilmesi ge-rektiğİTTtde behrtmtşlerrltr. Pakt mu. clbince kurulması düşünülen orduya Alman birliklerinin ithali bahsinde Fransa ile bnşgösteren anlaşmazlık bu muhtelif meselelerden yalnız bt-
rtnl teşkil etmekte olup, halli belki de oldukça uzun sürecektir.
Bu müşkülleri zikreden şahsiyetler. Türkiye ile Yunanistanın bu sırada Kuzey Atlantik Paktı Teşkilâtına it-haj edilmelerinin mevcut meseleleri arttıracağını ve komünist aleyhtarı sağlam bir savunma »İstemi yaratmak tşlnl daha da müşkülleştireceğini ileri sürmüşlerdir.
Bununla beraber resmî çevreler, her iki memleketin yani Türkjye İle Yunanlstanın şimdi paktın kısmî üyesi bulunduklarını hatırlatarak mütte-hid bir Atlantik müdafaa kuvveti kurulmasına hakikaten girişilip başlanıldığı zaman her İki devletin tam üyeliğe kabulleri meselesinin gözden geçirileceğini belirtmlşler«ür. Resmî makamlar Türkiye ile Yunanistana Avrupa müdafaa stratejisi hakkında sürekli olarak malûmat verileceğini de söylemişlerdir.
İÇİNDEKİLER
İKİNCİ
Sosyalbank’ın lüzum ve ehemmiyeti
Ihsan İlhan
etmek Selim Sabit
ÜÇÜNCÜ
Aya seyahat htiyenler DÖRDÜNCÜ
Kalkınmayı bir an evvel başarmak Seyfi Gürçay BEŞİNCÎ
George Bernard 8haw öldü
Fikret Adil
Bakanlar Kurulu
dün de toplandı
yöneltilen kan dökme teşebbüsünü haber aldığımız zaman sinirlerimiz uyuşur gibi oldu ve sonra bu kiril teşebbüsün demokrasi ve hürriyet dünyasındaki tepkilerini hayalimizden geçirerek çok derin İsyan ürperişi duyduk Fakat teşebbüsün neticesiz kalması da bizi o kadar sevindirdi. Demokrasi ideallerine yürekten bağlanmış olan TÜrkler, dünya demokrasisinin büyük kahramanı Truman'ı tam bir sağlık İçinde bilmekle bahtiyardırlar. Bizden dost Amerikan Milletine ve onun şerefli Devlet Bnşkanına, yürekten geçmiş olsun...
Ankara(1a teessür ve Cumhurbaşkanımızın Trıııımn'a gönderdiği telgraf
Ankara, 2 (Hususi muhabirimiz, bildiriyor) — Amerika Birleşik Devletleri Cumhurbaşkanı Misler Trııman’a suikast yapıldığı yolundaki haberler şehrimizde teessürle karşılanmıştır. Gerek resmî makamlarda, gerekse siyasi mehalUde ve halk çevrelerinde teessüfle karşılanan bu haber, iki dost memleket arasındaki rabıtaların dorlnllğlnl göstermesi bakımından ehemmiyet taşımak tadır. Bu cümleden olarak bugün mutat toplantılarından birini yapan Bakanlar Kurulu, hâdiseyi gözden geçirmiş ve üzüntü İle karşılamıştır. Verilen malûmata göre Hükümet bu üzüntüsünü YVashington Elçimiz vasıtaslyle Amerika Dışişleri Bakanlığına iblâğ etmeye karar vermiştir.
Ayrıca Cumhurbaşkanı Celâl Bayar bugün Başkan Truman’a bir telgraf çekerek gerek Türk Milleti, gerekse şahısları adına derin ıstıraplarını İfade buyurmuşlar ve geçmiş olsun demişlerdir.
(Suikast hakkındakl yeni malûmatı üncü «ahlfenılıde bulacaksınız).
3
Yeni Delhi 2 (YtRS) — Bugün Hindistan Hükümeti Komünist Çine Tibette giriştiği askerî harekâta son vermesini ve derhal ateş keserek meseleyi sulh yolu İle halletmesini tavsiye etmiştir. Hükümetin bu husustaki kararı uzun toplantılardan sonra açıklanmıştır. Hükümet aynı zamanda bundan bir müddet evvel Hlndlstanın Komünist Çine verdiği İki notanın ve Çinin cevabî notasının metinlerini açıklamıştır.
Hint notasında hükümet, Tl-betln Çin tarafından İşgal edilmeye başlanmasının esefle karşılandığını, istilâya kalkışmak İçin haklı bir sebebin mevcut bulunmadığını belirterek işin sulh yollyle hailini talep etmişti. Buna cevaben verilen Komünist Çin notası, Hlndlstanı batılı devletlerin tesiri altında kalmakla itham ederek, Tibet meselesinin dahilî bir hâdise olduğunu ve Hlndlstanın da Çinin dahili işlerine karışmaya hakkı olmadığını bildirmiştir.
Birleşmiş Milletlerde
Kollektlf emniyet plânı görüşülüyor
Selim Saq»er, bu plânın beşeriyet tarihinde dönüm noktası olacağını belirtti
Fhıshlng Meadosva, 2 (AP.) — Bugün toplanan Birleşmiş Milletler Genel Kurulu. Amerikanın teklif ettiği kollvktlf emniyet plânını müzakereye girişmiştir.
Söz ahin Türk delegesi Selim Sar-per. plânın yalnız Birleşmiş Milletler tarihinde değil, fakat aynı zamanda beşeriyet tarihinde de bir donum noktası teşkil ettiğini söylemiş vo Genel Kurulu bu plânı kabule dâvot ederek; ••Genel Kurulun basiret ve uzl'c görüşü gelecekteki nesillerin hayranlık ve takdirini kazanacaktır», demiştir.
Büyük Britanya delegesi Kenneth Younger de. Genel Kurulu, kollektlf emniyet plânını benimsemek suretiyle Kore tipinde yeni tecavüzleri Önlemeye davet etmiş, Sovyet Birliğini ten-kldle bu devletin müessir kollektlf müdafaa tedbirleri IhduHinı istemediğini söylemiş ve sözlerine devamla : "Kore dersinin öğrenildiğini ve başka tecavüzler vukubulrnıyacağını ümit etmekteyiz. Kollektlf emniyet plânı tecavüz ihtimallerini azaltacaktır, zira tecavüz niyetinde olan her hangi bir devlet, dünyanın karşısına dikileceğini blloccktirM demiştir.
Arap Birliği, Genel Kurula müşahit olarak alınacak
Fhıshlng Meadowa 2 A A. (A.F.P.)
— Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Arap Birliğinin müşahit sıfatlyle Genel Kurul toplantılarına davet e-dilmesine 49 oyla karar vermiştir.
Sovyet grupu, çekimser kalmış» İsrail aleyhte oy vermiştir.
kullanılmasına müsaade edildi
Devlet Rakam Karaosmanoğlu ve özel Misyon Başkam Russell eden Mr açıklama yaptılar
İktisadî İşbirliği İdaresi Türkiye ö-zcl Misyonu Şefi Ortaelçi Russel H. Dorr, bugün, kontrparti fonunun ilk kısmının kullanılabileceğine dair iktisadi işbirliği İdaresinden gelen müsaade haberini açıklamıştır.
Mr. Dorr, vermiş olduğu bir demeçte. kontrparti fonunun istimali hakkında şunlan söylemiştir:
"Bu tahsislerden Türk halkı da do-layıslyle İstifade edecektir. Bizce, bu paraların kullanılmaaiyle, her iki tarafça arzu edildiği veçhile, Türkiye iktisadiyatının İnkişafı ve yeniden canlandırılması yolunda mühim bir adım atılmış olacaktır.
Bu paralardan ziraî kredilere ayrılacak olan tahsisatla daha bir çok çiftçi traktör alabilecek, yeni sahaların ziraat© açılabilmesini sağlayacak ve bu suretle de Türklyenln ziraî Is-tihsalâtı artmış bulunacaktır.
Bu tahsisatla yapılacak yollarla çiftçiler elde ettikleri mahsullerini daha kolaylıkla merkezlere sevkede-bilecekler ve bunları daha iyi fiyatlarla satabileceklerdir. Bu suretle şehirli vatandaşlar daha mebzul gıda maddeleri bulabileceklerdir.,,
Dorr, dün bn husııaıı İzah
Ankara, 2 (T.H.A.) — Devlet Bakanı Bay Fevzi Lûtfi Karaosmanoğlu ve Marshall Plânı Türkiye özel Misyonu Başkanı Ortaelçi Mr. Russell H. Dorr. bugün aşağıdaki açıklamayı yapmışlardır:
Türklyedekl Marshall Plânı Misyonu, TUrkiyenln ziraî ve sınai Istlh-salfttınm arttırılabilmesi ve Türk Milletine diğer İstifadeler sağlamak maksadlyle, kontrpartı (karşılık) fonu hesaplarından 125.000.000 lira istimal edilmesi hususunda müsaade verilmesi İçin salâhiyet almıştır.
Kontrparti fonları, katılan memleketlerde. Marshall Plânı programının bir parçasıdır. Marshall Plânı î-daresl, herhangi katılan bir memlekete bir dolar veya diğer bir Avrupa parası tahsisi yaptığı zaman, o memleket bu paranın karşılığını kendi parası İle Merkez Bankasına yatırır. Kontrparti fonu diye isimlendirilen bu paraların İstimali İse. o memleketin iktisadi kalkınmasına hasredilmek üzere, Marshall Plânı İdaresi İle katılan memleket makamlarının varacağı anlaşmaya bağlıdır.
Bugüne kadar Türklyeye hibe suretiyle tahsis edilen dolar ve diğer yabancı paraların tutan 242.800.000 liraya baliğ olmuştur kİ, bu meblağın 198.000.000 lirası kontrparti fonuna yatırılmış bulunmaktadır.
Devlet Bakanlığı İle Türkiye Mar-shnll Plânı özel Misyonu hâlen kontr. parti fonunun sarf programını hazırlamakla meşguldürler. Bu program, Türkiye envcstlsman programına sıkı surette bağlı olarak koordine edilmiş olacaktır.
Bulgaristandan gelecek göçmenlerin yerleştirilmesi işinde esaslı kararlar alındı
Ankara (AA.) — Bakanlar Ko. rulu bugün yaptığı toplantıda. Bul. garistandan gelen göçmenlerin memlekete yerleştirilmeleri mevzuu üzerinde görüşmüş ve esaslı kararlara varmıştır.
Bulgarların tehcir ettiği Türkler
Paris 2 (ANKA) — Bulgar Hükümetinin 250 bin Türkü üç ay gibi kısa bir zamanda Bulgarlstandan çıkarmaya karar vermesinden sonra iki hükümet arasında teati edilen notalar serisi şimdiki halde sona ermişe benzemektedir.
Türk Hükümeti bundan böyle, Dış-İşleri Bakanının da söylediği gibi» Bulgarlarla müspet bir neticeye varmak cihetini tercih etmekte ve her-hangi bir notaya cevap vererek bey. hude yere vakit kaybetmek istememektedir.
Resmi çevrelerde söylendiğine göre Türkiye. Bulgar tehcir hareketini ya Birleşmiş Milletlere veya La Haye Divanına göndermek azmindedir. Yabancı müşahitlerden bazılarına göre Türkiye Güvenlik Konseyine müracaat edecektir. Bir çok kimseler i»e Ankara Hükümetinin meseleyi asambleye sunacağı fikrindedirler.
D.P. Meclis Grupunun dün yaptığı toplantı
Ankara 2 (Hususî muhabirimiz bfl. diriyor) — Meclis Grupu bugün saat 15 te toplanmıştır. Gündeme göre müzakere olunan mevzu grup idare heyetini seçmek olmuştur. Seçim sonunda grup başkanlığına Fuat Hulûs! Demircili intihap edilmiştir. (Bu makam hâlen Sağlık Bakanı olan Ekrem Hayri Üstündağdan açılmış bulunuyordu). Grup 2 nci başkanlığı* na Abldin Potuoğlu. grup idare heyetine de Remzi Birant^ Muhiddin Erener, Muhlis Bayramoğlu. Fethi Çelikbaş. Emin Kalafat, Cezmi Türk, Esat Budakoglu seçilmişlerdir. Grup salı günü saat 15 te toplanarak hay. siyet divanı üyelerini tesbit edecektir.
Türk - Alman ticaret
müzakereleri başladı
Frankfurt 2 (AP) — Türkiye ile Batı Almanya arasındaki ticaret mil. zakerelerl bugün Frankfurt'ta yeniden başlamıştır. Müddeti 30 eylülde sonA ermiş olan mevcut ticaret anlaşmasını yenilemek için girişilen görüşmeler bir kaç haft.A evvel bazı teknik sebepler dolayısiyle müddet-alz olarak tehir edilmişti.
Yeni görüşmeler Türk Hükümeti-nln Batı Aimanyaya tâyin ettiği diplomatik temsilci Bay A yaşlı tarafından idare edilmektedir. Alman iktisat uzmanlan İki memleket arasındaki ticareti memnunluk verici olarak va-sıflandırmışlardır. Almanya Türkîye. ye bilhassa .sınaî mamûller, dokuma, tarım makineleri ve Aletleri temin etmekte ve mukabilinde Türk tarım mahsulleri ve ham kimyevi maddeler almaktadır»
Cinliler Tibet legalinin dahilî hlr mesele oldnğuna söylüyorlar (Gazeteler)
— Yoo, sen karışına. Bu dahili bir meseledir.'
Y
•• • î s t * n n o l
•e*. je «Bl V M*

