2 Kasım 1950 — Perşembe
SİYASÎ İKTİSADÎ, MÜSTAKİL
.• Yeni Istanbul'un
KUPONU

TAHSİL KUPONU
■ k
A
21

k

Beyoğlu - Müellif Caddesi 6-8. Telefon : 41756- 44737 Santral
TraU eden: Hablb Edih - TÖREHAN
»
Yıl 1—Sayı 337
10 kuru;
Abone: Türkiye İçin seneliği 32, altı aylığı 17, üç aylığı 9 liradır. Hariç memleketler İki mislidir.
a ilânlar : 6 ncı sayfada santimetresi
2 liradır, ilânlardan hiçbir mesuliyet A S’ kabul edilmez.
Posta. Kntusif : 447 - İstanbul. Telgraf Adresi: Hetlo. İstanbul.
--- . . -1 A — P—— ---— ■■ ---
Savunma tedbirlerimiz
ve komünistlik
BİZ, eski iktidar zamanında olduğu gibi, yenisi zamanında da. en başta gelen iç politika dâvasının, devlet müdafaası olduğunu sezmiş bulunuyoruz artık. Hattû bıııııın ehcııınılve-frlni ayrıca belirtmeye bile lüzuııı kalmamıştır. İş başına geçor geçmez. Adliye Vekilinin bıı konuyu hemen ele alınası, basınımıza açıklamalarda bulunması ve nihayet kısa bir zamanda. yeni bir kaıııırı tasarısının hazırlanmış olması devlet müdafaasına verilen ehemmiyeti gösterir. Yurdumuzda, bu gibi teşebbüsleri demokrasiye aykırı bulanlar olabilir. Bizim onlara karşı söylenecek fazla Közümüz yoktur. Söylenmesi gereken sözler, yıllardan beri, tekrarlanmıştır. Sözün, mantığın tesirsiz kaldığı durumlarda başka türlü düşünmek ve kanunlarımızın en sert tedbirlerini söyletmek lazımdır. Kanunlarımızı zaten onun İçin hazırlıyoruz, kitaplıklarımızın raflarını semirtmek ve şişirmek için değil. Çok biiyük fedakârlıklarla kurulan demokrat te lâik cumhuriyetimizi, hasta ve sıska hak görüşleri yüzünden, en ufak bir tehlike karşısında bırakmamaya, bütün İmanımızla, karar vermiş bulunuyoruz.
Türk Cumhuriyetinin korunması l-Çİn hazırlanan kanun tasarısı, herhalde, çok yakınlarda Büyük Millet Meclisine sunulmuş olacaktır, öyle sanıyoruz ki. bütün mlllctvcklilerimiz, İç politikamızın başka konularındaki görüş ayrılıkları ne olıırsa olsun» tasarının dile getirdiği yüksek ruh karşısında istisnasız birleşeceklerdir. Şimdiye değin Tiirk basınına yapılan açıklamalara göre, devlet korunması bakımından, kamın tasarımızda o-hrmınlyetli eksiklikler göze çarpmaktadır. Tasarı, açıklamalara, demeçlere göre, yalnız komünistliği yıkıcı bir kuvvet olarak düşünmektedir. Bu görüş, yurdumuzun iç politika gerçeklikleri göz^inünde tutulursa, tam bir korunma tedbiri sayılamaz. Çünkü; bir kanun yapılırken yalnız tek bir ihtimalin değil. ınııınkün oldıığıı kadar her ihtimalin, mutlaka hesaba katılması lâzımdır. Bıı ihtimalleri ıı-nıvıp bulmak gerçekten güç değildir. Genç devletimizi kurabilmek İçin hangi menfi kuvvetlerle giırcştiğimizi, hangi menfaat zümrelerini dağıttığımızı bildikten sonra mücadele konumuzu hemen tesbit edebiliriz. Komünistlik. çok daha sonraları, aranı i7ji sokulmaya yeltenmiş yeni bir düşmandır. Yurdumuzun ekonomik yapısı, bıı düşmanın barınmasına, şimdilik, elverişli değildir. Fakat ö-tckl düşmanlar. Türk topraklarında yüzyıllar boyunca, yaşamak ve kuvvetlenmek imkânlarını bulmuşlardır. Onlar, genç devletimizi, bugün de, benlmsememlşlerdir ve komünistler kadar tehlikelidirler.
Ekonomik yapımızın ö/jeHlğl yüzünden. yurdumuzda, komünistliğin şöyle böyle barınabilmesi için, hayat şartlarımızın son derrce(lc kötüleşmesi lâzımdır. BulgaristanlImı zorla çıkarılan 250,000 Türkün, memleketlinize yerleşmekle, ekonomik sıkıntımızı artıracağı düşünülmüş ve dünya komünistliği böyle boş ve temelsiz bir ümitle son insanlık dramım yaratmaktan çekinmemiştir. Ekonomik buhranlar, huzursuzluklar y aratarak memleket birliğini İçinden yıkmak. komünistlerin, öteden beri, bilinen çalışma t ar/, la mı dan biridir. Fakat dünya komünistliğinin çok daha az bilindiği halde kat kat dalıa tehlikeli başka çalışına ve yayılma yolları da vardır. Demokrasilerin geııls-yürekllliğinden faydalanarak, düııva komünistliği, bu ardına kadar açık bırakılmış görünmez ve daha emin kapılardan, şaşılacak bir ustalıkla sızmasını bilmiştir. İşle bizim istediğimiz şey, BiıyÜk Millet Mecllalne sunulacak tasarıda hu deliklerin de büsbütün kapanmış olduğunu görmektir.
Moskova Radyosunu dinleyenler, o-rada, bir Caml-ül-Azhar kurulduğunu zannederler. İnsan topluluğunda rol oynayabilen ne varsa, dün>a komünistliği İçin bir fesat konusu olarak ele alınmak! ad ir. Yunanistandakl kardeş harbinde, komünistlik, dinilen çok büyük ölçüde faydalanmıştır. Apostol Paulus'ıııı emirlerini yerine getirmek maksadiyle komünistlere kat ilanların sayısı çok kabarıktır. Dünya barışı ıığrıın(ia( ? ? ?) toplantı arkasına toplantı yapan barışseverler, Moskovamn elinde birer oyuncaktır. Bu iyi peçclrıınıiş propagandanın ağına düşen Einstcin gibi çok tanınmış bilginler, Mmöller gibi Protestan papazları ;ız değildir. Bu barış burumunun yığın yığın broşürleri yurdumuza durmadan akmaktadır. Sözüm yabana barış mücadelesi yanında, milliyetçiliğin (le, Uzakdo-ğuda, İyi bir propaganda konusu olduğu görülmekte ve komünistlik bundan da geniş ölçüde faydalanmasını bilmektedir. Komünistlik tek bir me-todla değil, türlü türlü mrtodlarla çalışmakta ve her memleketin sosyal yapısına göre zehir dağıtmaktadır. Bir zehir çeşidi tesirsiz kalırsa, bir başkası, o da Öldürmezse i>ir ötekisi verilir. Komünist fesadının nabza göre şerbet dediği şey de lıııdur. Bir kaııuıı yapılırken, ilkönce düşünülerek nokta, hu nabız ve şerbet kaçakçılığını, bütün İmkânları araştırarak önlemeye çalışmak olmalıdır.
Son zamanlarda Haristen gelen bir kaç broşür, dünya komünistliğinin, bizde de, l'zakdoğııda olduğu gibi, milliyet fikriyle bir delirmeye geçtiğini göstermcktc(lir. Bu broşürlerin içinde bizi İlgilendirdiği kadar, Iranı, asıl maksadını henüz katranınmış gibi görünen Artıp Birliğini de çok düşündürmesi gereken uydurma haritalar vardır. Anlaşıüyor ki. Karedeki başarısızlığının açısını çıkarına-ya çalışan dünya komünistliği, şimdi, Yakındoğııdu denemelere girişmek kararını vermiş görünmektedir. Böyle bir İhtimal İse, Türklüğün çok ilaha uyanık bulunmasına başlıbuşma bir sebep sayılmalıdır. Biz bunu düşünerek korunma tedbirlerimizi, sosyal yapımıza göre, eksiksiz almak zorundayız. Akrebi, çirişine ve soyuna bakmaksızın, ateş çemberiyle çevirdikten sonra tehirinden korkulmaz. Yapılmasını istediğimiz şey de bııdur işte.
Komünist Çinliler Kore topraklarında
Mao Tse Tung’un en gözde 6 tümeni Kuzeylilerle beraber
Amerikan Savunma Bakanlığına gelen raporlarda milliyetleri anlaşılamayan tepkili uçakların Mançuryadan havalandıkları anlaşıldı
\Vashıngton, 1 (YİRS) - Kore cephesinde düşman tarafından kullanılan ve milliyetleri henüz anlaşı-lamıyan yeni tepkili av uçaklarının, Savunma Bakanlığına gelen raporlara göre. Mançuryadaki (İslerden havalandıkları zannedilmektedir. Bakanlık sözcüsü son günlerde Kuzey Kölede cereyan eden hava harplerinde bu tepkili uçaklarla '‘Yak., uçaklarının Mançurya hududunu aştıkları hakkında malûmat alındığını bildirmiştir.
iş ara değer diğer mühim bir hâdise de, komünist Çın birliklerinin Korede ve bılhasa Hambung bölgesinde mevcudiyetlerinin teeyyüt etmiş olmasıdır.
Bu haber Ingu’dakı resmi komünist Kore radyosu tarafından da teyit edilmekte ve bir gönlhlü Çin birliğinin geçen gece hidroelektrik merkezinin bulunduğu mıntakava gönderilmiş olduğu bildirilmektedir.
Diğer taraftan Pekin Radyosu da dün akşamki yayınında Çinlilere : "Amerikan istilâsına karşı koymak
üzere hazır bulunmalarını,, bildirmiş ve Çin ordularının Kore ordusunu hiç bir zaman yardımsız bırakmıyacağını ilâve ederek şöyle demiştir:
"Çın Cumhuriyeti kurtarıcı orduları Amerikan emperyalistleri tarafından Korenin İşgaline seyirci kalamaz ve kalnuyacaktır,..
Londra, 1 (YİRS) — Kore İşine müdahale etmiş olan komünist Çin kuvvetlerinin Mac Tse Tung'un en usta askerlerinden asgari 6 tümenlik bir kuvvet olduğu anlaşılmıştır. Komünist Çın kuvvetleri Kore-Man-çurya hududundaki mühim hidroelektrik santrallannın güneylilerin eline geçmesine mâni olmaya çalışmaktadırlar.
★ ★★
Müttefikler
sahil kesiminde
M. NEHMİ
Büyük Millet Meclisi 9 uncu
devre çalışmalarına başladı
Açış nutkunda, Cumhurbaşkanı Bayar,
dış politikada
ve
mühim noktalara temas etti
Edlb Bernard Slınw
İngiliz edibi
Bernard Shaw
koma halinde
94 yaşında bulunan muharrir, dün akşam etrafındakiler! tanımamaya başladı
Ayot, 1 (YİRS) — Devrimizin meşhur tiyatro yazarı ve münekkidi George Bernard Shaw’un sıhhi durumu fenalaşmıştır. 94 yaşında Usta d bugün saat beşte geçmiş ve etrafındakiler! maya başlamıştır. Gayet almakta olup, doktorların
göre komaya girmiştir. Gereken dinî seremoni yapılmıştır Bazı dostlan Shav’un dinsiz olduğunu söylemişlerse de bunun doğru olmadığı bildirilmektedir.
olan kendinden tanıyanıa-güç nefes kanaatine
ilerliyorlar
Amerikan birliklerinden bir kısmı Çin hududunu top ateşine tutacak kadar hududa yaklaştılar
Tokyo, 1 (YİRS) — Komünist mukavemeti bugün Kuzeydoğu Kore cephesinde de kendini hissettirmeğe başlamış ve müttefiklerin ileri harekâtını bazı kesimlerde durdurmuştur Mamafih Amerikan birliklerinden bir kısmı Knmllnlal Çin hududunu top ateşi altına alabilecek mesafeye kadar yaklaşmışlardır. Bir diğer kol ise sahil boyunca giden yol Üstün-, deki Chonko kasabasını işgal etmiştir. Burası hududa 14 mil mesafededir.
Düşmanın Unsan, Onjong ve Kuichon kesimlerindeki taarruzu bugün de şiddetle devam etmiş ve Güney Koreliler geri çekilerek toplanmak zorunda kalmışlardır. 10.000 kızıl askerinin ve 1000 süvarinin İştirak ettiği bu hücumu havadan da Rus malı son sistem tepkili uçaklar desteklemiştir. Amerikan uçaklarının işe müdahalesi sonunda kızıl uçaklar çekilmek zorunda kalmışlardır. Her İki taraf da ufak isabetlerle çarpışma sahasından ayrılmıştır Diğer taraftan bazı Amerikan tepkili uçakları kızılların merkezi Sinujul’nun hava alanım bombalamışlardır.
İsrail Kabinesi itimat reyi aldı
Kudüs, 1 A A. (Re.uter) -len Gurion Kabinesi bugün Parlâmentosundan 42 muhalif, kimse re karşı 69 oyla itimat
tır. Yeni İsrail Kabinesi 13 bakandan müteşekkildir.
Davıd İsrail 2 çe-elmış-
Acheson’un basın toplantısı
“Atlantik Paktı devletleri
tam bir anlaşma halinde,,
Dışişleri Bakanı, Alman ordusu, Kore ve Tibet hakkında Amerikan görüşünü açıkladı
Ti betin Komünist Çin tarafından işgal edilmekte olduğu hakkında İse. bunun Amerika tarafından keder verici ve ciddi bir hâdise olarak telâk-kl edildiğini ve Tibete Komünist Çin ordularının girdiği hakkında Amerikanın henüz kâfi malûmata sahip bu-Ilınmadığını bildirmiştir.
Avrupa müdafaa ordusuna Al-kuvvctlerinin alınmasının gerek-
Milli bir Alman ordusunun ku-
VVashlngton, 1 ı YİRS) — Bugünkü hasın toplantısında Dışişleri Bakanı Acheson, Atlantik Paktı Savunma Bakanlarının Avrupa müdafaasında Alman kuvvetlerinin kullanılması hususunda anlaşacaklarını üııılt ettiğini söyliyerek, bu orduya Alman kuvvetleri dahil edilmeden evvel Batı Alman Hükümetinin muvafakatinin de alınacağını sözlerine ilâve etmiştir Bakan. Atlantik Paktı devletlerinin aşağıdaki hususlarda tam bir görüş birliğine vardıklarını bildirmiştir:
1) man tiğl,
2)
rulmamasv
3) Almanvnnın eski harp endüstrisini ihya etmesine müsaade edilmemesi,
Acheson, Amerikanın Alman kuvvetlerini kullanmak istemesinin Schu-mnn Plânının işlemesine bir mâni teşkil etmiyeceğlni, Amerikanın da Schu-man Plânının bir an evvel muvaffak olmasını istediğini belirtmiştir.
Kore ve Ti bet te vuku bulan Komünist Çin tecavüzü hakkında ise. Kore işine Komünist Çinin müdahale etmesinin Amerika ve Birleşmiş Milletleri yakından alâkadar ettiğini söylemiştir.
Cunıluırba^knııı Celâl Bayar Merili kürMİKünde
Başkan Truıııana
karşı suikast
Beyaz Saraya girerek Cumhurbaşkanını öldürmek isteyen iki kişi vuruldu
| • a •’ •
öldürülen mütecavizlerin Porto - Rico’lu
tabancalar
üzerlerinde alman malı
olıitığu anlaşıldı, hulunyordu
Koreye asker sevkından bahsederken Meclis, tezahürata sahne oldu
Muhalefet bu tezahürata iştirak etmedi
Ankara, 1 (Hususî bildiriyor» — Büyük Millet Meclisi bugün P’uat Hulûsi başkanlığında toplandı. Yapılan yoklamayı müteakip Cumhurbaşkanı Celâl Bayar riyaset makamına geldi. Devlet Başkanını Demokratlar oturarak. C.H P. İller ise ayakta alkışlayarak selâ mladılar. Ctımhur-başkanlığı locaaında Bayar ailesi, soldaki locada Yargıtay ve Danıştay Ba^kanlariyle Üniversite Rektörü, sağdaki locada da Genelkurmay Başkanı hazır bulunuyorlardı
Kordiplomatik mensupları da yerlerini almışlardı Başbakan Adnan Menderes hariç. Kabine Azalan mûtat yerlerini almışlardı. Yalnız Kabine âzalarının oturduktan mahalde Ulaştırma Bakanı görülmüyordu.
Celâl Bayar 75 dakika süren konuşmasında İç ve dış politikamıza temas ederek istikametlerini çizdi ve D P. milletvekilleri, hazan da C.H.P İller tarafından alkışlandı. Cumhurbaşkanı bu nutkunda bazı tahminler hilâfına Anayasanın tesbit ettiği hudutlar İçinde kalarak partılerarası münasebetlere temas etmedi. Nutkun bilhassa Öğretmenlerin durumunu, bütçeyi, para politikamızı ve ticaret rejimimizi alâkadar eden bahisleri alkışlarla mukabele gördü. En ziyade tezahürata vesile tetşkil eden nokta, Korcye asker'göndermek kararımız oldu. D. P. milletvekilleri Devlet Başkanının bu mevzudakl sözlerini dakikalarca alkışladılar. Fakat muhalefet» yani C.H.P. bu tezahürata iştirak etmedi. Nutkun dikkatle kar-
muhabirimiz
Demircilinin
şılanan taraftarından biri de Atlantik Paktına alınmamız ve bu paktın emniyet hudutlarını Doğu Akdeniz ve Ortflşarka kadar teşmil edilmesi yolundaki gayretlerimizin izahı teş. kil etti. Bu izahatı gene alkışlarla tasvip eden milletvekilleri, kurulmakta olan Almanya-ile dostluğumuzun 'gelişmesini derpiş eden iza-hati da sevinçle karşıladılar.
Dış politikamıza ayrılan kısım Bulgaristan ile münasebetlerimize temas ederek nihayet buluyordu. Bu devletle olan temaslarımızda takip edilen ve edilecek siyasetin ana hatları çizilirken gösterilen vuzuh ve katiyet, muhalif, muvafık milletvekillerinin istisnasız tasvibi ile karşılandı.
9 • •
Nutkun akisleri
Umumiyetle Demokratlar nutku Devlet Başkanına yakışan bir konuşma olarak ifade edip hayranlıkla karşıladılar.
Muhalefet İse şimdilik nutkun muh. tevaaı üzerinde durmaktan kaçınarak konuşmanın partiler arasındaki münasebetlere yeni bir veçhe vermeye yarayacak telkinler taşımadığından şikâyetçi görünüyor.
Seçimler
BtLvük Millet Meclisine tekrar Refik KoraltAn seçilmiştir. Bayarın nutkunun tam metnini bugün 5 inci sahifemlzde, Başkan ve Başkan Vekillerinin seçimine dair haberlerimizi de 3 üncü sahifemizde bulacaksınız.
lardan 3 ünü üzerine muhafızlar bu sefer öldüresiye ateşe girişmişlerdir. Hâdiseden birkaç dakika sonra şehrin her tarafından otomobilli polis müfrezeleri yetişmiştir. Vurulan diğer adamın Ma-rıon R. Preston adlı bir şahıs olduğu zannedilmektedir. Bu adam ölmüştür. Porto-Rıcolu Ojscar Collazo başından ve göğsünden ağır yaralı, dır.
yaralamışlar ve bunun
bir Ka-•Tnr.
t
VVashington, 1 (A.P.) — Bugün
Cumhurbaşkanı Truman’ın resini İkametgâhı "Blaır House,. a yaklaşmaya teşebbüs ettikten sonra, muhafız memurlarla tabancalı bir müsademeye gınşen ve vurulan iki şüpheli şahıstan birinin 36 yaşında Os-car Collazo adh bir Porto-RicolU olduğu tesbit edilmiştir. Ncw-York’ta bulunan karısı C(ıllazonıın ihtilâlci "Milliyetçi Parti,, mensuplarından olduğunu söylemiştir. Bu siyasî grup hâlen Porta-Rico ’ Adasında ihtilâl teşebbüsüne girişmiştir, dınn göre. Collazo kendisine:
tO-RlçolUlar arlık Birleşik Amerikanın esiri kalamazlar,, demiştir.
Blalr House önünde cereyan eden müsademeden bir kaç saat evvel, hüviyeti meçhul bir şahıs Ncw-York'-tııki Porto-Rico Hükümeti çalışma bürosunun Önünde toplanmış bulunan takriben 50 kişilik bir grııpa iki şişe fitilli benzin bombası atmışsa da, bu İptidai bombalar patlamamış fakat lıalk telâşa düşerek kaçışrnıştır.
Alınan tamamlayıcı malûmata göre, Blaır House hâdisosinde vurylan iki şahıstan başka Cumhurbaşkanlığı muhafızlarından en az 3 kişi yaralanmıştır. Tabanca sesleri duyulur duyulmaz Trıımnn, konağın bıı* penceresine koşmuş ve çarpışmayı görmüştür. Tabancaları ile memurlara ateş açân şahıslar Blııir Hous’a girmeye çalışmışlardı. Tıııman bu sırada, ArLington mezarlığında yapılacak bir törene gitmek IIzcit konaktan çıkmaya hasırlanmakla ıdı. Emniyet teşkilâtı memurlarına göre, vurulan şahısların "Luger,. marka Alman tabancalar kullandıkları tesbit tir.
Hâdise Türkiye saati ile vukua gelmiş ve şu şeklide etmiştir: Her zamanki gibi merdivenlerinden ve bitişikteki Lee Konağında duran polis memurları, ellerinde tabanca bulunan iki kişinin birden bire Blaır House'a koştuklarını görmüşlerdir. Muhafızlar ateş açmışlardır. Adamlar da ateş ederek, cümle kapısının yanındaki nöbet kulübelerinde dunın muhafız-
Kanun teklif
ve tasarıları
edilnıiş-
21.15 te cereyan konağın
Memurların siyasetle meşgul olmamaları isteniyor
Ankara 1 (Hususi muhabirimizden) Ordu Milletvekili Refot Aksoy. memurların siyasetle uğraşmamaları hakkında bir kanun teklifi yapmıştır. Meclisin bu içtima devresinde kanunlaşması istenen bu teklife göre, memurlar, müstahdemler ve iktisadi devlet teşekkülerinde vazife almış o-lanlar siyasi partilerde vazife kabul edemlycceklor. nııtuk söyllyemiyereklerdir. Bunlar siyasi haklarını ancak reyleri ile belli teblleceklerdir.
Diğer taraftan Hükümet B.M.M.nr, İstiklâl Harbi malûllerine verilecek para ikramiyeleri halikındaki nunda değişiklik yapılması İçin tasarı şevket iniştir. Tasarı, bu rnmlyelerln bundan böyle Bütçe
nıınu ile ve devlet borçları faslından verileceğine dairdir. Gene Hükümetçe Meclise sevkedtlen bir tasarıda, devlet orman işletmelerinin bazı vergilerden muaf tutulmaları hakkında-ki 1920 sayılı kanunda değişiklik yapılması teklif edilmektedir» Bu tasarı orman kesim mahallerinde yapılan İmalâtın istif yerlerine naklileri sıracında ayrıca munzam bir bedel alınmamasını istemektedir.
kabir Ik-Ka-
1)1*. Meclis Grupu toplan Iimntlıın bir KÖrıınü}
(.111', Meclis Grupu toplan tısııulaıı bir görünüş
Üniversitelerimiz 1950-1951
yılına
dün girdiler
lütıuıbul ve Ankara lnl\ ersltelorl ııln açılış torcnlurüuleıı lld gurıüıuş.
18tan bul ders yılına, kültesi Konferans Salonunda yapılan bir törenle, başlamıştır. İstanbul Ü-niversitcslnin açılışına ait haberlerimiz İkinci sayfanuzdadır.
Keza, dtln Ankara Üniversitesi de yeni yıl tedrisatına girmiştir. Bu husustaki haberlerimiz de üçüncü sayfadadır.

Üniversitesi 1950-1951 dün saat 10 da Fen Fa-
D. P. Meclis Grupu bugün toplanıyor
Ankara, 1 (ANKAi — D. P Meclis Grupu yarın saat 15 te toplanacaktır. Yarınki içtlmada grup başkanı ve kâtipler seçimi yapılacaktır. Başkanlık İçin grupta muhtelif cereyanlar belirmiştir. Hâlen grup başkan vekilliğini İfa etmekte olan Abl-din Potuoğlunun başkanlık lç»n çalıştığı söylentiler arasındadır.
2 Kasım 1950
Sayfa 2
V ENİ î S I A N B U b

■ Afemleket meseleleri ■
Şehir kösesi
Bir ankete verilen cevaplardan
Maşallah bizlere!
şehir haberleri
çıkan maarif problemleri
Fen ve Edebiyat Fakülteleri birleştirilmen mi?
Ankaraa ve İstanbul Üniversitelerinin
Yazan: Fındıkoglu Z. Fahrî
İstanbul üniversitesi Profesörlerinden
— I —
BUGÜNKÜ gazetecilik, geçen anır ortalarında İşi Içtlmaiyntçılığa döken maden mühendisi Le Plıı^’ııiıı ortaylı attığı anket uMilünü faslıudyle benimsemiş görünüyor. Bir taraftan üniversitelerin ve içtlnuıl İlimlerle n-lâkııh enstitülerin yaptıkları ağır, linin ve yorucu anketler» öbür taraftan meselâ Galini» mütMmeaesinln yarı İlmi, yarı hnlkvarl anketleri iizi-lilorcr ele alınırken matbuat çevrelerinde do günlük mesele ve hâdiseler hakkında anketler tertibi artık bizde eta ıdışıtan bir âdet halini aldı.
Gazete ve mermııalar tarafından bu anketlerin pek azı. nuıayyen sayıda bir cevap alındıktan sonra anketi tertip eden tarafından terkibi bir neticeye bağlanmıştır. Ekserisi ta-nı anı la nın ıız ve öylece bırakılır. Doğru hareket şöyle olmalı: Meselâ bir A problemi etrafında elli kadar cevap neşredildikten sonra bunlar tlpioşti-rllmell ve hor tipi sectyelendlron taraflar. belirtilmeli, son hüküm okuyucuya bırakılmalıdır.
ken, kısa fasıîalarln ayn ayrı zamanlarda yapılması çok yersiz bir usuldür.” Geçenlerde toptanım İkinci Terbiye Kongresinin belli başlı konularından olan imtihan derdi, yeni ders yılı münasebetiyle matbuatın (ln alâka göMerdlğl bir mevzu halini alınıştır. Lise olgunluk imtihanlarının yüksek Öğretime Kiriş vesikası olmak bakımından doğurduğu neticeler İse bambaşka bir dâvadır. Üniversitelerimiz, gelecek mmoden İtibarım Ihe olgunluk dlplomıılarını yeniden imtihana tâbi tutacaklarına göre terbiye doktorunun şıına dönen han işlerini rî oluyor.
fBd’lA”, bnr'knhırının çnrir* dedikleri bu şimdiden ele almak
"Bo-Inıtl-zartı-
— n —
Bu sırada “Gençlik Terbiyesi”. “Komünizm ile Mücadele”, “Mtuırlf İşleri" hakkında ban gazete ve dergilerin alâka uyandırıcı anketlerine raa-lıvoruz. Bunlardan üçünrüsü, bir ders nenesi başında daha çok dikkat çekici oluyor. “Yeni İstanbul” okuyucularına bu cevaplardan birinin dotai’isiyle muhtevi olduğu maarif konularından bahsetmek İstiyorum.
Seçtiğim cevap, pedagoji meselelerimizde sevilen ve sayılan bir otoritenin elinden çıkmıştır. Terbiye doktoru Halil Fikret! tanımayan ma-arlfçlmiz yoktur zannederim. Bir pedagoji mecmuasının son 27 sene maarifi ve maarif vekilleri lıakkında objektif hükümlere kavuşmak makıa-diyte tertip ettiği pek faydalı vo İbret dolu anketine gönderdiği cevapta, veciz ve kısa cümlelerle birçok problemleri aydınlatan Halil Fikretln temas ettiği noktaların başında “Köy enstitüleri” bulunuyor. Kıymetli terbiyeci şimdiye kadar birçoklarımızın doğru zannettiği bir tarihçeyi düzeltmektedir.
Filhakika “Köy enfftltüleri”nden hahseclenler bunların geçmişini 1939-11M0 ^nesinin maarif ha roketleri ne bağlarlar. Halbuki cevabın sahibine göre “îlk öğretimi geniş halk kütleleri arasına yaymak, medeni memleketlerde olduğu gibi maarifi memleketin on hücra köşelerine sokmak’’ 1939 dan çok önce haşinmiş fakat; sonradan birtakım basit İmamlar tarafından İstismar edilmiş bir kaygıdır. Bu kaygı. 1936 sonlarında biri Esklşehirde, diğeri İzm İrde olmak ü-zere İki “Köy Muallim Mektebi” açmakta karşılanmıştır.
• •
— IV —
Yüksek öğrcdlme nlt sualler b sinde Dr. Hıılll Fikret, çok mühim can alıcı noktalara dokunuyor. Muh-tariyvttrn hemen önceki dex rede “El çabukluğu marifeti” sözünü hatırlatacak tayinlerden balıaedlllyor. Bir başka mesele do üniversite ve fa* külte lıııkkıııtlakl mekanik ve sakat görüştür; ‘İstanbul Üniversitesinin Fen Fakültesini bütün mânaslylo mo-, dom bir halo sokmadan, büyük araştırma lâborntuvartarı tosla ötmeden An karada Fen Fakültesi açmağa no lüzum vardı? Hesaptan anlıyanlur. kati olmamakla beraber, tüyler ürpertici bir takım rakamlar söylüyorlar: Şimdiyo kadar Ankara Fen Fakültesinden hor yıl tadır.
bugüne kın bunda bina vo lâboratuvar masraflarının dahil olduğunu düşünmeyin. Ankara Fen Fakültesi bugüne kadar maalesef Gazi Terbiye Enstitüsünün bir köşesinde, yıllardan beri sığıntı halinde çalışmakta vo bir türlü müstakil bir binaya kavuşama-ın ak tadır. Gönül arzu eder kİ, İstanbul ve Ankara Üniversitelerinin Fen vo Edebiyat Fakülteleri birleştirilsin vo paralar bir yere sarfedİlerek. bu gibi fakülteler daha verimli bir halo sokulsun.”
Uto üniversitelerimizin açıldığı bu giinlerdo onlara ait esaslı bir mühim nokta. Son 27 senenin heyecanlı ve halvcanlı. böyle olduğu İçin zararlı ve cmimmiz otan numrif çil İğini dikkatli ve insaflı bir muhasebeye tâbi tutma zarureti karşısında bulunduğumuzu, daha doğrusu aradan iktisatçıların ekonomik devrelerine benzer bir kültürel devrenin geçmesini ve yeni bir ıslahat fırtınasının kopmasını istemeyen üniversitelerimizin bir araya gelerek hustalığı teşhis ve UmİmvI etmeleri gerekliğini terbiye doktoru İleri sürüyor. Böyle bir teşhis zaruretini teslim etmemek İçin ancak gaflet İçinde bulunmak İcap eder.
b«h-
ı v©