Sayfa 2
■ Mesken siyasetimiz ■
Sosyalbank'ın lüzum ve ehemmiyeti
Yazarı : İhsan İLHAN
3 Kasım 1950
Şehir küfesi
Eğlence resmi
İÇTİMAİ zaruretler ve onlann (1o-” ğurduğu sosyal meseleler bir memlekette ne kndar asgari hadde İndirilirse* o memlekette sosyal düzeıı o derece kuvvetli, İçtimai tesanüt ve çalışma ahengi bir sembol derecesine yükselir. Snyin verimi, millî Istlhsahn rantahlllesl artar, cemiyet huzur ve aaAdete kavuşur. Esasen yaşamanın da gayesi bndur. Her sosyal devletin amacı millete refah ve saadet getirmek olduğuna göre, milletlerin de bu gayeye biran evvel vâsıl olabilmesi için, devletlerden bu hususta hareket beklemesi kadar tabii bir şey o-I.una2.
Bu cepheden memleketimizin durumunu tahlil ettiğimiz zaman, gerçekliğin hiç de ferah verici olmadığını teessürle görmekteyiz. Gerçi çalışma hayatımız İş kanunu ile garanti altına alınmış, amyal sigortalar teessüs etmiştir; fakat hayat seviyesinin çe-kilmez ağırlığı bütün omuzlan çökertmekte ve bundan da en fazla İşçi ile orta memur sınıfı mutazarrır olmaktadır. Asgari maişetin altında Ücret alan bir İşçi İle memurun randımanı muhakkak ki. düşük utacak, İçtimai nizam da bu düşüklük nisjıetİnde sarsılmış olacaktır. İşte İMaııbu-lun Kazlıçeşme, Bakırköy. Mecldlve-köy. Eyüp gib! fakır smıtlrrlndc kurulan gecekondular, sarsılan bir sosyal nizamın tipik tezahürleridir ve bu tezahürlerin meşruiyeti de sosyal zaruretlerdir.
Hayat seviyesinin en az beş misli arttığı bir devirde asgari maişetini dahi temin etmesine imkân olmayan çalışanlar zümresinin, hayat pahalılığını kısmen olsun tahfif etmek maksadiyle, haksız IkUsoplar üzerine kurdukları gecekondular, bizi doğrudan doğruya bir memleket meselesiyle karşı karşıya bırakıyor: Mesken meselesi.
Sınai hayata yeni başlamış o-lan devletlerin sosyal hayatında da mesken meselesi, bfsde olduğu gibi elverişsiz şartlar altında başlamıştır ve bizim bugünkü durumumuz 1868 Almanyasiyle müşabehet arzetmek-todlr. Bu tarihlerde fabrika şehirlerinin süratle büyümesi ve köylerden ssnnvl şehirlerine akın halinde muhaceretlerin başlaması Hamburg’da bir mesken buhranı yaratmış, ücretlerin asgari oluşu işçi zümresini müşkül duruma sokmuştur. Hamburg’da yapılan araştırmalara görr, senelik 600-1200 mark geliri olan zümreler, bu gelirlerinin 1868 yılında yüzde 18.7 sini 1874 de yüzxle 20.90, 1882 de yüzde 25.51 ve 1892 de ise yüzde 24.71 ini kira bedeli olarak vermekteydi-I ( ■ r
Bu tarihlerde sanayi İşçilerinin mesken durumları tamamlyle geçici tedbirlerle tatmin edilmeye çalışılmıştır. Mevrut binaların genişletilmesi şeklinde sıhhat İçin zararlı meskenlerin yapılması, işçi sağlığı bakımından vahim neticeler doğurmuş ve bunun neticesi 1830 yıllarında görüldüğü üzere, büyük korkunç salgın hastalıkların bu evlerde oturan nüfns arasında bir çok telefata sebebiyet vermiştir. Sosyal siyasetin bir zaruret olarak meydana çıktığı tarihten sonradır kİ. Almanyada mesken siyaseti rasyonel esaslar dahilinde plânlaştı-nl mı ş tır.
Hususi şahıslar tarafından mesken İnşaatının hükümetçe teşviki Alınan-yada büyük İlerlemeler kaydetmiştir. Kanın menfaatine hadim mesken inşaat koo|M>ratifleri gerek kanun ve gerekse hususi kredi yardımlyle Azalanım mahsus olmak Üzere maliyetine çıkan meskenler temin etmişlerdir. İnşaat koojıeratiflerl hususî bir şekilde, inşaat tasarruf kooperatifleri olup Avrupaııın garp ve orta memleketlerinde taanımüm etmiştir. Bu kooperatifler İlk defa Belmarı tarafından lngllterede tesis edilmiş ve ondan sonra diğer memleketlere dağılmıştır. Mezkûr kooperatifler Azasım muayyen bir tasarruf sistemine tâbi kılmakta ve her âza, bütün İn. şaat meblâğını daha tamamen biriktirmeden evvel, evin inşaatına lâzım olan krediyi temin etmektedir. Aza-lann tasarnıf mükellefiyetleri ve taahhütleri, kooperatifin alacağı uzun vadeli inşaat kredilerine karşı kâfi derecede emin bir garanti teşkil etmekte ve koojıeratife, krediler, sigorta şirketleri, bankalar tarafından temin edilmektedir.
Bugün İstanbul gibi bir sanayi şehrimizde, 1868 Almanyasında olduğu gibi, 200.000 işçi zümresi hâlen mes-kenslz, gayri sıhhi, gecekondu ve mümasili evler İçinde barınmaktadır.
Hayat seviyesinin en az beş misil arttığı hu devirde işçi sınıfının ücreti 3 misil artmıştır. Vasati olarak ayda eline 80-100 lira geçmekte ve bunun da yüzde 25 ini her ay kiraya vermektedir.
Bir seneden beri, gerek belediye ve gerekse milli emlAktaıı İşçilere arsa tahsis edilerek İşçi evleri kurulacağını bundan altı ay evvelki gazetelerde okumuş, hattâ o zaman bu mesele, günün aktüel mevzuu haline gelmişti. Bu mesele, belki seçimler arifesinde eski iktidar partisinin bir seçim taktiği İdi. Onu da maanınflh tamimiyle bilmiyoruz. Bildiğimiz yegâne mesele, bugün işçi ve orta tabakanın bir mesken politikasına İhtiyacı olduğudur. Biz gerek İşçi sınıfı ve gerekse diğer orta tabakaların geçim sıkıntısını kısmen olsun gidermek I-çln bir mesken siyasetiııo şiddetle taraftarız ve aşağıda lafsllen anlatacağımız veçhile, bu İş hiç de uzıııı vadeli bir mesele değildir.
Bugün İstanbul Belediyesi İle Millî Emlâkin elinde binlerce motrekare-llk boş arsa vardır, böylece nrso, Millî Emlâk ve Beledi yo tarafından teinin edildiği takdirde. muallâkta kalan yegâne mesele sermaye tedarikidir. Bu hususta da düşüncelerimizi şöyle sıralayabiliriz.: Hâlen İşçi sigortaları knrnrmı fnhsîlAtı. milyonları geçmiş bulıjııııınkladır. Mezkûr kurumun alâka ve tcşebbüslyle, Belediye, Devlet, SümerİHMik ve diğer hususi şirket ve fabrikaların İştirakiyle bir anonim şirket kurulduğu takdirde, faaliyete geçecek “sosyalbonk** memleketimizde bugünkü gecekondu meselesini ortadan kaldıracağı gibi mesken dâvasını da tamamlyle halledecektir. Gerçi Almanyada olduğu gibi, mesken İnşaat kooperatifleri tesis etmek. inşaat için daha uygunsa da kooperatifçilik her nedense memleketimizde bir türlü tutunamadığından ve sigortalar idaresinin kâfi miktarda parası olduğundan banka şeklini daha rasyonel bulmaktayız. Böylece sosyal bank tarafından kurul ocak evler, gu.vet sıhhi ve ucuz olacak, ayda 15-20 lira gibi taksitlerle uzıın vadeli o-larak ödenecektir.
Bugün memleketimizde yeni boşlayan bir sanayiimiz ve bunun mütemmimi olarak, sayını az da olsa, bir işçi kütlemiz var. Yeni doğmakta o-lan bu işçi kütlesini bugünkü geçim darlığından kısmen olsun Icurtarmak, hiç olmazsa başını sokacak bir meskene kavuşturmak onun hali, İstikbali bakımından gayet verimli olacaktır. İnsan doğuşta mülkiyete bağlı o-larak doğar ve yaşayışında gayesi, mesut olabilmek İçin biraz da miilk sahibi olmaktır. Mülk sahibi olan bir İşçi sınıfı cemiyet İçinde çiftçi sınıfı gibi, Mr İstikrar unsuru olur. Yeni doğan İşçi sınıfımızı başlangıçta mülkiyetle mücehhez kıldığımız takdirde, o dalma bunu yapanların minnettarı kalacaktır. Mülkiyete sahip olan işçi kütlesinden menfî cereyanlara dalma az rastlanır, mülkiyete sahip olmanın hazzı ve mülkiyeti çoğaltmak hırsı İle o. bütün enerjisini verimli istihsale sarf edecektir.
Kabataslak şemasını çizdiğimiz sosyaltmnka kabili tatbik olan bir fikir olarak İnanıyor ve bu fikri alâkalıların nazarlarına sunuyoruz.
Yazının hazırlanmasında istifade e-dllen eser: Fuchs: Zur VVohnungs-frage. Lcipzig 1904: R. Eberstacb Handbuch de» Wohnungsweflens. Jena 1910; Dobresberger: Ekonomi Siyasa* ti. cilt 1. İstanbul 1940.
KÜÇÜK HABERLER
★ Savarona yatının yolcu gemisi haline getirilmesi İçin Devlet Denizyollarına bir proje veren Howarlts Werki Şirketinin mühendis ve teknisyenleri salı günü şehrimize geleceklerdir.
★ Şehrimlzrekl otomobil parçalan satanlar demeği üyeleri dün Vali ve Belediye Balkanı Prof. Gökayı ziyaret ederek Bulgaristandan yurdumuza gelen göçmenlere 7565 Ura teberru etmişlerdir.
★ Şehrimizde bulunan Fransanın tanınmış iç hastalıkları mütehassısı Dr. G. Besançon. dün Çapadaki Tıp Fakültesi Anflsinde (uyku hastalığı) mevzuunda bir konferans vermiştir.
★ Yeşilay Gençlik Şubesinin senelik kongresi 4 kasım 1950 cumartesi günü saat 14.30 da Cağaloğlundakl lokalinde yapılacaktır.
Eı velki (ikjam, şvhrtonûD ti-yalrolartndan birici, matbuata mah&ue bir yala fffîCtyfl tertip etti. Hemen bıltha matbuat m«H^upl(ınaiH davetli bulundu klan bu tumeilc yidcrkent kaputa, belediye koatraldrleri tarafından çevrildik ve bizler-den UtrdÜcr. Nedir, di-
ye »orunca bunun brMiyrye ait cfjierıce resmi olduyunu »oy-
Etilence rc»ml, bilet ücretlerinden yüzde bilmem kaç nispetinde alınırmış. Peki ama, dd-ıx?t/i bulunanlardan bir ücret alınmıyordu ki bunun btr yüzdeki olsun! Sıfınn yüzde on veya yirmisi yine sıfırdır, O halde f Bıı ita ra d men rfllcnce resmi alındı, bir kısmı vermediler, memurlar da, mücseeae aleyhine ceza saptı tuttular.
Bu usulü, biz, doğru bulmuyoruz, Her şeyden evvel, tiyatro veya konserleri bir “eğlence,, telâkki edemeyiz. Nitekim, belediyemiz de, her sene fakir b U tçcsl ilde n Konseri a t u var ve Tiyatroya milyonu aşan tahsisat bahşetmekle aynı şekilde düşünmekte, bu müesstsolcrin kültür hayatımıza hizmetini takdir etmektedir, O akşam dd-vetli olan matbuat ve yüecl sanatlar mensupları da, aynı payeye hizmet eden ve memlekette sanatı neşir vazifesini üzerlerine almış kimselerdi, Onları ddvtt etmekle milessesc hem bir t'arife lıcrn de kendilerinden ücret almamakla bir fedakârlık yapıyordu. Nerede kaldı ki, Şehir Tiyatrosınıra verilen ddv( t iyelerden vo stadyumlardan bir “taks„ filân alınmamakta idi.
Eğlence resminin cibayet tartı da, müesseseler Içbı olduğu kadar, halk v# bizzat memurlar için de güzel değildir. Kapılarda daima münakaşalar olmakta, hattâ bozan kavgalar çıkmaktadır. Handan başka, belediye memurları, ekseriya ddvctli resmi suvattan tak» is-temak cesaretini pöstrremiye-rek, eski tâbiriyle “iğması ayn„ mecburiyetinde kalıyorlar, otoritelerinden kaybediyorlar.
Bu işi, eğlence resmi ile alâkadar mufisst Kelen nihai olarak tesbit ettikten sonra, maktu bir rçsim haline yetirmek, en çıkar yoldur aaıııponız.
BİR İSTANBULLU
Konservatuvor
Türk musikisi konseri
Konservatuar tarafından her sene muntazam bir programla verilmekte olan konserlere, bu sene de önümüzdeki haftadan İtibaren verilmeye başlanmış bulunacaktır.
Eski ve yeni eserlerden mürekkep zengin bir programla hazırlanan birinci Türk musikisi konseri 7 kasım salı günü saat 18 de Şehir Komedi Tiyatrosunda verilecek ve programda yer alan Ferahnâk faslı icra edilecektir.
E R
s s: ıı i ıı ıı a b e n
,x
M
Adalet Sarayı hafriyatı mühim bir safhaya girdi
Müzeler Müdürü, kazılara mütehassıslann nezareti altında devam edildiğini söyledi
Sultanahmette Adalet Sarayının yapılacağı sahanın düzeltilmesi İçin yapılmakta olan toprak hafriyatında bazı eski eserlere tesadüf edildiği cihetle bu hususta İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü Aziz Oğan'ın malûmatına müracaat ettik. Kendisi bl-ze şu açıklamada bulunmuştur:
"— Adalet Sarayının temel haf. riyatında bazı arkeolojik kalıntılara rastlanacağım tahmin eden müzemiz. toprak kaldırılmaya başlandığı tarihten İtibaren mütehassıs arka, dağlarımızla buradaki amellyenln cereyanını mürakabe altına almıştı. Çünkü şehrin topogrnflk bakımından mühim bir noktası olan hipodrom ve civarındaki kazılara arkeoloji nokta! nozanndan hususî ve istisnai bir önem vermek mecburiyetinde İdi.
1942 de İstanbul, Alman Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Profesör Bittcl ile Dr. Schmelder'in Hükümetimizden İstihsal ettikleri mezuniyet üzerine burada ilmi araştırmalar neticesinde Salnt Olfemle adiyle nnılan Türk Şehitler kilisesinin bakiyelerini meydana çıkarmışlar ve neşre t m işlerdir. Bu defa kazı ehemmiyet kesbedince Milli Eğitim Bakanlığımızın ayırdığı Ödenekle Müzemiz Müdür Muavini Rilstem Duyu ran'm nezareti altında sistematik bir araştırmaya devanı ediyoruz. Kiliseye alt baptistler ve-* snire gibi müştemilâta tesadüf edilmektedir.
Bütün bu yeni tezahürat müzemiz mimarı tarafından sahanın umumî plânı üzerinde kav*ıt ve tesblt edil-inektedir. Hiç şüphesiz bunlar büyük bir itina ile hüsnü muhafaza edilmektedir. Hafriyatın sonunda türkçe ve garp dillerinde bu İlmî çalışma-İn ra dair müzemiz bir eser yayınlayacaktır.
İstanbul Radyosunda kış
programı pazara başlıyor
Dünkü basın toplantısında Radyo Müdürü, bundan böyle iki radyo arasında tedahül olmıyacağını söyledi
İfifnnbııl Radyo MlldÜrll Zahir F. Törümküney dün saat 16 da Gazeteciler Cemiyeti binasında bir basın toplantı»! tertip etmiştir.
Bir müddetten beri An karada bulunan ve radyo programları mevzuunda temaslar yapan Radyo Müdürü ezcümle gazetecilere şunları söylemiştir:
"Bilindiği gibi «nn zamanlarda Ankara Radyosu ile İstanbul Radyosu neşriyatı arasında bazı tedahüller o-luyordu. Yani, İstanbul Radyosunda Türk musikisi neşriyatı yapılırken aynı anda Ankara Radyosunda da Türk mûsikisi yayınlanıyor veya aksi oluyordu.
Kış devresi programımızda bu karşılaşmaları kaldırmış bulunuyoruz. Ankara, garp musikisi yayını yaparken, İstanbul Radyosunda Türk musikisi çalınacaktır.
Radyumuz kış devresi programlan-
na ayın beşinden İtibaren başlıyacak-tır Haftada en az bir defa olmak ü-zeı c öğlence yerlerinden neşriyat Yapılacaktır. Yalnız .şunu nöyllyeyim kİ cumartesi günleri iki radyo arasındaki tedahül lam mânaslyie önlenememiştir. Çünkü, mezkûr gündeki İstanbul Radyosunun programı çok e-lâstikidir. Arızi olarak, nuıçları ve sair faaliyetleri neşretmek mecburiyetindeyiz. Bu sebepten inkıtaa uğrayan normal neşriyat başladığı anda Ankara Radyosu de bazı tedahüller olabilir.,.
Bilâhare dinleyici istekleri mevzuuna dokunan radyo müdürü, isim neşrinin kaldırılmasından sonra gelen rnektpların yüzde altmış nispetinde eksikliğini, söylemiştir.
Radyolarda ilân mevzuuna da temas eden Törümküney, bu hususta ya kında Bakanlar Kurulundan bir kararname çıkacağını bildirmiştir.
Behçet Gücer talebeleri aracında
Mısır ve Türk artistleri
çevirecekler
Mısırın tanınmış artistlerinden Muhammet Elkehnavl dün Ankara-dan şehrimize gelmiştir. Stüdyo Mısır’a mensup olan artist, kendisiyle görüşen bir arkadaşımıza şıınlan söylemiştir:
“ — Öteden bert memleketinize gelmek. flllmclîlğlnlzi yakından tanımak İsterdim. Ziyaretimin sebebi, Türk-Mısır fllimciliğinin teşriki mesaj etmesini hazırlamaktır. Filimler!-nizin arapçAya dublâjı, yeni Mısır fl-limlerlfiln yeni bir anlayışa göre türkçeye dublaj İşlerin! görüşmek ve bu arada mümkün olursa; her İki memleketin artistleri tarafından müşterek bir filim çevirmeyi de düşünmekteyiz.
Mısınn en tanınmış sanatkârı Yusuf Vehbi de çok yalcında memleketinizi ziyaret edecektir.,,
İkinci motosikletin talihlisi
75.000 liralık bü. jÜk eşya kuramızda kazananlar hediyelerini almakta devam ediyorlar. Kur’amızm büyük hediyelerinden olan (Jawa) marka İkinci motosiklet, İzmir Kahramanlar kak 1411 inci kak 21 No.da
turan Cevat öztu-rana çıkmıştır, îz-mlrden şehrimize relen okuyucumuz hediyesi olan motosikleti mirden Resimde
kuyucumuzu foalkleti görüyorsunuz.
ao-
so-
o-
ga/ete-almıştır. talihli o-mo-
II re rinde
Behçet Gücer Galatasaray Lisesi Müdürlüğünden dün ayrddı
r
Sivil Havacılık teşkilâtı çalışmalarına devam ediyor
Kongre mesahinin gelecek hafta sonuna doğru bitmesi muhtemel
İzmir seyahatinden dönen ICAO delegeleri çalışmalarına dünden itibaren bağlamışlardır.
Muhabere ve uçuş kolaylıktan komitesi. gruplarca izhar edilmiş olan nihai raporu yarın umum! mahiyette tekrar incelemek suretiyle kabul edecektir.
Uçuş kaideleri ve hava trafik kontrolü komitesi, kontrol sahalariyle ortaşarkta tatbik edilecek olan ilâve usııl kaidelerin etüdleri gnıplar tarafından ikmali yapılarak komiteye tevdi edilmiş olan bu raporlar üzerinde yapılan komite toplantısında, 6 tehte, 1 aleyhte ve bir müstenkif oyla raporlar, neticede kabul edilmiştir.
Kabul edilen bu raporlara göre; Türkiye, biri İstanbul, diğeri Anka-rada olmak üzere iki kontrol sahası bulunduracaktır.
Evvelce aynlmış olan komiteler, kongrenin umumî toplantısına arze-dilmek üzere nihai raporlarının hazırlıklarını ikmalo çalışırken diğer taraftan tanzim ve tertibi ikmal e-dilmiş olanların bir numaralı yardımcı komite tarafından tetkikine ba-Tkınılmıştır. Bir numaralı yardımcı komite, muhtelif komitelerin çalışmaları ru koordine ederek nihaî raporun ana hatlarını tesbltie thzarata başlamıştır. Bu mey anda orta şark bölgesinin hudutlarının da tesbit, tevsi ve tâdili mevzu undaki müzakerelerin bir kaç gün İçersinde neticeleri alınarak kati karara varılmış o» laca k tır.
Üzerinde hararetle çalışılan meselelerin çokluğu ve zamanın darlığı dolayısiyle komitelerin ekserisi pazar günü de dahil olmak üzere Yıldızda Şala Köşkünde ve Tarabyadakl Konak Otellndo geç vakitlere kadar çalışmalarına devam edeceklerdir. Kongre çalışmalannın gelecek hafta sonuna doğru bitmesi muhtemeldir.
Dün akşam Hint delegasyonu başkanı Mr. Bhalla tarafından Perapa-las salonlarında bir toplantı tertip edilmiştir.
26 yıldan beri Galatasaray Lisesi Müdürü bulunan Behçet Gücer, gittikçe ağırlaşan sıhhî durumu yüzünden emekliye ayrılmasını istemişti. Behçet Gücerln tekaütlüğü takarrür etmiş olduğundan Galatasaray Lisesi Müdürlüğünden dün ayrılmıştır. Behçet Gücer dün sabah bu münasebetle mektebin her tarAfım son bir defa gezmiş, hademelere kadar herkesin elini sıkarak veda etmiştir. Bilâhare muallimler odasına gelen Behçet Gücer, derslerinden dönmüş olan hocalarla da vedalaşmış ve gözleri nemli olarak mektebi terketnıiştlr.
Behçet Gücer. Galatasaraydan ayrılması münasebetiyle hocalara ve talebelere hitaben’ bir mektup yollamıştır. Talebelere gönderdiği mektupta ezcümle: “40 yılı geçen Galatasaray-İtlik hayatımın 26 senesini evlâtlarıma müdürlük yolunda hizmetle geçirmiş olmanın baha biçilmez değeri vardır, ömrümün en güzel yıllarını «izin vefalı varlığınıza hizmetle geçirdim,, demekte ve nasihatlerde bulunduktan
Behçet mektupta ber geçen
etmenin güçlüğünden kendisine yaptıkları yardımdan dolayı teşekkür etmektedir.
Behçet Gücer, Galatasaray Lisesi tarihinde en uzun müddet müdürlük eden İdarecidir. 26 seneden beri yetiştirdiği bütün talebelerinin sevgi ve hürmetini kazanmıştı. Mektepten ayrılması gerek GalatasaraylIlar arasında. gerek bütün maarif çevrelerinde teessürle karşılanmıştır.
Kendisine şimdilik İzzet Hâmit Ün vekâlet etmektedir. Yerine kimin tâyin edileceği henüz belli değildir. Bu hususta bir çok talep olmuştur. Nam-
zetler arasında Saffet Şav’ın ve Nec-ıneddln Boranın bulunduğu söylenmektedir.
Memleketimizin en İleri kültür mü-essescsl olan Galatasaray Lisesinin başına maarif hizmetlerinde tanınmış kıymetli bir zatın geçirilmesini temenni eder ve Behçet GÜcere âcil şifalar dileriz.
A. I
"Tarsus” vapuru dün Amerikadan döndü
ve
sonra veda etmektedir.
Gücer, hocalara yazdığı da aynı çatı altında bera-uzun yıllardan sonra veda bahsetmekte.
Tarsus vapuru dün 131 yolcu 200 ton yükle Amerikadan dönmüştür.
Gelen yolcular arasında Amerikanın İzmir Konsolosu Mr. Edward ve on bir Türk havacısı vardır. Gemi süvarisi ve yolcuların anlattığına göre gemi yolda çok şiddetli fırtınalar atlatmıştır. Bu fırtınadan Atlantikte iki gemi batmıştır.
Bundan başka iki seneden beri Hollywood’da bulunan Türk artisti Nihat Baybabl Tarsusla şehrimize gelmiş ve kendisiyle konuşan bir arkadaşımıza şunları söylemiştir:
— İki seneden beri Hollyu’ood’da-yım... Kendi sahama ait bir çok etüdler yaptım...
Burada “Hollywood Rüyaları,, İsimli bir film de çevirdim.
Fakat bu film henüz bitmiş değildir. Geri kalan kısmı da, burada, ls-tanbulda çevrilecektir.
— *
Devlet ortaokul imtihanları
Milli Eğitim Bakanlığının verdiği bir karara göre 1951 Öğretim yılı yaz ve güz devreleri Devlet ortaokul yazılı bölümü İmtihanları türkçe, matematik ve tabiat bilgisi derslerinden yapılacaktır.
Ermeni Patriği seçimi pazar günü yapılıyor
Ermeni Patrikhanesi Vekili Ars-lanyan dün Vali ve Belediye Reisini ziyaret ederek Önümüzdeki pazar günü yapılacak olan patrik seçimi hakkında görüşmüştür.
9 kasımda yapılacak seçimler İçin her kilise 2 âza ve başpapazın reis>. liğlnde 3 kişiden mürekkep seçim komisyonları seçmiştir.
Her kilise bir seçim bölgesi olduğuna göre, seçilen her heyet pazar günü gelen reyleri topiıyacaktır.
Saat 17 de bu reyleri tasnif ettikten sonra umum! heyete girecek iki Aza belli olacak ve böylece bütün kiliselerden 74 âza seçilmiş olacaktır.
Umumî heyet 14 kişilik ve bl. rist ruhanî işleri, diğeri de cemaat ve hayır müesseslerini mürakabe etmek üzere 2 heyet seçecek ve bunlardan da 5 kişi patrik namzedi seçilecektir. Bu son namzetler arasından seçilecek İki patrik adayı Vilâyete arzedilecek. Vilâyetin seçeceği aday patrik olacaktır.
YENİ İSTANBUL
SİYASI İKTİSADÎ MÜSTAKİL GÜNLÜK GAZETE
Sahibi î
YENÎ İSTANBUL NE8RÎTAT LİMİTED ŞÎRKETÎ
Müdürü: Kemal H. SAKLICA
Yazı işlerini fiilen idare eden mesul müdür: Sac İd ÖGET
Neşrcdilmiyen yazılar iade edilme*.
Basıldığı yer :
YENİ İSTANBUL MATBAACILIK LIMITED ŞİRKETİ MATBAASI
PEYAMİ SAFA
YALNIZIZ
— 53 —
— Dün çok sıkıldım, dedi, seni düşündüm çok. Babamın hâdisesi... O telefon meselesi .. Çirkin mİ buluyorsun?
— Son zamanlarda senin fazla argo kullandığına dikkat ediyorum.
Meral, bahsin değişmekte olmasından duyduğu sevinci hayretinin altında saklamağa çalışarak sordu:
— Ne zaman kullandım başka?
— Birkaç defa: "Dalga geçiyor kızla” gibi şeyler söyledin. Bunların kullanılmam değil de, muayyen bir zaman içinde çoğalması beni düşündürebilir.
Meral Cczmiyi hatırladı. Tesirlerin ondan geldiğini kendisi de şimdi anlıyordu. Ferhat her zaman argo konuştuğu İçin, unun değiştirebileceği birşey yoktu. Gülümsemekten kendini alamadı.
— Ne düşündürür sana bu? dedi.
— Bir takım mânâsız insanlarla temaslarının arttığını.
Meral bu bahsin de tehlikeli bir istikamet aldığını görünce, konuşmanın direksiyonunu çevirmek istedi:
— Zannetmem, dedi, »en detayları, detayları... Nasıl derler türkçe 7
— Teferruat
259
— Teferruatı büyütürsün hep. Kılı kırk yararsın. Dün hava çok güzeldi. Hele Bogajj-içinin görünüşü ne güzeldi buralardan. Otururken hep gözlerim daldı.
Meral bir tehlikeden kaçarken dalla beterine düştüğünün farkında değildi. Samlm dephal sordu:
— Buraları neresi? Buradan Boğaziçi görünmez. Nerede oturdun da Bogazlçinl seyrettin? Sizin evden de görünmez Boğaz.
Meral bir şaşkınlık ânıru son derece çabuk atlattı:
— Seyrettim demedim, canım.
— “Boğazlçlnln görünüşü ne güzeldi buralardan” demedin mi? "Otururken gözlerim daldı” demedin mi?
— "Ne güzeldi** demedim, "Ne güzeldir” dedim. Evde otururken hep şöyle deniz gören, Boğazı gören bir apartman düşünüyordum. Gözlerim daldı. Bizim Beşiktaştalci evi filân düşündüm hep..
Samlm ısrar etmedi. MAsumlyet İhtimali önünde şüphesini oymaya cesareti yoktu. E-llni ceketinin sağ cebine götürdü, ince uzun bir paket çıkardı vo Merale uzattı:
— BakaJım Dcgenecek misin? dedi.
Meral bu hedlyoyo olduğu kadar fena havanın sona ermesine do sevinerek paketi çabucak açtı ve altın kaplama, ince ve uzunca bir kalem şeklindeki ruju görünce bağırdı:
— Çok güzel... Hayret... Ferihanınkinin tıpkısı.
— Rujun bitmişti, değil mi?
— Tabiî... Ne kadar dikkatli ve İncesin.
Meral bu tesadüfe hayret etti. Otelde du-
260
doklarını boyıyan Ferihanm rujunu çok beğenmişti; fakat hediyeye îma olmasın diye onu yakından görmek istememişti. Onun İçinden geçen her şeyi biliyormuş gibi Samimin aynı ruju getirmesi bir telepati değilse şaşılacak bir tesadüftü. Meral boyayı elinin üstüne biraz sürdü:
— Rengi de tamam, dedi, çok teşekkür ederim.
Hediyeyi çantasına koyarken, Ferlhanın Samim İçin söylediklerinden bazılarını hatırlıyor ve çirkin buluyordu. Gözünün uciyle ona baktı. "Kıskanıyor Feriha Simera papazını,, diye düşündü ve güldü.
Samlm ona niçin güldüğümü sordu.
— Hiç, dedi Meral.
— SÖylo rica ederim.
Meral tereddüt ediyormuş gibi görünürken yalan arıyordu.
— Güzel bir şey değil, dedL
— Söyle.
— Hiç canım. Bu hediyeyi bana Ferlha-nın getirmesi lâzımdı. Çok cimridir. Sanki sen içimden geçen her şeyi hissediyorsun. Tolo-patl mi bu, tesadüf mü? Onu düşünüyordum.
— Şüphesiz telepati.
— inanır mısın sen buna?
— Zannederim. İnsanların hayatında sık sık olan bir şeye İnanmamak, inanmak değil, İnanmamak, izahtan âciz kaldığımız her hâdiseyi hurafe sayan bir hurafedir.
— Hurafe ne demek?
— Boş itikat. Pröjugf. Daha doğrusu "superstition,,.
Kitaplarda ve gazetelerde bu kadar çok 261
geçen bir kelimeyi bilmediğine utanan Meral, bir terim kullanmak İhtiyatiyle sordu:
—• Önseziye de inanır mısın? Pr^ssentl-ment’a ?
Başlyle tasdik eden Samlm, bu yeni türkçe "önsezi,, yi Meralin ağzından ilk defa duyuyordu. Şüphelendi. Yan gözle kızın yüzüne bakarak sordu:
— Nereden öğrendin bu "önsezi,, yi?
Meral düşündü. Bulamıyordu. Galiba Cez-miden. Bir omuzunu kaldırdı:
— Bilmiyorum, dedi, galiba Ferhat ağabeyimden.
Samim yüzünü iki yana salladı:
— Zannetmem. O sporcu agziyle konuşur.
— Belki babamdan.
— O hiç olamaz. Nail Bey yan tüccar, yan münevver ağzlyle ve daha ziyade osmsn-110a konuşur, değil mi?
Meral birdenbire doğruldu; Samimi utandıran ve sevginin, tatlılaştırdığı bir isyanla canlanarak sordu:
— Niçin merak ediyorsun bunlan? Dün bunu düşündüm. Niçin — son zamanlarda arttı bu »ende — benim her sözümün, her hareketimin altında bir mâna arıyorsun? Bilmiyorum kimden duydum o kelimeyi. Başka bir şey de derler ona. His kabevuku mu, nasıldır?
— Hissi kablelvuku.
Kelimeyi komik bulan Meral, her hecesini bir hata korkuslyle tane tane söyllyerek tekrarladıktan sonra devam etti:
— Dün işte bunu düşünüyordum. Ne olur, belki ben o kelimeyi bir adamdan, bfr gençten 262
duydum. Mutlaka bir fenalık mı var bunda? Senin fena mâna vermenden korkarak büsbütün kilitleneceğim. Değil ml? İçimde bir korku freni gittikçe büyüyor vo bütün hislerimi sıkıştırıyor.
Samım bu nazik hücum karşısında, şüphenin psikolojisini açmaya mecbur etmlyen sade bir İzah aradı. Düşündü ve kendini şöyle müdafaa etti:
— Ben* senin her sözünde ve.her hareketinde mutlaka fena bir mâna aramıyorum. Eğer her hangi bir mâna arıyorsam, bu, sana karşı dikkatimin normal ölçüleri aşan bir sev-firi ve alâka işareti olduğunu gösterir. Bana şüphe verenleri de yok değil. Dediğin gibi yeni başladı bu. On on beş günden beri. Kabul et kİ, sen de bu on on beş gün İçinde bir takım tereddütler yaşıyorsun. Ondan evvel bu şüpheleri duymuyordum.
— Fakat benim hayatımda senden başka kimse yok. Var mı, söyle.
— Var demiyorum. Tereddütler, arzular, projeler, bir şeyler.,. Bunların hepsi hareket istidatları, hattâ başlangıçlarıdır. Benden, bir hareket değilse bile, bazı yeni temayüllerini gizlediğini hissediyorum.
Meral tehlike nispetinde kuvvetli bir red silkinişiyle:
— Yok, yok, hiç biri yok! dedi.
Sonra, onun elini tutarak bileğindeki saate baktı. Altıyı çeyrek geçiyordu. Sabahleyin Fe-rlha telefon etmişti. Bu akşam ona yemeğe gidecekti. Şakir Beyle evlenmesine bile ran olan babasından müsaade koparmıştı. Şimdi eve gidip elbisesini değiştirmeliydi.
(Devamı var)
263
Sayfa 8
8 Ksmm 1950
Bir dünya vatandaşının hfitıra defterinden
Aya seyahat etmek istiyenler
Selim Sabit
Gökleri tanımak Htcyen hu kâşiflerin kimler olduğunu tahayyül etmeye çalışıyorum. Acaba Alimler mİ? İler halde, canlarını feda edeceklerini bildiklerinden, İlk hevesliler onlar olmn(a iferek. Belki de 0ArnrrıiRİ7 hazînelerin cazibesine kapılan maceraperestlerdir. Fakat bıı insanlar ekseriya realisttirler. Fazla olnrak; bunlar servetlerini kıymetli madenler peşinde koşarak değil, insanları ve onların İhtiraslarını İstismar etmek suretiyle elde ederler. Acaba Ay yolcuları hayattan bıkmış ümitsizler midir? Zannetmem, ölmek İsteyenler için şıı fakir dünyamızda mebzul miktarda romanesk vasıta var!
Hayır tahminime göre. Ay’a so-ynlıat etmek isteyen 18.000 kişilik kütleyi çok basit. İptidai ve saf İnsanlar teşkil etmektedir. Bıı a-damların ruhları küçüklüklerinden beri, şair ve müzisyenler tarafından. Ay’dan bahseden lirik parçalarla doldurulmuştur. Üstelik zihinleri, nesillerin İlk asırlardan beri. Ay’ı esrarengiz ve iyilik yapan hlr ynldız olarak telâkki eden destanların tesiri altındadır. Ay ışığı İle fevkalâde güzelleşen geceyi, gündüzü, toprağı, denizi görmüşlerdir. Bu güzellik ve iyilik kaynağına yakından temas etnıeyl nasıl İstemezler?
Fakat, bıı adamlara, feci suretle sukutu hayale uğrayacaklarını ve hattâ öleceklerini anlatmıyorlar mı diyeceksiniz? Şüphesiz evet. Fakat onlar deliliklerinde sebat ediyorlar. Zaten bıı lıale fazla şaşmamalıyı*» 7.1 ra bizzat dünyamızda, bililin İhtarlara rağmen milyonlarca insan bir cennete. Sovyet Cennetine İnanmıyor mu? Bu milyonlarca İnsan pek İhtiyatlı hareket ediyorlar: Kendilerine geri dönmemeleri tehlikesinin varit olduğu bildirildiği halde, Sovyetlere giderek İR.000 kişi bulmayı bir deneyiniz, bir tekinin bile davetinize icabet etmeyeceğini göreceksiniz.
BİRKAÇ gün Önce Novr-York’tan gelen bir telgrafın bildirdiğine göre. Ay’a insan taşıyacak ilk fii reye binmek İsteyen 18.000 kişi yerlerini ayırtmak İçin şimdiden faaliyete geçmişlerdir. Doğrusu bu telâş beni şaşırttı. Dünyamızın peyklerinden biri olan Ay hakkında bütün bildiklerimiz, bizde bu seya hafin hiç de cazip olmıyacağı ka> naatinî uyandırıyor. Herhangi bir rasathanenin büyültücü dürbünleri İle Ay’ın korkunç manzarasını görmek mümkündür: Kraterlerle delik deşik olmuş, abse İle dolıı bir cildi hatırlatan kurak hlr toprak, eski İnsanların okyanus zannettiği» bugün çöl olduğu anla.şılnn uçsıız-bu-caksız bir saha ve arada sırada bu namütenahi geniş toprakları kesen büyük çatlaklar: Şayet dünyamızın herhangi bir yeri böyle bir toprakla kaplı olsaydı, insanlar burayı çoktan terk ve bir nevi cehennem olarak telâkki ederlerdi.
Zaten âlimlerin bize Ay hakkında anlattıkları, dürbünlerle seyrettiğimiz manzaran bir kat dalıa korkunçlaştırmaktadır. Bu mütehassıslara göre Ay’da hava, su. nebat olmadığı İçin hayat da yoktur. Şayet bir gün insanlar bu müthiş hayat şartları altında yaşamaya mecbur olurlarsa, dalgıç elbiselerini andırır kapalı mahfazaların içinde yaşayıp, beraberlerinde komprime edilmiş oksijen olan portatif şişeleri taşı-mak zorunda kalacaklardır. Yiyecekleri şeyler teksif edilmiş gıda haplarından başka bir şey olmıyar caktır. Makinelerden birinde de herhangi bir bozukluk zuhur ettiği takdirde Ani olarak öleceklerdir.
Ay’a seyahat etemek İsteyenler, teleskopla gördükleri manzaradan korkmamışlar** hiç olmazsa âlimlerin verdikleri malûmattan ümitsizliğe düğmeliydiler. Fakat onlar gene yılmıyorlar! Şimdiden seyyareler arası 1 numaralı füzede, rahatsız da olsa, hlr koltuk elde etmek için çırpınan 18.000 kişi mevcut!
Truman’a suikast teşebbüsü
üzerine izhar edilen teessür
Porto-Rico Adasında suikastla ilgili bir teşekkül bulunup bulunmadığı araştırılıyor
Washlngton 2 (AP) — Blair House hâdisesini müteakip bugün Cumhurbaşkanı Truman’ın muhafız teşkilâtı geniş ölçüde arttırılmış ve oİRganüa-tü emniyet tedbirleri alınmıştır. Bu arada gizil emniyet servisi hâdisenin tahkikine devam etmekte ve Trumanı öldürmek İçin vak| teşebbüse, İki Por-to-RIcolu İhtilâlciden başka şahısların methaldar olup olmadığını tcsblte çalışmaktadır.
Dün tabancalariyle ateş ede ede Cumhurbaşkanı Tr um anın resmî İkametgâhı Blair House’a dalmaya ça-
Ankara - İstanbul uçak tarifesinde tadilât yapıldı
kft-
sa-bu-ya-

Basın mensuplan hakkındaki kanun
Şevket Mocanın teşrii masuiyetinin ref’i talep ediliyor
Ankara. 2 (T.H.A.) — Devlet Havayollarının kış tarifeleri münasebetiyle İstanbul - Ankara uçak tarifelerinin saatlerinde değişiklikler yapılmıştır. Bundan sonra Islanbuldan her gün sabah saat 8.30 da ve 12.30 da iki uçak Yeşllköyden Ankaraya hareket edecektir.
Pazartesi, çarşamba ve cuma günleri îstanhuldan kalkacak bir uçak. Ankaradan sonra Malatya. Elâzığ ve Diyarbakır* gidecektir.
Ankaradan İstanbul* hergün saat 10 da ve 13 te İki uçak hareket edecektir. Salı, perşembe ve cumartesi aaat 14.20 de kalkacak bir uçak da Diyarbakır. Elâzığ ve Malatyadan gelecek yolcu!an îstanbula getirecektir.
lışmış olan iki şahıstan 37 yaşındaki Oscar Collazo bugün sorguya çekilmiştir. Bilindiği gibi bu şahısların giriştikleri çılgınca hücum muhafızların kurşunlarıyla durdurulmuştur. Yaralanan Collazonun sıhhî durumunun İyi olduğu bildirilmektedir. Arkadaşı Grlselio Toresolla başına İsabet eden bir kurşunla ölmüştür. Dünkü tabancalı müsademede yaralanan 3 polisten biri de ölmüş ve Collazo tllle suçlandmlmıştır.
Porto - Rlco Adasında ve çok yıda Porto Ricolunun yerleşmiş lunduğu New-Yorkta da tahkikat
pılmaktadır. Collazo İle Toresollanm New-York'ta yaşadıkları tesblt edLl-mlştlr. Bayan Collazo da suikast teşebbüsü ile ilgili olarak tevkif edilmiş ve ekserisi Collazo’lann akrabası olan en az 13 şahıs sorguya çekilmiştir.
Porto-RIco Adasında hükümet A-merlkan aleyhtarı Milliyetçi Parti Şefi 63 yaşındaki Pedro Alblzu Cam-pos’u tevkif etmiştir. Collazo İle To-resolla’nın üzerinde parti çefi tarafından yazılmış mektuplar bulunmuştur. Porto-Rlko polisi adadaki komünist elebaşıları da tevkif etmiştir.
New-York. 2 A.A. (AFP) — NeW-York Polisi, dün öğleden sonra Başkan Truman’a bir suikast hazırladığı esnada öldürülen Torresolla’nın evini çevirmiştir. Eve yalnız polisin girmesine müsaade edilmekte ve bu suretle ev tamamen tecrit edilmiş bulunmaktadır.
Gizli servis memurları hâlen, Eer-resole ailesi efradım sorguya çekmektedir.
Gazeteci, muharrir ve diğer basın mensuplarının çalışma pırtlanın ve sosyal sigortadan faydalanma şekillerini tesblt eden bir tasan hazırlanıyor
— >
Buna sebep, bn milletvekilinin silâh taşıması ve kavgada silâh teşhir etmesidir
Yeni Amerikan Askeri Yardımı Deniz Grupu Başkanı meleketimize geldi
Ankara. 2 (ANKA) — Çalışma Bakanlığı, basın mensuplan hakkında onlann çalışma şartlarını ve sosyal sigortadan faydalanma şekillerini düzenleyecek bir kanun tasarısı hazırlamaktadır. .Esasen Cumhurbaşkanı da Meclisi açış nutkunda bu meseleye temas etmiş bulunuyordu.
Bakanlıkta muhtelif yabancı memleketlerin gazeteci, muharrir ve diğer basın mensuplan hakkındakl kanunları tetkik edilmektedir. Çalışma müddeti, ücretli izin şekli gibi çeşitli mevzulara alt esaslar tesbit olunmaktadır.
Ankara 2 (Hususî muhabirimiz bildiriyor) — Teklrdağı Milletvekili Şevket Mocan’ın teşriî masuniyetinin refe lilmcsi İçin Büyük Millet Meclisi Başkanlığına müracaatta bulunulmuştur. Saray Cumhuriyet Savcılığınca yapılan müracaata mesnet teşkil eden mesele. Şevket Mocanın izinsiz olarak silâh taşıması ve kavgada silâh teşhir etmesidir.
Usule göre bu müracaat karma komisyona sevkedilecek ve bu komisyonca İntihap olunan 5 kişilik heyet Teklrdağı Milletvekilinin bu hareketi milletvekili dokunulmazlığı İle kabili telif görmediği takdirde karma kou misyonun kararına müracaat edilecektir.
Bu husustaki hazırlıklar tekemmül ettikten sonra gazetecilere alt meslekî teşekküllerin de fikir ve mütalAa-lan alınacak ve tasarıya İhtiyaçları karşılayacak en uygun şeklin verilmesine çalışılacaktır.
►
Danıştayda on bir üyelik münhal