Taksim M c ydaııından tramvaya bindim.
Acele işim olmadığı Içbı, yürümeye lüzum yoktu. Tramvar yanız kalktı. Çünkü orası bir parçacık geniştir, tramvay hareket edebilir. Fakat Fransız Konsoloshanesinin önüne yelince sarsıldı, durdu. Konsoloshane kapısı h ı n a Salığında n, Feth i Karakaş ve A. Ar ad sergisinin ilânım gördüm. BonÜZ sergiyi ziyarete fırsat bulamadığımı, üzülerek düşünürken bir korna sesi beni yerimden .sıçrattı. Arka sahanlıkta. duruyordum. Bir taksi sanki tramvayı yolunun dnünden çekilmeye mecbur etmek istercesine korna çalıyordu. O aralık tramvay da, sanki bu işareti bekler gibi, harekete geçti, taksi de bizi takibe başladı. Ldkin yine korna çalıyordu . Bal bu ki, ya mm ızdan sıyrılıp geçebilirdi. Neden sonra, taksinin dolmuş müşterisi aramak üzere korna çaldığını anladım ve etalrfotultm. Tramvay, Affacamii durağına gelmişti. Taksi dolacak kadar müşteri bulamamıştı. Mütaına-diyen korna çalıyordu. Birden aklıma kaç korna çaldığını saymak geldi. Tramvay da kalkmıştı. Tepebaşma ktular bizi takip eden taksi kag defa düdüğünü öttürdU dershıtaf Bi-lemiyeceğiniz İçin söyliyeyim : TS.
Evet. Beyoğlu caddesinin rtsuıdan Tepcbaşuıa kadar bepsiz yere 79 defa korna lan taksiler memleketinde
şıyorus ve yine de dsabtmıza hâkimiz.
Maşallah bizlere f
bîr İstanbullu
Şehri kirletenlerden para cezası alınacak
Diiıı muhtelif semtleri teftiş eden temizlik ekipleri 24 kişi hakkında ceza zaptı tanzim etti
İstanbul Üniversitesi dün açıldı
Rektör, olgunluk imtihanlarının ıslah edilmesini tavsiye ediyor
Ali Haydar Mithatı kaybetmiş bulunuyoruz
40-50 talebe muzun oldu ve böyle 15-20 kişi mezun olmak-Sarfedllen paraların mecmuu kadar mllyoniorcadır. Sar
j/o-fS-ça-ya-
KÜÇÜK HABERLER
★ Amerika »avcılarından Mr, Lapidl» dün ak»am uçakla New -York'tan »chrtmlze gelmiştir. Savcı bir hafta kadar burada kalarak tetkiklerde bulunacaktır.
Bu başlangıç uzvl surette gelişerek başka yerlerde dr yavaş yavaş köy ıntıııllhn mektebi açmağa doğru zemin hazırlarken UM o sonesinde Büyük Millet Meclisinden her nedense “İvedilik” İle bir “Köy Enstitüleri Kanunu” çıkan İdi. Bununla “Köy Muallim Mektebi^ adi Avrupadan gelen müesaose adlarını bilmlyenleTce *Enstltü”ye kal ta‘dildi vo sayılan da yirmiye kadar yükseIU1 dL Bıınını yanında birtakım garabetler ortaya a-tıldı. On İki yadındaki masum ve körpe köy çocuklarını kendilerinin haberi olmadarı ve durıınıu farketıneyen velilerinin imzaslyle yirmi sene hizmete bağlamak, mezunlan canlı ve cansız sermaye ile teçhiz ederek yirmi lira ücretle çalıştırmak bu garabetlerin başındadır. Bir başka garabet de “Genç dimağlara bol bol köylü ve şehirli farktan ve buanmetleri aşılamak”, yani 4iLösemi hastalığının tohumlarını İçtima! uzviyete s o km ak ”-tan ibaret oldu. Ancak yedi sene sonra farkcdllen bu hale kar^ı alınan tedbirleri ise hepimiz biliyoruz.
— V —
Anket cevabının diğer noktalan, seçtiğim bu noktalardan ehemmiyet çe geri değildir. Fakat bir zuzete sütunu daha fuztasınu tahammül ede-mlyeccğl için arzu eden ulûkalıtara hem bu cevabı, hem de aynı “Bilgi” (1 )dergİsinde çıkan diğer maarifçlie-rln cevaplarını okumalarını hararetle tavNİye etmek isterim.
(1) Bk. Dr. Halil Fikret: İstanbul Muallimler Birliği’nin neşrettiği ‘•Bilgi” mecmuasının 42 nel sayısı, Sf. 16 -20. Bundan bajfka aynı mecmuanın 37, 33. 39, 40. 41, 42, 43 üncü sayılarında da başka maarifçilerln aşağı yukarı aynı meseleler bakkmdakl cevapları bulunmaktadır.
Şehrimizde bulunan Köln radyosunun muhabiri
— m —
Dr. Halil Fikret'in cevabında mühim yer işgal eden meselelerden biri de imtihanlardır. Hususiyle “Lise bitirme ImUhanlarlyle olgunluk İmtihanları da ayrıca bir belâdır. Bunların -bir çırpıda yapılması mümkün-
Alman Köln radyosunun muhabirlerinden M. Jakobs üç gün evvel şehrimize gelmiş, müzeleri ve tarihi abideleri gezmiştir.
Vali tarafından kabul edilen M. Jakobs dün, üniversite gençleriyle bir konuşma yapmış, muhtelif sualleri cevaplandırmıştır.
Bundan sonra M. Jakobs birçok gençleri, geldiği vapura davet ederek, içtimai ve iktisadi mevzular üzerinde konuşmalarda bulunmuştur.
PEYAMİ SAFA
YALNIZIZ
Bak işte, konuşurken, böyle birdenbire gözleri dalar, mahallesinin kırık kiremitlerim ve annesini hatırlar, gözleri yakarır ve birinci Ferihamn dargın sesini duyar. Değil mi Meral, yanlış mı ?
Doğru, doğru. Yine haklı olacaktı Ş&mim. Bir şey. bir şey, fakat bir şey vardı ki, Meral şimdiye kadar onu tecrübe etmemişti. Samimin fikirlerine ve heyecan dalgalarına tam teslim olmak. Nereye götürür İnsanı bu baygın itaat?
Mera! eve kadar yllrüdü.
Salonda babası, ayakta ve sinirli, dolaşıyordu. Meral kapının eşiğinde durakladı. Geriye dönecekti. Babası ona doğru bir kaç ağır adım atta. Yaklaştı ve sordu:; 1
— Nereden?
Sesi vahimdi. Meral Ferihaya gittiğini itiraftan kaçmak için, kederli gözlerle ona bakarak, titrek bir sesle:
— Babacığım, dedi, çok üzgünüm. Fakat yalnız sana karşı değil o. Biliyorsun. Şimdi genrk-r hep böyle argo konuşuyorlar. Biz mektepte de hocalar için, filân hep “moruk,,, “kokana,, filân deriz. İşte, bir nevi olay öyle. Çirkin, fakat ağzımız alışmış, Ferhat ağabeyim de söylemez mİ hep; “Dalga geçtim. Boşver. Herif bir kazık attı kİ sorma,
254
İstanbul Belediyesi, şehrin temizliği meselesini esaslı surette ele alınış bulunmaktadır. Vali ve Belediyo Reisinin emri üzerine. Temizlik Müdürünün başkanlığında motörlü temizlik ekipleri teşkil olunmuştur. Bu ekipler dün şehrin muhtelif yerlerini kontrol ederek sokakları ve caddeleri kirleten. Öte beri atan, duvarları pisi iyon, yerlere tüküren ve ağzı kapalı çöp tenekesi kullanmıvan 24 kişi hakkında ceza zaptı tanzim etmişlerdir. Bunlar ağır para cezasına çarptırılacaklardır.
İstanbul Vali ve Belediye Başkanlığından şu tebliğ neşrolunmuştur : “Belediye Zabıtası Talimatnamesine göre, sokaklara hor hangi bir şey atmak veya dökmek suretiyle kirletmek ve Ldnnlardan vakitli vakitsiz halı, kilim, örtü ve saire silkmek yasaktır. Bazı vatandaşların bu yasağa aykırı hareket ettikleri görülmektedir. Bu sebeple lüzumu kadar teşkil edilen motörlü kontrol ekipleri şehrin hor tarafını dolaşarak yolları kirletenler, kapaklı vo madeni çöp kabı kullunmıyanlar hakkında ağır para cezası hükmedilecektlr. Sayın homşe-rilerimize duyurulur.,,
Izmirden
dâvetltal o-bir gezi ya-
I.C.A.O. delegeleri döndüler
Devlet Havayollarının larak 3 günlük turistik
pan t C.A.O. Milletlerarası Sivil Havacılık Kongresine iştirak eden delegeler dün saat 12 de İskenderun vapuru ile şehrimize dönmüşlerdir.
Derhal Şole Köşküne hareket eden delegeler saat 14.30 dan itibaren çalışmalarına başlamışlardır.
İzmir gezisi çok başarılı ve eğlenceli olmuş, 17 millete mensup delegeler hem memleketimizi yakından tanımak, hem de bir arada iyi vakit geçirmek imkânını bulmuşlardır.
Dün akşam Tarabya Otelinde İngiliz delegasyonu tarafından bir kok-toyl parti verilmiştir.
★ Amerikanın en büyük mecmualarından olan '‘Life,, in müdürü Mr. Henri Luce pazar günü cehrimize gelecektir.
Asyanın kapısı
Avrupanın Asyaya açılan kapısı, lstanbuldadır. Burası Haydarpaşa garıdır.
Herhalde, siz de, ömrünüzde bîr kere olsun, Haydarpaşadan bir yolcu teşyi etmiş veya karşılamak üzere oraya gitmlşsinizdir. İyi bir İntiba İle döndüğünüzü tahmin etmiyorum. Zira, Haydarpaşa gun, İstanbul» uymayan mimarisi hariç, yabancı memleketlerin bir kasaba İstasyonu kadar ehemmiyetsizdir. Doğru, dürüst bir büfesi yoktur, bekleme yerleri. ya muhtelif daireler tarafından kalem odası haline getirilmiş, yahut biçarelerin koğuşu vaziyetine sokulmuştur, her tarafta bakımsızlık vardır.
Perona, evvelce bir para verilip girilirdi. Çoktan kaldırıldı. Fakat neye yarar? Oraya hava cereyanı hâkimdir, beş on dakikalık bir intizardan sonra nezle olursunuz.
Avrupanın Asyaya açılan kapısı işte bu haldedir.
Evvelki gün, Ankaradan ekspresle gelecek bir yolcuyu beklemek üzere, sabahleyin oraya gittim, digi halde, tren gelmedi, dum.
“Şimdilik, dediler, iki var.” “
Vakti gel-Gidip sor
saat rötar Nc?!! Ya şimdilik kaydı da ne oluyor? Hem bu kadar rötara se-bep ne? Bir kaza mı? “Bilmiyoruz efendim.” “Ya daha fa2İa beklemek lâzım gelirse? “Kabil efendim.”
Bütün bu görüşmelerden sonra, düşündüm. Haydarpaşa Garında insan iki saat nerede otunıp bekler? yapar? Ne ile meşgul olur?
Gülümsedim. Kendi kendime, zavallı, dedim, bizde insan bir pıda ne yapar? Bekler.
Netekim, öyle oldu. Saat 11 oldu. Tren yok. Daha sonra dediler. Bende beklemek kuvveti kalmamıştı. Şehre döndüm. Telefonla haber alınağa çalıştım. Demiryolları Danışma Bürosundan trenin saat 16 da geleceğini söylediler. Bir daha aradım. Bu sefer 14,30 dediler. Yolcumu, bir
Ne
a ka-
Nail Bey daha sert bir sesle tekrarladı:
— Nereden geliyorsun?
Birdenbire Ferihanm adını ağzına almaya cesaret edem İyen Meral:
— Ayaspaşadan, dedi.
— Orada ne işin vardı?
— Park Otele gittim.
Babası başını salladı ve ldnln kıstığı tehlikeli bir sesle sordu:
— Ferihadan geliyorsun, değil mi?
Meral hemen canlandı ve mazeretlerini İleri koşturan bir müdafaa gayreti içinde cevap verdi:
— Evet baba, Şakir Bey evlenmek istiyormuş benimle. Yakında gelecek ve sizinle de görüşecekmiş. Ben tabii evvelâ sizin fikirlerinizi öğrenmek istediğimi söyledim Feriha-ya. Zaten bir haftaya kadar...
Babası onun sözünü kesti:
— Şimdi, hemen şimdi annene telefon ot, senin odanı hazırlasın.
Meral sallandı vc tutunacak bir yer arıyormuş gibi ellerini uzatarak:
— Baba! dedi.
— Ben baba değilim, moruğum. Benden yaşlı bir adamın kayın pederi de olamam. Annene git, sana hayatını anlatsın. Bütün o Paris maceralarından kendisinde «abalıtan akşama kadar her gün akıttığı göz yaşlarından başka ne kaldığını anlatsın. O çehre, vücut ve ahlâk viranesini yakınılan seyret Bir damla hissin ve zekân varsa anlarsın. Anlamazsan... Ne cehenneme gidersen git!
Nail Bey arkasını döndü ve yemek salonuna doğru yürüdü. Meral de döndü, yatak 255