Bu yiizden dâva daireleri ve Genel Kurul nisap temin edip toplanamıyor
Ankara, 2 (Hususî muhabirimiz bildiriyor) — 35 üyeden mürekkep bulunan Danıştayda hâlen 11 üyelik münhal bulunmaktadır. Bu yüzden mesai çok aksamakta ve Genel Kurul ile Dâva Daireleri Kurulları muayyen nisabı dolduramadıklarından toplanamamaktadır. Bu vaziyeti dikkate alan Hükümetin şu günlerde Danıştayda münhal bulunan yerlere üye seçilmesi için Meclise müracaat etmesi beklenmektedir. Bugüne kadar mevcut teamül, üyeliklerin Danıştay elemanlarından seçilmesi merkezinde İdi. Fakat bugün Danıştay elemanları arasında üyeliğe seçilme yaşı olan 401 a-şmış kimseler az olduğundan 11 üyeden mühim bir kısmının hariçten seçileceği tahmin edilmektedir.
Batı ticaret ataşelikleri lâğvediliyor
Ankara, 2 (ANKA) — Haber aldığımıza göre, ticarî münasebetlerimizin zayım bulunduğu bazı memleketlerdeki ticaret ataşeliklerimizin lâg-vı kararlaştırılmıştır. İlk filgrvedi-lecek ataşelikler arasında Kanada ve Luxembourg bulunmaktadır.
Hukuk mezunlarının bir dileği
Ankara. 2 (ANKA) — Hukuk mezunu gençlerin temsilcilerinden mürekkep bir heyeti kabul eden Milli Savunma Bakanı, askerlik mevzuunda vâki talepleri dinlemiştir. Haber verildiğine göre, Bakan, hukuk mezunu gençlerin müktesep haklarının yeni kanunda nazan itibara alınacağını teyit ve temin etmiştir.
Moförlü tren, ayın 8 inden sonra seferden kaldırılacak
Ankara, 2 (A.A.)’ — Devlet Demiryollarından bildirildiğine göre, Ankara — Haydarpaşa hattında işle-tllmekte olan motörlü tren seferden kaldırılacağından bu tren 8.11.1950 çarşamba günü son defa olarak Hay-darpaşadan Ankaraya hareket edecek ve bu tarihten sonra ikinci bir lş’ara kadar işlemiyecektir.
Zingal Şirketinin Tarım Bakanlığı aleyhine açtığı dâva
Şirket, Hükümetçe istimlâk edilen tesislerin ladesi, yahut da 25 milyon lira tazminat talebinde bulundu
Ankara 2 (Hususî muhabirimiz bil. diriyor) — Ormanlann devletleştirilmesi sırasında Sinobun Zingal ve Çangal ormanlarının İşletilmesi İçin kurulajı ZLngal Şirketi ve bu şirketin Ayancık ilçesinde tesis ettiği muazzam kereste fabrikası da İmtiyaz müddetinin bitmesinden çok evvel Hükümetçe istimlâk edilmişti. Bu muamelenin gayri kanunî olduğu yolunda şirket tarafından ileri sürülen iddianın İdarî makamlarca kabul e-dllmemesl üzerine hazîneye İzafeten Tarım Bakanlığı aleyhine İstimlâk kararının feshi veya 25 milyon liralık tazminat verilmesi talebiyle Danıştay* dâva açılmıştı. Dâvanın cereyanı sırasında Danıştay 6 ncı Dairesi İddiaların mahallinde tahkik ve tetkikin* karar vermiş ve bunun İçin Orman Fakültesinde 3 profesörü bilirkişi tâyin etmişti. Profesör Asâf Irmak, Prof. Gafur Acatay ve Prof. Adnan Berkes'ten mürekkep bilirkişi heyeti bir yaldan beri mahallen yaptığı esaslı tetkiklerden sonra raporunu tanzim ederek Danışta-ya sunmuştur.
Bu mühim dâvaya yakında devam edilecektir. Rapor hakkında malûmat almak mümkün olamamıştır. Şirketin umumî vekili Ankaraya gelmiştir. Avukatın dosya ve rapor üzerinde tetkikler yaptığı sanılmaktadır.
p
Yunus Kâzım Koni İlköğretim Genel Müdürlüğünden alındı
Ankara 2 (Hususî muhabirimiz bildiriyor) — Uzun müddetten beri değişeceği şayiaları devam eden Millî Eğilim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürü Yunus Kâzım I(Önl bu vazifeden alınmıştır. Ankara Atatürk Lisesi felsefe öğretmenliğine nakledildiği söylenen Könü’nln yerine kimin getirileceği katî olarak bilinmemekle beraber Ankara Üniversitesi DİL Tarih ve Coğrafya Fakültesi Coğrafya Doçenti Ferruh Sanır ve Tarih Doçenti Osman Turan’ın isimleri ileri sürülmektedir.
İlköğretim şube müdürlerinden Hikmet Göktan da Cebeci ortaokulu öğretmenliğine nakledilmiştir.
Komünizmi durdurmanın çaresi Ortaşarkı derhal kalkındırmaktır
Ja-da-ve
bir komünist yayılması önlenebilir
Yazan: WilMam A. Alken
Amerikan Kültür Tarihi Profesörü
Ankara, 2 (A.A.) — Amerikan Askeri Yardım Heyeti Deniz Grupu eski Başkanı Saumel P. Glnderiin yerine tâyin edilmiş olan Tümamiral Wllliam L. Rees bugün askeri bir u-çakla saat 15.20 de A tin ad an şehrimize gelmiştir.
Tümamiral Wlllîam L. Rees Etimesgut Hav* Alanında Deniz Kuvvetleri Komutanı Tümamiral Kema-leddln Bozkurt, Garnizon Komutanı Tümgeneral Salâhaddln Selışık, Genelkurmay Haberalma Başkanı Tuğamiral Aziz Ulusan, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Haberalma Başkanı Albay Ekrem Tetik. Amerikan Deniz Ataşesi WUllam Leverette Kabler, A-merikan Askeri Heyeti ileri gelenleri ve basın mensuplan tarafından karşılanmıştır.
Etimesgut Hav* Alanında kendisiyle görüşen Anadolu Ajansı muhabirine Tümamiral Willlam L. Ree.s Türklyeye İlk defa geldiğini söylemiş ve memleketimizde bir vazife almış olmanın heyecanını hiçbir zaman u-nutamıyacağıru sözlerine İlâve etmiştir.
- — 4
İmam Hatip Kursları orta meslek okulu haline getirilecek
Ankara 2 (Hususî muhabirimiz bildiriyor) — Hâlen 10 yerde açılmış olup birinci ve İkinci devre tedrisatını tamamlamış bulunan İmam ve Hatip kurslarının 3 tlncü devre tedrisatı yapılmıyacaktır. Bu kursların 2 yıllık tahsil veren orta meslek okulu haline getirilmesi kararlaştırılmıştır.
Bu yeni meslek okullarının müfredat programı, Diyanet İşleri, Millî Eğitim Bakanlığı temsilcilerinin tştl-raklyle Başbakanlıkta kurulan Özel bir komisyon tarafından hazırlan-m ak tadır. Program hazırlanınca o-kullara kadro temin edilip öğretmen bulunacak ve tedrisata başlanacaktır.
İşten el çektirilen Malatya Belediye Reisi İdarî dâva açtı
Ankara, 2 (ANKA) — înönüntln resminin duvardan indirilmesi hâdisesi münasebetiyle İçişleri Bakanlığı tarafından İşten el çektirilen Malatya sabık Belediye Başkanı Muzaffer Akalın Danıştay* başvurarak İki kararın İptali için dâva açmıştır. Muzaffer A kalının iptalini İstediği kararlardan biri kendisine İşten el çektirilmesi hakkında İçişleri Bakanlığı emri, diğeri de kendisinden sonr* belediye başkanlığına ikinci başkan o-larak seçilmiş bulunan Avukat Ferit Yetkinin getirilmesi İcap ederken, Malatya Valiliği tarafından Sağlık Müdürünün tâyin edilmiş bulunmasıdır. Eski başkan bu her iki karann da kanunsuz olduğunu iddia etmektedir.
Papa Effime mübadele yollyle verilen mallar
Ankara, 2 (T.H.A.) — Bağımsız Türk ortodoksklan Baş Papazı Papa Eftlm Ererolun Ankara, Keskin ve Akdagmadeninde ‘mevcut emvaline 19341 senesinde el konmuş ve kendisine buna mukabil İstanbulda emvali metrukeden bazı binalar verilmişti. Fakat tapu İdaresi. îstanbuldakt bu mallar üzerinde Papa Eftlmln tasarruf hakkını tanımamıştı. Bu yüzden senelerden beri devam eden İhtilâf nihayet Tarım Bakanlığının müdahalesiyle halledilmiş bulunmaktadır. Tarım Bakanlığı. Papa Eftlme. îstan-bulda mübadele yollyle verilen bütün gayrlmenkuller üzerinde tasarruf hakkında da tanınması İcap ettiğini tapu idaresine bildirmiştir.
Tabancı memleketlerin alâkalan
W**hington. 2 AA. (United Press)
— Başkan Truman’ın siyasî dostlan olduğu kadar yabancı memleketler tem8ilcüeri ve hattâ komünistler kendisine karşı yapılan suikasttan kurtulduğun* memnunluklarını izhar etmişlerdir.
Dünyanın her parafından W**hlng-tona yağan mesajlar yapılan sulkasdı tel in etmektedir.
Amerikan Komünist Partisi Başkanı Wllllam Foster dahi bu hususta demeçte bulunarak yapılan teşebbüs dolayısiyle komünistlerin teessürüne tercüman olmuş ve suikastı komünistlere atfedenleri takbih etmiştir.
öteyandan 1948 cumhurbaşkanı seçimlerinde Truman’ın rakibi olan Cumhuriyetçi aday Thomas DeWey Başkana telgrafla teessürünü İzhar etmiştir.
Melbourne. 2 A.A, (United Press)
— Başbakan Menzies, Başkan Tnı-man’a bugün gönderdiği telgrafta suikasttan kurtulduğundan dolayı A-vustratya Parlâmentosu ve halkının memnunluğunu bildirmiş ve yapılan teşebbüsü tAkbih etmiştir.
Londra, 2 A.A. (Reuter) — İngiltere Başbakanı Attlee, çarşamba sİ Başkan Tınmana gönderdiği sajda. suikasttan kurtulduğu memnuniyetini ifade etmiştir.
Ott*w*, 2 A.A. (Reuter) — Kanada Başbakanı Louis St-L*urent, çarşamba gecesi Başkan Trumana gönderdiği mesajda, suikasttan sağ salim kurtulduğu İçin, kendisinin ve bütün Kanadalı dostlarının memnuniyetini ifade etmiştir.
gece-me-lçln
Türkiye, Yunanistan, Iran, Irak ve Mısır arasında kurulacak hava müdafaa haflariyle muhtemel
Kore, komünist tecavüzüne uğradığı vakit. AmerikA ve Birleşmiş Milletler mütecanis bir şekilde müstevliye karşı koydular. Batı Avrupa bir hücuma maruz kalacak olursa, A-merlka ve Birleşmiş Milletlerin aynı şekilde hareket etmeleri beklenebilir. Fakat komünistler İran* hücum e-derlerse, aynı hareket tekrarlanacak mıdır? İşte şüphelidir. Esef edilecek bir hakikattir ki, Ruslar Ortakarşın hakiki değerini bizden çok evvel takdir etmişlerdir. Kore harbinin sona ermekte olduğu şu günlerde, komünizmi nerede ve ne vakit tecavüze kalkışırsa derhal ezmek fikri pek cömertçe kullanılmaktadır. Halbuld böyle bir hareket bizim an* kuvvetlerimizin ve imkânlarımızın İsrafın* sebep olacaktır. Dünya meseleleri İncelenirken bazılarına eskisinden daha fazla önem vermemizin gerektiği nl kabul etmek artık şart olmuştur.
Dünya devletlerine karşı giriştiğimiz taahhütlerin hepsinin aynı önemi haiz olmadıkları şüphesizdir. Meselâ Kore. Amerikanın Pasifik müdafaasında esas temeli teşkil eden ponya, Oklnava ve Filiplnlerden ha az Önemlidir. Milliyetçi Çin
Formoza meselesi ise bambaşka bîr veçhe arzetmektedir. Filhakika Formoza Pasifik müdafaamızda en mühim Uslerden biridir. Buna rağmen bazı politik mahzurları da havidir. Meselâ. Amerika İle Çlndekl komünist olmıyan milyonlarca Çinli arasına bir set çekmektedir. Aynı şekilde Hindlçinî hâdiselerini de tetkik ederken, halkla olan münasebetlerimizi, halkın alacağımız tavır .karşısında nasıl hareket edeceğini önceden hesaplamamız İcap etmektedir.
Batı Avrupa devletlerinin komünizm aleyhindeki hislerinin kuvvetlendirilmesi için yeni silâh ve İktisadî yardımlara ihtiyaç vardır. Artık Avrupaya hâkim olmak için vaktin geçtiğini kabul etmek gerekmektedir. Maamafih. Batı Avrupa ekonomik ve endüstriyel kudretine rağmen, dünya İmparatorluğu kurmay* çalışan Rusyanm teşebbüsünde kullanacağı İlk anahtAr değildir.
Bugün Iran. Irak ve Güney Arabls-tandakl petrol kaynaklarının kıymeti İnkâr edilmez bir hakikat halini almıştır. Rusyanm en çok sıkıntı çektiği petrol mevzuunda^ bu Orta-şark devletlerini peyk durumuna sokmayı düşünmesi gayet tabiidir. Bu bölgeye cihanşümul bir önem veren sadece petrol kaynaklan değil, aynı zamanda üç kıtaya hâkim olabilecek bir mevkide bulunmasıdır.
Ortaçağın Blzanslılan Avrupa İçlerine buradan gitmişlerdi. 6 asır sonra Türkler başka bir bayrak altında gene buradan kalkarak Viyana kapılarına gelmiş, Avrupayı tehdit etmişlerdi. 19 uncu asırda tnglllzler Südan üstünden güney Afrikaya gene bu bölgeden inmişlerdi. Hltler dünya hâkimiyetini tahakkuk ettirmek I-çln en münasip yol olarak gene bu bölgeyi seçmişti. Bunu Yıınanistanı, Kafkaslan ve Kuzey Afrlkayı İşgal etmesinde de görebiliriz.
Hava kuvvetlerinin bugünkü harplerde son derece önem kazanması bu havalinin stratejik ehemmiyetini btr kat daha arttırmıştır.
Komünizme karşı kurulacak cephede en muvafık mlldafa* hattı, Yunanistan, Türkiye ve İran arasında tesis edilecek hava müdafaası. Kahire - Bağdat ve Hortum - Basra körfezi hatlan arasında savunma hatlariyle tahakkuk edecek ve mümkün kılabilecek
tilâcı kuvvetler eline geçmesine ancak bu şekilde mâni olunabilecektir. Aynı zamanda Birleşmiş Milletler bu bölgeden şu hallerde de İstifade edebilirler:
1) Düşman İstilâsına uğramış bir
Batı Avrupayı kurtarmakta,
2) Hlndistanda İktidar komünist ekalliyetin eline geçmişse, bugünkü sahiplerine iade etmekte,
3) Rusyanm İçlerine yapılacak bir hücumda.
Ortaşarkt* giriştiğimiz taahhütleri yerine getirmenin artık zamanı gelmiştir. Milletlerarası Bankanın Türkiye ve Irak’m kalkınması İçin açtığı kredi de bu yolda atılmış ö-nemll adımlardan biridir. Bu bölgedeki devletlere maddi yardımdan başka İki şekilde daha yardım etmek gerekmektedir: Bunlardan biri, bir Rus İstilâ teşebbüsü halinde Amerikanın kendilerini yanlız bırnkmıyacağın* ve düşmanı memleketlerinden atacağına inandırmaktır.
tklncl husus İse dah* ziyade kültürel ve psikolojiktir. Amerika Or-taşnrk devletlerinde halk arasında
kurulacak hava takviye edilince dünya İstilâsını bir bölgenin ta-
İki muhribimiz Pire Limanını ziyaret edecek
Atina 2 (AP) — Türklyenln Yunanistan Büyükelçisi Ruşen Eşref Ünaydın, dün, Yunan Başbakanı So-fokles Venizelos’a. Demirhlsor ve Sultanhlsar isimli İki Türk muhribi-nln 15 ilâ 17 kasımda Pire Limanını ziyaret edeceklerini bildirmiştir.
P 1
Zühfü Vellbeşe, Dışişleri Bakanına vekâlet edecek
Ankara, 2 (A.A.) — Komada topla-nncak olan Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinde Tllrklyeyi temsil etmek üzere Romaya giden Dışişleri Bakanı Profesör Fuat Köprülünün dönüşüne kadar kendisine Ekonomi ve Ticaret Bakanı Zühtü Vellbeşenln vekillik etmesi hakkındakl Bakanlar Kurulu karan Yüksek Tasdika iktiran etmiştir.
Yunanistanda
Et kombinaları İçin R. Dorr’un tavsiyesi
Ankara 2 (Hususî muhabirimiz bil. diriyor)—Devlet Bakanı Fevzi Lût-fl Karaosmanoglunun dün yaptığı basın toplantısında İktisadî Türkiye temsilcisi Mr. Dorr’un et kombinaları Devlet Bakanlığın* hitaben yazdığı meptup bahis mevzuu edilmiştir:
Bu mektupta, et kombinalarının bugüne kadar faaliyete geçirilmemesi sebepleri üzerinde durulmakta, bü. yük mikyasta 22 milyon dolar* mal olacak Menges tekliflerinin gayet mübalâğalı olduğu ve bu plânın bir kısmını da ihtiva eden daha küçük çapta bir projenin tatbik edilmesinin tavsiyeye değer bulunduğu ve bu suretle Hükümetin büyük bir zarardan kurtulacağı zikredilmekte ve şimdiye kadar Toprak Ofisi İle halledilmeyen bu mesele hakkında yeni Toprak Mahsulleri Ofisinin daha anlayışlı hareket edeceğinden ümltvar olduğu belirtilmektedir.
kabine buhranı
İşbirliği
Rumeli hakkında
» —
Kıral Paul, Venizelos’s İstifa etmeden evvel düşünmesini tavsiye etti
Atina 2 A.A. (Reuter) — Yunan Koalisyon Kabinesinde bir ayrılma olduğu bildirilmektedir. Başbakan Venlzelos dün akşam Kıral İle bir görüşme yapmıştır. Müşahitlerin ka( naatlne göre, Venlzelos, 13 eylülde kurulan hükümetin İstifasını Istlye-cektir.
Bildirildiğine göre, görüş ayrılığı bir yandan Venlzelos’la, Başbakan Yardımcısı Papaandreu arasında, öte yandan d* Başbakan Yardımcısı ve Halkçı Parti Lideri Çaldaris arasındadır.
Atina 2 A.A. (Reuter) — Yunanistan Kıralı Paul, bugün Başbakan Sofokles Venlzelos’u kabulden İmtina ederek kendisine yardımcıları va-sıtaalyle İstif* kararını vermeden düşünmesini tavsiye etmiştir.
Ortaşarkm mühim •erveti olan resimde, Sovyet Rusyaya karşı
petrolü sevk için boruların dftşenlşL Küçük bu bölgede kurulabilecek olan müdafaa hatları görülmektedir.