Gözlerime, İskelesinde
daha Haydarpaşaya gitmeğe cesaretim olmadığı için, Köprüde beklemeğe karar verdim. Nihayet bir vapur geldi. İçinden, hallerinden ve ellerindeki bavullardan, uzaktan geldikleri anlaşılan kimseler çıkmağa başladı. Bu arada tanidık simalar da görünce meseleyi Öğrenmek İstedim. Anadolu ekspresi Sincan köy civarında. lokomotif mi, vagon mu nedir, bir kazaya uğramış, hareketsiz kalmış. Tabiî, arkasında, bütün hattaki diğer trenler, ve bu arada Ankara ekspresi de beklemeğe mecbur olmuş. Şimdi gelen tren Anadolu ekspresi imiş, Ankara ekspresi daha sonra gelecekmiş.
Eyxratıtar olsun! Ne yapmalı, nereden bir haber almalı? Köprü altında. Adalar
Devlet Demiryollarının bir bilet gişesi vardır, orası ilikti. Müracaat ettim. Trenlerin geciktiğinden bile haberleri yoktu, üstelik bu gişenin telefonu da yoktu.
Dönüp, Kadıköy İskelesinden, Hay. darpaşadaki Danışma Bürosuna bir telefon daha edeyim dedim. İskeledeki otomatik telefonların ikisi dc meşguldü. Beklerken Denizyolları Şehir Hatları Danışma Bürosunun kapısında bir mütebesslm zat vardı, içimden “Bizde her şey tersine yürür, kara yollannın işini belki o daha iyi bilir” diye düşünürken Ankara ekspresi hakkında kendisinden malûmat danıştım. Ne dersiniz? Biliyordu. Meğer Ankara ekspresi, 12,30 da gelmiş, yolcular için hususi bir vapur tahrik edilmiş, ls-tanbula nakledilmişler. Aynı hatta, sonra kalkan tron nasıl öne geçmiş? Haydarpaşa Danışma Bürosu bundan nasıl malûmatta!* olamamış?
Ârtık bu kadar ince eleyip sık dokumadım. Beklediğim, hem do sabahın sekizinden akşamın dördüne kadar beklediğim yolcuyu bulu-madan, döndüm, şu satırları yazdım. .
Fa
Yüksek Tahsil Talebe Derneğinin toplantıda dağıttığı beyannameler, siyasî gayeler güttüğü için toplattırıldı ve Dernek kurucuları hakkında takibata geçildi
Üniversitesi 1950-51 der»
saat 10 da Fen Fakültesi salonunda yapılan samimi
İstanbul yılma dün konferans ve güzel bir törenle girmiştir.
Toplantıda Vali başla olmak üzere şehrimizin tanınmış şahsiyetleri hazır bulunmuşlardır. ’
Törende, İstanbul Üniversitesi Rektörü, Teknik üniversite Rektörü, Dekanlar vc bütün tedris heyeti resnıî kıyafetleriyle sahnede yer aldıktan sonra, Rektör Ord. Prof. Dr. Ömer Celâl Snrç açış nutkuna başlamıştır. 1949-50 tedris yılının mernlcketi-nıizdu demokrasinin yerleşmesi İle hayırlı bir merhale teşkil ettiğini söyliyen Rektör, geçen yıl içinde üniversite İnşaatında ileri adımlar a-tıldığını ve Hukuk İle îktisat Fakültelerinin yeni binalarında çalışmaya başhyablleceklorlnt tasrih etmiş ve Fen ile Edebiyat Fakültelerinin 1951 de tamamlanmış bulunacağını ilâve etmiştir.
Talebe hayatının büyük dertlerinden birini teşkil eden yurt meselesinin de Milli Eğitim Bakanlığı tarafından esaslı bir surette halline doğru gidildiğini, Tıp Fakültesine bağlı bir kan aktarma rperkezinin kurulmak üzere olduğunu, İslâm tetkikleri İle istatistik Enstitülerinin yönetmelikleri hazırlandığ-ını ve Gazetecilik Enstitüsünün bu yıl tedrisata bavlıyacağını müjdelemiştir.
tkl ay evvel üniversitelerarası kurulun aldığı karara istinaden öğrenci alma şeklinde yapılan değişikliklere temas eden Rektör, Tıp Fakültesinde bu yıl alınacak talebe sayısının 600 den 300 e indirildiğini ve üniversitenin hangi fakültesine olursa olsun müracaat sayısı kontenjanı aşlığı takdirde imtihanla seçim yapma salâhiyetinin Senatoya verilmiş olduğunu tasrih etmiş ve demiştir kİ:
“Şunu belirtmek isterim ki, müsabaka imtihanlyle talebe alma usulü, derecelere göre yapılan bir seçimden daha az mahzurlu olsa bile, yine ideal değildir. Bitirme ve olgunluk İmtihanlarını başarmış olanları bir üçüncü imtihana tâbi tutmak fuzuli sayılabilir ve bir nevi imtihan enflâsyonunun meydana getirildiği itirazına yol açabilir. Meselenin esaslı hal çaresi, olgunluk İmtihanlarını ıslah etmektir. Bıı gayeye belki olgunluk imtihanlarının üniversite tarafından yapılması suretiyle varılabilir...
Konuşmasının sonunda üniversite tahsilinin gidişinden bahseden Rektör, pratik çalışmalara daha geniş bir yer ayrılmakla gençlere verilen kültürün kitabi mahiyetini kaybetmesi için gayret aarfedlldlğini, bununla beraber tahsilde başarı nispetinin son yıllarda bir alçalış gösterdiğini kaydetmiştir. Sözlerini bazı rakamlarla takviye ederek, Rektör, üniversite gençliğini daha çok çalışmaya ve memleket vazifelerini bihakkın başarmak İçin büyük gayretler sarfetmeye davet etmiş ve sözlerini alkışlar arasında şöyle bitirmiş-1 tir:
“Yarının mâmur Türklyesinin mimarları olacak olan ve bu milletin en büyük ümidini teşkil eden sîzlere tahsilinizde parlak muvaffakiyetler dilerim. Fatih küJliyesinin kurtuluşundan İtibaren 497 nci yıla tekabül eden 1950-51 ders yılını bütün üniversite ailesi için ugurhı olması temennisiyle açıyorum,,, Beyanname dağıtanlar
Bu toplantıda, Y. T. Talebe Derneği tarafından cemiyetin hakikî gayelerine aykırı olarak siyasi bir mahiyet taşıyan beyannameler dağıtıldığı görülmüştür. Üniversite mllü-
yetçl gençlisi tarafından hadise so-ğııkkanlıhkla karşılanmıştır Çiçek-palas hâdisesine adı karışan kız talebeden Nııran ve dernek, kurucuları hakkında takibata geçilmiştir.
Hürriyet şehidi Mithat Paşanın oğlu Ali Haydar Mithat’ı kaybetmiş bulunuyoruz. Kendisi tahsilini Parıa vc Lo n dr ad a tamamladığı için fran-sızca vo İngilizceye mükemmelen vâkıftı. Mithat Paşanın şehit edilmesi üzerine jontürklerin Pariste tertip ettikleri malûm toplantıda irat etti-ği ateşin hitabe. Fransız ve İngiliz gazetecilerinin takdirini celbetmiş, Abdülhamidl de gazaba getirerek Büyükelçi Esat Posayı azletmesine sebep olmuştu.
Mithat Paşanın hayatı ve Asan hakindeki eseri, tarihimizin pek canlı bir vesikasıdır.
İsviçreli papas Dr. Kari Gschvvind muhabirim izle konuşurken
Meryem Ananın mezarı hakkında yeni malûmat
Efesten dönen İsviçreli Teoloji doktoru bu hususta geniş izahat veriyor
sık ziyaret ettiği kiralın şatosunu da bulmuşlardır.
O tarihten beri buraları mukaddes yer olmuştur. Papalığın Meryemana-nın miracına dair dünkü tebliğinden sonra, Efes'in ehemmiyeti btr kat daha artmıştır.
Bu seyahatimizle bugün Romada yapılan tesit merasimini bir gün evvel Meryemananın yaşadığı yerde kuta lamıe olduğumuzu Papaya Efesten telgraf ve mektupta arzederek. Mcr-ycmananın gökyüzüne çıkmasını hiç bir yerin bn kadar canlı bir şekilde göstercmiycceğlnl ve Im&nlarımun belirttik.
Bu hususta bazı İsviçre gazetelerine de makaleler yazmış bulunuyorum. Meryemananın mezarı değil, mezarının bulunduğu yer bilinmektedir.
HFen bakımsız bir durumda olan bu evi restore etmek için teşebbüse geçeceğiz. Zira Meryemananın Cennete gidişinin yıldönümlerinde E fes teki evini ziyaret için katollkler arasında umumi bir temayül vardır. Ziyaret hareketleri önümüzdeki yıllarda muhakkak ki daha gelişecektir.
Diğer taraftan Meryemananın Efes-tekl mezarı da aranmaktadır. Nisanda din ve ilim adamları ile arkeologların İştirak edecekleri bir araştırma sonunda mezarın ortaya çıkarılmasına çalışılacaktır.,.
Fransız piyano virtüözü Samson Francois’nın konseri
Bütün dünyada, zamanımızın harika piyanisti namlyle anılan S. Françots, önümüzdeki hafta içinde Fransız uçağiyle şehrimize gelerek 6 kasını akşamı bir resital verecektir.
Memleketimize ilk defa gelmekte olan Fransız sanatkârı kuvvetli şahsı ve sürükleyici çalışı ile sanat âleminde büyüle bir başarı kazanmış bulunmaktadır.
Papalık makamı. Meryemananın miracı yıldönümünün her sena 1 kasımda kutlanmasını dünya h iristi yani arına tebliğ etmiş bulunmaktadır. Bu vesile İle Efes şehri harabeleri civarında bulunan Meryemananın yıllarca yaşadığı yerleri ziyaret eden 9 millete mensup 26 din adamından müteşekkil heyet dün İskenderun vapu-riyle şehrimize dönmüştür.
Heyetin başında bulunan ve Bur-gaz Manastırında ikamet eden İsviçreli papaz teoloji doktoru Kari ’ Gflchwind, kendisiyle görüşen bir arkadaşımıza Meryemananın mezarı ve buradaki eserler hakkında şu malumatı vermiştir:
“— Meryemananın öldükten sonra miracına bütün katoliklerln inanması lâzımdır. Papalığın emri mucibince 1 kasım günü Meryemananın miraç günü olarak kutlanacaktır. Merycnı-ananın senelerden beri Efeste yaşadığı, B&ronius gibi muasır müverrih ve âlimler tarafından bir çok delillerle tesbit edilmiştir. İlk evvelâ Sen Jan-ın bütün Batı Anndolujnı ziyaret ettiğini ve Efeste yerleştiğini biliyoruz. Sonra Bizans imparatoru Jüstlnyen, onun mezarını direkli bir klliae şekline sokmuştur. İncilde yazar ki. İsa çarha çivilenmeden evvel, “anasını ve yanında sevdiği şakirdi (Son Jan) ın durmakta olduğunu görünce anasına: “Kadın! İşte oğlun! Ondan sonra şakirde dönerek: İşte anan! demiştir. O saatten sonra şakirt onu kendi e-vlnc aldı. Sen Jan’ın bundan sonra E-feate yerleştiğine bakılırsa, îsauın a-nasını beraberinde götürmüş olması muhakkak bir şeydir.
120 yıl evvel WestephaJyada. C&-1 therine Emerich İsminde bir kadın, Anadoluyu görmeden Hazret! Mer.ve-mİD Efcato gömülü olduğunu ve Sen Jan’ın ona bir ev yaptığını muhayyilesinde gördüğünü iddia etmiş ve İzmir Lazarlst papasları 1390 a doğru burasını satın alarak o ev etrafında bir kilise inşa etmişler ve oraya bir Türk bekçisi koymuşlardır.
25 senedir aç yaşıyım tanınmış kadın Telepat, Thercse Neuman îzmlrl ve civarını hiç görmediği halde... şöyle demiştir:
Meryemanayı Efeste vadide... görüyorum. Buradan deniz görünür, takat Efes şehri görünmez. Orada bir evde yaşamıştır. Fakat mezarı kocayemlş ve zeytin ağaçları arasında bir çukurda saklı görünmüyor... demiştir. La-zarlst papaslan bu sözler üzerine vadiye giderek Meryemln evini, yine bu kadının söylediği gibi Sen Jan’ın siki
• •• « **•
*
YENİ İSTANBUL
SİYASÎ tKTÎSADÎ MÜSTAKİL GÜNLÜK GAZETE
Sahlbl:
YENİ İSTANBUL NEŞRİYAT LIMITED ŞİRKETİ Müdürü: Kemal BL SAKLICA
Yazı İşlerin! fiilen İdare eden mesul müdür:
Sacld ÖGET
NejredHmlj/en yazılar iade e dilme s*
Basıldığı yer :
YENİ İSTANBUL MATBAACILIK LIMITED ŞİRKETİ MATBAASI
:nf
odasına doğru yürüdü. Karanlık koridorda, hiç blrşey düşünemediği İçin sebebini anlamadığı bir ihtiyaçla duruyor, önüne bakıyor, sonra ağır ağır yürüyordu.
Odasına girince kapıyı kapadı. Boğazı düğümleniyordu. Kendini tuttu ve ağlamadı. Belki son defa gördüğü odasının her tarafına baktı. Yutkundu. Ağzında yine bir kuruluk vardı. “Çok mu heyecanlıyım?’’, diye sordu kendi kendine. Evet, bir tayan var İçinde. Babasına karşı değil. Kime karşı olduğunu anlamıyor. Evden hemen çıkıp gitmeyi düşündü. Evden ve memleketten. Sabahleyin pasaport için teşebbüs etmek. Feriha ile beraber, on gün sonra, Paris. Artık tereddüde !üzum var mıydı T
Yutağının kenarına oturdu ve çenesi göğ-sllne değecek kadar başını önüne eğdi. Kalbinde ağırlığını ve baskısını hissettiği gizli heyecanların dolgunluğu ona başdöndürücü bir boşluk intibaı veriyordu. Zihninde hiç blrşey yoktu.
V
Somlnı onu görür görmez anladı ve söyledi:
— Sende blrşey var.
Tasdika dp, inkâra do cesareti olmayan Meral sordu:
— Ne var?
— Onu ben sana sormalıyım.
Meral önüne baktı. Yolda bir şeyler hazırlamıştı. Hakikatin çirkin tarafını bir yarım itirafla örtmek için:
— Babamla kavga ettik, dedi.
Bu “kavga” kelimesinde, Meralin, herhan-
256
gi bir münakaşayı haber vermek için Samimin önünde kullanmağa cesaret edemediği bir ifade sertliği vardı. Onun uyandıracağı hayrete sığınarak Park Otele gittiğin! daha rahat gizlemek istiyordu. Samim bu ihtimali düşündüğü için, kavga kelimesinin hâdiseye ne derece yakıştığına dikkat etmeğe de kendini hazırlayarak sordu:
— Ne kavgası?
Meralin yüztl çocuklaştı. Bu, onun jti şımardığı veya bir yalan söylemeğe davrandığı anlara mahsustu. Şimdi gururunun şişmesi 1-çln bir sebep olmadığına göre, doğru söylemeyecek veya hakikati eksik söyliyecekti. O daha yaylı kapıdan içeriye girerken. Samim, büyük bir ruh yükü taşıdığım farketmıştl. U--yanık bir dikkat İçin, Meralin bütün hali de-mindonberi çıngırak çalıyordu. Samimin gözünden kaçamazdı bu.
Meralin yüzü, kökleri çocukluk hayatındaki yalan itiyatlarına bağlı şartlı reflekslerden kendini kurtaramayarak on beş yaş birden kaybederken, gözleri Önüne eğiliyordu.
— Beni anneme göndermek istedi. Yani... İşte... Koğdu demektir. Son günlerde aksiliği var üstünde. Eksiltmelere girmiyor, çalışmıyor, canı sıkılıyor, kavga İçin bahane arıyor. Mânâsız. Dün ben öğleden sonra biraz çıkmıştım. Taksime doğru gidiyordum. Fransız Konsolosluğunun önünde Ferihaya rastladım. Biraz konuştum tabii. Tepebaşında, bir otelde İmiş. Şöyle yürüdük, bahçenin önüne kadar.,. Ve ayrıldık. Babama söyledim bunu, kızdı.
Samim ağır bir sesle sordu:
— Hepsi o kadar mı?
— Tabii... Fakat babamı kızdıran bu de-
257
ğil sade. Ben sokağa çıkmadan evvel Şükriye telefon etmiştL Şakalaşıyorduk. Ben babamdan bahsederken “moruk” dedim. Meğer o ar. kamda imiş. Farkında değilim. Kızdı bana. Gönlünü almak istedim, dinlemedi beni, çok kızdı. Fakat dün, akşama doğru barıştık.
— O halde? Şimdi niçin öyle durgunsun?
Yalanın ilk zorluk anlan geçtiği için, Meral tabiiliğe doğru giden bir his rahatlığı içinde cevap verdi;
— Canım sıkıldı dün çok. Böyle hâdiselerin zehri kalır İnsanın İçinde. Bozan ömrünün sonuna kadar unutmaz değil mİ insan?
Samim cevap vermedi. Başını solladı. Her şüphenin ona verdiği tercih utancı içinde idi. İstemiyerek sordu:
— Ne konuştunuz Feriha ile?
— Hiç. Paristen bahsetti biraz. Kendisin! otelde aramadığım için sitem etti. Bir şeyler işte. Ne konuşur Feriha. Basit kızdır, biliyorsun.
Meralin sesinde, göstermeğe çalıştığı tabiîliği bozan bir titreklik vardı, önlerindeki masa küçük ve yuvarlak olduğu için, Samim onun bütün vücudunu görebiliyordu. Dizleri birbirine yapışık ve bacakları ayrıktı. Eskiden beri Samim, gizlenmiş hislerin ve günah temayüllerinin dizlere tesirine dikkat etmişti. Bunun birçok şekillerini biliyordu. Fakat o anda, Meralin birbirine yapışan dizlerinin sembolleştirdiği İç mücadelelerin ve kasılmaların umum! ve kaba mânasından fazla blrşey düşünemedi. Zaten onun dikkati Meralin derhal pozunu değiştirmesiyle neticelendi. Bir müddet sustular. Meral bu sefer daha samimi:
(Bocamı var)
258
2 K fi Sim 1950
Y ENİ I S T A N H U L
Sayfa 8
FIKRA
E y v a a h !..
Bediî FAİK
EFES deyip geçer misiniz? Mektep çocuğundan; fotoğrafhane vitrinlerinde artistik pozları teşhir edilen politikacılarımıza kadar, hep birden "Turizm.. Turizm...., diye bağrışmama başladığımızı gören mübarek virane: "Turizm mi? Hah İşte olsa olsa tam şimdi sesimi duyurabilirim,, diyerek, meydana bir atılıştır atılıyor. O anflteatrMarı, mermer çarşıları, kiliseleri, serin sütunları. nefis kapıları, anlamıyarı siz. misiniz? Alın öyle İse; evvelâ bir saray harabesi... Vur arkeolog bir İki kazma, oooî İşte Konsll Kilisesi... Haydi bütün tüyler diken diken: "Merycmin mezarı buradadır,, sesleri ve arkasından İki Üç kazma, bir iki kürek daha; tamam. Isanın anası İle karşıkarşı>ayız. hanın anası ve onun peşi sıra bütün Hıristiyanlık Alemi İle...
Eyvah!.. Hayır, karşımızdaki İskenderikehirin Ifthldl. yahut Şah ismallln tahtı olsa kolay; Topkapıdn bir hücre bulup, sıkıştırır geçerdik. Ama şimdi mesele öyle değil. Papanın sevincinden uykusu kaçtı hile. Neredeyse demeç üstüne demeç dizecek. Vatikan Radyosu İçin Kore savaşı artık İkinci plAna İtilmiştir de İhtimal haberimiz yok. Ve papanın uykusu kaçarken, milyonlarca hırlstiyanın rüyaları çoktan başladı: Efes! Mukaddes belde.. tlâhi Meryem...
Yarabbi nasıl İçinden çıkacağız? Gerçi, Hicaz Hükümdarı kadar aklımız, fellah kadar iz’anımız elbette var. Ama garbın bütün haçlleri o gümrükten nasıl geçecek? Geçti/hangi yoldan gidecek? Gitti: hangi otelde yatarak? Vattı; ne yiyerek.. ne İçecek?.. Ah! Efesiısî Sen bizim durmadan "turizm., diye bağrışmamıza ne bakarsın? O bir tatlı ninnidir kİ. birbirimize söyleyip dinlemek bizim artık milli eğlencemiz oldu. Kendi kendimizi bile İnandıramadığımız o masala. İlk kanan sen mi olmalıydın?
Ve şimdi asıl korkuncu şlı: Türklyemlzln senelerdir turist bakliyen, anlayış bekllyen ne kadar tarihi köşesi varsa. Efesin peş Isı ra mermer kollarını yüreklerimize doğru uzatıp: "Alın benim değerlerimi de., diye bağrışmaya haşlarlarsa ne yaparız? Antakya ayaklanıp, bütün hırUtiyanlara: "Okuduğun İncilin muharriri benim koynumda yatıyor,, diye ha> kırabilir... Tarsus ayağa kalkıp "Kleopatra Antuaıfa burada sarılarak denize açıldı.. diye bağırabilir... Mersinde Kollkus, Bcrgaıııada M amigo», çığlık çığlığa gelebilirler de, yedi düvelin ne kadar hırlstiyanı varsa, yürekleri heyecanla, cepleri dövizle dolu olarak yurdumuza koşmaya kalkışabilirler. O takdirde ne yaparız? Gelen Amerikan bahriyelisi değil kİ, ne kadar paslı kılıç, küflü çekiç varsa, çarşılara yığalım. Ne kadar gece kulübü varsa, sabahtan açalım. Genç kızlarımızı sinema İngilizcesiyle caddelere dolduralım.
Hayır.. Hayır... Turizm lâfına derhal paydos demeliyiz. Toksa parolayı duyan toprakaltı hâzineleri bile, sahih zannedip, dışarı fırlayacak ve biz, herhangi bir garp memleketini İhya edivermedi pek kolay olan o hazineler karşısında, gene yanıp tutuşmaktan öteye geçemlyeceğiz!..
Ankara Üniversitesi yeni ders yılına dün girdi
Yapılan törende söz alan rektör: “Üniversite faaliyetinin esası, ilmin hürriyet içindeki hayatiyetidir,, dedi
Ankara. 1 (A.A.) — Ankara Üni-versitesinin 1950-51 ders yıh açılış töreni. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Konferans Salonunda, seçkin bir davetli kütlesinin ve salonu hıncahınç dolduran binlerce üniversitelinin iştirakiyle bugün öğleden evvel yapılmıştır.
Üniversite profesörleri, merasim elbiselerini giymiş, sahnede oturmakta idiler. Büyük Millet Meclisi Başk ı-m Refik Koraltan. bakanlar. Diyanet İşleri Reisi Hamdi Akseki. Ankara Valisi Necati Üter. Ankara Belediye Başkanı Atıf Benderlioğlu ve C.H.P. Genel Sekreteri Kasını Gülek ön sıralarda oturuyorlardı Saat 10.30 da Millî Eğitim Bakam Tevfik İleri ve arkasından Ankara Üntyersitesl Rektörü Prof Hikmet Birand. alkışlar 8 rasında salona geldiler.
Emekli maaşları için çek usulü ihdas ediliyor
Ankara, 1 «Hususî muhabirimiz bildiriyor ı —- Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı emekli memurlara bir kolaylık olmak üzere çek usulünü İhdas etmeyi düşünmektedir. Sandık bu maksada Maliye Bakanlığına bir teklif yapmıştır.
Teklife göre emekli memurlara bir yıllık istihkaklarına mukabil 3 ayda bir tediye edilmek üzere 4 çek verilecektir Bu çekler emeklinin i-kamet ettiği şehirdeki Merkez veya Ziraat Bankasına keşide edilecek ve vâdesi hulûlünrie Ödenecektir. Emekli memur bu çeki ticari teamüllere göre kırdırmak imkânına malık bulunmaktadır.
Emekli Sandığı Genel Müdürlüğü tarafından Maliye Bakanlığına yapılan bu teklife müspet cevap verilirse çeklerin yaptırılmasına başlanacaktır. Anc8k bu çekler Gelir Vergisinin tatbik edileceği esasına göre tanzim edildiği için bu verginin tatbik edilip edilmiyeceğı hakkında Maliye Bakanlığından istifsarda bulunulmuştur. Maliye Bakanlığı bu istifsara henüz müspet veya menfi bir cevap vermemiştir
Memurlar üzerinde, bu cevap verilmeme hâdisesi büyük bir endişe doğurmuştur Bakan tarafından yapılan ve Gelir Vergisinin yeni mail vıl başından İtibaren tatbik edileceği yolundaki beyanat bu endişeyi izale edememektedir.
Bakırköy Gençlik Kulübünün gazetecileri daveti
Gençliğin fizik, moral ve kültürel kabiliyetini arttırmak gayesiyle teşekkül eden Bakırköy Gençlik Kulübü İdarecileri gazetecilerle tanışmak üzere bugün saat 19 da Bakırköy Vapur İskelesi civarında bulunan kulüp lokalinde bir toplantı tertip etmiştir.
Devlet ortaokul imtihanları
Ankara, 1 (ANKAı — 1951 öğretim yılı yaz ve düz dönemleri devlet ortaokul yazılı imtihanlarının türkçe, matematik ve tabiat bilgisi derslerinden yapılması kararlaştırılmıştır.
Müteakiben kürsüye gelen rektör aşağıda hulâsasını verdiğimiz Açılış nutkunu söyledi;
"Sayın Büyük Millet Meclisi Balkanımız, sa,vın bakanlar ve sayın misafirlerimiz,
Milletimizin mânevi ve fikri varlığının senbolü olan üniversitelerimizde yeni ders yıllanıun açılışı, yalnız ü-livcrsite ailesi içinde değil, millî hayatımızda da sevinç ve ilgi ile beklenen bir hâdise olmaktadır. Üniversitelerimize karşı milletçe beslenen bu ilginin kökleri yeni sürmüş değildir. çok derindedir.
Bizim milletimiz ilmi dalma aziz bellemiş, eskiden de uzun zaman birer ilim ve irfan merkezi olan üniversiteler kurulmuştur Onların en genci ve hayırlı halefi olacak olan Ankara-Üniversitesi bugün beşinci ders yılına başlıyor. Mutlu günümüze şeref veren sayın misafirlerimizi, memleketin uzak ve yakın yerlerinden mektup ve telgrafla tebrik ve iyi dilekler yollayan üniversitemizin dostlarını teşekkürle selâmlarım...
Müteakiben Rektör, modem Üniversitenin vazifesinin insana, mücerret hakikatleri öğretmek suretiyle, hizmet etmek ve hakikat öğretmek olduğunu söyleyerek: "Çünkü İlmî araştırma, hakikat, ve hürriyete tam bağlılık için yani hakikat ve şahsiyet eğitimi için belki de tek yoldur. Çünkü bir hskikatn samimi olarak bağlılık, insanı hür kılar, hiçbir zordan yılmaz, hiçbir insan otoritesinden çekinmez., demiştir.
Rektör daha sonra akademik hürriyete de temasla: "Fakat sJcademlk hürriyet nedir? Bu sadece üniversitenin kendi başına buyruk olması mı demektir? Bönce hayır, çünkü üniversite muhtariyet veya akademik hürrlvct, üniversitpnin politik tesirler dışında kalması yönetim, öğretim ve ılım araştırmalarının istikamet ve neticelerinin ne olması gerekeceğini bildiren aykırı telkinlere uymaması, hiçbir velıin hükme kapılmadan mücerret hakikatleri araştırması ve yayması demektir Acaba hu hürriyetin hiç mİ sınırı yoktur? Akademik hürriyetin de elbette bir sınırı, ama içten ve derinden bir sınırı vardır Bu sınır, o hürriyete sahip olmak iddiasında bulunan müessesenin milli varlık içinde yüklendiği sorumluluğu «ferinden duyabilmeğidir. Şu halde üniversite faaliyetinin esası, ilmin hürriyet içindeki hayatiyetidir ki. bu da üniversite mensuplarının mesuliyet duygularına bağlıdır,, demiştir.
Müteakiben Hikmet Birand. Ankara Üniversitesinin ihtiyaçlarından, bilhassa fakülte bina ve iahorat.uvar-larından bahsetmiştir.
İmtihana girmeyen talebeler hakkında mühim bir karar
Ankara, 1 (ANKA) — MÜH Eğitim Bakanlığı bütünlemesi olup da ilk Inılihanı kazanamadıklarını öğrenmeleri üzerine geri kalan bir veya iki imtihana giremeyen öğrenciler hakkımla yeni bir karar vermiştir. Rlr dersten haşarı göstermemek, artık sınıfta kalmayı İcap ettirmediği için yukarıdaki durumda bulunan tA-lebeleı bıraktıkları imtihanlara engel İmtihanları sırasında kabul edileceklerdir.
Meclis Başkanlığına
R. Koraltan seçildi
Sıtkı Yırcalı, Hulusi Köymen ve Fikri Apaydın başkan vekilliklerine, Halil Atalay, Kâmil Gündeş ve Ihsan Şerif idareci üyeliklerine seçildiler
Ankara 1 (A A.) — Türkiye Büyük Millet Meclisi 9 uncu dönem birinci devre çalışmalarına bugün saat 15 te başlamıştır.
Bu münasebetle Meclîsin önü kalabalık bir halk kütlesi tarafından doldurulmuş bulunuyordu.
Cumhurbaşkanı saat 14.55 te Büyük Millet Meclisine geldiklerinde Cumhurbaşkanlığı Bandosu İstiklâl Marşını çalmış ve bir ihtiram kıtası da selâm resmini ifa etmiştir.
Büyük Millet Meclisinin merasim salonunda Cumhurbaşkanlığı locasında Bayan Boyar, hemen sağındaki locada Yargıtay Başsavcısı Kâzım Berker, Sayıştay Başkanı Seyft Oran. Üniversite Rektörü Hikmet Birand. sol taraftaki locada Genelkurmay , Başkanı Orgeneral Nuri Yamut bulunuyorlardı. Davetlilere ayrılan locada generaller, daire müdürleri. Ankara Valisi. Merkez Komutanı. Belediye Başkanı, davetliler, kordiplomatiğe ayrılan locada büyükelçiler, elçiler, elçilik ileri gelenleri ve basın locasında yeril ve yabancı basın mensupları yerlerini alınış bulunuyorlardı.
Saat 14 50 de Bü.vllk Millet Meclisi Başkan Vekillerinden Hulûs! Demircili kürsüye gelerek oturumu açtığını ve yoklama yapılacağını bildirdi. Yoklama yapıldıktan sonra Başkan Vekili Hulûsi Demircili Cumhurbaş-
Bulgarlardan sonra Rumenler
Ankara, 1 «ANKA) — Buraya ge. len haberlere nazaran Bulgar komünistleri bu defa da Bulgaristanda yaşayan genç Türk neslini memleketimiz aleyhinde kışkırtmaya koyulmuşlardır. Sofya Radyosunun verdiği b!r habere göre. Cumhuriyet Bayramı münasebetiyle 28 ekimde Türk mekteplerinde toplantılar tertip edilerek Türkiye aleyhinde yakışıksız tezvirlerde bulunulmuştur. Diğer taraftan Rumen komünistleri de Bulgar yardakçılığına başlamışlar, gazetelerde aleyhimizde küstahça yazılar yazmışlardır.
Türkiye 4 turistik bölgeye ayrıldı
Ankara. 1 (T H.A > Turizm işlerini tanzim için müştereken çaIi-şan Basın Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü ile Kara Yolları Genel Müdürlüğü bir program hazırlamış-lardır
Bu programa göre memleketimiz dört turistik bölgeye ayrılmıştır.
Marmara, Ege. Akdeniz ve Orta Anadolu, bil bölgelerde bulunan ve muhtelif bakımlardan turistik Hİıem-miyeli olun mevkiler tesbit edılmck-tedk. Bayın ırlık Bakanlığı turada hususi eşhas tarafından yaptırılacak küçük, temiz ve rahat otel ve lokan. ta gibi yerlerin plânlarını yaptırmak tadır. Ayaca inşaat için de jüyük kolaylıklar temin edilecektir
Turizm uzmanları buralarda hizmet görecek kimseler için şimciider muhtelif yerlerde kurslar açmışlar-dır. Basın, Yayın ve Turizm Gene1 Müdürlüğü İle Kara Yollan Genel Genel Müdürlüğü ayrıca yurt tçindr turistik seferler tertip etmişlerdir.
Akdeniz müdafaası için Türk - Yunan görüşmeleri
AnkarA. 1 1ANKA1 — Atina Rad-usunun bu sabah bildirdiğine göre. Başbakan Venlzrlos dün akşam beyanatla bulunarak Akdcnlzin müdafaasında Türk - Yunan müşterek görüşünün teshili İçin diplomatik müzakerelere yakında girişileceğini soy. lemiştir
Başbakan, Türkiye Büyükelçisi Ruşen Eşref Ünaydının bu mevzu İle ilgili olarak bugün saat 11 de kendisini ziyaret edeceğini ilâve etmiştir.
de sözlerine
kampa
Boks
ınuhAbirlmlz
takımımız
girdi
1 (Hususi
20 kasımda, Napolide
İtalya milli bAks karşılaş-21 kasımda da Avusturya-
Ankara, ildiriyor» ürlcive -lasına ve
Türkiye-halva milli boks karşılaş-masına katılacAk boksörlerimiz bugün Ankarada 19 Mayıs Stadında a-çılan boks kampına girmiş bulunmaktadırlar. Takımımız on boksör ve t idareci olarak 10 kasım tarihinde Istanbuldan vapurla Itaiyaya hareket edecektir. Kampa lstanhuldan Hüsnü, Vural. Oktay, Ayhan, Enver. Suphi, Şaban ve Ankaradan Sevindik, Halim. Doğan. Yuaııf, Mustafa, Saim, Ali, Kâmil katılmaktadırlar.
Mohammed Barazî
Hınnavîyi öldürdüğünü inkâr ediyor
Beyrut 1 (AP) — Geçen pazar Be.vrutun bir sokağında Suriyeli general Sami Hınnavîyi vurup öldürdüğü İçin tevkif edilen Mohammed Bnrazl'nin bu cinayeti şimdi inkâr etmekte okluğu fiugün resmi haberlerden Öğrenilmiştir
Resmî çevreler, tevkifini müteakip Bnrazl'nin Itbaflarda bulundu-ğunu söylemişlerdir General Hın-navtnln göğsüne 3 kurşun isabet ettiği tesbit edilmiştir. Cenazesi dün gece Şama gönderilmiştir.
knnı Celâl Bavarın nutuklarını Irat edeceğini bildirerek kürsüden İndi.
Saat tnm 15 te Cumhurbaşkanı Celâl Bayur rcfnketlnde Cumhurbaşkanlığı Umumî Kâtibi Cemal Yeşil ve Başyaver Yarbay Cevdet Tolgay olduğu halde şiddetli alkışlar ve bravo sesleri arasında toplantı salonuna girerek metnini ayrıca verdiğimiz ve sık sık alkışlarla ve bravo sesleri İle kesilen nutuklarını irat ettiler.
Cumhurbaşkanı nutuklarını bitirdikten sonra Büyük Millet Meclisi Başkan Vekillerinden Hulûsi Demircili tekrar kürsüye gelerek oturuma 10 dakika arn verildi.
Saat 16.40 ta Hulûsi Demircili I-klnci oturumu açtığını ve Büyük Millet Meclisi Başkanlığı için oy verileceğini ve oyların tasnifi İçin bir heyet seçileceğini söyledi. Heyet seçildi ve seçime geçildi. Neticede seçime iştirak eden 340 milletvekilinden 339 unun oyu ile İçel Milletvekili Refik Koraltan Büyük Millet Meclisi Başkanlığına seçildi. Fuat Hulûsi Demircili yerini yeni başkAna terkederele kürsüden indi.
Üçüncü oturumu alkışlar arasında kürsüye gelen Refik Koraltan şu hitabe ile açtı:
"Aziz ve muhterem kardeşler. Türkiye Büyük Millet Meclisinin dokuzuncu dönem yılı birinci toplantısı birinci oturumunda yapılan seçimde beni Meclis Başkanlığına seçmek suretiyle izhar buyurulan sevgi ve itimattan dolayı şükran ve saygılarımı arze.derim «soldan alkışları.
Bu sevgi ve itimat aynı zamanda büyük bir mâna ve mesuliyeti de ifade etmektedir. Bunu tnııiAnıiyle müdrik bulunuyorum. Meclis Başkanlığı vazifesini yaparken şüphesiz içtüzük hükümleri çerçevesi içinde, tam bitaraflıkla tçvdl buyurduğunuz bu emaneti muhafazaya ve vazifemi yapmaya devam edeceğime itimat buyurmanızı rica ederim (soldan alkışlar).
Arkadaşlar, Türk Milleti ilerleme, yükselme gibi esaslı ihtiyaçları içe-. risinde. umum! hayatı bakımından mesut bir devrevi yaşamaktadır.
Sîzleri buraya gönderen büyük milletin salâhiyetli, kudretli vekilleri bulunuyorsunuz. Büyük Meclisten Türk Milletinin .her zaman beklediği gibi, ilerleme, yükselme, dâvası emrindeki ihtiyaçlara gereken cevapları ve icap eden tedbirleri elbette ve süratle almakta gecıkmiycceksi-siniz.
Ona inanıyoruz ve onunla iftihar e-diyoruz kİ, Türk Milleti medeni dünya İçinde yaşadığımız emniyet ve huzur ifade eden şartlar dahilinde emniyet ve en kısa zamanda lâyık olduğu yüksek mertebeyi bulacaktır (sürekli alkışlar).
Allah bu büyük dâvada Türk Milletinin ve onun şerefli mümessilleri olan sîzlerin muini olsun «alkışlar).
Huzurunuzda tekrar hürmetle c-ğilerek yeni verdiğiniz vazifeyi yanmaya başlıyorum. Bu vazifeyi sonuna kadar sizin itimadınıza lâyık olarak muhafaza edeceğime tekrar söz veriyorum. Her vakit irşadınıza ika-.ııııza muhtaç olduğumu da hürmetle ifade etmeyi bir borç sayıyorum. Sağ olıın «alkışları...
Müteakiben üç bakan vekili. Üç I-dareci üye ve 6 kâtiplik İçin seçime geçildi. Neticede Büyük Millet Meclisi Başkan vekilliklerine Sıtkı Yır* »•ah. Hulûsi Köymen ve Fikri Apav-lın. idareci üyeliğe Halil Atalay. Kâ-nll Gündeş ve İhsan Şerif, kâtipliklere Nazlı Tılabar, Füruzan Tekil. İb-rahim KİrazoğlU, Sedat Baran. Mu zaffer Kurbnnoğlu ve Muzaffer Önnl serilmişlerdir.
Bundan sonra başkan komisyonla rın teshiline İmkân bııakmAk için 6 kasım pazartesi günü saat 15 te toplanmak üzere oturuma son vermiştir
Kasım Gülek’in duruşması yapıldı
Kiimiiii Cviilrk dıiııkii «lıirıiMuada
Ankara, I (ANKA) C.H.P, Genel Sekreteri Kasım Gülek hakkında inelıolu C. Savcılığınca Seçim Kanununa aykırı hareket etliği iddiası ile açılan dâvaya hu sabah Ankara Asliye 3 üncü Ceza Mahkemesinde istinabe yoliyle haşlanmıştır Duruşmada Kasım Gülek’in a-vukatı ve Kıusım GÜlek bulunmuşlar, evvelâ savcılığın iddianamesi o-kunmuştur. tddinnamedn Gülek’in t-nehohı Halkevinde yaptığı konuşmanın Seçim Kanununa aykırı olduğu ileri sürülmekte ve tecziyesi istenmekte idi.
Bu iddiaya karşı Kasım Gülek, müdafaasında ezcümle şunları söylemiştir:
— Partinin nıeaııl idarecilerinden olmamız sebebiyle muayyen bir gave
Bulgaristanda bir af kanunu hazırlanıyor
Sofya, 1 A. A (AFP) — SobrAn-yanın ikinci oturumu bugün açılmış ve bir af kanunu tasarısı müzakere edilmeğe başlanılmıştır.
İttifakla kabul edilen bu kanun a-lâkalı makamların izni olmadan memleketten çıkan kimselere muayyen bir mühlet İçinde memlekete dönmeyenlere veya 10 nisan 1946 dan önce pasaportsuz olarak memleketi torkedenlere nf hakkı tanınmasını derpiş etmektedir.
Yalnız kanunun yürürlüğe girmesinden sonra 6 ay içinde kendiliklerinden Bulgaristana dönenler ve ihanet ve casusluk suçları işlememiş olanlar aftan faydalanabileceklerdir
Yunanistandaki suiistimal rezaleti
Atina, 1 (AP) — Alnıanyaya tütün satışı meselesini muvaffakiyetle hallederek dün Yunanistana avdet etmiş olan Başbakan Yardımcısı Gcnrge Papaandreu dün. Pire limanının inşası tahsisatının kötü sarfı iddialarının merkezini teşkil ettiğini öğrenmiştir.
Papaandreu ve meclisin diğer 34 sosyal demokrat mebusu, hükümetin İktidarda kalabilmesi için lâzını gelen ekseriyette nâzım rolünü oy-nRmnkt*d’rlnr. Papnandreıı’nun Veni-zclos ve Çaldnris ile hususi bir mü-lâkat yapacağı tahmin edilmektedir.
Trygve Lie Genel Sekreterliğe seçildi
Flushlng Meadows, 1 A.A. fAFPl — Genel Kuruldan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri seçimi işini geri bırakarak Güvenlik Konseyini bütün daimî üyeler tarafından kabul edilebilecek yeni bir namzet bulmak üzere tekrar gayret sarfına davet e-den Sovyet takriri bugün 9 muhalif ve 11 müstenkife karşı 37 reyle reddedilmiştir Böylece Genel Sekreter seçimi işini tekrar Güvenlik Konseyine havaleyi reddeden Genel Kurul Trygve Llc’nin vazifesini 3 yıl daha uzatmayı teklif eden ve 15 devlet tarafından sunulan karar suretini 5 mııhaüf ve 7 müstenkife karşı 46 reyle kabul etmiştir.
Togliatti, bir beyin ameliyatı geçirdi
Roma, 1 (AP) — ttalvan Komünist Partisinin Lideri Palnuro Tog-lıattl, dün gece bir beyin ameliyatı geçirmiştir.
İfalyanın cn meşhur iki cerrahı tarafından yapılmış olan ameliyattan bir saat sonra neşredilmiş olan tebliğde, müdahalenin muvaffakiyetle neticelendiği bildirilmiştir.
Hindistanda genel seçimler
Yeni Delhi. 1 A A. (AFP) — Pan dit Nehru. dün Yeni Delhlde toplanan Seçim Komisyonunda verdiği beyanatta. genel seçimlerin 1951 yılı mayıs Ayında yapılması zaruretini belirtmiştir.
Bu genel seçimler, Hindistaıun istiklâlinden beri yapılan ilk seçimler olacaktır.
İlk defa olarak takriben 180 milyon insan oyunu kullanacaktır.
İstiklâlin ilânından sonra mevcut yegâne parti olan Kongre Partisi, seçim yapılmadan halkın isteğiyle iktidara getirilmişti.