dayan-
ruhi bir tesanüt yaratmaya maktadır. 3000 senelik bir devir İçinde üç büyük dine beşiklik etmiş olan böyle bir bölgede müşterek esaslar bulmak güç olmıyacaktır. Ortaşark-takl üç dinden biri, îslâmiyettlr, dinin esaslan, komünizme aykırıdır. Bu din birliği Dakar ve Faştan Borneo ve Javaya kadar uzanan bir hat üstünde komünizme aleyhtar bir cephe teşkil edilmesine imkân hazırlamaktadır. Maalesef Amerika bunu da görmekte gecikmiştir. Şimdi yapılacak iş bu üç din arasındaki rabıtaları kuvvetlendirerek doğu ile batıyı blrbirlertyle
anlaştırmaktır.
Uzakşarkta, Japonya ve Filiplnîef hariç, diğer devletleri ve milletler! gruplaştırıp komünizm aleyhtan bir cephe kurmak mümkün degildİK Halbuki köklerini aynı esaslardan frisa Musevlleri. Hırlstlyanlan ve Müfr« lümanlan bir araya getirerek bîr kuvvet yaratmak kabildir. Bu yapılmadığı takdirde, İranda, Rusların teşvikiyle çıkacak bir isyan sadece bir tahtın ve üç beş bin kişinin hayatına malolmakla kalmaz, hür dünyanın müdafaa hattının çökmesine sebep olabilir.
Dünya çapında barış hareketi hakkında Attlee’nin beyanatı
”Bu hareketin daimi meclis üyelerinin yüzde doksanından
Londra, 2 A.A. (Reuter) — İngiltere Başbakanı Attlee dün verdiği beyanatta, “dünya çapında banş hareketinin polltbüro tarafından kullanılan bir âlet olduğunu ve bu hareketin daimî meclis üyelerinin yüzde 90 ından fazlasının komünist olaraLk tanındığını söylemiştir.
Attlee ezcümle şunlan ilâve etmiştir:
‘'Bunlann maksadı, demokrasilerin silâhlanmak İçin sarfettikleri gayreti felce uğratmaktır. Demokrasi İşçilerini silâh yapmamak hususundk ikna etmeye çalışmaktadırlar. Fakat aynı zamanda, totaliter memleketler İşçilerini mühimmat İstihsallerini arttırmaya teşvik etmektedirler.,,
Londra, 22 A.A. (LPS) — İngiltere Başbakanı Attlee dün akşam Lon-drad* ecnebî basın birliği tarafından verilen ziyafette söz alarak, komln-formıı destekleyen ve sözde “sulh takrirleri,, ve “sulh konferanslan,, hazırlayanlan takbih etmiştir.
Attlee, bu ayın sonunda Sheffleld-de yapılacak kongreyi menetmenin imkânsız olduğunu, zira bunu serbest bir sosyetenin tertip ettiğini ve tngllterenin zaafını değil kuvvetini ispat ettiğini belirterek şunları söylemiştir:
“Eğer kongreye gidecekler hüsnüniyetle hareket ediyorlarsa, onlan iştirakten menetmek istemiyoruz, fakat teşkilâtlarımızı baltalamak, vatandaşlarımızı doğru yolu takipten menetmek ve bizleri “harp kundak-
fazlası komünisttir”
çılan,, ve “yamyamlar., dîye vasıfla^, dıranlar lehinde propaganda yapmak için gidenlere mâni olacağız.
Attlee. Birleşmiş Milletlerin Güney Koreye yapılan tecavüze kargı açtığı savaşta, pek tabiî olarak k> mlnforma dahi! na, diğer blltün dım gördüğünü Ur ki:
“Bu yardımı
memleketler memleketlerden yar* bildirmiş ve demip-
vermek îstemlyenler şimdi sulh kongreleri tertip ediyorlar. Bunlann hedefi demokrasilerin gayretlerini felce uğratmaktır. Demokrat memleketlerdeki İşçileri silâh istihsal etmemeye İkna* çalışıyorlar ve bu arada da totaliter memleketlerin İşçilerinden daha fazla mühim* mat ve silâh İstihsal etmeleri İçin gayretlerini arttırmalannı istiyor* lar...
Büyiik edip
Bernard Shaw
Rusya, bu hususta toplanacak konferansa İştirake hazır
Londra» 2 (A.P.) — Resmî diplomatik çevrelerden bugün öğrenildiğine göre, Sovyetler Birliği, bir Japonya barış andlaşması hazırlamak için tertiplenecek umumî bir konferansa İltihak* hazır olduğunu Birleşik A-merikaya bildirmiştir. Bununla beraber, bir sulh konferansı tertiplenmeden evvel usul konulariyle İlgili bazı Ihtilâflı noktaların halli İcap e-decektlr.
Tiran Hükümeti, Italyayı protesto etti
Londra 2 A.A. (Reuter) — Bugün Arnavutluk Haberler Ajansının bildirdiğine göre Tiran Hükümeti, İtalyan uçakları tarafından Arnavutluk hududunun ihlâl edilmesi keyfiyetini Roma Hükümeti nezdinde protesto etmiştir.
İtalyan Hükümetine tevdi notada, Ahnavutluk Dışişleri
lığı bir kaç İhlâl vakasını zikretmekte ve ltalyavı Arnavutluğa karşı em. peryallst emeller beslemekle suçlandırmaktadır.
şiddetle
edilen Bakan-
Ayot St. Lasvrence (İngiltere) 1 ‘(AP) — Bu sabah, Greenwich saat ayan île 04.09 da, George Bernard Shaw, 94 yaşında olduğu sırada öl* mıştür.
Meşhur edip, 110 kişi nüfusu olan bu küçük kasabada iki günden beri şuursuz bir vaziyette yatmakta IdL
Shaw, bundan bir ay evvel, dostlarının bildiği veçhile, ölmek İçin, doğduğu memlekete gelmiştL «
Berlin 2 A.A. (Reuter) — Demir* perde gerisindeki Marksist münev« verler de bugün Bernard Shaw*m ölümü dolayısıyla diğer dünya ile bir* İlkte teessürlerini izhar etmişler va İrlandalI edibin dehasını övmüşler* dir.
Doğu Almanyad* bulunan başlıca muharrirlerden Arnold Zwelg, Shavr için Reuter muhabirine şunlan söylemiştir:
“Bernard Shaw, sosyalist dünyası dışında son büyük yaratıcı İnsandı^
Ayot 2 A.A- (Reuter) — İngiltere-de hemen herkes Bernard Shavv'un Westminster Kilisesinde İngiliz meşhurlan arasına defnedilmesini istemektedir.
Fakat vasiyetnamesinde İzhar et. mlş olduğu arzuya binaen tanınmış tiyatro yazan önümüzdeki pazartesi günü yakılacaktır.
Paris 2 A.A. (A.FP.) — Bugün vefat eden George Bernard Shaxv, 28 haziran 1856 da Dublin’de doğmuş İrlandalI bir ailenin çocuğudur. Babası George Carr Sha\v, Dublin Buğday Ofisi memurlarındandır. Hakikî bir musikişinas olan annesinin kendisine verdiği dersler sayesinde (Star), mecmuasına münekkit olarak girmiştir. Daha evvel üniversitede tahsiline devam edemeyen genç Shaw, Dublln-de Wesleyan Connexional School’da pek de parlak olmayan bir tahsil yapmıştır. Bir müddet kâtip olarak çalışan Shaw. daha sonra Londrada müzik hocalığı yapan annesinin yanına gelmi§tİK
• *
Sayfa 4
Y E N î İSTANBUL
3 Kasım 1930
GÜNÜN EKONOMİK HAREKET L E R i
Kalkınmayı bir an evvel başarmak
tsrailde kalkınma plânları
MARSHALL YARDIMI
Liberasyon Listesi
DEVLETİN idare ve icra mekanizmasının verimli ve ekonomik olarak çalışmadığı bugün herkes tarafından kabul edilmektedir.
İktidarı ele alan parti de bunu gördüğüne ve ifilûh etmeye karar vor-diğine göre, bu İşi plânlaniHk ve tatbik etmek muayyen bir zaman Istlye-cektlr.
Filhakika, devlet idaresinde lüzumlu hizmet, hareket ve vazifelerin verimli bir şekilde İcrasını temin ve bu-nu asgarî bir masrafla yapmak; birbirine girift ve mükerrer hlamot, hareket ve vazifeleri bertaraf etmek, birbirine benzlyenlerl tevhid etmek, devleto bir fayda temin etnılyen hizmet ve vazifeleri Ilga etmek ve lora kuvvetlerinin hizmet, hareket ve vazifelerini tahdit ve tarif etmek İşi bir kalemde yapılamaz.
Sonra bugün dünyanın hemen her tarafında bir gelişme gösteren ekonomik ve sosyal hareketlere avak uydurmak İçin şu prensiplerin gözö. nünde bulundurulması tavsiye edilmektedir:
a) Umum! mili! gelirin devamlı bir şekilde artmasını temin etmek.
b) Bu milli gelirin mümkün olduğu kadar geniş bir mikyasta taksimin! temin ötmek.
c) Ekonomik emniyeti arttırmak, ç) Her muktedir ferdin kendi gelirini kazanmasına fırsat ve imkân vermek.
d) Ferdin kapasitesini inkişaf et tlrmek için Azami yardımı yapmak,
o) Ferdi yaptığı İşe ve cemiyete temin eltiği fayda ve hizmet derecesine göre mükâfatlandırmak.
O halde esas organizasyon prensipleriyle bu prensipleri gözönünde tutarak devlet makaniamasını yeniden organize edecek bir komisyonun kurulması lâzım gelmektedir.
Bu komisyon evvelâ bütün devlet idare ve müesseslerindeki mevcut organizasyonu, hizmet ve vazifelerim ve çalışma usullerini tetkik ederek iyi ve fena taraflarım tesbit ve «etapların i araştırmalıdır. Aynı zamanda bu idare ve müesseselerin diğer idare ve müesseselerle ve bilhassa halk He alâka ve münasebetleri keza aynı şekilde inceknmelidir. Bu yapılan inceleme bittikten sonra bu idare ve mü-essesclerin ne dereceye kadar bir »-raya toplansı veya dağıtılması ve bunun fayda ve mahzurları mütalâa o-lunmalı ve bütün devlet muamelât, metod ve usûlleri standardize edilmelidir. •
Bugün muayyen bir işin icra salâhiyeti o kadar muhtelif ellere dağılmıştır kİ. kimin ne yaptığı ve yapacağı belli değildir ve bundan dolayı ekonomi denilen ve prensip de orta dan kalkmıştır.
Meselâ, İnşaat İşlerini ele alalım. Bunun muhtelif vekâletlere dağıtıldığını görürüz. Bu kabilden bir elde toplanmasının saydamıyacak kadar faydası olan İşler dağıtılmış ve bilâkis dağıtılması lâzım gelen işler de bir elde toplanmıştır.
Buna benzer bozukluklar tek bir İdarenin kendi bünyesinde de görülür. Hiçbir idarede, tâ müdüründen tutun da nihayetteki memura kadar, vazife, salâhiyet ve mesuliyetinin ne olduğunu bilen ve bunu bir kâğıt ü-zerine koyan kimseye rastladınız mı?
Aynı İşi gören İki memurdan birisine müracaat edHdlği zaman o İşin halline imkân olmadığı cevabım alırsınız. Diğer memura giderseniz bir dakika içinde işinizin halledildiğini görürsünüz.
Bu İtibarla devlet mekanizmasını yeniden organize edecek bir komisyon. en ağır ve fakat en büyük hizmeti yapmak fırsatını bulacaktır.
Aynı komisyon organizasyon işleriyle iştigal ederken memleketin tabii kaynaklarının İsraf edilmemesi ve onlardan tam bir verimle İstifade e-dHmesini temin ve memleketin gerek endüstri ve gerekse ekonomik ve sosyal hayatını tanzim bakımından da merkez! plânlamayı tesis esasını gözönünde tutmalı ve devlet mekanizmasında bu işi yaparak daimi bir komisyonun yerini sağlamalıdır.
Halkın birinci derecedeki istek ve İhtiyaçlarıyla alâkalı olan işler büyük mikyastadır. Bu İşleri plânlıyacak ko misyon evvelâ uzun vadeli bir ana program hazırlamak ve programın, partilerin politik istekleriyle değil ancak memleketin ihtiyaç ve istekleriyle vc kısmen de dünya ahvaline cö-re değişebilecek surette elâstikiye1..ni temin etmelidir.
8onr» bu ona program parçaları ayrılarak ve meselâ asgari bir senesi diğer intihap devresine temadi el tırilmek suretiyle beşer senelik olarak daha teferruatlı ve az clâstiklyetli o larak tanzim edilmelidir.
Tabü yeniden organize etmek ve tatbik mevkiine koymak, ekonomik sisteme yeni bir veçhe vermek, kolay değildir. Bunların bir an evvel tuhak kuku her vatandaşın bir miktar feda kârlık yapmasına bağlıdır. Hakiki de. mokrasi de, ancak ferdin daimi surette fedakârlık etmesiyle tahakkuk ettiği gibi, memleketin menfaati için de bir hükümet şekline değil ahlâki kanunlara İtaatini, vicdan! bir meıuı liyet taşımasını talep eder.
Demokrat Partinin yeni ekonomik •istemi kurmak Üzere attığı adımlaı arasında, devlet elinde bulunan bir kısım fabrikaları hususi Hcrmayc «h hiplerine devretmek işi vardır ve bıı hususta hazırlanan kanunun Önümüz deki aylarda Meclise arzedileceğl bll-dlril m ektedir.
Evvelce atfedildiği kolarm devlet edind»* best ellerde mi daha t İl çalışacağını tâyin v
ğildir ve şartlara bağbdır.
Maamafih serbest ticaret 11e kısmi kolektif olanlar arasında muvazene ve ahenk temini esasına dayanan bb ekonomik sistemde, devletin bu kadar teferruatlı ve dağınık işlere müdahale ve bu işlerle iştigal etmesi de uygun değildir.
O halde devlet bu müesseseler! hususî sermaye «nhlplerlne devretmek suretiyle kendisini bunaltmış bulunan birtakım işlerden kurtaracak, memleketin ve inHhdJn asıl UUklvrmi teşkil eden daha mühim işlerle daha faz-le meşgul olmak ve lüzumlu ıslâhat
Bu plâna göre, yalnız mesken işlerine 600 milyon dolar lâzım VVaabington, 2 (Husus!) — îsrallln Maliye Bakanı Eliozer Kaplan, milletinin 1906 yn kadar ekonomik İstikra ra kavuşacağını llorl sürmüştün Üç sendik kalkınma için israllln 1 milyar 500 milyon dolara ihtiyacı vardır. Bu miktar para, milletin ekonomisi* ni sağlamlaştırmak, mültecilere bakmak ve üç sene zarfında gelmesi t ah. min •edilen 600*000 Yahudlnln yorloş» meal ve İntibak edebilmesi Icln lazımdır.
Bu üç yıllık kalkınma programını tahakkuk ettirebilmek için şahul yıu> dunlara ihtiyaç vardır. Bayındırlık ve mesken İşleri için 000.000.000 dolar. tarım için 340.000 000 dolar sos-yal servisler, mütocllor için 200 milyon dolar, ulaştırma için 80.000.000
PARALARININ TAKSİMİ
Malî yılın sona erdiği haziran sonunda yardımdan istifade eden memleketlere fazla tahsisat ayrıldı
münasebeti ıs*
bir sermaye I-üçüncüaü doğ*
Yazan: Seyfi GÜRÇAY
Yüksek Mühendis
ve organizasyonu yapmak fırsatını bulacaktır.
Fakat kalkınmayı sağlamak için gelirin ve servetin bir dereceye kadar müsavatım taksimi prensibini gözönünde tutmak faydalı olmaz nu? Bugün satılacak ve hattâ devlet elinde kalacak İş mücsseselorinde bile o mü-essosolerl yürüten ve ayakta tutan idareci Ve İşçileri bu müesseseye bir yolu İle ortak etmek İmkânı hasıl o-lursa, kalkınma ve verimin kati olarak temini sağlanır.
Mevcut mUoseselerln ekonomik ve verimli çalışmasını temin etmek İçin evvelâ şu üç esası ele almak lâzım gelir:
Mihaniki cihazları Islah etmek, Metodları ve işi yapanları ıslâh etmek.
İnsanlar arasındaki lah etmek.
Bunlardan birincisi şkiir Fakat ikinci vo
rudan doğruya organizasyonla ve fertle alâkalıdır. Ferdin olgun ve verimli bir vaziyete sokulması, onunla daim! surette meşguliyetle, sosyal İhtiyaçlarını temin etmekle ve talim terbiye etmekle mümkündür.
Bu suretle muayyen bir müessese-de hizmet eden ve yetişen bir fert ancak o müessesinle her gün artmakta olan emeği, bilgisi, tecrübesi ve muhitindeki sosyal temaslarının gelişmesiyle faydalı olur, Eğer fert o mü-esaeseye yalnız kısmen standardize e-dllmlş bir Ücret ve bir sosyal yardım mukabilinde bağlı kalırsa, herhangi bir »amanda şıı veya bu sebepten o işi terkeder ve diğer bir müesse-soye nakilde bir mahzur görmez. Al-dığ. ücretin mukabili kadar bir hizmet gördükten sonra vazifesini yapmış zanneder. İsrafı önlemeye çalışmaz, arıza ve aksaklıklar için daha evvel tedbir almayı düşünmez, asri verimi snğhyacak toplu harekette, mesai birliğinde kayıtsızlık gösterir.
O halde müsait bir program ve politika İle vazedilecek bir ortaklık «istemi ortaya atılır da, kazanç nispetinde ferde bir monfaat temin edilirse. müesseseye vo bulunduğu cemiyete karşı bağlılığı artar. Hissedar olması, tanzim edilecek politika ve hedefte rey sahibi bulunması dolayı-slyle, bunların tahakkuku İçin lüzumlu mesuliyeti kendiliğinden kabul ve tasdik etmiş olur.
Son zamanlarda hemen her demokrat memlekette, gerek devlet tarafından vc gerekse hususi sermayeler tarafından tesahlıp edilen ve işletilen iş müesseselerinde. ortaklık ve müşterek plânlama başlıca bir prensip u-larak kabul edilmektedir. Bu prensip kabul edilmedikçe sermayedar İle memur ve işçi arasındaki münasebetleri ıslâh ve gerginliği bertaraf etmek mümkün değildir.
İster devlet elinde bulunsun isterse husııst şahıslar elinde bulunsun, artık yalnız sermayedarın veya yalnız İşçinin doğrudan doğruya İşe müdahalesi. plân ve hedefin kendj arzularına göre tanzimi devri geçmiş bulunmaktadır. Gerek sermayedarın, gerekse memur ve işçinin ve dolayı-slyle cemiyetin menfaatlerini en iyi koruyacak vaziyette bulunan bir makam' o işin başına getirilen İdaredir. Bir müessesede İse idare, başlan tâ son kademedeki ferde kadar o mües-•eseye hizmet eden bütün fertleri İhtiva eder.
Böyle bir idare «İstemini memleketimizde tatbik etmek İçin kâfi derecede bir olgunluğa sahip olmadığımız İleri sürülemez. Bilâkis hususi karakterlere sahip vatandaşlarımızda fikir ve mesai birliğini temin etmek çok kolaydır. Hele İş müesseselerimizde “muzaaf idare sistemi,, kurulacak o-lursa, kalkınmada büyük merhaleler yapmak mümkün olur, kısa zamanda bir idareci sınıfı yetişir.
Memleketin kalkınmasında düşünülecek diğer bir mesele de. mevcut endüstriyi ve memleketin her günlük İhtiyacını karşılayacak olan küçük endüstrinin bir an evvel inkişafını temin etmektir»
Memleketin muhtelif yerlerinde senenin muayyen bir zamanını tarlada ve ondan sonra şurada burada geçiren muazzam bir insan kuvveti mev-cuttur. Gelirini arttırmak, hayat
2/XI/1950 Perşembe
KAMBİYO
İstanbul Borsası
u-lbi bu fahrili, yoksa sor-'alı vo vorlm-k, kolay de
Kısa Slaberler
★
*
★
★
YıuuuriMuıı Almıuıyuyıı
Milim «atıyor
Frankfurt 2 (HtıauaD — Yunanla» tanın Başbakan Yardımcısı M. George Pnpaandnnfnun Alman Haberler Ajansına bildirdiğine gö-ro gelecek üç sene zarfında Yunanistan Aimanyaya 36.000 tonluk tütün satacaktır.
M. Papaandreu bu anlaşmaya Ba. tı Almanya Ekonomi Bakam. Profesör Ludwlg Erhıırd He vardıklarını söylemiştir. Yunan Bnşba. kajı Yardımcısı hor İki memleket arasında daimi bir ticaret nıuko. veleal akdetmeyi ümit ettiğini de bildirmiştir.
K a nadanın tütün
İBtilvuUI
VVaahington 2 (Hususi) — Ame-rlkada Tarım Ataşesi olan Fran-Cls A. Fiood’a göre. 1960 nin Ka. nada tütün mahsulü 1940 da oldu, fundan % 18 daha azdır. Tah. minen bütütn mahsul 114.5 milyon libre kadardır. Bu azlığa sebep bütün İstihsal rmntakalMrın-da fena yetiştirme şartlarının mevcut olmasıdır. Anlaşıldığına göre büyüme zamanında pek fazla yağmur yağmış ve mahsul vakitsiz büyümüştür.
Aıncrlkıuıın hububat
stoklan
Wa«h1ngton 2 (Hususî) — Tarım Bakanlığının bildirdiğine göre, eski mısır stoklan ekini ayınuı başında 859 milyon buşoli buluyor, du. Bakanlık bu stok miktarının 1943 ten bert İlk defa olarak bu kadar fazla olduğunu bildirmiş, iniştir.
Pakistan pamuk mukaveleleri
Karaşl 2 (Hususî) — Pakistan Hükümeti fabrikaların mukavele, lerinc göre 15 kasıma kadar pamuk teslim edecektir.
Pamuk Birliği tarafından piyasası gayri muayyen man İçin kapanmıştır, mahalli pamuk fiyatları bire fırlamıştır.
Paris, 2 (HusuM) — Avrupa Ekonomik tdurealnın ( K.C.A.) yayınladığı «on bir habere göre. Mııraball Yardımından haziran İçinde ceman .386,3 nul.von doların sarfına müsa ada edilmiştir. Mayıa avında sarn-dı len miktar 143.9 milyon dolardı. Haziran İçinde aarfedılen 380.3 milyon doların 1.12,5 milv-nu g|dn nunbh İm ve diğer zira! nıaddolorin satın alın' masına, 2.»ı,i milyonu «onayi ma* mullerıiH. 9.2 milyonu teknik yar-.lımlura ve 10,5 milyonu da deniz nakliye ücretine tahsis edilmiştir. Yapılan yardımda makine ve salı amal teçhizat 97 milyon, petrol 59,8 milyon, pamuk 81.8 milyon, tütün
27.1 milyon, ekmeklik hububat 24.7 milyon dolar tutmnktmhr. Yardım tahsiantından faydalanan başlıca memleketlerden t tngiltereye 76,4, Frnnsaya 50.3 milyon, ttalyaya 44.9 milyon. Yunanlstann 41 milyon, Hol-landaya 38.2 milyon, Batı Aimanyaya 25,6 milyon dolar hisse düşmüştür.
Portoldz. 11 landa. Türkiye, Avus-tıırya vesair devletlere de aşağıdaki tabloda görüleceği üzere, evvelki aylara nispeten fazlaca tahsisut ayrıl mıştır. Buna, Birleşik Amerika ve Marshall Ym.lımı mail yılının 3'Mıa-zirenda nihayete ermesi sebep oinrnk gösterilebilir.
Mail yıl sona ererken Avrupa lktiw sat İdııreni elinde mevrut paraları Marshall Yarıimundan ihlifa.b* rdo-cek memleketlere tnksun etmekte cömert davranmıştır. Bunun böyle olduğunu. Marshall Yardımı mali yılının diğer aylarındaki tahsisat miktarına bir göz gezdirdiğimiz zurnan daha iyi aniniz. Filhakika rnall yılın birinci ayı olan temmuzda ceman
96.2 milyon dolar tğhsia edilmiştir Halbuki mail >ılın son ayında yani haziranda yapılan tahsisat yukarıda da .söylediğimiz gibi 356,8 milyon dolardır. Temmuz ayında sarfına müsaade e(!')♦ n paranın 50 milyon dolan pamuk. 34.5 milyonu tütün. 2.7 milyonu teknik yardım. 3.4 milyonu da donir. nakliyat karşılığı olarak ayrılmıştır.
Sntınalmn müsaadesinin verildiği memleketler ve bunlara yardımdan İsabet eden miktarlar aşağıdaki cette tonlu bir vaziyette görülmek-• Ur. Avrupa tktlsad! Birliğine dahil memleketler arasında yalnız İsviçre Marshall Yardımından hisse almamaktadır.
milyon doları esas mal mübayaasına kullanılmıştır. Bu malların 6157 milyon dolarlık mühim bir kısmı bizzat Birleşik Amerikadorı çıkmıştır. Bunun yanında Kanada 1158 milyon. Güney Amerika memleketleri 682,9 milyon, Marshall Yardımına dahil bulunan Avrupa devletleri 435,2 milyon, diğer memleketlere do 461.4 mil yon dolarlık mal vermişlerdir.
Hindistanda pamuklu dokuma sanayii
Yeni . Delhi 2 (H H.S ) — Hlndis-tnnın pamuklu kumaş imalâtı geçen sene İçinde memnuniyet verici bir seviyeye erişmiştir. önümüzdeki 1.950 - 61 sonesi için yapılan tahminler İse 8.581 milyon balva civarındadır. 1919 . 50 İmalâtının 2 885 milyon balya tuttuğunu gözönünc getirirsek arada, önümüzdeki sone lehine 606.000 balya, yani yüzde yirmiye yakın bir artış müşahede ederiz. Bu İstihsal fazlasının Hlndlstana 250 milyon rupi yabancı döviz temin ede. ceği hesap ediliyor.
Danimarkanın ziraî maddeler istihsali
Stockholm, 2 (Mumiöl) — Danl-markada «on zamanlarda hayvan yatiştlrilmealne fazlaca ehemmiyet verildlü İçin hayvani maddeler İstihsali ve dolayıslyle ihracat lmkftnı artmış bulunmaktadır, içinde bulunduğumuz yılın tik altı ayı içindeki domuz eti İstihsali, geçen sene aynı müddetteki İstihsalden % 40, tereva-istihsali % 20, yumurta % 15. sUt % 13 nispetinde daha fazla İdi. Bu vaziyette Danimarka hayvani maddeler istihsali harpten evvelki seviyeye ulaşmış hattA aşmıştır.
Pakistan pamuk bir za. çünkü birden
standardını yükseltmek için bu insan kuvvetinden İstifade etmek lâzımdır. Bu du ancak ehemmiyetsiz gibi görünen küçük endüstrinin kurulmasına bağlıdır.
Bugün Anıerlkadft yüz elli milyon nüfusun altmış üç milyonunun İş sahibi olduğu gözönüne getirilecek o-luraa, hayat standardının neden yüksek bulunduğunu anlamak güç olmaz. Şurası şayanı kayıttır kİ, Amerikanın en büyük gelir menbaı da. mcrriur ve işçisi elliden aşağı olan küçük İş ve endüstri müesseseleridlr.
Görülüyor ki. gerek devlet tarafından ve gerekse hususi teşebbüs sahibi fertler tarafından yapılacak hudutsuz İşler vardır.
Hükümetin bunları tetkik etmeni, bir karara varması vc plânlaması oldukça uzun bir zaman İster. Hattâ o-kadar kİ. esaslı plânlara dayanan bazı ilerin tahakkukunu bu partinin bu İktidar devresinde görmek bile mümkün olamıyacaktır. Üstelik dahilde yapılacak bu İşlere ilâveten bir de dış politika tesirlerini ve krizleri nl ric gözönünde tutmak İcap edecektir.
3 nisan Haziran Tem. 1948
1060 1050 denben
fâfU.uou doJar)
İngiltere 76.4 39.3 2601.4
Fransa 60.3 19.5 2029.6
İtalya 44,9 10,6 1066,7
Batı Almanya 25,6 8,6 891,9
Hollanda 38.2 18,5 886.6
Belçika •
LUksemburg 13.7 5,4 495,4
Avusturya 22,0 3,6 446,1
Yunanistan 41.0 2.5 363,1
Danimarka 14.3 0.3 208.6
Non’eç 8,5 — 195,5
lrlânda 11,0 2.9 133,6
Türklyo 15,2 0,2 103.6
İsveç 4.4 0,2 96,6
Trleste 1,6 2.7 29,5
Portekiz 16.0 0.7 32,6
îzlftnda 3.2 — 15,4
Yekûn... 386.3 96.2 9557,6
PlAnının yürürlüğe glr-
Marsh ali
diği 3 nisan 1948 don 1950 yılı temmuz sonuna kadar Amerika Birleşik Devletleri, ihtiyaç içinde bulunan Avrupa devletlerine Marshall Yardımı olarak ceman 0597.6 milyon dolar tahsis etti. Bunun 37,9 milyon doları teknik yardımların finansmanına. 665,7 milyon doları deniz nakliyat Ücretlerinin karşılanmasına, 8894
Konyada deri piyasası
Konya. 2 (Hunusl) — Piyasanın durumu şöylcdlr: Koyun derisi kasap kuru 180-190-200 kuruştan; kıl deri 170-200-226 kuruştan ve tiftik deri 180-100-210 kuruştan muamele görmektedir.