ugııırHİa toplanmış bulunan partililerimiz)»* partimize ait hinalarda konuşmalar yapmaklığımız hiçbir zaman propaganda savılmaz Cemiyetler Kanununu bize partilerimizle her zaman temas eıJehilmek hakkını vermiştir. Kanunlara tamamen uygun ve her bakımdan İyi niyetle yapılmış olan böyle bir konuşmayı gizlice aramıza katılarak kinci ve mü-lesssıp bir particilik zihniyetiyle takip eden bir iki D P. mensubunun hakikate aykırı hir zabıt varakası tutup İnebolu Savcılığımı vermelerini esefle karşılamamak elden gelmiyor "
Mahkeme Kasım Gülek’in müdafaasının lneboluyn gönderilmesine karar vermiştir.
Truman, 11 kasımın tatil günü olmasını teklif etti
"Birinci Cihan Harbinin sona erdiği bu günde insanlar harbin tamamiyle ortadan kalkacağını ummuşlardı,,
Wn.shingt.on, 1 A. A. (AFP) — Boşken Truman, Amerikan halkından, 11 kasım 1950 günü hürriyet için yabancı memleketlerde ölenlere şükran borçlarını ödemelerini isteyen beyannamesinde bu yıldönümünün "dünya sulhu dâvasına ithafen kanuni bir tatil günü" olması gerektiğini t ıldırmektedlr.
Başkanın beyannamesinin metni şudur:
11 kAsım 1918 günü Complegne ormanında Birinci Dünya Harbinde muhnsenmtA son veren mütareke imzalandığı vc insanlığa harbin ortadan tamamiyle kaldırılacağı Ümidini verdiği için korkunç bir dünya harbi, insanların kalbinde ve fikrinde devamlı bir sulh kurmak için kati bir karar doğurduğu için, dünya
Washington Muhabirimiz G. H. Martin’den
Siyasi cepheden Kore meselesini B. Milletler nasıl halledecek?
AvrupalIların da takip edilecek siyaset hakkındaki fikirleri pek vazıh görülmemektedir
Washıngton, 31 «Hususi) — Burada hâkim olan umumî kanaate göre, Kore meselesinin siyasi bakımdan halli işi epey uzıyacaktır. Batılı müşahitlerin fikri şu merkezdedir ki Vişınskı, dâvayı süratle çözmek ü-zere hakikî bir anlaşma çaresi göstermek niyetinde bulunsaydı her şeyden önce Birleşmiş Milletler ordularının memleketi tahliye etmelerini İslemezdi. Zira Kuzey Koreliler adına ileri sürülen böyle bir talebin galipler tarafından kabul edilmiyeceği-ni pekâlâ bilir.
Bununla beraber Vışinskinin, İngiliz projesiyle müşterek noktaları taşıyan tasarısı, düşmanları arasında ayrılık doğurmaya yarıyacak kâfi miktarda fikirler ileri sürmektedir. Meselâ Rus murahhası, beyaz ırka mensup orduların işgali altında hakikaten serbest seçimler vapılamıya-( Ağını iddia ediyor kı bu iddianın bazı Asyalı heyetler üzerinde tesir etmesi ihtimali mümkündür. Bazı heyetlerin çekimser davranması, bazılarının menfi rey vermesi yüzünden İngiliz projesine Amerikan heyetinin ümit ettiği gibi çabukça çoğunluk sağlaması güç olacaktır.
Söylenildiğine göre Vişinski. Rus tasarısının her fıkrasına ayrı ayrı oy verilmesini Asambleden istiyecektır.
İskoçya - İrlanda millî maçında İskoçya 6 - I galip
Glrtsc.osv, 1 A A, fReııtcr) — Bu. gün Glascovv’da Hampdon Park Stad-yumvnda yapılan milli maçta Iskoç-ya îrlandayı 6-1 yenmiştir.
Geçen sene. Derby Countrv takımının ve hâlen Dımdce İsveç takımının sol içi olan Billy Steel 2 n-ci devrede 4 gol atmıştır.
İskoçya birinci devreyi 2-1 galip bllirmiştir.
İrlandalIların biricik golünü sağ İç McGarry birinci devre sona ererken atmıştır.
Bununla beraber birinci devrede Irlandnhlar İskoç Milli Takım kalecisi Cosvan’ı çok daha zor vaziyete düşürmüşlerdir.
Billy Steel iyi oyun çıkaran İskoç for hattının en göze çarpan oyuncusu idi, bilhassa sol Açıkla oynayan Lidrll ile anlaşması maçın en güzel kısmını teşkil etmiştir.
Amerikada Beyazlar Zencilerle beraber okumak istemiyor
Now Orleans, 1 «YÎRS) — Ameri kan yüksek mahkemesi, bundan blı müddet evvel verdiği bir kararla. A-merikan zencilerinin de beyazlarla birlikte üniversitelere kabul edilmelerini emretmişti. Beyazlarla zenciler arasında geçimsizliklerin sık sık te-zahllr ettiği güney eyaletlerinde durum normal bir şekilde »levam etmek, tedlr. Son hafta içinde 250 zenci güneydeki üniversitelere kaydolmuş ve beyazlarla birlikte derslere devam etmeye başlamıştır.
Batan Rouge. 1 (YİRS) — Txnısta-na Üniversitesine mensup 8.000 talebe bugün. Amerikan yüksek mahkemesinin verdiği karara muhalefet e-derek Üniversitelerine kaydolan bir zenci gençle görüşmekten çekinmişlerdir. Üniversitenin kuruluşundan beri ilk defa olmak üzere bir zenci beyazlarla birlikte mektebe devam etmek istemiş bulunmaktadır. Zenci talebe çiftçi bir ailenin 16 çocuğundan biridir,
halkı savaşlardan ve kan akmasından dolayı yeniden İstırap çektiği 1-çin, kahramanlarımızın kendini için savaştıkları ve öldükleri milletlerarası gayret sayesinde bu yüksek gaye uğrunda imanımız kuvvetlendi.
Bu yıldönümünün dünya sulhuna İthaf edilmiş bir tatil günü olması gerektiğini bildiriyor ve halkımızdan 11 kasım 1950 günü yabancı topraklarda hürriyet için ölen vatandaşlarımıza şükran borçlarını ödemelerini istiyor ve milletlerarası ihtilâfların devamlı olarak ortadan kaldırılması gayesiyle yapılan fedakârlıklar ile halen ve mazide sarfe-dilen gayretler için şükran olmak üzere bütün hükümet binalarına Birleşik Amerika bayrağının çekilmesini emrediyorum.
Bu sayede Ruslar bazı kısmi başarılar elde edecek ve bu hususta AsyalIlardan faydalanacaklardır. Hindis-tanın oynadığı rol vaziyeti büsbütün karıştırıyor. Nehru’nun kız kardeşi Bayan Pandit, Washıngton’dan gelmiştir. Onun Asamblede hazır bulunması Hindistan Başbakanının şahsi bir hareketine delâlet eder. Bu hareketin ne olduğu henüz belli de-ğ»l.
Avrupalılann da takip edilecek siyaset hakkındaki fikirleri pek vazıh değildir. Norveç Dışişleri Bakanı Lange, İngiliz tasarısını müdafaa edeceğini söylemişken son dakikada geri çekilmiş ve Amerikalıların dilediği hal çaresini kabul ettirmek üzere mücadeleye girişmek işini başkalarına bırakmıştır.
Diğer taraftan O.N.U. umumî kâtipliği çevrelen İngıllzlerın 9 üyeden mürekkep bir Birleşmiş Milletler komisyonu kurma teklifini tenkıd etmektedir. İsrail arabulucusu M. Bunche, Filistinde edindiği şahsi tecrübelere dayanarak tasarıya muhalif olduğunu söylemiştir Mr. Bunche’a güre, dokuz memleket mümessillerinden mürekkep bir komisyon vasi-tasıyle Kore işi halledilmeye kalkışıl-dıgı takdirde acele kararlar vermek lüzumu karşısında bulunulduğu vakit üyelerden dörtte üçünün talimat almadıklarını beyan edeceklerine muhakkak nazariyle bakılabilir. Arabulucunun kanaati, belli bir dış siyasete sahip devletlerin üçünden mürekkep, yanı üç üyeli bir komisyon kurmak lâzım geldiği ve aksi takdirde en ağır güçlüklerle karşılaşılacağıdır.
Vişinski’nin tekliflerinde iyi bir cihet varsa, Rusyanın askeri müdahalede bulunarak Kuzey Korelileri kurtarmak niyetinde olmadığını teyit etmesidir. Bununla beraber meselenin halli bakımından Lake Success-dekj vaziyetin bizzat Keredeki askeri vazıyetten daha az iyi olduğu söylenebilir. Batılı diplomatlar kaygılı görünüyorlar.
Mardin şilepinden
32 tayfa kaçtı
Filadelfiya, 1 (AFı — Muhaceret memurları tarafından dün bildirildiğine göre. "Mardin*’ şilebinden. Türk ve Suriyeli olmak üzere 32 tayfa kaçmıştır. Bunlar, tstanbuldan gelinceye kadar kendilerinin aç bırakıldıklarını ve dayak yediklerini belirtmişler ve tekrar gemiye dönmek-trnse, Ölmeyi tercih ettiklerini açıklamışlardır.
Memurlar, hu 32 gemicinin halen Moyaınensing Hapishanesinde olduklarını ve iade edileceklerini kaydetmelerdir.
Muhaceret ve Vatandaşlık Bürosunun mahalli müdürü Kari Zimmer-man, "Mardin’’ şilebinin Güney Ca-rolina'da Charleston’a götürmek ü-zere katır yükleyeceğini bildirmiştir.
"Mardin" in kaptanı, gemicilerin fena muameleye maruz kaldıkları keyfiyetini kabul etmemiştir.
12 lerin tebliği
Washington. 1 A.A (AFP) — Atlantik Paktı Savunma Komitesi, ntn son toplantısı neticesinde salı Akşamı aşağıdaki tebliğ neşredilmiş, tir:
Kuzey Atlantik Paktı teşkilâtı Savunma Komitesi sah günü dördüncü oturumunu yapmıştır Bu top. Inntıda Savunma Bakanları 1 nisan 1950 tarihinde Savunma Komitesi, nin yaptığı konferanstan beri Komite tarafından alınan kararlan tasvip etmişler, ve her memleket tarafından verilen kuvvetlere dair askerî komite tarafından ileri sürülen tavsiyelerde mutabık kalmışlardır.
Bu suretle varılan anlaşma askerî meselelere dayanmakta ve incelenmek ve nihaî bir anlaşmaya varmak üzere üye hükümetlere verilecektir.
Yeni İstanbul’ un sürprizi: 1.000 S A Ar
Tafsilâtını yakında öğreneceksiniz.
Sayfa 4
I
B ı ı
2 Kasım 1950
Bütçede tasarruf
Yazan: Dr. Nihad Sayar
1951 yılı bütçesinin Büyük Millet Meclisine sevkına bir ay kadar bir zaman kaldı. Bu müddet içinde, memleketin iktisadi faaliyetleri üzerinde büyük bir rolü bulunan devlet bütçesinin tevzin ameliyesl nihayet bulacaktır. Bütçenin hazırlık safhasını teşkil eden bu faaliyet devresi içinde, icra kuvvetinin azimli bir karara vardığını haber alıyoruz. Bakanlar Kurulu, cari bütçenin masraf kınını ıakamlan üzerinde 7 n ;• yetinde bir tasarruf yapmak kararındadır. Bu isabetli kararın verilmesi neticesinde, klâsik ve gerçek mânasiyle, denk bütçe prenslpine riayet olunduğu anlaşılmaktadır.
Her ne kadar, klâsik mânadaki denk bütçenin, memleketin iktisadi faaliyetlerini genişletmeye mâluf hareketlerin tahakkukuna geniş Ölçüde yardım edenıiyeceği: zamanımızdaki devlet bütçelerinin ekonomik karakterlerine — geçmişe nazaran — daha büyük bir ehemmiyet verilmesinin lâzım geleceği; bütçelerde yıllık muvazenu yerim* devri bir tevazünün temini cihetinin do teemmül olunabileceği hakkındakı nazari düşüncelere kıymet vermek dogrıı olursa da, memleketimizde son yılların bütçelerini tetkik eylediğimiz zaman kolaylıkla görürüz ki; tatbikat sahasında bu düşünceler yer bulmamış, her yıl devamlı surette arttırılan devlet masrafları, para kıymetinin jualmasına, eşya f iya11 a ri nm yükselmesine, âm-"me bo^lafihın faâoJaİD,â»iDnı —11*: | yat standardının düşmesınş sebebiyet vermiştir.
Zamanımızda, yukarıdaki nazari-yelen ortaya atan memleketlerde bile. tatbikat sahasında klâsik mâna-siyle denk bütçelerin hazırlanması yolu tercih olunmakta, âmme nıaa-raflanndân mümkün olduğu nispette azim tasarruflar yapılmakta; masraf cephesinden yapılan bu kısıntılar sayesinde ekonomik plâs-inanlara ayrılan tahsisat miktarının çoğaltılmasına gayret edilmekte; devlet bütçelerinin umumî masraf ye-kûnlan. hakiki devlet gelirlerinin muhammenatına göre frenlenmektedir.
Avrupanın silâhlanmam kararına takaddüm eden zamanlarda bu şekilde hareket eden memleketler ekseriyeti teşkil etmekte idi. Son yıl içinde silâhlanma ve teçhizat masrafı arını arttırma zorunda kalan memleketlerin başbakan ve maliye bakanlan, bütçelerin muvazenesini bozmamak maksadıyle, Amerikanın yoluna tutmakta, tâkatin fevkinde olan büyük masrafların karşılığım yardım faslından temine gayret etmektedirler. I
1951 bütçesinde Hükümetimizi geniş bir şekilde tasarrufa icbar eden sebeplerden biri de yeni vergilerimizden elde edilecek varidat tahminlerinde yanılma tehlikesidir, tik tecrübesini yapacağımız yeni vergilerimizin hâsılatı, bir taraftan memleketin iktisadi faaliyetlerinin revişine, aiger taraftan bu vergilerin tatbik şekillerindeki muvaffakiyet derecesine bağlıdır. İktidar esasına dayanan bu asri vergi sisteminde, hakiki matrahların teabitî için, bir havli zorluklarla karşılaşılacağı tabiidir.
İlk tatbik yılında hem mükelleflerin, hem de mail teşkilâtın karşılıklı çalışma ve mücadelelori sonunda, yeni sistemin muvaffakiyet, derecesi hakkında bir fikir edinmek kabil o-tacaktır. Bilhassa mali teşkilâtın başarısı yüksek olduğu takdirdedir ki, beklenilen hâsılatın fevkmda hazîneye gelir temini mümkün olabilecektir. Şayet tatbikat bu şekilde tecelli ederse, bidayette pek isabetli olarak daraltılan âmme masraflarının yıl sonuna doğru genişletilmesi İmkânları her zaman için mevcuttur.
Devlet masraflarında âzami tasarrufa kati olarak karar vermiş bulunan Hükümetin, bu yıl ayniyat fasıllarında da her zamandan ziyade müteyakkız davranacağını ummaktayız. Nakit hareketlerinin murakabesinde öteden beri gösterilen hassasiyetin. ayniyatın kontrolünde de ihmal olunmıyacağım sanıyoruz. Devlet mallarını muhafaza ve İdare ile vazifeli olanlar pek İyi bilirler kİ. bir kısım Devlet daire ve müessese-lerinde, vaktiyle satın Alınmış olup hâlen kııllamlmıyan ve depolarda muhafaza edilen bir hayli demirbaş eşya mevcuttur. Maliye Bakanlığın-
ca teşkil edilecek merkezi bir komisyon marifetiyle, bunların cins vo miktarını tesbit etmek, Bakanlıklar arasında bir irtibat tesis ederek, bu nevi eşyaya ihtiyaç gösterenlere, tahsisatından mahsup etmek suretiyle, bir kısmım devretmek ve mütebakisini de satıp, bedelini Irat kaydetmek suretiyle, uınuınl bir tasfiye yapmak, zannediyoruz ki 1951 bütçesine milyonlar kazandırır.
Bütçede tasarruf bakımından. 1951 yılı bir dönüm noktası olacaktır. Yıllardan beri, ilk defa olarak, bir evvelki yıla nazaran, daha az masraf kabul eden bir bütçe İle karşılaşacağız, Şurası muhakkaktır kİ. daraltma usulünün müteakip yıllarda da tekrarı arzulanmaz. Zira, normal o-larak. memleket nüfusunun çoğalınası. «inime hizmetlerinin taaddüt ve tenevvüü devlet masraflarının her yıl — gelirleriyle birlikte — biraz daha çoğalmasını İntaç eder. Ancak. 1951 yılı bir ayarlama, denkleştirme ve aynı zamanda bir tasarruf ve feragat yılı olarak kabul edilirse, mü* teakıp yıllarda normale avdetin mümkün olabileceğini sanıyoruz.
Bütçede tasarruf, yalnız hazırlık safhasında masraftan kısmak suretiyle değil, aynı zamanda tatbikat safhasında masrnfları yaparken de bahis mevzuu olmalıdır. Devlet parasını sarfa salâhiyeti! âmirlerin â-zaml itina He tahsisatı kullanmaları, nazari olarak, herkes tarafından bilinen bir prensiptir. Fakat tatbikatta kaç ita âmiri bu pronaıpe riayet-kâr bir şekilde devlet parasını sar-fetmektedir? Bahusus mali yıl sonlarında. ellerindeki tahsisatı son haddine kadar sarfa istical edenlerle, titizlikle hareket edip Azami derecede taâamıfa riayet edenler arasında her hangi bir fark gözetilmekte midir? Bu gibiler, maddeten değilse bile, mânen takdir ediliyorlar mı?
Bütçenin hazırlık safhasını ilgilendiren •tasarruf mücadelesinde muvaffak olan Maliye Bakanlığının, tatbikat safhasiyle alâkalı tasarruf hareketlerinde de lüzumlu tedbirleri a-1 ocağını ümit etmekteyiz,
E.S.H.O.T beş senelik plânla ıslah edilecek
Bu iş için 5 senede ödenmek üzere 1&5 milyon lira sarf edilecek
İzmir. 31 (Hususi muhabirimiz bildiriyor) — Belediye Meclisi Elek-Irik, Su. Havagazı, Otobüs, ve Tramvay İşletmelerini rasyonel bir şekilde çalıştırmak ve halk ihtiyaçlarına cevap verebilmek için başkanlıkça bir plân hazırlanmıştır.
Bu plâna göre, elektrik işlerine 6.576.000 Ura, su işlerine 5.700.000 lira, havagazı şebekesinin tevsi ve ıslahına 2.714.000 Hra, otobüs işlerine 3.020.000 Hra. tramvay işlerine 535.000 Hra. olmak Üzere ceman 18.595.000 liraya ihtiyaç hissedilmiştir. Bu pAra beş senelik bir plânla temin edilecek ve 1954 yılında îzml-rfrı şehre ait bu umumi hizmetleri noksansız olarak görülecektir. tik olarak mı işlerine 800.000 Hra temin ve tahsis edilmiştir.
Izmire tahsis edilen soğuk hava depoları geldi
İzmir. 31 (Hususi) — MarshalJ Plânından Erzurum için sipariş e-dilen et kombinasına ait soğuk hava depolarından bir kısmı İzmir Belediyesine tahsis edilmiştir. Bu tealiler, Belediyenin hemen inşa ettlre-ce#i hal santral binasında kullanılacak ve soğuk hava tesislerinin parası Merkez Bankasına bloke bulunan İzmir Belediyesine ait tahsisattan ödenecektir.
Balmumu istihsalâtı
Piyasaya gelen haberlere göre, bu sene balmumu istihsalâtımızın geçen seneye nazaran fazla olduğu anlaşılmaktadır. Karadeniz menşeli bal-mumlarınm fiyatı 355 kuruş, Anadolu inalları İse 330 kuruştur.
Kısa Haberler
Pekmez, bal ve karaüzüııı piyasası
★ Konya 1 (Hususi) — Bu senenin mahsulü olan pekmez, piyasaya arzcdllmiştir. Toptan kilosu 48-50 kuruştan, perakende 55-60 kuruştan muamele görmektedir. Kara-kurııüzüm do piyasaya çıkarılmıştır, üzüm pekmezle muvazi gitmekte, toptan. 40-48 arasında muamele görmektedir.
Taze bal satışı başlamıştır. Ofrul balı 2 liradan, üç liraya kadar. Bozkır halı 180-200 kuruş arasında ve Konya balı 250-300 kuruştan satılmaktadır.
Al manyanın İthal izinleri
★ Frankfurt 1 (Husust) — patı Almanya Bakanlıklara rası İthal Komitesi Kuzey ve Güney Amo-rikadnn 4.600.000 dolar kıymetinde endüstriye alt ham maddenin Ithnl edilmesine İzin vermiştir. 1
ithal edilen mallar arasında 820.000 dolar kıymetinde demir olmayan madenler Amerikadan, 30.000 dolar kıymetinde maden! maddeler Kanadadan ve Ameri-karlan da 300.000 dol Ar kıymetinde kalay, kalay levhalar ve Kanadadan 50.000 dolar değerinde kobalt külçesi vardır.
Yunan Is taııın dır» tlcarri politikası
Ur Atina 1 (Husus!) — Yunan Milli Ekonomi Bakanlığında yapılan toplantıda verilen bir karara göre. Yunanistan yalnız kendi mallarını vo bilhassa tütün satın a-lan memleketlerle ticari anlaşmalar yapacaktır. Yunan mallan satın almıyan memleketlerle olan ticari anlaşmaların müddeti bitin-1 ce yenllenmiyecaktir.
Şeker kamışı suyunun temizlenmesine dair yeni bir buluş
★ Yeni Delhi 1 (H.H.S.) — Hindistan Şeker Teknolojisi Enstitüsü Müdürü Shaha’nın mühim bir keşif yaptı#ı öğrenilmiştir. Dr. Sha-ha, şeker kamışı suyunu sülfa-tasyon yoliyle temizlemekte, süzmektedir, Bahsi geçen bu yeni metodun şeker imalâtı üzerinde büyük tesirleri olacağı şimdiden tahmin edilmektedir. Dr. Shaha'-run metodu He kamıştan elde e-dilecek şekerin yalnız rengi değil, fakat kalitesi de daha mükemmel olacaktır.
Kanınla dolan
★ Vancouver 1 (Husus!) — Kana-danın Maliye Bakanı Mr. James J. McCann, Kanada dolarının şimdi dünya piyasalarında serbest olması üzerine Amerikan dolarından daha kıymetli olması İhtimali olduğunu söylemiştir. Bakan, "Pek yakında Amerika ile ticari vaziyetimiz düzeldiği zaman, Kanada dolan ya Amerikan dolan ile aym seviyede veya daha kıymetli olacaktır” demiştir.
HiııılİHtanın bu sene için İktisadi programı
★ Yeni Delhi 1 (H.H.S.) — Hindistan Maliye Bakanı Desmukh salı gilnü bir basın toplantısı yapmış ve gelecek aylar İçinde hükümetin İktisadi siyasetini açıklamıştır. Desmukh’a göre Hindistan üç gayeye erişmek azmindedir: 1) Hindlstamn iktisadi imkânlarını geliştirmek. 2) Büyük masraflarla İlgili programın gözden geçirilmesi, 3) Masraftan azaltmak için gayret sarfetmek.
Maliye Bakanı sözlerine şöyle devam etmiştir:
•'Yabancı sermayeyi çekebilmek İ-çin her şeyden önce ekonomimizi sağlam ve emin bir duruma getirmemiz lâzımdır. Bunun için ise bütçe muvazenesini temin etmeli, sonra da memleket dahilindeki İmkânları çoğaltarak enves-tlsmanlara cazip bir alan yaral-m alıdır.,,
Paris mektubu
Avrupa memleketleri serbest ticaret rejimi
Resmi bir sözcü, ham madde kıtlığı
yüzünden, memleketlerin tahditlere girişmemesini tavsiye ediyor
Paris, 1 (Husus!) — Kalkındırma programına dahil olan millet, lerln Maliye Bakanları bir müddet evvel ticaretlerinin yüzde 60 ını «er. beat bırakacaklarına söz vermişlerdi; şimdi 1 şubat 1051 e kadar ticarethanelerinin yüzde 75 ini serbest bırakmağı kubul etmiş bulunuyorlar. Avrupa Marehalî Plânı organizasyonuna dahil olan 18 milletin idare mce-llsl toplantısında Türkiye. Holânda ve DanimarkalIın 30 nisan 1951 e kadar ticaretlerini yüzde 75 serbest bırakmak mecburiyetinde olmadıkla, rina karar vermişlerdir. Buna sebep de bu memleketlerin Almanya He u#ır ticari münasebetlerde bulunma, tandır. Dört aydan az bir zamanda Avrupa tediyelerinde AlmanyA aleyhine 175 milyon dolarlık bir açık meydana gelmiştir.
İktisadi İşbirliği İdaresinin Fransa Umum! Kâtibi M. Robert Marjo-Un. bu memleketlerin AJmanyaya vaptı#ı İhracatın. Avnıpaya yaptık.
Fransada pamuk meselesi
Pamuk fiyatlarının yükselişi, Fransada da pamuklu dokuma sanayiini müteessir etti
Paris, 1 (Husus!) — Buradaki ti-cart mahfillere göre, Fransaıun A-merikan pamuğu kontenjanı 198.000 balyaya kadar inmiştir. Fransa Hükümeti bu karardan sonra pamuk endüstrisinde malzeme ve fiyat kontrolüne bavlıyacak, işleri iyi gitmi-yen bazı fabrikalar kapanacaktır. Fransada pamuk fiyatlarının yükselmesi kuvvetle muhtemeldir.
8Öylendi#lne göre, Fransa diğer memleketlerden yapacağı pamuk ithalâtı ile eski pamuk ithali seviyesine pek kolay erişenılyecektir. A-merikan malı olmıyan pamuklar hem çok pahalıdır, hem de Fransa fabrikalarına pek uygun değildir. Bundan başka, Franaanın şimdiki pamuk fiyatları hem yerli hem de ecnebi pazarlan için pek yüksek telâkki edilmektedir.
Amerikanın diğer memleketlere olan pamuk kontenjanlarına kıyasla, Fransa endüstrisi haksız muamele gördüğünü iddia etmektedir. Fransız pamuk stoklan dört ay idare edilecek durumdadır. Stokların azaltılması ihtimalini düşünen dokumacılar, stok seviyesi düştüğü takdirde devamlı çalışanuyacaklarını İleri sürmüşlerdir.
Bu sırada Fransa pamuklu endüstrisinin karşılaştığı ikinci mühim ’â-va, dahildeki piyasada serbestçe satılan ecnebi mallarına rekabet etmektedir. Bildirildiğine göre, hükümet fazla mikt/ırda pamuk ipliği ithal edecek ve bu suretle fiyattan düşürecektir. Endüstri temsilcileri, işçi şendi kalan ve hükümet arasında yapılan müzakereler neticesinde yeni gümrük vergilerinin konacağı tahmin edilmektedir.
Aşağı kalitede unlar
Bazı değirmenlerin uşağı kalitede unwima) ederek fınnlara verdiği şikâyet edilmişti. Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı ve Toprak Mahsulleri O-flsi müfettişleri dün bir çok değirmenlerde ân! teftişler yapmışlar, bazı değirmenlerde nizami evsafa uygun olmıyan şekilde un bulmuşlardır. Bu değirmenciler hakkında kanuni takibata geçilecektir.