E M L E K E T
ve
ESHAM VE TAHVİLÂT
Devlet Tahvilleri
A.QUI« Kapanın
l Bterlhıg 7.84 7.84
1.00 Dolar 280.- 280.-
İ00 Er. F'rang> . 0.80 0.86
HM) İsviçre Er. 64.03 64 03
ı00 Belçika Er. 6.60 6 6C
100 Uvcç Kr. ... 54.12.50 54.12.50
100 Florin «3.6840 f3.68.IO
HM) Liret 0.44.128 0 44 128
100 Drahmi ..... 0.01 87f 0 01 *76
100 E.ecomlnR .... 9 73.90 9.73 00
Altınlar
Bugün __ Lira Eftkl HUI Llrk
Külçe reril Gr. 4.47 4.62
Külçe Degııeea. — 4.65
Cumhuriyet i* 31.30
rUşut 37.- 37.30
Humll 32.-
Gulden 28.— 28.66
İngiliz 41.- 41.40
Frunma kok .. — —
Napoiöon ILI ,
tfivlçre — —
Zürich Borsası (Serbest)
28-ın-ıono tariçre Franc*
Durumu En aşağı En yukarı
Türk Liram 1.12 1/2 1,22 1/2
Dolar 4.3 i 3/4 4 35 1/2
Sterllng H.40 ■ t OM ar 4» 11,60
FraoHiz Frangı 1.12 l 13 1/2
%5
*r5
%5
I

*«•••***
Ikrıımiyrll tahviller 1033 Ei’g/ınl .
193H tkramlyell MIHI Müdnlaa I
)0*ll Oemirvolu IV ...
1011 Demiryolu V .....
1/2 1940 İkramı veli .
Diğerleri 1041 Demiryolu Kal kınına Kalkınma Kalkın mu
VI
1
II fil
• •01
• •aaı
• • • •

K tıpalım
22.65
20.60
20.20 08 40
99.75
96.—
90 06
97 15
97 10
00.80
s;6 HMM İHlIkrazı i 00.60
%6 I9IH Iftlİkrazı n .... 9(î «0
•*cö 1040 istikram I 06.50
%7 Milli Müdafaa IV 20.20
"r7 1934 SI vah-Lrzurum 1 22 10
*1 1934 “ "11 kVU 21.35
''e? 1911 Demiryolu l 21.38
%7 104) Demiryolu u 20 On
%7 19 41 Demiryolu m 19.80
«Hin Müdafaa 1 20.76
%7 MIHI Müdafaa ıı 20.05
(^7 MIHI MUdnfnrı 111 20.85
%7 Milli Müdafaa VI. 21.32
Şirket Tahvilleri
T.C» Ziraat Banlmaı 123.00
Anadolu D Y. Tertip A/B. 1U0 2Ö
f |î C.
99 99 %G0 . 112.6T
,, MÜme», Senet 63 - •
Şirket Hisse Senetleri
T.C. Murkvz Banuntn ......
Türkiye İş Bankam ........
Türk Ticaret Bankası .....
Aralan Çimento ...........
Şark Değirmencilik .......
Mili! ftenBİlrana .......
Ecnebi Tahviller
123.-
30.—
6.—
0.50
23.26
16.-
T. C. Merkez Bankası menşe şahadetnamesi üzerinde ısrar ediyor
Serbest İthal rejimine alt A liste-sinin tatbikında yeni zorluklar baş-gösterdlğlnden bahsedilmişti., öğrendiğimize göre T. C. Merkez Bankası bedelsiz olarak bir malın ithaline ait muameleleri yaparken, menşe şeha-detnamesi üzerinde durmaktadır.
Bilindiği gibi ithal ettiğimiz bir kısım eşya da Asya memleketlerinden, eri ziyade kolonilerden temin edilmektedir, Öteden beri piyasamızın, bu memleketlerden Avrupanın ticaret merkezleri vasıtaalyle mal aldığı da malûmdur. Meselâ: Kalay, kauçuk siparişleri Hollanda, ve Inglltoredeki firmalara yapılmaktadır. Bu fit malara sipariş verildikten sonra. İthal edilecek mal da Asya memleketlerinden, kolonilerinden vapura yüklenir. Çok dofa mnl, Port-Sait Limanında, İstanbul limanına uğrayacak bir vapura aktarma edilir.
Senelerden beri Asya memîeketle-ticarl münasebetler bu yolda cereyan etmektedir. Nitekim Endonezya müstakil bir hükümet olduğu halde, buradan mal olmak İçin yine Hollandadaki ı kari mllesöcsclere müracaatlar devam etmektedir.
Asya memleketleriyle doğrudan doğruya ticari münasebetler mevcut olmadığına göre, buralardan ithal edilen mallarda menşe şnhadetne-mesi aranmaması tacir tarafından Heri sürülmektedir. T. C. Merkez Bankası menşe şehadetnemesi üzerinde tarar ettiği takdirde. A listesin, de yer alan bir kısım malların be-delslz alarak İthaline imkân olamı-yacağı İddia edilmektedir.
Batı Almanya kurşun kalem istihsali
Nürnborg, 2 (Hususi) — Batı Almanya kurşun kalem istihsali devamlı bir gelişme halindedir. Memleket dahilindeki kurşun kalem sarfiyatında büyük bir değişiklik yoksa da son aylarda İhracat miktarı istihsalin % 50 sini aşarak harpten evvelki seviyeye tekrar ulaşmıştır. Batı Almanya da kurşun kalem endüstrisi aldığı siparişleri hazırlamak için ayrıca sıkı bir şekilde çalışmak mecburiyetindedir.
TASARRUF HESAPLARI
12 - Aralık - 1950 Keşidesinde
GÖZTEPE ’nln en mutena yerinde 800 M2 lik
Değerli bir X RSA