ları bütün ihracat miktarının yüzde 25 ini teşkil ettiğini söylemiştir,
îngilterenln Maliye Bakımı Hııgh Gaitskrll yüzde 75 serbest ticaret fikrini kabul etmiştir, çünkü Ingiltere zaten bazı maddelerde bu pur-şantajı aşmıştır
Meclis, ruaml toplantılarından sonra şöyle bir karar tebliğ diniştir; “Yiyecek, hain maddeler Ve mâmul maddeleri ihtiva eden hususi nıiltej şebblslerln ithalâtı yüzde 60 serbest bırakılmalıdır: geri kalan ithalâtın yüzde 15 i de zorla olmasa bile serbest bırakılması İçin teşvik edilmelidir”, Milletler birbirleri ile müzakere ederek serbest bırakılması icap eden maddeleri kararlaştıracaklar ve bu suretle kabul edilen yüzde 75 se. viyrdne erişeceklerdir.
Resmi bir sözcü şunları söylemiş, tir: “Ham maddelerin kıtlığı Hbern-Hzasyona mAnl teşkil etmektedir. Fa. kat bu vaziyet yüzünden memleket-ler tahdit metoduna sapmamak ve ham maddeler durumu düzeJIncIye kadar listeye başka inalları dahil e-difi çıkarmakla serbest ticaret düsturunu desteklemelidir.0
Meclis aynı zamanda M. Marjolin'l Torçuuy'dn toplanacak olan tarife konferansının neticelerini bildirmeğe davet etmiştir. Asıl maksat bu konferansın serbest ticaret üzerindeki tesirin! incelemektir.
Bilindi#! gib! Kore harbi yüzünden Asya menşeli ham maddelerin tedariki zor bir duruma gelmiştir. Serbest İthal listelerine göre, bu ham maddeleri satın alınnk isleyen memleketlerin yeni bir müşkülâta mâruz kalmamaları. yukarda resm! sözcünün tavsiye ettiği gibi, satıcı memleketlerin hanı maddeleri hakkında tahdit usullerine başvurmamaları lâzımdır,
Amerikada işsiz miktarı çok azaldı
Askerî hazırlıklar dolayısiyle çalışanların sayısı geçen şubattan bu zamana kadar 4 milyon artmıştır
New-York, 1 (Husuşl) — Amerika Birleşik Devletlerinde çalışan nüfus Bayisi eylül ortasında şimdiye kadar İliç görülmedik bir seviyeye çıkmış bulunmakladır. Amerikan İstatistik Bürosunun tanzim ettiği çalışma istatistiklerine göre, ziraî işlerde çalışanlar hariç diğer iktisat kollarında ceman 45.5 milyon insan çalışmaktadır. Bu miktar ağustos ortasındaki miktardan yarım milyon ve bir sene evvelkinden 2 milyon fazladır. Amerikada çalışanlar sayısının bu derace artmasında en (azla askeri hazırlıklar rol oynamaktadır. Halkın her hangi bir harp olacağı kor-kusiyle evlerinde istihlâk maddelerini depo etmeleri de bu i.şde büyük rol oynamış bulunmaktadır.
Amerika Birleşik Devletlerinde konjonktür itibariyle en ileri otan iktisat şubeleri İnşaat ve otomobil, mobllye vesaire gibi devamlı istihlâk maddeleri inşa eden sanayi şubeleridir. Amerikada çalışma vaziyetinin en gayri müsait olduğu geçen şubattan bı>n, çalışanlar miktarı. I milyon aptmış vazıyettedir. Fabrikada çalışan İşçi miktarı 15,6 milyonla harp* ten evvelki en yüksek seviyeye tekrar ulaşmış durumdadır. Simdi otomobil sanayiinde, uçak inşasında, e-lektrik talerinde, âlât vo endüstrisinde mütemadiyen usta ameleler a-ranmaktadır.
Dış ve iç piyasada yün
Bradford, 1 (Husus!) — Taranmış yün müstahsilleri, A-vustralyada yükselen fiyatlarla boy ölçüşemlyeceklerini anladıklarından, piyasadan çekilmeyi tercih etnılşleı dir. İteri de daha fazla yün tedarik etmeden ticari alışverişlere glrtş-mıyccekleri anlaşılmıştır.
Amorlkayn âcil sebepler yüzünden ylln gönderilme meselesi. resmi bir tebliğ He aydınlatılmıştır. Fakat müzayede bis-tominc dokunulmıyacağı da anlaşılmıştır. Ancak; ticaret mahfilleri hâlâ. Amerikanın âcil vaziyetlerde hangi metodla yün muin atabileceği belli olmadığı için Üzülmektedirior.
★
İstanbul Ticaret Boraasındn tiftik ve yaptığı saçışları eski hararetini kaybetmiştir. Ortada. satılacak büyük ticari partiler do kalınnmışfır. Bu itibarla mevsim bitmeden, tiftik piyasasının artık 1950 yılı için rolünü kaybettiği, hattâ kapandığı iteri sürülmektedir.
★
Konya muhabirimizin de telgrafta verdiği malûmata göre, en mühim yapağı ve tiftik istihsal merkezi ulan Konyada da, piyasaya sürülecek miktarda stok kalmamıştır. Muhabirimizin verdiği bir haberde, gllz yünlerinin 450 kııruş He 490 kuruş arasında muamele gördüğü bildirilmektedir.
A listesinin tatbikından
vvel gelen mallar
Liberasyon listesinin tatbikından evvel, gümrük muamelesi henüz bit-miyen ithal mallannın bedelsiz olarak memlekete girip giremiyeceğl bir mesele olmuştu. Bu hususta Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı, tereddütlere meydan vermemek İçin, alâkadar dairelere yeni bir tebliğ göndermiştir. Bu tebliğe göre, A listesinin tatbikından evvel sipariş edilen ve gümrük formaliteleri bltmiyen mallar esiri ticaret rejimine tâbi bulunmaktadır.
Nil Nehri üzerinde büyük bir sed yapılıyor
Kahire. 1 (Hususi) — Mısır Hükümeti. Nil Nehrinin sularından zi-raatte daha rasyonel bir şekilde istifade edilmesi için çalışmaktadır. Şimdi Nil Nehri Üzerinde tdfina civarında büyük bir sed inşa ediliyor. Bu sed sayesinde geniş bir arazi sulanabilecek ve Nil civarında yapılan ziraat, Nilin kendiliğinden taşmadığı zaman uğradığı kuraklık tehlikesinden kurtarılmış olacaktır. Fransız, Hollanda ve Alman fi imaları tarafından İnşa edilmekte olan bu sed, Amerikadaki muazzam Boulder şeddinden daha büyük olacaktır.
Şeddin inşası 1951 yılına kadar bitmiş olacaktır.
İzmit köylerinde tavuk vebası
İzmit, 1 (Hususi) — Kocaelinin iktisadi hayatında mühim yeri olan kümes hayvanlarında, bir kaç sene evvel başlamış otan hastalık bir türlü önlertememektadir.
Bilhassa pazar yerinde satılan rı-vuk ve piliçlerin hastalıklı olması, bunun mene d Hem iverek serbestçe satılması hastalığı arttırmaktadır. Hariçten alınan kümes hayvanlan evde yetiştirilmiş hayvanların arasına katılınca topu birden mahvolmaktadır. İhbar yapılınca Veteriner tdaresi kümes hayvanlannı aşılamaktadır. Fakat bu her zaman mümkün olmuyor.
Btı itibarla Kocaeli vetenner teşkilâtının çok zecri tedbirler alması ve bir tarama ile hastalığı Önlemesi islenmektedir.
Turistik yollar için yardım
Marshall Plânından 11 milyon dolar alınıyor
Ankara. 1 (Husus! muhabirimiz bildiriyor) — Milli Eğitim va Ba-yındırlık Bakanlıklarında muamelâta yakından vâkıf mahfillerde teyit e-dlldiğine göre. Hükümetimize Marshall Plânından istifade edilerek bir haftalık ve 15 günlük turistik bir gezinti İmkânını sağlamak, güzergâhta yol ve eski eserlerin tâmiri İşini deruhte etmek üzere 11 milyon dolar tutarında bir kredi teklifi yapılmıştır.
Teklifin mucip sebepleri arasında Amerikada 1951 yılında 6 milyon turistin seyahate hazırlandığı ve bunlardan 1 milyonunun Türkiye ve Yh-kınşkrkı ziyaret edeceği zikredilmektedir
Turistik yol ve âbidelerin tâmiri tatanbuldon başlamaktadır. Turistler İstanbulda Ayasofva ve diğer â-bideleri gezecekler. Bolu üzerinden Ankaraya geleceklerdir. Buluda A-band ve Aııkarada Kale, Bedestarı ve August Mâbedl görülecektir. Anka-radan Kayserlye gidilerek Hlmmet-dede. Kayseri, Sivas ve Malatya üzerinden A danaya gidilecektir. Ada-nadan sonra Hıristiyan azizlerinden Sen Paul’ün ve Mısır melikelerinden Kleopatranın doğduğu yer olan Tarsus gezilecektir. Müteakiben İsparta vc Burdur üzerinden Antalyaya gidilecek, oradaki eski eserler görüldükten sonra vapurla Alâive ve Bodrumdan Izmire geçilecektir, tz-mlrdc Efes ve Bergama harabeleri görüldükten sonra Bursaya uğranı-tarak Yalova üzerinden veya Izmlt-ton latanbula dönülecok ve tur tamam olacaktır.
Bu güzergâhta Konya . Aksaray yolu üzerindeki Sultan Hanının görülebilmesi meselesi İncelenmektedir. Bilindiği gibi bu han zamanında 1 milyon altın liraya maloîmuştur. Bugün 100 milyon altın lira değerinde sayılmaktadır. Müzeler Genel Müdürlüğü âbidelerin restorasyonu ve Bayındırlık Bakanlığı yol imkânlarının hazırlanması bakımından teklif üzerinde ciddiyetle durmaktadırlar.
Yeni yıl bütçesinden evvel bu meselenin halledilebileceği umulmaktadır.
Elma ihracatı
Ankaraya giden yaş meyva tacirlerinin teşebbüsleri
Bu sene elma malısulü bol olduğu için, yaş meyva tacirleri dış piyasalara elma ihracı teşebbüsüne girişmişlerdir. Bu tacirlerden mürekkep bir heyet Ankaraya giderek, elma ihracı için Ekonomi vc Ticaret Bakanlığı ile temaslara geçmişlerdir. Alınan haberlere göre, Bakanlığın elma ihracına müsaade edeceği anlaşılmaktadır.
Şeker pancarı müstahsillerine şeker primi verilmiyor
Adapazarı. 1 (Hususi) — Son üç günden beri ekseriyetini pancar müstahsilinin teşkil ettiği kasabamız ve köylerinin müstahsiline pancar parası ödenmektedir. Ancak müstahsili Üzen şu hâdise vardır: Her yıl pancar müstahsiline 100 kilo pancara karşılık bir küo şeker verilirdi. Bu şekilde 4,5 kuruştan ödenen pancarın Itilosu 6 kuruştan satılmış olurdu. Bu yıl ise yalnız 4.5 kuruştan ödenmekte, 100 kilo pancara karşılık bir kilo şeker verilmemektedir. Bu hal bütün pancar müstahsilini üzmüş ve lUcuzlıyan şekerin acısını, biz müstahsillerden çıkarıyorlar) demektedirler.
İrana, Truman yardımı
Tahran. 1 A.A. (AFP) — Bu sabah Ayan Meclisinde söz atan Başbakan Rnzmara demiştir ki:
"Truman programının dördüncü noktasından ilk faydalanan memleket îran olacaktır. Iran, teknik yardım faslından 2.500.000 dolur alacaktır "
I /XI/1950 Çarşamba
Zürich Borsası (Serbest)
Şirket Hisse Senetleri
123.—
80.-
6.-
6.50
23.2S
16.-
T.C, Merkez Bankası • ssesaş» Türkiye İş Bankası •eesassess Türk Ticaret Bankası .......
Aralan Çimento «••i
Şark Değirmencilik
MIHI ReauÜrana .............
Ecnebi Tahviller
23-10-1960
Durumu Türk Lirası Dolar .....
İsviçre
Frangı
En yukarı
Hanı deriler :
Sığır salamura (kasap) Kİ Keçi tuzlu kuru klloau ..
Koyun hava kurusu kilosu
i:. rı aşağı
180.— 200.— 245.—
ESHAM VE TAHVİLAT
İstanbul Ticaret Borsası
İzmir Ticaret Borsası
İstanbul Borsası
Devlet Tahvilleri
New-York Borsası
Borsalarda vaziyet
ısskJ Kut
Kapanış
Açılış
Bugün
Bugün
İstanbul
Adana Ticaret Borsası
Altınlar
Akala
AkaJn vadeli
Londra Borsası
Şirket Tahvilleri
Trabzon Ticaret Borsası
Ihıkunuı hnuı nıutlılclerl :
Demiryolu Demiryolu Demiryolu Müdafaa Müdafaa Müdafaa Müdafaa
Kapanış
3267346
66.—
kuru Meyvalnr :
Fındık 'kabuldü sivri)
Kinlik ılç tombul 1960)
Ceviz (kabuklu) ......
Çevir, dç natürel) ...
Son Kapanıp
Yağlı ruhundur :
Ayçiçeği tohumu Keten tohumu ......
Kendir tohumu .... Sunam ...
Yer fıstığı kabuklu
Keten tohumu (Tunu=:Sterİiug>
Bombav ............ .......
Kalkütâ ...................
Yer fiMtı^ı HlndHtan .......
MiHir Kredi Fonslvr 1903
Birinci
İkinci
Birine
Hazır ..........
İkinci Akala yoğmur yemi ..........
Sivas-Erzurum l " " U-VH
Bugün Lira
4.62
DÜNYA BORSA ve PİYA
SALARI
Bradford Piyasası
İskenderiye Borsası
! Sterllng ...
100 Dolar .....
100 Fr. Frangı .
100 İsviçre Fr. .
100 Belçika F*r.
100 İsveç Kr, ...
100 Florin ....
100 Liret ......
100 Drahmi ....w
100 Eecnudos ....
Külçe Yeril Gr. Külçe lJcKURftn.
Cumhuriyet ...
Reşat .......
Humlt .......
Gulden ......
Ingiliz .....
Fransız kok
Napotaoo UI .
İsviçre .....
T.C. Ziraat Bankası Anadolu
M
ff
D.Y. Tertip A/B. •• C.
%eo......
MÜmes. Öenct
Buğday (Buşell=Sent) ............
Sert Kış mahsulü No. 2........
Kırmışı Kış mahsulü No. 2 ......
Pamuk Mlddllny (f lbreal=Senl> Aralık .........................
M art ........................
Mııyiît •••••••■•••
Tirtlk (L1bresi=Scnt) ..........
Tclums No. I .................
Fındık (T.ibre>l-Snnt> .........
Kabuklu vorll (rl ............
orta ...........
Levunt ıç >thal malı .........
Ekstra İri iç ithal inalı .........
Kuru ütüm (Llbrc^i=$cnt) .......
Thompson çekirdeksiz seçme
Keten •ohumu (Bıı?cll = nulur> Minneapolls .....................
Kalay (Llbre^Sent) .............
Levha-tencke (100 libre dolar)
71.—
78.—
73.-
70.—
76.—
l’rıruuk (Kuntarı^Tallurı) Ashmounl Kıs* dyoriı F/G. .. Karnak Uzun elyaflı F/G. . ...
152.—
146.—
118.—
129.—
Ticaret Borsacında bakliyat ve yağlı tohumlar grupu piyasası canlılığını muhafaza etmektedir. Birkaç gündenberi durgun bir devre geçiren fındık piyasası da, dün yine canlanmıştır.
Kambiyo, Esham ve Tahvilât Bordasında» muhtelif devlet tahvilleri ü-zerine az miktarda iş olmuştur. Altın piyasası yine durgun geçmiştir.
Üzüm piyasasında yeni bir kıpırdama başlamasına rağmen piyasaya az mal gelmekte, gelen satılmaktadır. Günlük satış yekûnu 3.000 çuvaldır.
İncirde iyi mallara müşteri olduğu gibi fiyatlarda yükseliş Kaydedilmiştir. Bugün 412 kuruştan açılan pamuk piyasa sı harnrctil geçmiş ve 415 kuruşa kadar bir hayli Katış olmuştur, Vadeliler 417 kuruştur. Piyasa sıcaktır.
Sabunluk zeytin ynğtar 158 kuruşa çıkmıştır. Çekirdek 17, keten tohumu 46, üzüm 77, incir aynen, pamuk 415 kuruştur.
Stcrllng .......
Fransız Frangı .
123.00
109.25
112.60
63.-
7.84 280.—
0.80 »M.03
5.60
54 12.50
73.68.40
0.14.128 0.01.876
9.73.90
7.M
280.-
0.8C 64.03
6.60
54.12.50
73.68.40
0.44.128
0.01.876
9.73 W
Huhuhut:
Buğday yumuşak (Tüc.) . Buğday Ofla .............
Arpa yemlik (dökme) .....
Mısır «arı (çuvalı) .....
Faaulva tombul ..........
FâfiuIy(ı Çıı.lı sert Kuşyoml .................
Mercimek kırmızı kabuk. Mercimek yeşil ..........
Nohut natlirel ..........
Tiftik mna mal ............
Tinik ’Natürel) ...........
Vapuk Trakya (Kırkını) ..
96.95
97.15
97.10
06.80
90.60
97.70
90.50
20.20
22.10
21.35
21.38
20.90
19.80
21.15
20.05
20.86
21.32
üzüm çülurdvkaız No.9 tnelr A serisi No.* ..
incir B Berisi No, 108
Pamuk Akuln I ..
Pamuk Akala (1
Ptno.uk Akala ÎTİ
Pamuk erli ...........
Pamuk vnğı (rafine • . Pnm ık roleııde£I
28.-
37,-
120 —
115.—
109.-
17.—
110.-
17—
160.-215.— 220.—
Eskişehir Ticaret Borsası
236.—
210.— 160.— 170.—
Buğday yumuşak
Buğday sert ..
Arpa ....
54.—
22.—
lf>U.—
300.-
115.-
290.-
a) %50 randımanlı
kabuklu tombul ....
b) tç Mira kontrollü ...
M E M
1,12 1/2
4.34 3/4
11,40
1.12
1,22 1/2
4,35 1/2
11,60
1.13 1/2
L E K E T ve
İkrıımlyell tahviller
%5 1933 Ergani
%5 1938 tkramiyell
%5 Milli Müdafaa 1
%ö 1941 Demiryolu IV
%5 1941 Demiryolu V
%4 1/2 1949 lkramiyell oıgerteri
û(6 1941 Demiryolu VI
%6 Kalkınma l
W Kalkınma 11 • ••••
M Kalkınma (11 • ••tt
^6 1948 İstikrazı I
%6 1948 iHtikrazı II
1949 İstikrazı 1
%7 Milli Müdafaa IV
Nebatî Ta£tar :
Zeytinyağı (E.E. tonökeli)
Suaamyagı (Raf. eıra) ...
Ayçiçeği (Ruflno çıplak)
Fındık yağı (Çürük) .....
Tiftik İyi mul ‘Libresin
• 9 i?ıra malı
Yüu .Anadolu
• • Trakya ’*
Fiyat) ..
81 Ekim 1950
V K ;» I I S I A bil
Sayfa 5
II. Millet Meclisi 9 uncu devre çalışmalarına başladı
Ankara, 1 (A.A.) —Büyük Millet Meclisinin yeni çalışma yılına girmesi münasebetiyle Cumhurbaşkanı Celâl Bavar'ın söyledikleri nutkun metni şudur:
9 uncu Büyük Millet Meclisinin birinci toplantısını açıyorum.
Türk milletinin hür İradesiyle ve eerbest bir seçimle burada toplanmış bulunan siz hakiki mümessillerini hürmetle selâmlarım. (Alkışlar)
Sayın milletvekilleri arkadaşlarım. Memnuniyetle görmekteyiz kİ. demokrasi rejimi yurdumuzda huzur ve sükûn içinde yerleşmiş bulunuyor. 14 Mayıs seçimleri, memleketimizde hukuk devletinin tam temellerini, hiçbir kuvvetin saranuyacağı bir şekilde atmıştır.
Vatandaşlar, vc yurdumuzda oturanlar, emniyet şartları altında insan hak ve hürriyetlerinden kolaylıkla istifade etmek imkânını bulmaktadırlar.
Bugün milletimiz, yurdun her tarafında, haklan koruyan bir idarenin. vicdanlara verdiği hakiki huzur ve sükûn içinde iktisadi ve İçtimai kalkınması İçin hükümetle etele çalışmaya başlamıştır.
Devletle vatandaşı, karşılıklı itimat ve saygı ile birbirine bağlayan ve aynı hedef ve gayeye doğru yürütmeğe başlayan bu mesut vakıanın, istikbalimizi, İıer zamankinden daha çok emin olarak teminat altına aldığına şüphe yoktur.
Arkadaşlar,
Şimdi memlekette umumi hukuk nizamını, demokrasinin ruhu olan hürriyet, bilhassa fert hürriyeti anlayışına göre her sahada yeniden ayarlamanın sırası gelmiştir. Anayasa hükümlerinin bu anlayış içinde kurduğu Ahenge aykın ve antidemokratik kanunlar, sistemli bir tarama ile tesbit ve tAdil edilmektedir. Bunlara ait tasanlar tetkikinize ar-zedllmek üzere hazırlanmıştır.
Bağlık ve sosyal yardım
Sayın arkadaşlarım,
Esaslı sağlık dâvalarını yeni baştan ele almak, ciddi tedbirlere başvurmak zamanı gelmiştir.
Uzun yıllar, sıtma mücadelesine hususi bir teşkilât halinde devam olunmuştur. Bu uğurda birçok para ve emek harcanmış olmasına rağmen mesele henüz tamamiyle halledilmiş değildir. Sağlık Bakanlığı bu işe yeni bir hız vermek kararındadır. Bu cümleden olarak Avrupa İktisadi İşbirliğinden temin ettiği (2.800.000) liralık yardım ile yeni mücadele malzemesi tedarik etmek yolundadır.
Kanaatimce, sıtma, trahom ve frengi gibi sosyal hastalıkların başında millî bünyedeki tahribatı ve nüfus kaybı bakımından verem â-feti gelmektedir.
Sağlık Bakanlığı, verem aşısı tat-btkını bütün memlekete teşmil etmeğe hazırlanırken veremlilere mahsus 2.000 den ibaret olan yatak adedini 5.000 e çıkarmağı kararlaştır-iniştir. (Alkışlar)
Veremin sirayet derecesine göre bu miktarın da büyük bir mâna ifade edeceğini kabul etmek zordur.
Verem hastalıkları geçen hafta Ankarada muhabbetle selâmladığımız doktorlarımızın açtıkları kongrede müzakere mevzuu olmuştur. Kararlarının ihtimamla ele alınacağı tabiidir.
Memleketimizde, birinci derecede büyük şehirler istisna edildiği takdirde hemen her yerde hekim ihtiyacı, sıhhi müesses eleri m izde ise yetişmiş “hemşire” noksanlığı göze çarpmaktadır.
Bununla beraber, kasabalarımızın mühim bir kısmında eczahane de yoktur. Sağlık Bakanı ile Milli Eğitim Bakanını, müşterek vazifeleri dahilinde olan bu İşler için esaslı tedbir almağa davet ederim.
Milli Eğitim
Aziz milletvekilleri,
îlk öğretim, maarif sistemimizin temelini teşkil eder. Bu itibarla ü-zerinde ehemmiyetle durulması lâzım gelir.
Herkesçe bilindiği gibi. »He ocağından sonra hayata ilk temas, ilkokullarda başlar, genç yavrularımızın, her şeyi benımsiyen taze zekft-lariyle, en iyiyi ve en doğruyu, milli ve insani bütün mânevi kıymetlere istinat eden bir terbiye siBtemi içinde burada bulmaları iktiza eder.
Çocuklarımızı kalb huzuru ile ancak bu değerde bulunan müesseseler© emanet edebiliriz.
Bütün bu işlerde öğretmene dayandığımızı ve inandığımızı biliyoruz.
Evvelemirde, bütün ilkokul öğretmenlerinin aynı ruh ve aynı «e-vlvede bilgiye ashlp olarak yetişmelerini sağlamalıyız.
Aranan vasıfta mürebbi yetiştirmek için “öğretmen yetiştirme” teşkilâtımız geliştirilmeli, zaman zaman tâdilâta uğrayan köy enstitüleri, elde edilen tecrübelere göre dsha elverişli bir hale getirilmeli ve bu arada kadın öğretmene olan İhtiyaç gözönünde tutulmalıdır. Son zamanlarda Milli Eğitim Bakanlığının bu istikamette yol almağa başladığını bilmekteyiz.
Bu cümleden olarak lstanbulda, ders yılı başında bir “öğretmen Yetiştirme" müessesesl kurulmuştur.
Şüphe yok kİ: öğretmende, büyük vazife ve fedakârlık duygusu görmek İsteriz. Bu hakkımızdır. Fakat öğretmenin de bilmukabele aynı ölçüde haklan gözet!Imelldlr. Milli e-ğıtim teşkilâtı kanunu yenilenmeli, öğretmenlerin tâyin ve nakil işleri şahsi çalışmalara değer verecek su-cette ele alınmalı, liyakati sabit olacak ilkokul öğretmenlerine, öğretim kademelerinin en büyük derecesine kadar yükselebilmek hakkı tanınmalı. (Alkışlar) ve merkezden başlı-yarak vazife sahiplerinin salâhiyetleri ihtiyaca göre yeniden tesbit edilmelidir.
Buna alt kanun tasarısı, bu «ene içinde yüksek Meclisinize takdim olu. nacaktır.
Üniversitelerimiz hakkında Büyüyeceklerimi. hürmet ve tâzlmle. birinci Cumhurbaşkanının 1937 sene, sinde Kamutayı açış nutuklarından alıyorum:
Atatürk şöyle demişlerdi:
“Büyük dâvamız en medeni ve en müreffeh millet olarak varlığımızı yükseltmek! ır.”
“Bu, yalnız kuramlarında değil, düşüncelerinde temelli bir inkılâp yapmış olan Büyük Türk milletinin dinamik idealidir. Bu ideal en kısa bir zamanda başarmak için, fikir ve hareketi, beraber yürütmek mccbu-
Cumhurbaşkanı Bavar'ın açış nutku
riyetlndcyiz. Bu teşebbüste, boşan, ancak töreli bir plânla ve en rasyonel tarzda çalışmakla mümkün olabilir."
“İşaret ettiğim umdeleri Türk gençliğinin dimağında ve Türk milletinin şuurunda dalma canlı bir halde tutmak, üniversitelerimize Ve yüksek okullarımıza düşen başlıca vazifedir.”
“Bunun için memleketi şimdilik üç büyük kültür bölgesi halinde müta-lâa ederek garp bölgesi İçin İstanbul Üniversitesinde başlanmış olan ıslahat programını daha radikal bir tarzda tatbik Ederek Cumhuriyete cidden modern bir üniversite kazandırmalıdır.”
“Merkez bölgesi için. Ankara Üniversitesini az zamanda kurmak lâzımdır ve Doğu bölgesi için Van Gölü sahillerinin en güzel bir yerinde her şubeden IlkokuUariyle ve nihayet üniversitesiyle modern bir kültür şehri yaratmak yolunda şlm-didon faaliyete geçmelidir.” (Alkışlar) “Bu hayırlı teşebbüsün, Doğu vilâyetlerimiz gençliğine bahşedeceği feyiz, Cumhuriyet Hükümeti için ne mutlu bir eser olacaktır.”
Bugünkü İktidarın da, programına alarak kendisine malettlği bu görüş, bir mütalâa İlâvesine lüzum göster-miyecek kadar vazıhtır.
Vaktiyle, bu nutku müteakip Millî Eğitim Bakam tarafından Van havalisinde tetkikata da girişilmişti.
Eğitim işlerinde diğer mahallere nispetle daha geri kalmış olan Doğu İllerimizde böyle bir irfan müessese-sinin kurulması için bütün müşkülât iktlham olunmalı ve önümüzdeki bütçe yılında işe başlanmalıdır. (Alkışlar ve bravo sesleri)
üniversitelerimize gelince:
İstanbul Üniversitesine yardımda devam edilmeli, Ankara Üniversitesinin İkmaline çalışılmalıdır. Memleketin umumî sıhhat durumunun 1-
Cumhurbaşkanının açış nutkunda dış siyasete ait kısmın tam metni ________ • •
Ankara 1 (A. A.) — Cumhurbaşkanı Celâl Bayann bugün. Büyük Millet Meclisinde söylediği nutkun dış politikaya ait kısmının metni şudur:
Sayın milletvekilleri;
tkinci Dünya Harbinin sona ermesinden bugüne kadar hakiki sulhun teessüsü İçin sarfedllen gayretler maalesef müspet bir neticeye varamamış. hattâ* Kore tecavüzü, banşı tehdit eden tehlikeli bir mahiyet ar-zetmiştir.
Kore, Birleşmiş Milletler Avrupa Konseyi. Avrupa İktisadi
İşbirliği Teşkilât
Birleşmiş Milletlere bağlılığını her vesileyle gösteren ve vâki tecavüze karşı bu teşkilâtın zamanında harekete geçmesini memnuniyetle gören Türkiye. Güvenlik Konseyinin davetine uyarak, Koreye bir askeri birlik göndermek suretiyle kendisine düşen vecibeyi zamanında yerine getirmiştir.
Bütün sulhsever milletlerce büyük takdirle karşılanan bu kararımız, milletler câmlası tarafından, memleketimizin beynelmilel sahadaki taahhütlerine sadakatinin ve sulhun korunması hususundaki maddi gayretlerinin en bariz bir delili olarak telâkki olunmuştur. Bu müşahedeyi burada büyük bir memnunlukla kaydetmek isterim.
Bu münasebetle şu noktayı da zikretmek isterim ki, Kore hâdiseleri dolayısiylo Birleşmiş Milletler tarafından alınmış olan karar, bu mües-sesenin hayat ve umumî tesiri hakkında mühim bir imtihan teşkil etmiştir, aynı zamanda, teşkilâtın esasen bilinen bazı zaaflarım da ortaya koymuştur. Bu İtibarla, menfi unsurların Birleşmiş Milletlerde “Obstructiorı” metotlariyle beynelmilel emniyetin tesisine mâni olı ıslarına karşı tedbirlerin alınması ve beynelmilel bir polis teşkilâtının kurulması ve lüzumu hajlnde bunun otomatik bir şekilde işlemesi zaruretine kani bulunmaktayız.
Harici siyasetimizin hedefi. Birleşmiş Milletler idealinin ruhunda mündemiçtir ve dünya sulhunun vi-kâyeslne mâtuftur. Bu maksatla dünya barışını vc emniyetini ve iktisadi kalkınmasını temin yolundaki bütün gayretlere elimizden geldiği kadar yardım etmekteyiz’ Bu cümleden olarak Avrupa Konseyine ve iktisadi işbirliği teşkilâtına dahil o-lan cumhuriyetimiz, Akitler arasında verimli mesai teşrikinde faal bir unsur olmağa çalışmaktadır
Atlantik Paktı
Kezalik, sulh dâvasına candan bağlı olan memleketimiz, halen tecavüze karşı en müessir emniyet teşkilâtı addettiği ve günden güne daha sağlam esaslara istinat ettirilmesine gayret edildiğini memnunlukla gördüğü Atlantik Paktının inkişafım büyük bir alâka İle takıp etmekte ve bu emniyet sisteminin takviyesi için âkid devletlerle İşbirliğine Amade bulunmakladır.
Harbi, sulh gibi bölünmez bir bütün sayan Türkiye, bu savunma sisteminin Doğu Akdeniz© teşmilini arzu etmektedir. Zira hâdiseler, ezcümle Kore harbi, tecavüz kuvvetlerinin emniyet sisteminde bırakılan gediklere teveccüh eylediğini bir kere daha göstermiştir. Bu itibarla Türkiye Doğu Akdcnizın bu sistem
Nutkun iç siyasete ait kısmının tam metnini veriyoruz
cap ettirdiği adet ve liyakatte doktor yetiştirmek için ayrıca Tıp Fa-kültelerimize imkân temin olunmalıdır.
Tarım:
Arkadaşlar,
En az yarım asırdan beri ziraatln kalkınması için esaslı fikir ve mütalâa serdolunmaktadır. öyle sanınm ki: Yerli ve yabancı mütehassıslar tarafından ele alınıp incelenmemiş ziraî bir meyzuumuz kalmamıştır.
Hakikaten bu mütehassıs raporları kongre kararlan, bugün için dahi değerlerini muhafaza etmektedirler. Bunlardan başka Hükümetin, ziraat programı da vardır.
Ben bunlara, yeni bir fikir ilâvesine lüzum görmüyorum. Yalnız "burada bir kanaatimi açıklamak İsti-yorum:
“Milli ekonomimizin temeli ziraattır.’’ Şu halde elimizdeki kudret vc İmkânları birinci derecede bütün şubeleriyle ziraate, ziraatln yardımcısı olan İşlere ve ziraî sanayiin in-kişııfına tahsis etmeliyiz. (Alkışlar ve bravo sesleri)
Blliyonım ki maruzatım da, orta-ya yeni atılmış bir fikir değildir.
Benim burada yapmak istediğim vazife. Tarım Bakanlığı ve bütün liyakatli ziraat mensupları arkadaşlarımı ycııi bir hız ve yeni bir gayret hamlesiyle netJcc almağa davet ve kendilerine başarılar dilemek olacaktır.
Avrupahlararası İktisadi İşbirliği çerçevesi içinde sağlanan yardım lardan ziraat mevzuuna 1950-1951 yılı için (28) milyon lira ayrılmıştır.
içine ahden alınmasını ve bu suretle, fasılasız bir istikrar ve sulh cephesinin kurulmasını temenni etmektedir. Bunun tahakkuku için ilgili memleketler nezdinde şimdiye kadar yapılmış olan siyasi teşebbüsler tamamen neticesiz kalmamış ve, sayın milletvekillerinin de bildikleri gibi, Atlantik Paktı Konseyi adına Amerika Birleşik Devletleri Hariciye Nazın, Şimali Atlantik Paktı teşkilâtının Akdeniz müdafasiyle ilgili askeri plânlaştımıa mesâisi safhasına iştirake, Türkiye Hükümetini davet etmiştir. Hükümetimiz, Doğu Akdeniz istlkranmn İdamesi hususunda Tür-kiyenln oynamakta olduğu mühim role işaret eden konseyin bu arzusunu, Türkiyenln mezkûr plârılaştırma mesaisine iştirakinin Akdeniz müdafaasına mftnalı surette medar olacağı kanaatine istinat ettirdiğini naz»-n dikkate alarak, zaten politikasını, güvenliği ve barışı müessir şekilde korumağa hizmet esasında teksif etmiş olduğu İçin, bu mesaiye katılmağa karar vermiştir. Bu temasların Akdeniz sahasının emniyeti için, gerek askeri, gerek hukuki bakımlardan semereli neticeler vereceğini ü-mit ediyoruz.
Şunu da gurur duyarak söyüycbı-lirim kİ. kuvvetli ve şerefli ordualyle Türkiycnin. yalnız kendi emniyeti i-çin değil, fakat Doğu Akdenizin ve Orta Şarkın sulhu ve emniyeti için de mühim bir unsur olduğu, hür dünya devletleri tarafından teslim e-dllmektedir.
Ingiltere
Hür milletler, sulh mefhumunun muhafazası için büyük gayretler sar-feden müttefikimiz Büyük Britanya ile dosluğumujE ve beynelmilel sahada mesai teşrikimiz gün geçtikçe kuvvetini arttırmaktadır. Türkiye i-çln milli bir kıymet almış olan bu dostluk ve samimi işbirliği, iki memleketin mütekabil menfaatleri ve dünya sulh ve İstikrarı lehine inkişaf etmektedir îki memleket arasında mevcut ve her iki hükümetin büyük ehemmiyet atfettiği ittifakı, işbirliğimizin en müsmir âmili olarak telâkki etmekteyiz. Türk Milleti, îkinel Cihan Harbinin ağır yüklerini üzerine almış olan ve harbin hitamından beri iktisadi ve mail vaziyetini ıslah ve içtimai meselelerini halletmek için büyük fedakârlık ve mahrumiyetlere katlanmış bulunan müttefikimizin kalkınmasını hayranlık ve sevinçle müşahede etmektedir.
Fransa
Diğer müttefikimiz Fransa ile hor sahadaki münasebetlerimiz daimi bir inkişaf kaydetmektedir. Tüık-Fransız dostluğunun değerlenmesine vc aramızda öteden beri müesses kültür münasebetlerinin artmasına lâyık olduğu ehemmiyeti atfetmekteyiz. Ayııı ideallere bağlı oları İki memleket arasındaki dostluk ve işbirliğinin inkişafı. demokratik rejimlerle İdare olunan hür dünyanın sulh ve emniyetinin t&rslıılne hizmet edecektir.
Amerika Birleşik
Devletleri
Beynelmilel ihtilâfların Birleşmiş Milletler çerçevesi dahilinde hallini samimiyetle isteyen, eşit haklara ri
Formalitesi tamamlanınca faaliyete geçilecektir.
Memleketin, millî menfaat ve ihtiyaçlarına göre, ticareti, sanayii vo felâket haline gelen yankıları ile, hallini beklediği bir dâva vardır: Orman dâvası. Bunun da tafsilâtına girişilmesini lüzumsuz sayacağınızdan eminim.
Hazırlanan yeni Orman Kanunu tasarısı. yakında yüksek Meclisinize takdim olunacaktır.
Toprak dağıtımı işlerini, topraksız çiftçinin şiddetli arzu ve inli, zarına mukabele edecek derecede hızlandırmak zarureti karşısındayız.
1950 yılı iptidasından 17 ekim akşamına kadar dağıtılan arazi yekûnu (372,915) dönüm ve topraklandırılan aile sayısı da (7.135) tir. Ölçü işleri bitmiş durumda olan (280.000) dönümün de yıl sonuna kadar tevzii mümkün olacak. Böylelikle 1950 yı. hnda dağıtılan toprak miktarı (650.0001 dönümü bulacaktır. Bunlar için dönüm başına masraf olarak 3 lira 30 kuruş harcanmış olacaktır.
Topraksız köylüye ayrılan tevziattan başka. (238.000) dönüm mera da köy hükmî şahsiyetleri adına tesbit vc tahsis olunmuştur.
Memleketin bu büyük sosyal ve ekonomik dâvasında komisyonların sürat ve katiyetle daha rasyonel ça. lışmaları İçin Tapu vo Kadastro Genel Müdürlüğü ile sıkı bir işbirliği sağlamak lâzımdır.
Başbakanlık
Sayın milletvekilleri.
Memleketimizde turizmin inkişafı, turizm endüstrisinin kurulması ve
ayet eden, demokratik ananelere bağlı, sulhperver Amerika Birleşik Devletleriyle olan siyasî, iktisadi ve kültürel sahalardaki yakın münasebetlerimiz ve dostluğumuz gün geçtikçe kuvvetlenmektedir. İfadesini i-ki memleket arasındaki münasebetler ve beynelmilel işbirliğinde bulan bu yakın dostluğun daha da artmasına büyük ehemmiyet ve kıymet vermekteyiz.
Tehdide ve baskıya, kimsede şüpheye mahal bırakmıyacak bir tarzda göğüs gerdiğimiz bir sırada, Tru-man Doktrini ve Marshall Plânı yo-liyie bize yapılan yardımlar, bu dostluğun unutulmaz bir tezahürünü teşkil eder. Memleketimiz bu cömert yardımları şükranla karşılamaktadır. Türkiye iktisadiyatının düzelmesi ve inkişafı için yapılan bu yardımın tamamen yerinde ve en İyi randıman verecek İşlerde kullanılacağına şüphe yoktur. Dünyanın coğrafya bakımından en nazik bir mevkiinde kendi müdafansiylo beraber umumi emniyetin muhafazasına bütün maddi ve manevi imkânlarım hasreden memleketimize vâki bu yardımlar. arttığı nispette bundan yalnız bu bölgenin değil, fakat dolayısiyle pütün dünyR sulhünün İstifade edeceği muhakkaktır.
İtalya
Cumhuriyet İtalyası ile son zamanlarda aktettiğlmiz Dostluk Anıtlaşması. menfaat ve mefkûroleri bir o-laıı iki millet arasındaki bağları daha ziyade takviye eylemiştir. Akdeniz devleti vc Avrupa Konseyi âzası olan her iki memleket araaındaki aıkı dostluk politikası, medeniyetimizin İnkişafını sağhyacak olan Avrupa Sulhünün vc işbirliğinin faydalı bir unsuru olacaktır. )
Sovyet Rusya
Sovyetler Birliği ile iyi olmasını temenni ettiğimiz münasebetlerimizde, geçen seneye nazaran bu sone de herhangi bir değişiklik yoktur.
Vııınıııhtaıı
Komşumuz Yunanistan İle mevcut dostane ve pek sıkı münasebatiı karşılıklı bir anlayışta takviyeye çalışmaktayız. Doğu Akdeniz havzasında menfaat ve mukadderatı birbirine bağlı bulunan memleketlerimiz arasındaki işbirliğine daha ileri bir İstikamet vermek, Akdeniz müdafa-asiylc alâkalı Atlantik Paktı devletleriyle temin edilecek müşterek mesai çerçevesi içinde, bu bölgenin güvenlik ve istikranın emniyet altıruı alacuktır. Buna hususi bir ehemmiyet atfettiğimizi ve bu vesileyle tebarüz ettirmek isterim.
İran
Komşumuz kardeş t ran ile olan bağlanınız en dostane bir vasıf taşımaktadır. Siyasi sahada birçok muahedelere duyunun münasebetlerimiz, İktisadi sahada da gelişmeler kaydetmektedir. İki memleket arasındaki bu Hamimi dOHthık yalnız hükümetlerin polltikalannın icabı değil, kardeş milletin müşterek duygulan-nın tabiî bir neticesidir.
AftraıılMan
Türkiye Afganistan kardeş milletleri arasında mevoııt dostluk ve işbirliğinin gelişmesi için hiçbir gay
buna muvazi olarak hariçte neşriyat ve propnganda İşleri, ehemmiyetle üzerinde durulacak konulardan, dır. Yeniden hasırlanmakta olan “Turizm Endüstrisi Teşvik Kanunu” tasarısı bu devre içinde Meclisinize takdim edilecektir.
Vakıflar İdaresini, kuruluşundaki maksat ve gayenin tahakkukunu temin edecek tedbirleri almak suretiyle, bugünkü durumundan kurtarmak zarureti vardır.
Erzurum ve Erzincanda bilhassa subay ve memurları büyük sıkıntı-da bırakan mesken darlığını gidermek üzere, Vakıflar İdaresinin imkânlarından da faydalanarak, önümüzdeki inşaat mevsiminde sıra n-partmnnlar ve yurtlar yaptırmak i. çln gerekli tedbirler alınmıştır. (Alkışlar ve bravo sesleri)
Bu yıl bütçesine, “Hadcmel Hayratın terfihi İçin bir miktar zam yapılmıştır. (Alkışlar ve bravo ses-lerl) Kademeli bir sistem dahilinde Önümüzdeki yıllarda da yapılacak zamlarla bunların geçim seviyeleri lâyık olduğu dereceye ulaştırılacaktır.
Ticaret ve ekonomi:
Muhterem arkadaşlarım.
iktisadi hayatımızın en büyük e-hcmmlyetl haiz olan ciheti ticaret ve ekonomi âleminde istikrarlı bir gidişin sağlanmasıdır. Bu itibarla Hükümetin murakabesi: Müdahaleyi tazammun etmeyen, ekonomik kaideleri zorlanuyan, müstehlikin menfaatini koruyacak bir rekabete meydan veren muayyen bir politikaya hasredilmelldlr.
reti esirgememek azmindeyiz.
Bu iki memleketin ve dostumuz t rakın bizimle beraber dahil oldukları Saadâbat Paktının bu mıntakada bir sulh ve istikrar unsuru olduğunu ve bu hakikatin gittikçe dsha iyi anlaşılacağını kaydetmek isterim.
Hindistan, Pakistan,
Endonezya
Pakistan. Hindistan ve Endonezya müstakil devletler câmiasına katıldıkları günden beri muhtelif vesilelerle memleketimize karşı samimi dostluk duygulan izhar eylemekte ve aynı hislerle torafımızdan mukabele görmektedirler. Zaman zaman mümtaz Pakistan Devlet Ricalinin memleketimizi de ziyaretlerinden hakiki memnuniyet duymaktayız. Bu devletler ile münasebetlerimizin gelişmesine ehemmiyet vermekteyiz. Bu maksatla, yakın bir âitde Endonezya ile de elçi teatisini derpiş edi-yoruz.
Arap devletleri
Sayın milletvekillerir
Yakın ve Orta Doğuda sulh ve istikramı yerleşmesi» en hâr düediği-mizdir.
Asırlarca beraber yaşadığımız A-rap memleketleri ile dostluk münasebetlerimizin her gün biraz daha gelişmesi samimî emelimizdir.
Bu devletlerle siyasetimiz, karşılıklı sevgi ve saygı esasına dayanmaktadır. Türkiye ’ Cumhuriyetinin dileği, bu dost memleketlerin, her sahada fazlaslyle İnkişaflarının tahakkukunu görmektir.
İsrail
İsrail Devleti ile normal münasebetlerimiz gelişme yolundadır. Bu memleketle karşılıklı elçi teati edilmiş vo bir de ticaret sözleşmesi ak-tedılmlştlr. Ara Bulma Komisyonunda da taraflar beynindeki pürüzlü meselelerin bir tesviye şekline bağlanması için her İki tarafı tatmin edecek mütemadi bir gayret sarfet-mekteyiz.
Almanya
Kurulmasını ıneınnuniyeüe karşıladığımız federal Almanya Cumhuriyeti İle diplomatik münasebetlerin teessüsüne intizaren Bonn’da siyasi bir misyon ihdas edilmiştir. Yakın bir Atide Avrupa cânılaaı içinde siyasî ve İktisadî bakımdan bir barış ve istikrar unsuru olacak, batı teşkilâtlanmasında yer almış ve sulha kavuşmuş bir Almanya görmeyi istemekteyiz.
Cenııhi .Amerika devletleri
Umumi siyaset sahasında ve bilhassa milletlerarası teşekküllerde büyük rol oynayan Cenubi Amerika Devletleriyle dostluk münasebetlerimizin inkişafı için gayret sarfetmek-teyiz. Bu gayeye vâsıl olmak üzere oradaki elçilerimiz, coğrafî vaziyetlere göre, aynı zamanda muhtelif devletler nezdinde akredite edilmişlerdir.
İrlanda
Bu münasebetle, İri Anda Cumhuriyeti nezdinde de bir siyasi mümessil bulundurmayı derpiş etmekteyiz. Sayın milletvekillerinin bildikleri gibi, bu memleket ile yurdumuz arasında
Bu sahada son zamanların en mühim meselelerinden biri, şüphesiz ki: Ticaret rejimimizin ilânıdır. Bu İstihale devresinin ilk merhalesinde tamamiyle objektif esaslar tesbit edilmiş, bütün formaliteler en az haddine İndirilmiştir. Bu suretle dış ticaretimize genişlemek imkânlarım verecek bir istikamet gösterilmiştir.
İthalâtın, bu rejimle kolaylaştml-masından başka Avrupahlararası İktisadî îşbirllğlnç. dahil memleketlerden yapılacak ithalâtın büyük bir kısmı serbest cereyan edecektir. Te. diye vasıtası bakımından büyük kolaylıklar sağlanmıştır. BÖylece halikın ihtiyacını teşkil eden maddelerin serbest rekabete meydan verecek surette memlekette bol miktarda bulunması temin edilmiş olmaktadır. Bu halin, fiyat bakımından müstehlik lehine normal bir surette müessir olması beklcnilebilir.
İhracat hususunda her türlü tahditler hemen tamamen kaldırılmıştır.
İhracat mevsimi henüz başlamış olduğuna göre, bu yeni rejimin tesirini hakkiyle ölçmeğe müsait olacak. kâfi bir zaman geçmemiştir. Bununla beraber, yalnız ağustos ve eylül aylarına münhasır olmak üzere geçen sene ile mukayese edildiği takdirde, geçen yılın bu aylarındaki ceman: 69.117.000 liraya mukabil, bu «ene 110.972.000 liralık ihracat yapıldığı tesbit edilmiştir. 42.000.000 liraya yaklaşan bu artışın, yeni ticaret rejimi lehine kuvvetli ümitler verdiğini kabul etmek lâzım gelir.