ve ayrıca

Çeşitli
N
w - Y o r k Borsasında fiyatlar yükseliyor

New-York, 2 (Hususî) — New-York Borsasında libresi 117 sente «atılan kalay, yine yükselerek 126 sente kadar yükselmiştir.
★
New-York, 2 (A.P.) — New-York Borsacında dün fiyatlar hafifçe yükselmiştir. Bilhassa, çelik» radyo ve otomobil hisse senetleri fiyatlarında sarih artış müşahede edilmiştir. Chicago hububat borsası karışık kapanmıştır.
Zeytin yağı ihracına dair verilen karar müstahsili sevindirdi
Ayvalık, 2 (Hususî) — Ankarada 24 ekimde toplanan “Türkiye Zeytin yağı ve Nebat! Yağlar Kongresi" üç gün süren çalışmalarından sonra, ittihaz ettiği müspet ve makul kararlarla hiç şüphesiz ki. İstihsal ettiğimiz başlıca maddelerin başında gelen zeytin yağının ihracında müste-kar bir politikanın takip edilmesi, tağşişin men’i ve memnuiyetin şiddetli bir şekilde tatbiki arzusunu izhar etmesi memleket namına, sevinçle karşılanması lâzım gelen meselelerden biridir.
10.8.1950 de Bakanlar Kurulunca kabul edilen yeni dış ticaret rejiminden sonra. Ege bölgesinde bir uyanma kaydedilmişti. Karar verUdtkten, ilân edildikten sonra hemen ihracat başlamadıysa da ihracatın serbest olduğu düşüncesi müstahsil ve müstehlikte yeni bir kuvvet kaynağı olmuştu.
Zeytin yağı kongresinde de temsilcilerin bütün bunları gözönünde bulundurarak vazifelerini hakkiyle yerine getirmeleri; Ekonomi ve Ticaret Bakanlığına bu yoldaki müspet kararlarını takdim etmeleri, geçenlerde İstanbul gazetelerinden birinin “müstehlikin zarar göreceğini» içerde piyasanın yükseleceği,, fikrini çürütmüştür.
Ticaret rejiminden ve kongre kararlarından kuvvet alan müstahsil ve müstehlik yepyeni bir kuvvetle 1950-1951 yılı zeytin yağı istihsal kampanyasına büyük bir zevkle katılmış bulunmaktadır. Bu içten gelen çalışma. semerelerin teminat altında bulunduğunu bildiklerinden, bölgeye ayrı bir canlılık vermektedir.
Türkiye Garanti Bankasının ikramiyeleri
10.000
Liralık
PARA İKRAMİYELERİ
Türkiye Garanti Bankasının her av yapılmakta olan ikramiye keşidelerinden ekim sonu keşidesi, Bankanın Karaköydeki binasında ve Altıncı Noter tarafından çekilmiştir.
Bu keşidenin büyük İkramiyeleri, aşağıda No. lan yazılı hesap sahiplerine isabet etmiştir:
Balıkesir Şubesinden 1875 numaralı hesap sahibine 1000.— Hra.
Balıkesir Şubesinden 1886 numaralı hesap sahibine 1000.—
Kadıköy Ajansındım 1613 hesap sahibine 500.— lira,
Ankara Şubesinden 6325 hesap sahibine 500.— lira,
İstanbul Şubesinden 9019 numaralı hesap sahibine 250.— lira,
İzmir Şubesinden 1506 numaralı hesap sahibine 250.— lira.
Bundan başka Bankanın muhtelif Şube ve Ajanslarında kayıtlı 39 müşteri de kıymetleri 150.— liraya kadar değişen çeşitli para ikramiyeleri kazanmışlardır.
lira, numaralı
numaralı
Cağaloğlu
Beşiktaş
DÜNYA
Pangaltı
Fatih
Merkez ve kadar yeniden hesap tevdiatınızı
şubelerinde
ACELE
Ankara
Bursa
w • •• ••
Eminönü
Kadıköy
11/11/1950 açtırmakta ve mevcut arttırmakta
EDİNİZ
BORSA
ve
akşamına
MEMLEKET TİCARET BORSALARI
İstanbul Ticaret Borsası
Hububatı Bugün Esld Kapanış
Buğday yumuşak (Tüc.) . 32.— 31.— A s.
Buğday Oflu 29.08 29.08
Arpa yemlik (dökme) 21.— 22.—
Mısır «arı (çuvalı) 21.— 22.—
FosulVA tombul — 34.—
Fosulva Çâlı Sert 50.— 40.—
Kuryemi •»■.•••• ■.••»•••••* — 30.—
Merolmek kırmızı iuıbuk. 36.- —
Mercimek yeşü 62.- 54.—
Nohut antürol — 22.—
Yağlı (vhurnlü.r ı 3b - 48.-
Ayçiçeği tohumu 38.—
Keten tohumu 48.—
Kendir tohumu — ...s
Şuhu m 95 03.— «TA
Yor fıstığı Kabukhı Kuru Meyvtılur ı 78.—
Fındık 'kabuklu sivri) .... — —
Fın-lık (İÇ tombul 1950) .... 330.— 340.—
Covl» (kabuklu) 60,—
Cevis (lc nntürel) — —
Dokumu hum maddeleri ı
Tiftik mnn mnl **
Tiftik *Nat(lrol)
Yâpıüt Irokya (Kırkım) .. —
Ham deriler :
Sığır tıulamunı (ktınap) Kİ 180.— 160.—
Keçi tuzlu kuru kilonu .... 200.— 216.—
Koyun hava kurusu kilosu 215.— 220.—
Nöbiitt Tnflhır : 236.- 210.— 179.— 170.—
Zeytinyağı (E E. tenekoll) —
Suannıyııgı (Raf. »ıra) ..... —
AyçlçefM (Rafine çıplak) .. 17».—
Findik voğı (Çürük)
İzmir Ticaret Borsası
dugllo Soo Kapanış
üzüm çokirdokMİK No.0 77.- 76.5
tnelr A «arısı No.* . 47.— 48.-
tnolr H serini No. ]08 41.— 42.-
Pamuk Akala ı ... 410.— 412.-
Pamuk Akala 11 ,t uw.—
Pmauk Akala LII... 160- UN.-
Pamuk eril
Pamuk vağı (rnflneı . 109- 110.-
Pim :k relrirdeği ........ 17.- 17 -
Adana Ticaret Borsası
AKala .........
M ......
Akala vAdcll ...
Biri ııci îkinci
Birine
Hasır ...............
tlclncl Akala yağmur
Trabzon Ticaret Borsası
FINDIK
a) ?İ50 randımanlı
kabuklu tombul ...
b) tç sıra kontrollü ...
150.-
300.—
Eskişehir Ticaret Borsası
Buğday yumuşak
Buğday nert ..
Arpa .....,
28.-
27.—
300 —
370.-
385 100
365 -
.150/380
145.—
290.—
29.—
28.-
Almanya - Güney Amerika ticarî münasebatı
Hamburg. 2 (Hususî) — Batı Almanya İle Güney Amerika memleketleri arasındaki ticari münasebat günden güne artmaktadır. Alman İktisat Bakanı Ludvig Erhârd tarafından beyan edildiğine göre, Almanya, Güney Amerika He senede 900 milyon dolarlık ticaret yapmaktadır.
PİYASALARI
YABANCI BORSALAR
New-York Borsası
ÜÜD aitiu kur
Bııftfbıv (Bujell=Scnt)
Sert Kış mnhRUİÜ No. 2 250 - 256.—
Kırmızı Kış mahsulü No. 2 227.— 227.—
Panııık Mtddllng (1 lbreıri=Sent)
A rıılılc •(•«*•«•••••««•*»••»••«(•••••••*•• 40.31 • 40 27
M firt ••••••••••••••••••••••••• 40.22 40.29
X1 txvıs 39 09 39.96
Tiftik (I.İbremi —Sent) —
Tekaas No 1 120.- 115.—
Kındık lî.lbrn*! TS**nt)
Kabuklu veril iri M —
* nrta
Lev&nt İç ’thai malı 63.— 69.-
Ekstra iri »ç İthal malı ........ 66.- 65.-
Kuru ıııUm Llbrc(«l=Sont) ....
Thompson çeklrdckHİa seçme U 1/4 U 1/4
Keten lubunııı % Bu^rll— lluları
Mlnnuapolla ... 3.85 8.85
Kalay (Llbro~Sont) 126.— 121.—
Levha*tencke ‘100 libre dolar) 1.80 7.80
Londra Borsası
Keten lobumu (Tunu = Stcrlln£l
Bombay — 73.-
Kalküta 71.- 70.-
Yer fıstıeı Hlndlvtan 7S.- 76.—
Brodford Piyasası
Tiftik İyi mnl 'UbresdsFbut) .. *
” Sıra mah " — —
Yün Anadolu ° M » —
" Trakya ” " — —
İskenderiye Borsası •
Pamuk ( KnutnrıxTnlinrı)
Anhnıouni Kına «lyafll F'G. .. 152.— 118.—
Knrnak Uzun rlvııfh F/G 145 - 129.—
8 Kıuım 1M0
V E N T ÎSTANBCJL
Sayfa 5
İstanbul Vali ve Belediye Başkanlığından:
Belediye zabıtası talimatnamesine göre sokaklara herhangi bir şey atmak veya dökmek suretiyle kirletmek ve binalardan vakitli vakitsiz halı, kilim, örtü vesaire silkmek yasaktır.
Bazı vatandaşların bu yasağa aykırı hareket ettikleri görülmektedir.
Bu sebeple lüzumu kadar teşkil edilen motörlü kontrol ekipleri şehrin her tarafını dolaşarak yollan kirletenler, kapaklı ve madenî çöp kabı kullanmıyanlar hakkında ağır para cezası hükmedileccktir,
Sayın hemşehrilerimize duyunıhır.
G.B.S. ölümle iddiasını kaybetti
(15006).
TEKLİF ALMA İLANI
25 Adet Madenî Hububat Hangarı Malzemesi Ismarlanacak
Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğünden:
Bu yılbaşında tedarikine girişilip bazı sebepler dolayısly-I le sipariş edllemlyen 15 adet 2000 ve 10 adet 3000 tonluk I (madenî hububat hangarı malzemesinin yine eski teknik I şartlaşma ve resmine uygun olarak ve fakat tutarı beynelml-I lel İmar ve Kalkınma Banknsiyle Hükümetimiz arasındaki I sözleşme esasları ve hükümleri dairesinde ödenmek şartlylc I siparişi kararlaştırılmıştır.
I Bu İşe ait teknik ve İdarî şartlaşmalarla resimler Anka-I rada Genel Müdürlük Malzeme Müdürlüğünden îstanbulda I (Beşiktaş) Afyon - Malzeme işletmesinden parasız olarak te-I darlk edilebilir.
I İlgililerin bu şartlaşma ve resimlere uygun olarak hazır-I layacakîan teklifleri 15.12.1950 tarihine kadar Genel Müdür-I lük Malzeme Müdürlüğüne makbuz karşılığında tevdi et-I meleri veya bu tarihte Genel Müdürlükte bulunacak şekilde I postalamaları İlân olunur.
I Ofis 2490 sayılı kanuna tâbi olmadığından bu malzemeyi I kısmen veya tamamen dilediğine sipariş edip etmemekte ser-I besttlr. ________________ (14849)
İstanbul Gümrük Muhafaza
Başmüdürlüğü Satmalına Komisyonundan:
45 kalem ilâç ve sıhhi malzeme kapalı zarf usuliyle «atın alınacaktır. Muhammen bedeli 17702 lira 10 kunış, muvakkat teminat 1327 lira 66 kuruştur. Eksiltme 10 Kasım 195ü günü saat 15 dedir. Şartname her gün Komisyonumuzda görülebilir. İsteklilerin, teklif mektuplarını en geç eksiltme günü saat 14 e kadar Galata, Rıhtım caddesi Çinili Rıhtım Hanı ikinci kattaki Komisvonumnz Başkanlığına vermeleri veya göndermeleri.
(13978)

G.B.S. ömründe ilk defa olarak bir iddiasını kaybetti. 94 yaşında öldü. Halbuki o, yüz yaşına kadar yaşıya-cnğını iddia ederdi.
Fakat bu bir mağlûbiyet sayılmaz, ölüme kim karşı koyabilmiştir? Hem G.B.S. biraz daha dişlerini sıksaydı — peynir dişlerini — bir asır yaşamış olacaktı. Bu, ebediyete nazaran nasıl hiç bir şey demek değilse, yüz seneye nazaran altı sene de büyük bir ehemmiyet arzetmez. Bu itibarla, G.B.S. için “Galip sayılır bu yolda mağlûp., diyebiliriz.
G.B.S. şüphe yok kİ son asrın az yetiştirdiği zekâlardan biri İdi. Onun her eserinin çıkışı bir hâdise olurdu. Çünkü, G.B.S. roman veya piyesi, her eserinde ele aldığı mevzuu ananelerle, peşin hükümlerle hayat tarzlarını tahdit ederek meselcslz bir ö-mür sürmekten gayri gayeleri olmı-yan sınıflann rahatlarını bozacak şekilde ortaya koyar, mantıksızlıkları İspat ederek, beşeriyeti “görmeye,, dâvet ederdi.
Kırktan fazla muhtelif eser vermiş bulunan bu trlândah muharrir pek nâdir fâniye nasip olmuş bir mazhariyete ererek sağlığında klâsikler yani ölmezler arasına girdi.
G.B.S. u, bir çok kimse, mizahî ta. rafiyle tanır ve eserlerini ciddî telâkki etmez. Bu. onun en kuvvetli tarafıdır. G.B.S. en beşeri mevzulan, hisleri çatık kaşlı vâızlar gibi ele alarak, ders veren ve âlimane bir eda ile ortaya sürmez. Ekseriyet tiyatroya eğlenmek için gittiğinden, muharrir, onian tatmin eder. Bu, kendisinin bUytik ustalığını göstermektedir. Fakat tiyatroyu sadece bir “temaşa,, telâkki etmiyenler, piyeslerindeki derin mânayı kavrarlar ve hayranlan arasına girerler. Esasen “klâsik,, eserin bir tarifi de, herkesin kendi seviyesine, imkânlarına göre zevk alabileceği bir örnek demektir. G.B.S. da bu ifade tarzını seç-
Berna rıl Shaw, İyileşip bnsta ha neden
çıktıktan sonra
bahçesinde..
mekle, kendisini daha kolay anlatmak İstemiştir. O, bazılarının dedikleri gibi, bir şampanya gibi köpüren eserler vermiştir. Fakat yalnız köpükten İbaret değildir. Zira, şampanya olmasa köpüğü de olmaz, hem, şampanyanın sarhoşluğu esaslı ve devamlıdır.
Sondaj Borusu Satılacaktır
Garp Linyitleri İşletmesi Müdürlüğünden:
Müessesemtz, Tunçbilek mıntnkasmda mevcut 320 m/m kutrunda 7 adet 44.20 metreden İbaret çekme sondaj borusunu kapalı zarf usulü ile satışa çıkarmıştır. »
îhale 7.11.1950 tarihine rastlayan sah günü saat 16 da Tavşanlıda müessese merkezinde yapılacaktır.
Buna alt şartname: *
Ankara Etlbank Genel Müdürlüğünde,
İstanbul Etlbank İstanbul Şubesinde,
İzmlrde Al sancak Bornova Caddesi No. 71 de,
İrtibat Memurluğunda,
Tunçbilek mıntakamızda, görülebilir.
Müessese satışı yapıp yapmamakta serbesttir. (14892)
. t ,
İ L
Kastamonu Valiliğinden:
İle ait olup Ankara Yollar 4 üncü Bölge Müdürlüğünde am-