îthftl mallarımızın liberasyon haricinde kalanları için muntazam döviz verilmeğe gayret edilmelidir. Bu müşkülât da bertaraf edildiği takdirde, haricî ticaret rejimimizin ftnzasız İşlemesi sağlanmış olacaktır.
Yeraltı servetlerinin İnkişafına hız vermek Üzere maden mevzularının bugünkü şartlara göre tanzimi İçin
çok eski dostluk bağlan mevcuttur.
Yugoslavya
Yugoslavya ile olan münasebetlerimiz normaldir. Bu devletle aramızda imzalanan T icara t ve Emlâk And-laşmasının iki memleket arasındaki münasebetlerin müstakbel gelişmesine müspet bir âmil olacağını unmak-tayız.
Bulgaristan
Bulgaristanla dürüst komşuluk münasebetleri İdamesi hususunda sar-fettiğimiz devamlı gayretlerin karşılık görmediğini müşahede etmekle elem duymaktayız.
Bu memleket» mevcut anlaşma hükmünü hiçe sayarak kısa bir zamanda ”250” bin soydaşımızı tehcire teşebbüs ederken. Milletlearası Hukuk Kaidelerine ve İnsanlık prensiplerine aykırı harekette bulunmaktadır. Göçmeğe mecbur tutulan soydaşlarımız, gayrimenkullerinl tasfiye etmek imkânından mahrum bırakıldıktan başka, hudutlarımıza da perişan bir halde gelmektedirler.
Mesul Bulgar ma kanılan, sayısı binleri aşan ve aralarında yabancı unsurlar da bulunan göçmenleri “vi-ze”siz olarak memleketimize sokmağa zorlamaktadırlar. Nihayet, teessür uyandıran bu hal karşısında hükümetimiz, Bulgar hududunu muvakkaten kapamağa mecbur olmuştur. Bütün bu hareketlerden doğan mesuliyet. ta biatiyle Bulgoristana raci o-lacaktır.
Göçmenler meselesi hakkında Bulgaristan Hükümeti nezdinde yaptığımız teşebbüsler müspet bir netice vermediği takdirde, hükümet, bu mühim ihtilâfı, milletlerarası mercilere İntikal ettirmek kararını şimdiden vermiş bulunmaktadır.
Şurasını da, dahili bir meselemiz olarak ehemmiyetle kaydetmek isterim ki, Bulgaristanla münasebetlerimiz normal bir devreye girdiği zaman, usulünde verilmiş “vize” terimizle memleketimize gelecek göçmenlere karşı, kardeşlik vc insanlık vazifemizi, hükümet olarak, Türk Milleti olarak bütün kudretimizle yerine getireceğimiz tabiidir.
Bütün bunları arzederkeıı sadece yüksek heyetinizin fikir ve arzularını açıklamış olduğuma emin bulunuyorum.
Sayın nuile t vekilleri;
Türkiye Cumhuriyetinin, teessüsünden beri» millî siyasetinin. Ata-türkün “Yurtta Sulh. Cihanda Sulh” prensip! Üzerine kurulmuş olduğunu burada bir kere daha ilân etmek istiyorum, Bu Kiyaset beynelmilel taahhütlere sadakat vc bu taahhütlerden doğan vecibeleri, tereddütsüz yerine getirmek suretiyle tecelli edecektir. Bu umdeye ve milletlerin hukuk eşitliği, milletlerarası slyaslı iktisadi, kültürel işbirliği, müşterek emniyet ve İyi komşuluk münasebetleri esaslarına dayanan hükümetimizin dürüst dış siyaseti, aynı mefkû-relere bağlı hür milletlerin saygı ve takdirini kazanmaktadır. Güvenlik Konseyine intihabımız da, bu anlayış ve takdirin, memleketimizin milletlerarası alandald itibarının bariz bir delilini teşkil etmektedir. Son seçimlerde, milletimizin göstermiş olduğu olgunluk ve sağduyusunun hariçteki itibarımızın bir kat daha artmasına âmil olduğunu burada kaydçtnıcği bir vazife bilirim»
hazırlanan yeni Maden Kanunu tasarısı da bu devre içinde tetkikinize arzedilecektlr.
Memleketin tabiî şartlarını ve ik-tiaadî imkânlarını gözönünde tutan şuurlu bir sanayi politikası takip etmek ve inkişaf İstikametlerini tâyin eylemek iktiza eder.
Devlet elinde bulunan sanayi, kuruluşları itibariyle her türlü teknik kapasiteyi haiz bulunmaktadır. Bun. lar, rasyonel bir İşletme tekniği ile idare edilmelidir Hakiki randıman, ancak bu suretle elde edilmiş olur. Hususî teşebbüse alt sanayi İle devlet sanayii arasında hiçbir fark gö-zctilmiyecektlr. Bunların hepsine birden aynı şartlar altında lüzumlu yardım ve himayelerde bulunulacaktır.
Bu devre içinde sanayi kanunu tasarısı da yüksek heyetinizin tetkikine arzeditecektir.
Bayındırlık:
Muhterem milletvekilleri,
Bayındırlık işlerine, milli ekonomi İle çok yakından ilgili mevzular olarak kıymet verilmelidir.
Devlet karayolları şebekesini, programda icap eden tâdil ve tevsi lort de yapmak suretiyle kısa zamanda gerçekleştirmek lâzımdır. !i ve bilhassa köy yolları esaslı bir şeklide ele alınarak muayyen programlara bağlanmalıdır. Bunlar için Marshall Plânından faydalanma, köy yollan İçin ayrıca umumi bütçeden yardım »ağlama imkânlan üzerinde dunılmatı* dır. «Alkışlar ve bravo sesleri)
Yol Vergisi, bugünkü şekliyle kazancı az fahir mükellefler için ağır bir yük halindedir, (Alkışlar) Bu vergiyi daha adaletli esaslara bağlamak, nispetini mükelleflerin ödeme imkânlan ile ayarlamak, verginin yol İhtiyaçlarını karşılama maksadına dayandığını gözönünde tutmak iktiza eder. (Şiddetli alkışlar)
Büyük hu işlerini dağınık çalışmalar halinde yürütmek değil, esaslı bir programa göre tertiplemek ilk hedef olmalıdır. Bunlar İçin, Hükümetin kefaleti altında, tesisat gelirleriyle amorti edilecek bir istikraz yo. luna gidilmesini de faydalı bulurum.
Yurdun hemen her yerinde az masraflı, kısa vadeli fakat zirai istihsalin artmasında büyük neticeler vera cek mahiyette küçük su işlerini de esaslı bir şekilde ele almak zamam gelmiştir. (Alkışlar ve bravo sesleri) Bunlar İçin de, Marshall Plânından 4 küsur milyon Ura ayrılmıştır, ö-nümüzdeki yıllar için 10 milyon liradan aşağı olmamak üzere tahsisat ayırmakta devanı olunacaktır. Bundan başka bütçemize de küçük su işlerinin ehemmiyetine göre tahsisat konulması prensip olarak kabul edil, miş bulunmaktadır. Su işleri için hazırlanan yeni kanun tasanlan yakında yüksek Meclisinize takdim edilecektir.
Liman, iskele inşaatı da. üzerinde ehemmiyetle durulan konulardandır. Önümüzdeki İki yıl İçinde tamamlanacak olan Ereğli, Trabzon, İnebolu ve Amasra limanlarından başka, “Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası”ndan sağlanan kredi ile Samsun, Haydarpaşa, İzmir, İskenderun limanların m inşa, tevsi ve ıslahına 1951 den itibaren başlanacaktır. (Alkışlar)
Umumiyetle, Kuzeybatı Anadolu-nun ve İstanbulun süratle artan elektrik enerji ihtiyacını karşılamak ü-zere, başlanmış olan Çatalağzı - İstanbul bağlantısı 1951 de, bütün hazırlıklar) tamamlanan “Sarıyer” hidro-elektrik santralı da 1954 te tamamlanmış olacaktır.
Tekel:
Arkadaşlar,
"Tekel” Bakanlığı, devlet monopolünden başka birşey değildir. Bakanlığı kısa fasılalarla tasfiyeye tâbi tutmak yerinde bir iş olur. (Şiddetli alkışlar ve bravo sesterl) Şimdilik kibrit, bira, rakı, kanyak, likör ve av malzemesinin inhisar mevzuunda» çıkarılarak serbest ticarete bırakılması uygun görülmüştür. (Alkışlar) Buna ait kanun tasansı yüksek Meclisinize takdim olunacaktır. Diğer İnhisar maddeleri hakkındekl tetkl-kat devam etmektedir.
“40” milyon lira sarfiyte îstanbu-lun Maltepe semtinde bir sigara fabrikası İnşa ettirilmektedir, ihtiyaç ve menfaat bakımından Hükümetin bu teşebbüsü tetkik etmesini ve bir karara varmasını tavsiyeye şayan bulurum. (Alkışlar)
Ulaştırma:
Muhterem milletvekilleri.
Ulaştırma konusunda, her şeyden evvel İfade edilecek şey, yolculuk hak ve hürriyetinin ve haberleşme gizliliğinin Anayasaya göre, Buka-ııuı mesuliyeti altında temin olunduğudur.
Memleketin iktisadi ve askeri İhtiyaçlarının hızla gelişmesi karşısın-da ulaştırma işlerinin ehemmiyeti çok artmıştır.
Ulaştırma Bakanlığının bünyesinde topladığı Deniz, Demir, Hava Yol-lariyle Posta, Telgraf ve Telefon 1-dareslnin teşkilât ve çalışma metod-lan memleketin ihtiyaçlarını kifayette karşılıyacak durumda değildir, hepsi zararla işlemektedir.
Demiryollarında, mühim miktardaki materiyel tabii ömürlerini tamamlamıştır Bunların yenilenmesi için çok büyük miktarda para sarfı lâzım gelmektedir, idarenin birikmiş borçlan (130) milyon Hradır.
Denizyolları idaresi de» yeni bir hüviyet ve karakter almağa mecburdur.
Posta, Telgraf ve Telefon İdareni I sene zarfında (70) milyon lira açık vermiştir. Bu oçık (9) ay vadeli bonolar hasılatiyle kapatılmıştır.
Ulaştırma işlerimiz hakkındaki maruzatım, memleket ihtiyaç vc hizmetleri bakımından her biri ayn ayrı ehemmiyeti haiz olan bu müessese terle Hükümetin ve bınnetice yüksek Meclisinizin yakın alâkasını İstemekle sona erecektir.
Maliye:
Arkadaşlar,
Yüksek Meclisinizin üzerinde duracağı en hayatî mesoleterdeo biri de 1951 yılı bütçesidir.
Devlet bütçesinin sonelerden beri açık ile kapandığı münakaşa götürmez bir hakikattir.
Bütçelerde, Devlet namına istikbale mâtuf yapılmış her türlü taahhütlerden başlıyarok. yine devlete bağlı müessese ve işlet melerin zû-(Lütfvii wfayı çeviriniz)
Sayfa 6
Y E N î İSTANBUL
2 Kasım 1950
Cumhurbaşkanı Bayar’ın açış nutku
Nutkun iç siyasete ait kısmının tam metnini veriyoruz
r&rlan da dahil olduğu halde, hnld-kl borç ve taahhüt miktarını tesbit ve bir arada görüp mütalâa etmek zarureti vardır.
Bu. vuzuh İle bilinmedikçe, mali taahhütler, sağhyacağı umulan menfaat derecesine göre ihtiyaçlarımızla ayarlanıp sıraya konulmadıkça. Alacağınız ıslahat tedbirleri noksan o-lur. Takdir edersiniz kİ. bir memleketin bütçesi İktisadi takatinin üs-tüne çıktığı ve bu hal tevali eylediği takdirde, o memleketin çekeceği maddi ve mânevi ıstırapların hududu olamaz.
Her İşe tercihan Yüksek Meclisiniz, hakiki mânasına denk bütçe esasını behemehal tahakkuk ettirmek gibi çok önemli bir vazife karşıtındadır.
Vergilerin umumi hayatımızla ilgisi ve iktisadi meseleler Üzerindeki müspet veya menfi tesirleri malûmdur.
İleri maliyecilikte, istihsal maliyetini arttıran ve ticari muamelâtı güçleştiren vergilerden ve usullerden u-zak kalmak keyfiyeti daima gözö-nünde tutulmaktadır. Buna bizim de şiddetle ihtiyacımız vardır. Bu bakımdan Muamele Vergisi üzerinde durmaklığımız icap etmektedir. Bütçede büyük rakamlarla yer alan bu vergiyi kısa bir zamanda, kaldırmak bugünkü bütçe şartlarına göre maalesef mümkün olamıyacaktır. Fakat buna intıznren Muamele Vergisi üzerinde, istihsal hayatım Mikmıyacak ve bozmıyacak şekilde şimdiden tedbir alınması iktiza etmektedir.
Hayvan Vergisinin bir veya birkaç etapta kaldırılmasını bekliyoruz (alkışlar*.
Bu memlekette iş hacminin artması için tekâmül ettirilmesi lâzım gelen şartlar arasında, vergi işlerinde istikrar, para politikasında istikrarla beraber emniyet, kredide ucuzluk birinci derecede yer alırlar.
Yerli» yabancı. büyük ve küçük sermayenin milli iktisat sahasına dökülmesini temin için çok esaslı ça-lışmaya ve tedbir bulnııya mecburuz.
Bir kaç hafu evvel. Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası İle imzalanan bir mukavele ile “Türkiye Sınai Kalkınma Bankasına (91 milyon dolarlık bir kredi temin olunmuş tur. Bunu hayırlı bir başlangıç telâkki etmekteyiz.
Büyük milli müesseseler! m izden Ziraat Bankası, bir kaç aydan beri yeni bir zihniyetle işlerini ele alarak zirai kredi hacmini arttırmaya muvaffak olmuştur. Mahsulü kuraklıktan müteessir olan çiftçilerin taksit borçlarını tecil eylemiştir.
Mali politikamızda, resmi ve hususi işlerimiz için kredi faizlerinin indirilmesine ehemmiyet atfedilmelidir, öyle ümit ediyorum ki, en çok yardım, başta Cumhuriyet Merkez Bankamız olmak üzere, bütün bankalardan görülecektir.
Herhangi bir memlekette para politikasının zararlı bir istikamet alması bütçe masrafları için yapılan c-misyon ile ballar. Enflasyon, memleketleri iflâsa sürükler. Deflasyon da memleketlerin iktisadiyatını akamete ve ıstıraba uğratır. Her üçü de ayrı ayrı iktisadi ve mali felâketlerin ana kaynağıdır. Biz memleket hesabına bütün bunlardan uzak kalacağız (alkışlar ve bravo sesleri).
Emisyon, iktisadi ve ticari hayatımıza dahil verimli işler için yapılır.
para hacmi, iş hacmi İle mütenasip olur. Buna nazaran emisyon miktArı azalır veya çoğalır. Fakat normal se-ylrini takip eder. Para siyasetimizde bizim de takip edeceğimiz yol bu olmalıdır.
Çalışma
Arkadaşlarım.
Demokratik bir idare bünyesi içinde Çalışma Bakanlığının mühim yeri vardır. Her sahada çalışan vatan* daş kütlesinin hayat seviyesini yükseltmek. haklarını korumak bakanlığın önde gelen vazifvlerindendlr.
Emekle sermaye arasında, adaletli iş şartlarına dayanan istikrarlı bir nl-zam vücuda getirmek üzere, iş kanununu yeni ihtiyaçlara göre tadil için çalışılmaktadır. Hususi teşebbüsü e-sas tutan serbest bir ekonomi nizamında işçinin grev hakkım ve teşkilâtlanma hürriyetini tanımak icap e-der. (Alkışlar, bravo sesleri) Elbetle ki, her hak ve hürriyette olduğu gribi bunun da, umumi menfaat Ölçüsüne göre sınırları olacaktır.
Türk işçisine çalışmalarının hak ettirdiği ferahlığı vermek üzere, hafta tatilinin ücretli olması Veya Ücretli tatil usulünün kabulü mevzuun-dahi çalışmalar bitirilmeli ve yükaek Meclisin bıı devresinde müzakerenize nrzohın malıdır.
Matbuat mensuplarının çalışma şartlarım ve sosyal sigortalardan faydalanma şekillerini tanzim etmek II-zere ayrı bir kanun tasarısı hasırlanmaktadır.
İşçi sağlık tesislerini kurmak ve teşkilâtlandırmak hususunda takdire değer bir azimle çalışan bakanlığın bu sahadaki vazifesini paylaşArAk bağışlarda bulunan hayırsever vatandaşlarımıza huzurunuzda teşekkür etmeyi vazife bilirim (alkışlar).
Pek yakında, hastalık sigortasının tatbiki ile veremli işçiler için sanatoryumlar ve hasta işçiler için umumi hastahaneler kurulacaktır. Bu tesisler. aynı zamanda memleketin u-mıınjl sağlık durumuna da faydalı o-lacAktır.
İŞÇİ sigortalarının tatbikatı İlerledikçe. sigorta paralarının İşletilmesinde. sosyal gayelere ve bu arada İşçi meskenleri politikasının tahakkukuna yer vermek çok isabetli hareket olur.
Aziz milletvekilleri,
Bütün seçimlerde, oy vereceklerin her türlü tesirden masun bulunması ve neticenin verilen oylara tamamly-le uygun olarak tecellisi, gerçek demokrasinin temel taşıdır. Köy. belediye ve genel meclis seçimlerine alt kanunlar bunu sağUyacak şekilde tadil edilmiş bulunmaktadır.
Mahalli idarelerin muhtariyetini genişletmek suretiyle bu idareleri, vazifelerini görebilecek bir duruma kavuşturmak için kanun tasarısı hazırlanmıştır.
Yeni ihtiyaçlara ve değişen şartlara göre hazırlanan yeni Köy Kanunu tasarısı, yakında Meclise takdim o-lunacaktır.
özel idareler İçin de yeni bir kanun tasarısı hazırlanmış bulunmaktadır.
Başlıca büyük şehirlerimizdeki nüfus tekâsüfü dolayısiyle ucuz mesken meselesi ön plâna geçmiştir. Bu ihtiyacı karşılıyAcak ve gecekondular durumunu düzenliyecek bir kanun tasarısı hasırlanmaktadır.
Sinema
Venedik festivalinde birinciliği alan Fransız filmi
"Hak yerini buldu,,
Geçen sene olduğu gibi bu sene de Fransızlar Venedik Festivalinde birbirinden güzel altı film göstererek birinciliği aldılar. Seçilen eser fotoğraf ve ritm bakımından teknik mü-kemmelliyetler gösteren ve dünyaya Claude Nollier gibi büyük bir artisti tanıtan Corona şirketinin “Justice eat faite" iHak Yerini Buldu) adlı filmdir. Bugünlerde bütün Avrupada sabırsızlıkla beklenen bu film bilhassa Fransada büyük bir alâka uyandırmıştır.
Tanınmış Fransız münekkldlerin-den Daniel-Rops’un bir tetkik yazısına göre filmin karakteristik tarafı, şimdiye kadar sinema âleminin cazip bulmayarak ele almaktan kaçındığı» asırlardan beri halli mümkün olamamış bir meseleyi, kendisine tez olarak seçmiş olmasıdır. Andrâ Cayatte ile Charles Spaak’ın beraber yazdıkları “Hak Yerini Buldu” adlı eserde “insanlar din prensipleri ve şAhsI ruh haletlerine istinaden karşısındakiler! muhakeme ettikleri için, aralarındı adalet yoktur.
Ankara Devlet Operası kıymetli bir ses sanatkârı kazandı
Devlet Tiyatrosu Opera bölümü, bu mevsime Rigoletto eseriyle başladı ve bu eserle opera sahnemize büyük bir kıymet kazandırmış oldu. Bu kıymet, G1lda rolünü tasavvurun fevkında bir muvaffakiyetle temsil eden Kolora-tür Soprano Farhan Onav'dan 1948 senesinde Devlet Tiyatrosunda bulunan bu sanatkâr o zaman bir sebeple çıkarılmış ve son zamanlarda Koroya girerek orada çalışmağa başlamış, tt Bu esnada koro ve orkestra şefi Adolfo Camszo’nun dikkatini çeken sanatkâra, orkestra şefi Gılda rolünün verilmesi için ısrar ve rolün kendisine tevdi edilmesini temin etmiştir.
Temsilin daha ilk akşamında, böyle bir role hayatında iik defa çıkan | Ferhan Onan öyle bir muvaffakiyet | ve takdir kazanmıştır kİ, buna bir “Rövölation — İfşa” denilmek icap ediyor. Seyirciler, temsili sık sık hararetli alkışlarla kesmişler ve sanatkâra hayranlıklarını bu suretle ifa-de etmişlerdir.
Geçen mevsim, pek az seyirci cez-bedebilen temsiller bu münasebetle dolu bir salon karşısında • serilmektedir ve Ferhan Onan’ın sahnemize kazanılması bir sanat hâdisesi olmuş-, tur.
Müjgân K,
Bir kadın, iyileşmesi ümidi olma-yan, kanserden mustarip olan sevgilisini öldürür ve böylece dramatik bir durum hasıl olur. Acaba kadın sevgilisinin fazla ıstırap çekmesine ta-bamnıül edemediği için mi onu öldürdü? FAkat ortada, meselenin hallini güçleştiren bazı menfaatler vardır: Kadın sevgilisini öldürdüğü esnada başka bir adamı sevmektedir.
Cinayetle ilham edilen Eisa hareketsiz, sessiz, hayatı hakkında karar verecek olan 6 erkek bir kadından müteşekkil jürinin önünde durmaktadır: Claude Nollier’nin canlandırmakla olduğu bu güzel yüzde, hareketsizliğin arkasına gizlenmiş bir İhtiras dünyası «ezilmektedir. Sevgilisinin ıstırap çekmesine tahammül ede-miyen bir kadının hüsnüniyetle işlediği bir cinayet, kelimenin tam mâna-siyle cinayet sayılabilecek midir? Kararsızlık içinde çırpınan jüri bu kadının suçlu olup olmadığına karar vermekle mükelleftir. Fakat nasıl karar verecekler?
Bütün film, jüri âzasının hususi hayatı ve ruh haletleri ile mazlumun muhakeme durumunun daima müva-zi gittiğini gösteren sahnelerle doludur. Meselâ Jüri Azasından biri, dâva-dan çok, patateslerini düşünen bir köylüdür. Önceleri Elan adlı bu kadının kendisini aldattığım öğrenir Öğrenmez bütün kadınlara düşman kesilerek maznunun da Aleyhine karar verir. Halbuki, jüri Azasından Madam Nicouhn, hususi hayatında yeni bir maceruya atıldığı için daha müsamahakâr davranmaktadır.
Jüri âzasından Fiavier’nin heyecanlı durumu ise filmin hakiki mânasını anlamamıza yardım eder. Koyu bir katolik olan bu adamın çok sevdiği karısından bir çocuğu olur. Bu çocuk anormaldir ve bir canavarı andırmaktadır, etrafın» zararı dokunan çeşitli hareketler yapar. Öyle ki, anne ile baba, zaman zaman, oğullarının ölümünü İsteyecek hale gelmektedirler. Bu yüzden Flavier maznun Elsa-nın durumunu irtteeledlgi zaman kAdı-na hak verir. Fakat katolik dininde her ne sebeple olursa olsun bir insanı öldürmek cürüm sayıldığından Fla-vler’nin kalbinde İnandığı prensiplerle hissettiği gizli duygular çarpışma halindedir. Böylece film büyük bir neticeye dayanır ve sonra biter,
İnsanların adaleti şüpheli, aldatıcıdır ve kimseyi tatmin etmemektedir. Hemcinslerinizi muhakeme etmeye kalkışmayınız. Adalet Allaha has bir şeydir,
İçişlerinin dahili emniyet ve fertlerle münasebetlerindeki ehemmiyeti düşünerek bir bedahetten bahsedeceğim: Fertlerin hürriyeti tecavüzden masundur, vatandaş, korkudan masun olmak hürriyetine de sahiptir: Türk hâkiminin Aleyhinde verilmiş bir kararı olmadan hiçbir şahsın ta-aiTUZUna ve hattâ tarizine uğramıya-cağından emin olmalıdır. Diğer taraftan halkımız devlet hukukuna riayette ve vatandaş olarak mükellefiyetini yerine getirmekte dikkatli ve çok hassastır. Bunlardan istisna teşkil edenler hakkında Cumhuriyet kanunlarının hükümlerini yerine getirmek dr müşkül değildir.
Bugün İçin vatandaşların ve bilhassa köylü vatandaşların hükümetten birinci derecede istedikleri, resmi dairelere müracaatlarında İyi muamele görmeleri ve işlerinin ailrnt ve katiyetle nctlcelendirümeaidlr (sürek, li alkışlar).
Biliyoruz ki. zaman zaman bu yolda emir vermek âdet haline gelmiştir. Fakat, şikâyetlerin hiçbir zaman ardı arnaı kesümemlştlr.
Umumi devlet idaresinde, vatandaşlarla münasebetlerimizde, karşılıklı hürmet ve hakka dayanan yeni bir anlayışın, yeni bir zihniyetin hâkimiyetini istiyoruz (şiddetli alkışlar ve bravo sesleri).
Devlet hizmetinde vazife «lan mrm leketln değerli evlâtlan, idarecilerimiz ve zabıta memurlanmız, demokrasinin sarsılmaz prensiplerine “halk için, halkla beraber,, İdare düsturuna bağlılıklarını her an için fiilen göstermelidirler (alkışlar). Bu hal. kendilerinin şerefli mesleklerinde, bekledikleri İkbalin mesnedi olacaktır.
MIHI Savunma:
Millî savunma işleri, ikinci Cihan Harbinin ortaya attığı yeni silâh ve modern haçp vasıtaları bakımından bütün dikkatimizi üzerinde topladığı bir konudur. Bir müddet evvel, kı«A fasılalarla, kara, deniz ve hava kuvvetlerimizin ayrı ayrı ve müştereken yaptıkları tatbikat ve manevralarda bulundum. Silâhlı kuvvetlerimizin yeni silâhlarla ve en ince fen âletleriyle ünsiyet derecesini ve kullanış tarzlarım gördüm. Ve şu neticeye vasıl oldum: Kara, deniz ve hava kuvvetlerimizin en küçük erinden en büyük komutanına kadar kendilerine emanet edilen en ileri teknik mahsulü o-lan silâh ve harp vasıtalarını liyakatle kullanmaktadırlar (şiddetli alkışlar ve bravo sesleri l. Bunları kül halinde bir hedefe sevk ve idare etmek hususunda müstesna bir dirayet göstermektedirler. Bu müşahedeye müstenit kanaatimi sîzlere iftiharla ar-zedebillrim (alkışlar).
Fakat, mesele bu kadarlyle bitmiş sayılamaz. Ordunun her bakımdan “harp gücü“nü yükseltmek zarureti karşısındayız. Askeri eğitim sisteminde değişiklik yapılmasını, orduda mütehassıs eleman mevcudunun arttırılmasını ve bu arada gedikli erbaşlara. daha emin bir istikbal aağlıya-rak adetlerinin ve hizmetlerinin genişletilmesini mühim bir İhÛyaç olarak ele almak mecburiyeti vardır.
Asker! eğitimdeki yenilikler ve değişiklikler. nazariyattan ziyade ameliyata önem vermek, en son harp u-sulünden faydalanmak esaslarına dayanmaktadır. Bunlara ait kanun tasarıları hazırlanmıştır. Yüksek Meclisinize sunulmak üzeredir.
Aziz arkadaşlarım,
Tarih boyunca milletimiz ve memleketimiz için devamlı bir iftihar kaynağı olagelen Türk ordusunun büyük Askeri kıymetine ve bütün mensuplarının vatanseverlik ve fedakârlık duygularına her zaman olduğu gibi derin bir İtimat beslemekteyiz.”
Cumhurbaşkanı bundan sonra nutkunun metnini ayrıca verdiğimiz dış politika kısmım söylemiş ve sözlerini şöyle bitirmiştir:
— Aziz milletvekilleri,
Memleketin mukadderatı elinizdedir. Bu emaneti sîzlere büyük milletimiz vicdani bir arzu İle teslim etmiştir. Ben. elinizdeki bu mukaddes emaneti İyi kullanacağınızdan emin olarak «izlere başarılar dileğiyle sözlerime son veriyorum.
MİNERVA
Dikiş Makineleri
Soldan »ufu:
1 — Danlxyollnrının bir vapuru; Bir edat. 2 — Taharri eder; Tokat.
3 — »Snhı« ismine İlâve olunan İnlin; Tıırnerln İkinci adı. 4 — Bir edebiyat müverrihimizin soyadı; Sıvaaa bağlı bir karamız. S — Ekleme. A — Genişlik; Taneli ve kırmızıdır. 7 — Vefakâra yakışır «üretir. 8 — İnanan; Gavrl nezih bir hitap, 9 — Bayramlarda kurulur; Teral noksanlaşan. 10 — istikbali fena (iki kelime).
Yııkarıdan aşağı:
1 — Herhangi emtianın alınış fiyatı; İşaret sıfatı. 2 — Taharri edilen; Bölüm. 3 — Sayı; İçki sunan.
4 — Kapalı İle açık araaı hale getirilen. 6 — İmansız. 6 — Yemek; Denizyollarının bir vapuru; Bir renk. 7 — Karanlık («eki terim); Sondaki herfslz ateşin bıraktığı, 8 — Tersi okumamış halk; Edevat 9 — Bir hayvan; Tersi kederlendiren. 10 — MÜnnsrbetl körü (lkl kelime).
DÜNKtî İM 1.MAÇANIN HAî.l.t
Soldan «Ağa:
J — Karakulak. 2 — Eşineli; As, 9 — SavAşerl. 4 — Ele; Malik. « — D«r; Aza. 6 —• İn; Hn; Mani. 7 — Dirayet; He. S — Ruso; Zir. f) — Bal; Senar. 10 — Unutamamak.
Yukarıdan atağı:
1 — Kesesi dolu. 2 — Azal Ni«An. 3 — Devir; Rubu. 4 — Ana; Ahar.
5 — Keş; Ray; Sa. A — Ulema; Meze. 7 — Lira; itina. 8 — İzan; Ram. 9 — Ka; izah; Ra. 10 — Sakamet
Mersin Belediye Başkanlığından:
Belediycmizce sn tın alınacak 80 ton MC. 4 tipi lıatbek asfaltı kApalı zarf usulİyle eksiltmeye konulmuştur. İhalesi 15.11. 1950 salı günü saat 15 te belediye dairesinde yapılacaktır. Sözü geçen asfaltın her tonunun muhammen bedeli 330 Hradır. Bu eksiltmeye girmek isteyenlerin teklif mektupları ile birlikte %7,5 geçici teminat akçesini ve banka mektubunu ve 1950 yıh ticaret odası kayıt belgesini ihale saatinden bir saat önceye kadar yazı işleri müdürlüğüne vermeleri lâzımdır. Buna ait şartname fon müdürlüğünden parasız olarak temin edilebilir. (14814)
Karayolları Birinci
Bölge Müdürlüğünden:
Uzunköprü - Meriç yolunun 04000 — 2 + 800 kilometreleri aranma Kırkkavak ve Kavacık dereleri stabilize ocaklarından • çıkarılacak ve nakledilecek stabilize malzemesine ait fennî şartnamedeki eleme kaydının mevsim hasebiyle fazla bir külfet tahmil edeceği ve müracaat sahiplerini bu kavdı görerek vazgeçtikleri gözöntlne alınmış ve şartnameden eleme kaydı kaldırılmış olmakla (9786) Hra keşif bedelli 1400 M3 stabilize malzemesinin gösterilen ocaklardan yükleme, taşıma ve yol boyuna istifi işi yeniden pazarlıkla eksiltmeye konulmuştur.
Eksiltme 6.XI.1950 tarihine rastlayan pazartesi günü saat (1.1) de Bostancı - Küçükyalı Yollar Birinci Bölge Müdürlüğünde toplanacak komisyonda yapılacaktır.
Bu işe ait keşif şartname ve diğer belgeler Bölge Müdürlüğünde her gün görülebilir.
İsteklilerin 1467 lira 90 kuruşluk kesin teminat makbuzlarını hâmilen belirtilen gün ve saatte adı geçen komisyona gelmeleri. (1IMI1)
Hicri
Muhar.
21
1370
İstanbul Üniversitesi Orman
Fakültesi Dekanlığından:
1 — Fakültemize bu yıl burslu, yedek burslu ve burssuz olarak alınarak öğrencilerin aday numaralan ve adlan aşağıda ya-
• zılmıştır.
2 — Burslu olarak alınacak öğrencilerin en geç 15.11.1950 gününe kadar iyi hal kâğıdı, nüfus cüzdanı örneği ve 6 adet belgelik fotoğrafla dekanlığa müracaat ederek muayene için hasta-haneye sevk yazısını ve yüklenme senedi örneğini Almaları lâzımdır.
3 — 15.11.1950 gününe kadar müracaat etmeyen burslu öğrencilerin yerine sırasiyle yedek burslu olarak seçilenler alınacaktır.
BURSLU ÖĞRENCİLER:
Sıra Aday
Sıra Aday
No. No. Adı No. No. Adı
1 — 10 Alı Kemal Çağlayan 16—117 Hüseyin Çelik
2— 20 Adil Cengiz 17—123 Nuri Erdem
3- 28 Kâmil Akyavuz 18—124 Osman Yılmaz
4- 31 Sadııllah Aygun 19—134 Yılmaz öktem
5— 32 Salim Gençoğlu 20—136 Salih Şanver
6- ■ 34 Kâzım Bil^çe 21—138 Daver Kazak
7— 35 Mahir Ekici 22—147 Abdülkerim Yılmaz
8- 56 Zeki Palalı 23—148 Sabit Güleryüz
9— ■ 57 İbrahim M. Çapar 24—157 Necati Aksoy
10- 64 Yasin Bozkurt 25—158 Oral Süzer
11— 65 Muammer Yaraş 26—161 Bedri Nazlı
12— 71 Yunus Yazıcı 27—165 Osman Karabay
13— • 74 Faik Caniler 28—166 M. Emin Genç
14— 97 Turgut Akarsu 29—167 Suat Seven
15— 111 Kâzım Bozkurt 30—171 Bayram Gündüz
YEDEK BURSLU ÖĞRENCİLERİ
Sıra Aday Sıra Aday
No. No. Adı No. No. Adı
1— . 40 Mithat Cangür 15—170 Hikmet Yavuz
• 59 Nihat Turan 16—140 izzet Zincir
3- 117 Rauf Yardımcı 17— 62 Faik Akyıl
4- 172 Namık Baydar 18 50 Tarık Başbudak
5>^—l 20 İsmail Pllor 19—128 Sabahaddin Seçkin
- 83 Salâhaddin Türe 20— 33 Şükrü Kuruca
7— 13 Orhan Uzun 21—159 Suat Aydemir
8 — 11 Talp Gökmen 22— 58 Naznıl Akın
9— 168 Süleyman Babayiğit 23— 41 Muzaffer Çetinkaya
10— 174 Tayfur Sanlıman 24— 37 Sei’feddin Başçılar
11— 130 Nureddin Karataylı 25— 16 Fehmi Kaynak
12— 106 Semai Çelebi 26—115 Bülent Vardar
13— 146 Mevlllt AtAİay 27—107 Ahmet înanoğlu
14— 18 Niyazi Şahan
BURSSUZ ÖĞRENCİLER:
Sıra Aday Sıra Aday
No. No. Adı No. No. Adı
1— 4 Orhan Işılgan 19— 44 Abdurrahman Doğu
2— 22 Nlzameddin özdemir 20— 49 Cumali Canataroğlu
3— 36 Rüşen Özgör 21— 51 Hâmtt Işıklar
4— 46 Hayri Kantarcıoğlu 22— 52 Mustafa Ertürk
5— 53 Orhan Sâkln 23—54 Mustafa Tim ak sis
6— 68 Mustafa S. Şener 24— 67 Orhan Aytekin
73 Mehmet Aslan 25— 70 İlhan Kaşkal
77 Murtaza özsürekcigil 26— 84 Abdülkadlr Altmsaat
9— ’ 80 îsmall Hakkı Koç 27— 91 İrfan Ergin
in- . 86 Fikri Bakır 28— 95 Mehmet Çırak
li— 96 Agâh Büvüksağcı 29—132 Bülent Aksüyek
12— 116 Hikmet Küpçü 30—135 Halim Furtun
13- -121 Hüseyin Türker 31—142 Orhan Süren
14 — 126 Nevzat Öner 32—150 Fahri Hökerek
15— 136 Hacı Sırkıntı 33—151 Gök al Erol
16—144 Lûtfi Baştopçu 34—156 Suhan Onay
17— 155 Mehmet Gözcü 35—160 Mehmet Uysal
18— 19 İsmail Patkonak 36—163 Ahmet özer
(14813)
Öğrenmek ihtiyacında olduğumuz herşey
19 5 0 KASIM
2
Rumi
Perşembe
.'AKİT VASATİ EZANİ
Güneş 6.30 1.24
Oglo 11.58 6.52
ikindi 14 46 9.39
Akşam 17.05 12.00
Yataj 18.38 1.32
T m «Ak 4.52 11.46
UÇAK-TREN-VAPUR
GELECEK OLAN (ÇARLAR
11.40 îzmlrdon. — 11.50 Ankara-
— üşü Adana. Ankaradan, — 16.10 Diyarbakır, Elâzığ. Ma-laty ı, Ankarftdan.
GİDECEK OLAN lÇARLAR
8.30 Ankara. Kıbrıs, Beyruta. — 8.30 Ankara. Adanaya. — 9.30 Balıkesir, îtmlr, An kam ya. — 12.30 Ankaraya. — 14.20 İzmir*.
gelecek olan vapurlar
fi.on Giresun. Karadenlsden.
9.00 Saadet, Ayvalıktan. — 22.30
Uludağ, Bandırmadan.
GİDECEK OLAN VAPURLAR
8,00 Uludağ, Bandırmaya. — 9 00 Sus, Mudanya ya. — 14.00 GÛnay-«u, Karadenlze,
GELECEK OLAN’ EKSPRESLER 8.30 Ankarad&n, — 9.15 An karadan (Ek«.).
GİRECEK OLAN EKSPRESLER
JO.OO Ankara (Mordrlü) — 18.10 Ankara Ekapreaİ. — 22.20 Sem-
plon Eka. (Avrupa).
SİNEMALAR
BEYOĞLU
ALRAZAR (42562) 1 — Dişi Kartal. 2 — Yumruk Kasırgası.
AR (44394) Memnu Mıntaka.
ATLAS (40835J Cehennem Geçidi. EL1IAMRA (42235) 1 — Benden Kaçamadın. 2 — Aşk ve Ölüm Va-dl«t.
İNCİ (84595) Vatan Kurtaran Yahudi.
İPEK (44289) Allah Kerim (Yerli).
LALE (43395) Memnu Mıntaka (Türkçe).
MELEK (40868) Denizlerin Sev-gllİRİ (ikinci hafta».
SUAT PARK (83143) 1 — Kimsesizler. 2 — Kalbim Senin.
SÜMER (42851) Güller Diyarı Bağdat (İkinci Hafta).
8ARK (40380) Vatan Kurtaran Kadın.
SIK (43726) 1 — Asil Ruhlar. > — Haydutlar Kırallçesl.
TAKSİM (43191) Güller Diyarı Bağdat (Türkçe).
TAN (80740) 1—Takip. 2 —Gangsterler Çemberi.
ÜNAL (40306) (Kifilık) 1 — gelin-
de Aıcml. 2 — Unutulmayan Mazi.
1ENİ (84137) 1 — Nenlmaçl C.Ö-
nüllü Kahraman. İ— Şeytanın Kudreti.
YILDIZ (42847) Kahraman Yahudi. Ukinvi hafta)
İSTANBUL
ALEMDAR (23863) 1 — Kılıçların intikamı. 2 — iki Kalb,
AZAK (23542) 1 — Mnnon. 2 —
Her Şafakta Ölürüm.
ÇEMBERİ .İTA* (22513) Vatan Kurtaran Kadın.
- A1NI (21917 • 1 — Firavunun Hazînesi. 2 — Vahşi Kuvvet.
EMRE 1 — Kızıl Şeytanlar. 2 — Yaralı Kadın.
HALK (21904) 1 — Kan Dâvası.
2 — Yeşil ölüm.
İSTANBUL (22367) I — Kanunsu» Snkrık. 2 — Gönülden Sesler.
KISMET (26651» 1 — Kara .Maske.
2 — Kılıçların Gölgesinde. MARSLARA (23860) Vatan Kurtaran Kadın.
MİLLİ (22962) 1 — Poınpel nln Son Günleri. 2 — Ölmeyen Adam.
TURAN (22127» 1 — Her Şafakta Ölürüm. 2 — Marion.
YENİ (Bakırköy 16-126» 1 — Vatan Kurtaran Arslan. 2 — A mı a Kareninn.
RA DIKÖT
BİZİM SİNEMA tüaküdar) 1 • Nehirler Kırallçcsl. 2 — Ateş Bekçiler».
il Ki.e (Kadıköy) 1 — tik Arzular.
2 — Kahramanlar Dcalımı.
OPERA (88711) 1 - Aşılmaz Duvarlar. 2 — Şarlatan.
Üsküdar sunar sInemasi ı-Üvev Baba. 2 — iatanbui Geceleri.
St'KEYY/A (60862) 1 — Memnu
Mıntaka. 2 — Kumarbaz Kız.
YELDEGİRMENİ 1 — Kara Güneş. 2 — Balıkçı Osman.
ANKARA
ANKARA (2323U Slngonlla.
BÜYÜK (15031) Madam* Bcw»ry.
CEBECİ (13816) 1 — Madam( Bo-\vary (TJlrkçe). 2 — Suçsuz Cani. PARK (11131) Frnnkrştnynın Doğuşu.
Sİ M ER (14072) Gizli Teşkilât. SUS il 1071ı Ç ıkırcah Mehmet Efe Ul.VS (22204) Altın Hâzineleri. YEN t (14040» Suçlu Benim.
B( YI K Hamlet. KÜÇÜK şakacı.
GAR GAZİNOSU 7 Bıvanus Revüsü.
ANKARA PALAS PAVYONU Ge-za Şeydi tdareainde Viyana At-rakğyon Orkestralı.
İZMİR
TAYYARE Söyleyin Anama Ağlamadın.
MELEK 1 — Harrov Kumarbazı. 2 — Kovboy.
L\LE Ateşten Gömlek. TAN Ateşten Gömlek.
YENİ Allah Kerim.
ELHA.MRA Cennetin Anahtarı.
1 I"
Beyoğlu 44644 Ankara 00 tatanbul 24222 İzmir 2222 Üsküdar 60945 K.köy 60872 Karşıyaka 15055
SIHHÎ i M D AT
ÎRtanbul Beyoğlu 44998
/Anadolu yakası 6OÖ36
Ankara 91
İzmir 2251
TİYATROLAR
İstanbul
BELEDİYESİ
bahir Tiyatroları
Dram Kt*nıı 20.30 da DON JUAN
Kuınrd» kı»mı
GELİR \ ERGİSİ MEKTEBİ
YENİ SES TÎYATROSÜ Her Akşam 20.30 da
yazılışının 75 inci yıldönümü vesilesiyle
YALNIZ ÎKt HAFTA İÇÎN
LEBLEBİCİ HORHOR AGA
Opera Komik 3 perde Eser: D. ÇUHACIYAN Rnynhard metodlarına göre sahneye konmuştur.
Tel.; 493G0
MUAMMER KARACA Tİ Y A TROSU BEL A M i 20.30 da (Müzikli komedi) Yazan: Refik Kordag
EMİNÖNÜ: Eminönü (Eminö-
nü) — Penansan (KüçükpazAr) —• AU Rıza (Alemdar) — Süreyy* (Kumkapı)
BEYOĞLU: Cemal Ataaoy (Merkezi — Llmoner (Taksim) — Cihangir (Taksim» — Sağlık (Galata» — Zdya Bovor (Galata) — Şark Merkez (Şişli) - Kurtuluş (Şişli) — Halıcıoğhı (Hasköy) — Merkez (Kasımpaşa)
FATİH: İsmail Hakkı (Şehzade-bnşı) — Sarım Çltçi (Akaaray) — Saınatyn (Sama t ya) — Nüzhet O-nat (Şehremini! — Ahmet Suat (Knragümrükı — Gülaeren Sipa-hioğlu (Feneri
EY ÜT: Arif Beşer
BEŞİKTAŞ: S.Recep (Beşiktaş) — OrtakÖy — G. Dlvanhoplu (Arna-vııtköy) — M er koz (Bebek)
KADIKÖY: Yont Moda (Kadı-
köy ı — Foneryolu — Erenköy — A. Cafer Çağatay (Bostancı) — Ömer Kenan (Üsküdar)
HF.YBELt.ADA: Halk
B(‘ \ ( K XDA: Halk
ANKARA: Anafartalar — Derman
İZMİR: Hnlk (Basmnhane) — Birlik (Kemeraltı) — Yardım lA)sancak» — Cumhuriyet tPJşrefpaşa) — Güzel Ynh (Yalıları
D Y 0 L
ANKARA:
7.28 Açılış ve program. — 7.30 M. S. A varı, — 7.31 Marşlar (pl). — 7.15 Haberler. — 8.00 Soz eeer-leri-Şarkılar (pl.). — 8.15 Normun Ciouller Orkestranı (pl.», — 8 25 Günün programı ve hava raporu. —
8.30 Hafif pnrçnlur (pl ). — 9.00 Kapanış.
12.28 Açılış ve program. — 12.30 M. S. Ayarı. —
12.30 Şarkılar. — 13.00 Haberler — 13.15 Radyo Salon OrkrNtraaı (Sedat Edlz ve Arkadaşları». — 13 30 öğle gazetesk — 13 15 Radyo Salon Orkestrasının devamı. — 14.00 Hava raporu, akşam programı ve kapanış
17.58 Açılış vft program. — 1800 M. S. Ayan. — 16.00 incenaz (Sogâh Farili. — 18.45 Piyana İle caz (pl.). — 19.00 M, S. Ayarı ve haberler. — 19.tö Tarihten bir yaprak. — 19.20 Yurttan Şenler (İdare eden: , Muzaffer Sarısözen). — 19 15 Radyo ile İngilizce. — 20.00 Opera koroları (pl.). — 20.15 Radyo gazetesi. —
20.30 Serbest «nat. — 20.35 Şarkılar. — 21 00 Konuşma: Kahramanlar Geçidi (F F. Tülbentçi!. — 21.15 Dana müzikleri (pl.). — 2145 Şatlık saati. — 22.00 Müzikseverin naat i. — 22 15 M. S. Ayarı ve haberler. — 23.00 Program ve kapanış.
İSTANBUL :
12.57 Açılış ve programlar. — 13.00 Haberler. — 13.15 Öğle konileri. — 13 15 Şarkılar. — 14 20 Serbest «aat. — 14,30 Türküler. — 14.45 Jacauellno
A R
Françola dan şarkılar (pik — 15 00 Programlar ve kapanış.
17.57 Açılış ve programlar. — 18.00 Caz müziği (pl.). — 18.30 Şarkılar. — 19.00 Haberler. — 19.15 Kısa şehir haberleri. — 19 20 Küçük Orkestradan melodiler. — 19.40 Radyo Klâsik Türk Musikisi Birliği Konseri — 20.15 Radyo gazctcıü. — 20 30 Blng Cros-by'den şarkılar (pl.). — 20.45 Şarkılar. — 21.15 Ro-bcrl Schumnnn ve Hugo Wolf’dan liedler (pl ). —
21.30 Fasıl Heyeti Konseri. — 22.10 İstanbul Saraylarını Gozivoruz — 22.20 Oda müziği. — 22 45 Haberler. — 23.00 Dan» müziği (pl.). — 23.30 Programlar ve kapanış.
LONDRA t
6.45 Manla Lıtcr Quartet (15 dakika) (31.55 m.). — 7 00 Mltaık Resmıgeçldl (1 saat) (19 85 m ). —
9.30 Beethoven’in 3 No. yu Piyano Konçertosu (1 saat) (19.85 m ). — II.30 B. B, C. Hafif Orkestrası (15 dakika) (19.85 m.). — 12.30 Dinleyici Ist.ekleri-KlAslk müzik (30 dakika) (16.84 m,). — 14.15 Mar-garet Few piyanoda (15 dakika) (16.84 m.). — 15.30 B B. C Varyete Orkestrası (30 dakika) (16.84 m.). — 17.15 Irla Loverldge piyanoda (30 dakika) (16.84 m ). — 18.18 Dinleyici Isteklcrl-Hafif müzik (43 dakika) (16.84 m.). — 20.30 B. B. C, Opera Orkestrası (1 »aat) (16.84 m.). — 23.00 Dinleyici iriekieri-HaHf müzik (15 dakika; (31.55 m.).
31 Ekim 1950
ı ı.
Sayf* 7
TEKLİF ALMA İLANI
25 Adet Madenî Hububat Hangarı Malzemesi Ismarlanacak
Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğünden:
Bu yılbaşında tedarikine girişilip bazı sebepler dolaytsly-le sipariş edHemlyen 15 adet 2000 ve 10 adet 3000 tonluk (madeni hububat hangarı malzemesi)nln yine eski teknik şartlaşma ve resmine uygun olarak ve fakat tutarı beynelmilel İmar ve Kalkınca Bankaslyle Hükümetimiz arasındaki sözleşme esasları ve hükümleri dairesinde ödenmek şartlyle siparişi kararlaştırılmıştır.
Bu İşe alt teknik ve İdarî şartlaşmalarla resimler Anka-rada Genel Müdürlük Malzeme Müdürlüğünden Istanbulda (Beşiktaş) Afyon - Malzeme İşletmesinden parasız olarak tedarik edilebilir.
İlgililerin bu şartlaşma ve resimlere uygıın olarak hazırlayacakları teklifleri 15.12.1950 tarihine kadar Genel Müdürlük Malzeme Müdürlüğüne makbuz karşılığında tevdi etmeleri veya bu tarihte Genel Müdürlükte bulunacak şekilde postalamaları İlân olunur.
Ofis 2490 sayılı kanuna tâbi olmadığından bu malzemeyi kısmen veya tamamen dilediğine sipariş edip etmemekte serbesttir. (14849)
DEVLET DENİZYOLLARI KANLARI
Devlet Denizyolları ve Limanları
İşletme Genel Müdürlüğünden:
Tekirdağ'ında yeniden İnşa edilen antrepo 1.11.1950 tarihinden itibaren işletmeye açılmıştır.
Buna alt tarife Tekirdağ acenteliğimizde mevcuttur.
(14931)
Font Boru Almanak
Pınarhisar Belediye Başkanlığından:
Pınar hisar Hükümet çeşmesinin tamiri için 4 metre tulünde 11 atmosfere mütehammil 100 milimlik kordon ve ampuvanetll karabük veyahut İthal malı 50 adet font boru satın alınacaktır. Vermek isteyenlerin 15.11.1950 tarihine kav^r fiyatlarını bir mektupla belediyemiz başkanlığına bildirmeleri ilân olunur. (14885)
e
BU REKLAM KULESİ
TAKSİMDE KURULMUŞ VE EN GÜZEL İLÂNLARI İSTANBUL HALKINA TAKDİM
i
ı
ETMEYE BAŞLAMIŞTIR
GAZETEMİZDEN
TAFSİLAT İSTEYİNİZ
St. Gailen, Lausanne, La Chaux-de-Fonds



SOCIETE DE BANOUE SUISSE
SCHHEIZERISCHER BANKVEREIN
SWISS BANK CORPORATION
Basel, Zürich, Geneve
Neuchâtel, Schaffhausen, Bici
Chiasso, Herisao, Le Locle, Nyon, Zoflnger
, Algle, Bischofszell, Morges, Borschach
Sermaye ve ihtiyat akçesi, İsviçre Frankı : 205,000,000
LONDON: 99, Gresham Street, E.C.2
11c, Regent Street, S.W.,1
NEW-YORK: 15, Nassau Street
fieKnreA W .
O/'srfxC^
S
£
?
n
FOTOĞRAF
Satışa
Devlet Orman İşletmesi
GAYRİMENKUL SATIŞ İLÂNI İstanbul İkinci İcra
MİKROMA E T A R E T F ü T U R î T t N K

MAKİNELERİ de
arzedilmiştir
Türkiye genel mümessil! :
HMET KAVALA
TAHÎR HAN-GALATA
Telefon : 49449
Telgraf : Lamet - İst
İki Motor İçin Teklif İsteniyor
Erzurum Belediye Başkanlığından:
Erzurum Belediyesi için 2000 rakımında 600 110 750 beygir gücünde çalışabilen 231/400 voltluk 60 frekanslı trlfaze alterna-törlerle akuple aynı cinsten iki motör alınması düşünülmektedir.
Motörlerde aranılan şartlar.
1 — Ekonomik olmaları,
2 — Komplike olmaları, yedeklerinin kolayca tedarik edilebilmesi.
8 — Sağlam ve fiyatça müsait olmalarıdır. Düşük devirli motörler tercih edilecektir. Fiyatlar, biri latanhulda, diğeri Er-zurumda teslim şartlyle ayrı ayrı bildirilmelidir.
ş
Motörlerin Erzurumda montajı satıcıya alt gün çalıştırıldıktan sonra teslim alınacaktır
olacak, onbeş
Satışa talip olanların kataloglarını ve satış zurum Belediyoslne bildirmeleri.
şartlarını Er-
(14897)
Antakya Müdürlüğünden:
1 — işletmemiz Arsuz bölgesi 39 No.lu serinin 210, 211 No. lu havzalarında yanan tahminen 3000 M3 çamdan İstihsal edilerek İncesu ve civan deniz kenarında gösterilecek İstif yerine indirilecek tomruk, direk sanayi odunu ve odun pazarlıkla satılacaktır.
2 — İstihsal ve nakil İşi alıcıya alt olup tomruk ve direklerin beher M3 ne 26 Hra, sanayi odunlannın beher M3 ne 20 Hra, odunların heber kcntalına 180 kuruş istihsal, nakil, istif masrafı ödenmek suretiyle tomruk ve direklerin beher M3 ü 40 Hra sanayi odunlarının beher M3 Ü 30 lira ve odunlann beher kentali (Muhammen bedelleri) 200 kuruştur,
3 — Muvakkat teminatı tahminî tutan üzerinden ve % 7,5 hesabiyle 9000 Hradır.
4 — Pazarlıkla satış 6.11.1950 gününe rastlayan pazartesi günü saat 15 te İskenderun Orman Bölge Şefliği binasında toplanacak komisyon huzurunda yapılacaktır.
5 — Bu İşe alt şartname ve mukavele projesi örneği Adana, Osmaniye Orman İşletme Müdürlüğünde, Ankara Orman Genel Müdürlüğünde, İskenderun Orman Bölge Şefliğiyle işletmemizde görülebilir.
İsteklilerin belirli gün ve saatte teminatlariyle birlikte komisyona müracaatları. (14862)
Memurluğundan:
950/3570
İstanbul Dördüncü İcra Memurluğundan:
950/3597
Zühre Tutanlar - Mehmet Tutanlar vârisi: Galata Lüleci Hendek Elektrik santralı yanında 64 No. kulübede iken ikametgâhı meçhûl:
Fethi Tan ve Ralk Tan vekillerinin hakkınızda yaptığı llâm-lı mezkûr yerdeki kulübenin kaTl suretiyle davacıların arasına vaki müdahalenin men*l ve masrafların tahsili hakkında gönderilen icra emri ikametgâhınızın meçhûl (yeti dolayısiyle bilû tebliğ İade edilmesi ve tahkikatın da buna müeyyld bulunması itibariyle mezkûr İcra emrinin llâ-nen tebliğine icra vargıçhğınca karar verilmiştir. İlânın neşrinden İtibaren 20 gün içinde kulübeyi kaldırarak arsaya vaki müdahaleye son vermeniz, aksi takdirde ilân hükmünün zorla icra olunacağı ve yapılacak masrafların sizden tahsil edileceği icra emri yerine kâim olmak üzere 1-lâncn tebliğ olunur. (14919)
BALTLMOH
AMERICAN EKPORT LÎNES tnç. Ne w-York NE W-YORK — FtLAJDELFİYA
Çamaşır ve bulaşık yıkanan beyaz tabunla yüzünüzü ve vücudünüzü yıkamanız asla doğru değildir.
Gençlik ve güzelliğinizi, teninizin kadife yumuşaklığını muhafaza için hususi bir formülle imal edilmiy olan PURO TUVALET SABUNU kullanınız.
pUR°
Bol köpüklüdür PURO Nefis kokuludur PURO
orasında haftada bir muntazam azimet ve avdet postası
EXPORTER Vapuru limanımızda olup, 3 kasımda eşyayı ticariye alarak yukarıdaki Umanlara hareket edecektir
Vapur kumpanyası PİRE - NAPOLİ ve CENOVA’dan NEW-YORK için. LAGUARDİA EXOCHORDA. EXETER. EX-CAMBtON. EXCALİBUR lüks transatlantik vapurlarına yolcu kabul eder. Fazla tafsilât için Galatoda Tahir hanında 3 üncü katta HAYRİ ARABOĞLU ve Ş.sına müracaat olunması. Tel: 44993-2-1
Rüya Görüyor musunuz
Yeni çıkan, her yaştaki bayanlar ve baylar için ayn avn tâbir edilmiş
RÜYA YORUMLARI’NI
KİTAPÇILARDAN ARAYINIZ.
Fiyatı: 160 kuru;
Taşköprü Belediyesi
Başkanlığından
1 — Belediyemiz un değirmeninin Islâhı İçin 110 santim kutrunda iki çift Foça veyahut Avrupa değirmen taşı pazarlıkla satın alınacaktır.
2 — Keza belediye un değirmeni İçin 30 beygir takatinde 220 voltluk mütenavlp cereyanlı bir elektrik motörü pazarlıkla alınacaktır.
3 — Taş ve motör İnebolu iskele tealimi alınacaktır. Taliplerin bu husustaki teklif ve şeraitlerini 16.11.1950 perşembe günü saat 14 e kadar belediye komisyonuna bildirmeleri İlân olunur.
Taşköprü Belediyesi
Başkanlığından
Belediyemiz itfaiyesi için 200 metre 19/20 telli 110 kutrunda verici keten hortum İle 17 santimlik 3 erden 6 metre tulünde 2 parça telli alıcı hortum pazarlıkla alınacaktır. Verici hortumlar 25 er metre kesilerek 110 kutrunda lâstlkli rekorlara bağlanacaktır.
Taliplerin örnek ve teklif şartlarını 16.11.1950 günü saat 11 e kadar belediye komisyonuna bildirmeleri ilân olunur.
Taşköprü Belediyesi
Başkanlığından:
Belediyemiz itfaiyesinin takviyesi İçin 3 veya 4 tonluk depolu bir adet itfaiye arazoz makinesi alınacaktır. Talip firmaların cins evsaf ve şeraitlerini gösterir tekliflerini.. 16.11,1950 günü saat 14 e kadar belediye komisyonuna bildirmeleri lüzumu ilân olunur. (14726)
Mahcuz olup satılmasına karar verilen ve tamamına bilirkişi tarafından (4320) lira kıymet takdir edilen eski Hoca Ali, yeni A-tlk Mustafapaşa mahallesinin eski Kethüda, yeni Vezirkaya caddesinde en eski 3, eski yeni 5 kapı sayılı kârglr evin tamamı (2004) numaraiı İcra ve İflâs Kanununun hükümleri dairesinde açık arttırma suretiyle satılacaktır.
GayrlmsnkııHin evsafı: Balat Atik Mustafapaşa mahallesinin Vezlrkâhyası sokağında 5 kapı sayılı, beden duvarları kârğir, dahili akşamı ahşap evdir. E-lektrik ve su tesisatı yoktur.
Zemin kat: Tek kanatlı ahşap kapıdan girilen zemini toprak, avlu altında bodrumu olan ve içinde bir yükü bulunan oda; avluda ocak mermer musluk taşı ve alaturka taşlı helâ olup bu kısmın tavanı kaplamaz izdir.
Birinci kat: Ahşap mervtnle çıkılan bir sofa üzerine İki oda ve sandık tahtalariyle sofadan bölünmüş diğer bir odadır. Evin üstü yeril kiremitle örtülüdür.
Hududu: Tapu kaydı gibidir.
Yüz ölçüsü: Yerinde yapılan ölçüye göre binanın mebni bulunduğu saha (36.00) metremu-rabbaıdır.
İşbu gayrimenkula alt şartname 25.10.1950 çarşamba gününden İtibaren herkesin görebilmesi İçin 2 nci İcra Dairesinin muayyen mahallinde açık bulundurulacaktır.
Arttırmaya İştirak edecekler şartnameyi okumuş ve lüzumlu malûmatı almış ve bütün şartları kabul etmiş ad ve itibar o-lunurlar. Arttırmaya iştirak edecekler takdir edilen kıymetin yüzde yedi buçuğu nispetinde nakit pey akçesi veya bir millî bankanın teminat mektubunu vermekle mükelliftirler.
Satış bedeli peşindir. Ancak ihtiyari olarak müşteriye 20 günü geçmemek üzere mehil verilir. Bedelin ödenmemesi halinde İcra ve İflâs Kanununun 133 üncü maddesi hükmü tatbik olunur.
Gayrimenkulun birinci arttırması 27.11.1950 tarihine rastlayan pazartesi günü saat 11 den 12 y« kadar İstanbul 2 net İcra Dairesinde yapılacaktır.
Eu arttırmada gayrimenkul 3 defa bağrıldıktan sonra takdir edilen kıymetin yüzde 75 ini geçmek şartiyle en çok arttırana i-hale edilir. Böyle bir bedel elde edilmezse en çok arttıranın taahhüdü baki kalmak üzere arttırma 10 gün daha temdit edüe-rek 7.12.1950 tarihine rastlayan perşembe günü aynı mahal ve saatte, ikinci arttırması icra kılınarak en fazla arttırana ihalesi yapılacaktır.
İpotek sahibi alacaklılar İle diğer alâkadarların gayrimenkul Üzerindeki haklarını ve hususiyle faiz ve masrafa dair olan iddialarını evrakı müsbiteleriyle birlikte 15 gün zarfında memuriyetimize bildirmeleri ve aksi halde haklan tapu sicili Ue sabit olmadıkça satış bedelinin paylaşmasından hariç kalacakları ve tellâliye resmi İle İhale karar pullan ve tapu harç ve masraftan ve bulunduğu takdirde 20 senelik taviz bedeli müşteriye ve diğer vergi ve rüsumlar borçluya aittir. Daha fazla malûmat almak isteyenlerin dairemizin 950-3İ70 ve 950-4006 tevhitll numaralı dosyasına müracaatları 1-lân olunur. (14903)
ZAYİ — Taksim Nüfus Memurluğundan almış olduğum nüfus cüzdanımı kaybettim. Yenisini alacağımdan eskisinin mü yoktur.
Berç Mısırlıysa. Telefon desl Vişne sokak No.
Kadıköy
hük-
caıl-
31
Sondaj Borusu Satılacaktır
Garp Linyitleri İşletmesi Müdürlüğünden:
Müessesemiz, Tunçbilek mıntakasında mevcut 320 m/m kutrunda 7 adet 44.20 metreden ibaret çekme sondaj borusunu kapalı zarf usulü ile satışa çıkarmıştır.
İhale 7,11.1900 tarihine rastlayan salı günü snat 16 da Tavşanlıda müessese nıerkeainde yapılacaktır,
Buna alt şartname:
Ankara EUbank Genel Müdürlüğünde.
İstanbul Etibank İstanbul Şubesinde,
tzmirde Alsancak Bornova Caddesi No. 71 de.
İrtibat Memurluğunda.
Tunçbilek mıntakamızda, görülebilir.
Müessese satışı yapıp yapmamakta serbesttir. (14892)
Hurda iç ve dış lâstik satışı
1 — Bölgenıia atölyealnde mevcut 446 adet dış vo 47 adet İç oto lAstigi açık arttırma «uretlyle satılacaktır.
3 — Açık arttırma 14.11.1950 «alı günü aaat 16 da Etlik yolu üzerindeki yollar 4. Bölge Müdürlüğü binasında müdürlük odasında toplanacak komisyon huzurunda yapılacaktır.
3 — Muhammen bedel (iki bin yedi yüz seksen sekiz lira elit kuruştur) (2788.60> lira olup geçici teminat (iki yüz on lira) 210 liradır.
4 — Lâstikler her gün — tatil günleri hariç — aaat 10.00 -11.30 arasında bölge müdürlüğü sahasında ve bu işe alt şartname Bölge Müdürlüsünde görülebilir.
5 — İsteklilerin 2490 sayılı kanunun ahkAnnna uygun olarak müracaat etmeleri ilân olunur. (14851)
Üsküdar Kaymakamlığından
Bekçi ücretlerini vermlyenlerln 1.11.1950 gününden 11.11.1930 gününe kadar makbuz mukabilinde tahsildarlara ödemeleri, aksi takdirde hanzen tahsiline gidileceği ilân olunur. (14886)
Sayfa 8
YEN! İSTANBUL
2 Kasım 1950
Kininli
Karşı»»*
Nei'eye
ünlerini
ı.Uorındo0
gnp
kotu”
y°’’Lk -'s'"1'»' b°x,(,. it»"»'
*'*,•' L div ”■
etmey’m'*
adale
I
fnotı*mo