balaj halinde bulunan Caterpillar marka 80 beygir kuvvetinde bir adet Buldozer makinesi kapalı zarf usulü İle satılacaktır. Makinenin bedeli 52215 Uradır. Geçici teminat 3861 liradır. îhale 17 kasım 1950 cuma günü saat 15 te Î1 Daim! Komisyonunda yapılacaktır. Şartnamesi valilikten istenilebillr. Teklif mektupları İhaleden bir saat evveline kadar makbuz mukabilinde valiliğe verilmesi şarttır. Postada vuku bulacak gecikmeler kabul edilmez. (14850)
AMERICAN EXPORT LÎNES tnc. New-York
NEW-1ORK — FtLÂDELFlYA - BALTtMOB
MİNERVA
Dikiş Makineleri
Soldan nnğni
1 — Ele gcçlrllemcme. 2 — İkaz edtcl âleti vazifelendir (İki kelime); Bir nota. 3 — Hücuma geçen (iki kelime). 4 — Tersi rülyetimlze mâni olmaz; Eski bir Türk devletine mensup. 5 — Saha; Şakuli vaziyette, 6 — İşaret sıfatı; Dünyaya gelişimizde konan şey; Okuyan. 7-TelAş eden; Maniayı aıçrıyarnk geç 8 — İstanbul sokaklarında pek sık vukua gelen müessif hâdise; Fasıla. 9 — Rumelilinin dilinin pelesen-gidlr. Aruzda yapılan vezin hatalarından. 10 — Şansı kötü.
Yukarıdan n^ufrı:
1 — En çok kudret (İki kelime).
2 — Arapça çehre; Tereddüt edatı.
3 — Bir nevi harnnm; İptidası ol-mı.van zaman. 4—Leke (eski terim); Erkek dadı. 5 — Baştaki hnrfsts bir harfin okunuşu; Tersi tavır; Lâfız; 6 — Toprakaltı serveti; İbadet ma-halli. 7 — Edevat; Tersi İyiyi kötüyü birbirinden ayıran. 8 — Taaccüp edatı; Törel bir göz rengi. 9 — İpe çek; Bozdurulmnslylo bitmeni bir oluyor; Genişlik. 10 — Çift İnsan (iki kelime).
DÜNKÜ BULMACANIN HALLÎ
Soldan seğnı
Türkiye İş Bankası A. Ş. İstanbul Şubesinden j Fransızca veya İngilizce lisanlarından birini bilenler arasından müsabaka imtihanı ile bankamıza lüzumu kadar memur alınacaktır.
16.11.1950 perşembe günü yapılacak müsabaka imtihanı, na girmek ve fazla tafsilât al. mak İsteyenlerin 14.11.1950 akşamına kadar İstanbul şubemize müracaatları rica olu-nur.
W
Bernard Shaw tekrar ağırlaştıktan sonra son demlerinde
G. B. S. un, eserlerinde, temaa etmediği hemen hemen hiç bir beşeri mevzu kalmamıştır. Din, tarih, izdivaç, politika, tıp, edebiyat, îman, şehvet, iktisat, siyaset, hulâsa, insana alt her faaliyet sahası onun kalemiyle büyük ve küçük tarafları gösterilerek teşrih edilmiştir. G B.B. un her zaman ileri sürdüğü müşahede, şu veya bu şekil veya mevzuda, insanların medeniyet ile terakkiyi birbirine karıştırmış olmalarıdır. Eıı sebepten gülünç veya dramatik hâdiseler meydana çıkmıştır, buna rağmen, aynı hatalar tekrar edilmiştir Netice olarak, İmanlar ya toprakla alâkalarım unutmakta yahut da zamanlarının ImkAnlanndan faydalanamamaktadırlar.
İşte, her büyük sanatkârın dalma müşahede edip kendine seçtiği tarzda — musikî, şiir, raks, filim gibi — İfadelendirdiği bu hakikatleri G.B.S. roman ve bilhassa piyesleriyle gözlerimizin önüne sermiştir. Başlıca tiyatro eserleri arasında 'İnsan ve Üstlnsan", "Sezar ve Kleopatra”, “Candlda,, f "Pigmalion,,, "Doktorun Muamması’’, '‘Madam Warrenin Mesleği", "Kahraman ve Asker”, “Paranın Kokusu Yoktur", "Blanco Posnet’in Sım„ vardır. Bunlardan mühim bir kısmı, Milli Eğitim Bakanlığı tercüme klâsikleri arasında neşredilmiştir ve bir kaç» Şehir Tiyatrosunda temsil edilmiştir. En mühimlerinden olan “însan ve Üstln-aan„ İsimli piyesi Şehir Tiyatrosu repertuarına dahildir. Bu mevsim sahneye konulmak ihtimali mevcuttur.
/(L
S
Öğrenmek
ili ti yarında olduğumuz lıersey
Hicri 19 5 0 KASIM 3 Cııma Rum)
Mııhıır, 22 1370 Ekim 21 136A
VAKfT VASATİ EZAM
Güneş 6.31 1.26
Ogle 11.58 6 53
İkindi 14.45 9 40
Akşam 17.04 12.00
Yatsı 18.37 1.32
tmsftK 4.53 11.48
UÇAK-TREN - VAPUR
Kerim 2 — Oangs-
1 — Şohza-
(22513) Vatan
(21017) 1 —
2 — Vahşi
1 — Kızıl
Kadın.
(21904) 1 — Kan Dâvam.
Flravunun Ha-KuvveL Şeytanlar. 2 —
SÜMER (14072) Gizil Teşkilât SUS (14071) Çakırca h Mehmet Efe ULUS (22294) Altın Hâzineleri. YENİ (14040) Suçlu Benim. BÜYÜK Hamlet.
KÜÇÜK Şakacı.
OU( GAZİNOSU 7 Bryanus vüaü.
ANKARA PALAS PAVYONU za Şeydi İdaresinde raksyon Orkestrası.
İZMİR
TAYYARE Söyleyin lamasın.
MELEK 1 - Hnrrov
2 — Kovboy. LALE Ateşten Gömlek. TAN Ateşlen Gömlek. YENİ Allah Kerim.
ELHA.MKA Cennetin Anahtarı.
Viyana
Aıınma
Re-
Ge-At-
Ag-
Kumarbazı.
Beyoğlu 44644 Ankara 00 İstanbul 24222 İzmir 2222 Üsküdar 60945 K_köy 60872 Karşıyaka 15055
SIHHÎ İMDAT
İstanbul Beyoğlu Anadolu yakası Ankara
İzmir
44998
91
2251
ÎSTANBUL BELEDİYESİ
GELECEK OLAN UÇAKLAR
4.55 P. A. A. (Amerikan) Ncw-York Boston, Şanon, Londra, Brüksel, Fmnkfurltan. — 11.40 D. H.Y. (Türk) îzmirden. — 11.50 D. H.Y. (Türk) Ankaradan. — 14.50 D.H.Y. (Türk) Adana, Anknra-dan. — 14.50 D.H Y. (Türle) Beyrut, Kıbrıs, Ankarndıın. — 15.00 D.H.Y. (Türk) Ankara, tamir, Ba-hk*8İrdcn. — 19.20 P A A. (Amerikan) Hongkong, Bangkok, Kalkü-tn, Dolhl, Karaşl, Basra, Beyrut-tan.
GİDECEK OLAN UÇAKLAR
6.10 P.A.A. (Amerikan) Bevru-ta. — 8.00 D.H.Y. (Türk) Ankara. Malatya. Elâzığ, D. Bakıra. — 9.30 D.H.Y. (Türk) Ankara, Adana-ya. — 12.30 D.H Y. (Türk) Anka-raya. — h.20 D.H.Y. (Türk) lz-mlre. — 20.35 P.A.A. (Amerikan) Münlrh, Londra, Şanon, Garıdcr. Nc\v-Ynrk’a,
GELECEK OLAN VAPURLAR
6.00 Seyyar, Karablgadan. — 7.00 Aksu, îakenderundan. — 14.35 Sus, Mudanyadan. — 22.30 Uludağ, Bandırmadan
GİDECEK OLAN VAPURLAR
5.00 Anafarta, îneboluya. —8.00 Uludağ, Bandırmaya. — 17.00 Mersin. Ayvalığa. — 10.00 Seyyar.
Karabiga.va.
GELECEK
7.10 Toroa, 0.15 Ankara plon.
OtDECF.K
8.20 Semplon (Avrupa). — 18.10 Ankara. — 20.30 Ankara.
Havdutlar Kıraliçesl. TAKSİM (43191) Allah TAN (80740) 1—Takip, terler Çemberi.
ÜNAL (49306) (Kışlık)
de Asini. 2 — Unutulmayan Masl. YENİ (84137) 1 — Neslmaçi Gö-
nüllü Kahraman. 2 — Şeytanın Kudreti.
YILDIZ (42847) Kahraman Yahudi, (ikinci hafta)
ÎST8NBUL
ALEMDAR (23863) l — Kılıçların İntikamı. 2 — lld Knlb.
AZAK (238(2) 1 — Manon. 2 —
Her Şafakta ölürüm.
ÇEMBERLİ TAŞ Kurtaran Kadın.
AYSÜ zlnesl.
EMRE Yaralı
IIAI.K
2 — Yeşil Ölüm.
İSTANBUL (22367) 1 — Kanunsuz Sokak. 2 — Gönülden Sesler.
KISMET (26684) 1 — Kara Maske. 2 — Kılıçların Gölgesinde.
MARMARA (23860) Vatan Kurtaran Kadın.
MİLLİ (22962) 1 — Pompal’ntn Son Günleri. 2 — Ölmeven Adam.
TURAN (22127) 1 — Her Şafakta öillrüm. 2 — Mnnon.
YENİ (Bakırköy 16-126) 1 — Vatan Kurtaran Aralan. 2 — Anna Karatıl na.
KADIKÖY
BİZİM SİNEMA (Üsküdar) 1 -Nehirler Kırallçesi. 2 — Ateş Bok-çileri.
HÂLE (Kadıköy) 1 — tik Arzular. 2 — Kahramanlar Dostanı.
OPERA (68714) 1 — Parla Yıldızı. 2 — Ormanlar Kiralının İntikamı. ÜSKÜDAR SUNAR SİNEMASI 1-üvey Baba. 2 — lAlanbtıi Geceleri. SÜREYYA (60862) 1 — Moınnu
Mıntakn. 2 — Kumarbaz Kız. YELDEÖİRMENİ 1 — Kara Güneş. 2 — Balıkçı Osman.
ANKA RA
ANKARA (23234) Slngoalla. BÜYÜK (15081) Madame Bowery. CEBECİ (13816) 1 — Madam! Bo-wnry (Türkçe). 2 — Suçsuz Cani. l'AKK (11131) Frnnkeştaynın Doğuşu.
EMİNÖNÜ: Beşlr Kemal (Eminönü! — İtimat Sadri (Kilçükpa-zar) — Sultanahmet (Alemdar) — Sal&haddin (Çarşıkapı)
1 — Marn kaz: Da. 2 — Arar; Şamar. 3 — Lâkap; Lana. 4 — İnal; Tavas. 5 — Yaralama. S — En; Nar. 7 — Sadıkane. 8 — Kani; Üzen. 9 — Tak; Azalan. 10 — Atisi kötü.
Yukarıdan aşağı ı
BEYOĞLU: Dellasuda (Merkez) — Nihat (Ayaapnşa) — Avaspaşâ (Taksini) — Hnyreddln Tav (Galata) — Sporldla (Galata) — Ata-kan (Şişil) — Mecldlyeköy (Şişil) — HankÖy (Hasköy) —■ Yen! Turan (Kasımpaşa)
FATİH: Muharrem Tanır (Şehıa-debaş) — Ziya Nuri (Aksaray) — Emin Rıdvan (Samatya) — Nâzım Malkoç (Şehremini) — M. Fuat Bnycr (Karagümrük) — Hayırn Berk (Fener)
EYÜP; As-vanaaray (Şifa) BEŞİKTAŞ: N.HttlIt (Beşiktaş) — Yeni (Ortaköy) — ArnavutkÖy — Merkez (Bebek)
KADIKÖY:: Merkea (Kadıköy) — Kızdtoprak — Göztepe — Boatan-cı — Merkez (Üsküdar)
HEYBELİ ADA t Heybellada BÜYÜKADA: Büyültada
ANKARA: Başkent — Bayar — Ege
İZMİR: Tilkilik (Basmahane) — şifa (Kvmernltı) — Çankaya (Al-Rftncak) — Yeni (Eşref paşa)
Şehir Tiyatroları Oram limmı 20.30 da DON JUAN Komedi kınmı GELİK VEHGİSİ MEKTEBİ
arasında haftada bir muntazam azimet ve avdet postası
EXPORTER Vapuru limanımızda olup, 3 kasımda eşyayı ticariye alarak yukarıdaki limanlara
“ hareket edecektir
Vapur kumpanyası PİRE - NAPOLİ ve CENOVA’dan NEW-YORK için LAGUARDİA EXOCHORDA. EXETER. EX-CAMBÎON. EXCALİBUR lüks transatlantik vapurlarına yolcu kabul eder. Fazla tafsilât için Galatada Tahlr hanında 3 üncü katta HAYRÎ ARABOĞLU ve Ş.sına müracaat olunması. Tel: 44993-2-1
1 — Maliyet; Ta. 2 — Aranan; KaL 3 — Rakam; Saki. 4 — Aralanan. 5 — LA dlnL 6 — Aş; Tan; Ak. 7 — Zalam; Kül. 8 — Avam; Aiâu 9 — Dana; Üzen. 10 — Arası fena.
' ’ 4
İstanbul Teknik Üniversitesi
Rektörlüğünden:
1 — Üniversitemiz Gümüşsüyü binasındaki konferans salonunda yapılacak tadilât ve tamirat İşi açık eksiltmeye konulmuştur.
2 — Eksiltme ve İhalesi 21.11.1950 tarihine rasthynn salı günü saat 12 de Rektörlük binasındaki Rektörlük satmalma komisyonu tarafından yapılacaktır.
3 — îşin keşif bedeli 13125 on üç bin yüz yirmi beş liradır.
4 — Muvakkat teminat 985 liradır.
5 — Bu İşe ait şartnameler satınalma bürosunda, her gün mesai saatleri İçinde tetkik edilebilir.
6 — İsteklilerin 2490 sayılı kanunda ve tanzim edilen şartnamedeki vesikalarla birlikte muayyen gün ve saatte komisyonda hazır bulunmaları ilân olunur. (14956)
KONFERANS
Edebiyat Fakültesi
Dekanlığından: tngillz kültür heyetinin Türklyede İlk mümessili hâlen Edlnhurgh Üniversitesi Profesörlerinden Mr. Mlchacl Grant, O. B. E. (3 kasım cuma günü saat 17) de Hukuk Fakültesinin 6 numaralı anfislnde “Modem Günlerde Eski Tarih,, mevzulu bir konferans verecektir. Giriş serbesttir. ,(14993)«
t
A
•NEZLE
• G P İ P
• Dl$ AGPISİ t
• AOALE ROMATİZMASI
• YANIK LAP
• GUNES YANIĞI
• API.pOCFK SOKMASI •KESİK
• YARALAR
• PİŞİK
• KASINTI
• EKZEMA
• ERGENLİK
• DONUK
• DERİ ÇATLAKLARINDA VE*
• TRâ$TAH SONRA KULLANILIR
FiATI : 75 Kr$.

(POMAT
YENİ ses TİYATROSU
Her Akşam 20.15 de yazılışının 75 inci yıldönümü vesilesiyle
İKÎ HAFTA İÇİN IIORİIORAÖA
YALNIZ LEBLEBİCİ
Opera Komik 3 perdo Ener: D. ÇUHACIYAN Baynhard motodlnrına göre tmhııcyo konmuştur.
Tel. I 49309
5 Vitaminli
ÇOCUK MAMASI
PA-RO
ÇOCUĞUNUZUN SUT ANNESİDİR.

OLAN TRENLER
— 8.30 Ankara. —
(Eks.) — 22.20 Sem-
OLAN TRENLER
R
A
D
BEYOĞLU
ALKAZAR (42562) 1 — Dişi Knr-lal. 2 — Yumruk Kaairgaaı.
AR (44394) Memnu Mmtalca. ATLAS (40835) Cehennem Geçidi. F.LMAMKA (42235) 1 — Benden
Kaçamazsın. 2 — Aşk ve ölüm Vadisi.
İNCİ (84595) Vatan Kurtaran Yahudi.
İPEK (44289) Allah Kerim (Yeril). LALE (43395) Memnu MınUka (Türkçe).
MELEK (40868) Denizlerin Bsv-gillttl (İkinci hafta).
RUATPARK (83143) 1 — Kimsesizler. 2 — Kalbim Senin.
SÜMER (42851) Güller Diyan Bağdat (İkinci Hafta).
BARK (40380) Vatan Kurtaran Kadın.
ŞIK (43720) 1 Asil Ruflar. 2 -5
MUAMMER HARACA TİYATROSU B E L A M t 20.30 da (Müzikli komedi) Yazan: Refik Kordag
Y
0
L
A
R
ANKARA ı
7.30 Açılış, program ve M.S.Ayan. — 7.35 Kurnn-I Kerim (pl.). — 7.45 Haberler. — 8.00 Şarkılar (pl). — 8.15 Tangolar (pl.). — 8 25 Günün programı vo hava raporu. — 8.30 Haydn - MI Bemol Majör Senfonisi (pl.). — 9 00 Kapanış.
12.28 Açılış ve program. — 12 30 M.S.Ayarı, — 12.80 Şarkılar. — 13.00 Haberler. — 13.15 Keman bo-lolnn (pl.). — 13 30 öğle gasoteal. — 13.45 Şen parçalar (pl.). — 14.00 Hava raporu, nkşnm programı ve kapanış.
17 58 Açılış ve program. — 18.00 M.S.Ayan. — İR.00 Incennz. — 18.30 Konuşma. — 18 15 Jlmmy Wa-Icolv Triosu (pl.). — 19.00 Haberler. — 19.15 Tarihten bir yaprak — 10.20 Tarihi Türk Müziği. — 20.00 Hafif şarkılar (pl.). — 20.15 Radyo gazetesi. — 20.30 Sorbo.il »mat. — 20.35 Oporalatdnn arya vo düetler (pl.). — 21.00 Türkiyode Marshali Plânı. — 21.15 Schubcrt-Do Majör Kenteti (pl.). — 22 00 Konuşma. — 22.15 Dana müziği. — 22.45 M.S.Ayarı vo haberler. — 23.00 Program ve kapanış.
İSTANBUL ı
12 57 Açılış ve programlar. — 18.00 Haberler. — J3.15 Hafif öğle müziği (pl ). — 13 15 Şarkılar (Okuyan: Sami Tokcr). — 14.20 Serboal suaL — 11.30 Şarkılar. — 14.45 Orkestra eserleri (pl.). — 15.00 Programlar ye kapanıp
17.57 Açılış ve programlar. — 18 00 Dana müziği (pl,). — 18.30 Şarkılar (Okuyan: Ekrem Kongar), — 19.00 Haberler. — 19 15 Kısa şehir haberleri. — 19.20 Mauriche Chevaller’don Üç şarkı (pl.). — 10.80 Radyo Senfoni Orkestrası Konseri. — 20.10 Ara müxlğt (Pİ.). — 20.15 Radyo gazetesi. — 20.30 Şarkılar (Okuyan: Perihan Altındağ Sözori). — 21.00 Sohbetler: Şevket Rıulo. — 21.00 Charles Trcnet den şarkılar (pl). — 21.20 Fasıl Heyeti Konseri "Aceın Kürdi,,.— 22.00 Müzik Dünyasından çeşitli Örnekler (pl.). — 22.45 Haberler. — 23 00 Dans müziği (pl.), — 23.80 Programlar ve kapanış.
LONDRA ı
7.00 Sevilmiş parçalar (30 dakika) (19.85 m ). — 7.80 Dinleyici İMloklcrl-Haflf müzik (30 dakika) (19.85 m.). — lâ.Oü Klâsik müzik (Cecar Franck) (1 SAat) (19.85 m.). — 11 30 B.B.C. Skoç Orkestrası (45 dakika) (pl.) (19.85 m.). — 12.30 Haftanın bestekârı Schu-bert (30 dakika) (16.84 m.). — 14.15 Monia Llter Qu-arleti (15 dakika) (16.84 m.). — 16.15 B.B.C. Skoç Orkestrası (pl.) (1 saat) (16.84 m.). — 17.15 Caa müziğine bir bakış (30 dakika) (16.84 m.). — 18.15 Yeni ploklor (45 dakika) (16.84 m ). — 20.30 Ingiliz halk şarkıları (30 dakika) (31.55 m.), — 22.15 Plâklarla, opera müziği (45 dakika) (31.55 m.). — 23.00 Sinema orguyla parçalar (15 dakika) (31.55 m.)A
Sayfa 6
TENÎ ÎDTANBUb
8 Kajım 1P1W
SIEMENS
Alman Radyoları
Türkiye MUmeMilI î
TÜRK ELİ LTD. ŞTİ
Galata, Bankalar Caddesi
*’Beni sevenlerin kulaklarına mırıldanıyorum : beni bir de S I E M E N S ’ te dinleyin.
Ama yalnız SİEMENS’te..”

Fotoğraflar RADYO HAFTASI Mecmuasından alınmıştır
1951 senesinin 15 zengin modeliyle her meraklıyı tatmin eder.
Televizyon UKN dalgalı makinelerimiz size ileride de iş görür.
Galata - İstanbul
Telefon : 49259
Posta K. 1341
TÜRKİYENİN EN BÜYÜK MÜZİK HOLÜ
BELEDİYE GAZİNOSU
SABİTE TUR
PERİHAN ALTINDAĞ
SÜZERİ
Okuyucu Bayanlar: İSMET UZUNAY - İNCİ KÖRMÜKÇÜ - NEBAHAT ERDURAN-MERAL PULAT - CELÂL TOKSES - KEMAL GÜRSES
Saz Heyeti: HAKKI DERMAN - NUBAR TEKYAY - SALÂHADDİN PINAR - ŞERİF İÇLİ - SALİH ORAK - KADRİ ŞENÇALAR - İSMAİL ŞENÇALAR - REFET TATLIPAR-MAK - ŞEVKET BÜTÜNER - YAŞAR ANLI.
Revü Skeç - Havay - Şehrazat - Rumba - Brodvay Baleleri
Düet - Trio ve aktrak.Mvnn 42 artist bütün programımızı teşkil ediyor.
Suare saat tam 19 da - Pazar günleri saat 14.30 da tam programla Aile Matinesi
Masalar numaralıdır. Telefon 42690 «■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
McCormick Internationa) firmasının her maksada uygun, en büyük «Far-mall M» traktöründe güvenilir takat..
Benzin veya gaz motoru ile tahrik edilen ve çekide 34 B.K. sağlayan bu traktör, her türlü toprak şartlan altında tatminkâr bir görür. Far-mail MD modelinde Dize) motörü bulunur. Bu traktörle, toprağı sürmeden, hasada kadar bütün çiftlik işlerine uygun büyük Âletleri kullanabilirsiniz. Farmall M de bulunan sürüş rahatlığına hayret e-deceksiniz.
Hidrolik kaldırma tertibatı takılan aletleri yük seltip alçaltmak ve ayar etmek için lüzumlu kuvveti temin eder. Kuyruk mili bir traktör biçer bağlarını veya buna mümasil makineleri tahrik e-der. Kasnak büyük eb’ad-ta yeni kırma makinelerinin ve diğer kayışla tahrik edilen makineleri çalıştırır. Eğer çiftlik a-mcliyelerinız yüksek randımanlı, güvenilir ve e-konomik bir traktöre ihtiyaç gösterirse,«Farmall M» hakkında izahat almak için müessesemize müracaat ediniz.
HâRHSTCR (IPORT C CHIC.00 I U»* TUrklyt MOmeıtillıŞl ı
TÜRK İNTER MAKİNELERİ A. 0.
İSTANBUL • ANKARA • ADANA • tSKİŞfNİR • KONTA
INTERNATIONAL

HARVESTER
MÜZEYYEN SEN'AR IŞIb
TEKLİF İSTEME İLÂNI
Sümerbank Alım Satım
Müessesesi Müdürlüğünden :
Hereke fabrikası ihtiyacı İçin 100/2 No. dan 250 ve 80/2 No. dan 500 kilo İngiliz menşeli ekrü merserize ipliği İçin teklif alına» l(tır.
NUrnuneleri ile birlikte dosya 3272 İşaretli tekliflerin en geç 611.1950 tarihine kadar mUessesemlze tevdii. (14989).
MİNERVA
Dikiş Makineleri
■
♦
88»
.«•y
s
A JL CROM» I
A OtGNitM
OORMCuh. ftfMl
AtHf
♦1(V «. • AÖ $••«»»«(
nOA*»O H*RD»
*vi| • CL ı”ÇRn
«mf tRorte»* agİnCv
5 >ı
nroRG» RO"»
(OM 0
YENİ İNGİLİZ KUPONLARINDAN ZENGİN BİR ÇEŞİT TAKBİH EDER — ___■ x • «


^MAĞAZASI
■^^aYENI postanane
W. MİM A R VEDA T CAD. 11

ALMAN TAM DİZEL TRAKTÖRLERİ
ARTIK 3İR TRAKTÖR SAHİBİ OLMANIN ZAMANI GELMİŞTİR

17-
BEYGİRLİK TİPLERİN
ikinci partisi yakında gelerek teslimata başlanacaktır. MARSHALL PLÂNI KREDİLERİ DAHİLİNDE 5 SENE TAKSİTLE
satılacak olan bu traktörler için kayıtlara başlanmıştır.
Büyük bir miktar gelmekle beraber mevcudumuz bitmek üzeredir. Acele ediniz.
a
Bilumum büyük vilâyetlerdeki acentelerimizde kayıtlarınızı yaptırabilirsiniz.
BOL YEDEK AKSAM
TÜRKİYE GENEL MÜMESSİLİ :
MEHMET KA VALA
Telefon: 40130 - 42673
Galata - Tabir Han
Telgraf : Lamet - İst.
Satılık Otomobil
3000 Km. yapmış 1950 model kapalı yeni Ford acele satılıktır. Telefon 44756, M. Atakcre müracaat.

İSTANBUL BELEDİYESİ İLÂNLARI
Boş ve dolu arabalarla e! arabalarının yüklü ve yüksüz hayvanatın sabahlan saat 8 İle 10. akşamları 16.30 ile 19.30 arasında Kara köy meydanına müntehi Necatibey, Tersane. Voyvoda, 1 Üne!, Fermeneciler caddelerinden ve bu caddelere muvazi ve amut sokaklardan, Karaköv meydanından ve Köprüden geçmeleri daimi komisyonun 12.10.1950 tarih ve 11226/11379 sayılı kararnamesiyle yasak edilmiştir. (14938).