4 saat ara ile günde 3 adet alınabilir.
Tekelin Yeni Tip Sigarası
İdaremlzce zarif ambalAjlar içinde bayanlara mahsus güzel bir harmandan hafif içimll yeni bir tip sigara satışa çıkarılmak üzere hazırlanmaktadır,
Müşterilerini her bakımdan elindeki imkânlar dairelinde memnun etmeye çalışan İdaremiz, bu sigaraya verilecek İsmin tâyinin! kendilerinden rica etmeye karar vermiştir.
15 kasım 1050 tarihine kadar kendi okunaklı adresleriyle ‘Tekel Satış - Kabataş” adresine gönderilecek İsimler arasından jüri tarafından en muvafık görülen isim bu yeni mamulümüze verilecektir.
Bildirdiği isim jüri tarafından beğenilmiş olan müşterilerimiz arasından kur’a ile seçilecek beş kişiye bu mamulümüzden birer kilo hediye edilecektir. (14217)
TEKEL
-----NAZAR VAPURU
4 kasım 1950 cumartesi saat 20 de tstanbuldan kalkacak. İzmlre uğrayarak
gidecektir. Yolcu ve yük için müracaat:
KIŞINBAY BİRADERLER Ltd. Ort.
Galata Kefeli Hüseyin Han No. 16 18 Tel: 41448
TÜKKİVENİH EH BÜYÜK MÜZİK HOLÜ --
BELEDİYE GAZİNOSU
Akşamdan İtibaren
Yarın
I
Açılıyor
SEN AR
MÜZEYYEN
IŞIL
SABİTE TVR
l’ERİHAN ALTINDAĞ
SÜZERİ
Okuyucu Bayanlar: İSMET UZUNAY - İNCİ KÖRMÜKÇÜ - NEBAHAT ERDURAN -MERAL PULAT - CELÂL TOKSES - KEMAL GÜRSES
Saz Heyeti: HAKKI DERMAN - NUBAR TEKYAY - SALÂHADDİN PINAR - ŞERİF İÇLİ . SALİH ORAK - KADRİ ŞENÇALAR - İSMAİL ŞENÇALAR - REFET TATLIPAR-MAK - ŞEVKET BÜTÜNER - YAŞAR ANLI.
Revü Skeç - Havay - Şehrazat - Rumba - Brodvay Baleleri
Düet - Trio ve nktrakaiyon 42 artist bütün programımızı teşkil ediyor.
Masalar numaralıdır. Telefon 42690
• •
OTEL
I
k
ENIZPARK

F
YEŞİLKÖY
Kış mevsimi için eşsiz salonunda yeniden, Istanbulun en güzel ve en neşeli Orkestrasını kurmağa muvaffak olmuştur
SEVİMLİ FRANSIZ ARTİSTİ SUZANNE GERARD en yeni şarkılardan mürekkep repertuariyle Salonumuzu neşelendirecektir.
Geceleri Taksime kadar gayet emniyetli vesaiti nakliye temin edilmiştir.
günün her saatinde bütün servisleriyle açıktır
Müessesemiz ı_
Cumartesi ve pazar günleri saat 17 de DANSLI MATİNE Telefon: 18
215/216
TülKİYf UMUMÎ VEKİLİ
EDGAR KONSOL!
Bilumum zayiatı bertaraf ettiğinden, hakkınızı korumakla kazancınızı artırır
ARGO" Taksimetreleri
GÜZEL VE FAYDALI İLANLAR YENİ İSTANBUL’DA ÇIKAR
MİNERVA
Dikiş Makineleri
Sayın Doktor ve Eczacıların Nazarı Dikkatine: Belçikadan İthal Etmiş Olduğumuz
A C T I C I L L I N E
400.000/ünite
piyasaya arzedUmtştlr
TURHOL Ticaret Limited Şirketi
Katırcıoglu Han No. 10................Sultanhamam
İstanbul Jandarma Satmalına Komisyonundan:
100 adet Simens uzun boy santral fişi
100 adet Simens kısa boy santral fişi
100 adet Santral zili
100 adet Kulaklık ihtizaz levhası
Mevcut evsafname ve numunelerine uygun yukarıda cins ve miktarları yazılı dört kalem muhabere malzemesi 7 kasım 1950 salı günü saat on beşte Taksimdeki komisyonumuzda pazarlıkla toptan isteklisine ihale olunacaktır.
Pazarlığa iştirak için (751 liralık ilk teminat mal sandığı makbuzu getirilecektir. İsteklilerin pazarlıktan evvel komisyonumuzda evsafname ve nümuneleri görerek belli gün ve saatte pazarlığa gelmeleri. (14907)
\
t
I
I
i
I
I
r
P/ak/an
Çamaşır Makineleri


Padyo ve
ri İ >
Odun - Petroi Soba/ur/
w
k.m»
2
W
ozocakları /? Elektrik (Ituleri M ut bak esualan
ODEON
.(*M!ss!rK
1 ' - -
~y?
‘x *
—■
- İr
L

L'iur
İT


Bl®

1
SYLVANIA flüoresant lambaları 3 misli fazla dayanır

nW Beyog/u. /stik/â/ Cad75 Ta'42979
■' j'S Sirkeci, Hâmid/yeCdd /6 Te/ MÜ0/
s
* a:
O
GÖ2ÛNÜZ
KAPALI
ALMAYINIZ /
SYLVANIA
MeyİMify
SM\ \\IY^ ,
Türkiye Mümessilliği :
LİBKA TİCARET T. A. O.
İstiklâl Cad 308 • Tel 43809


Tesisatınızda otomatik starter balast ve duyları kullanınız.
SYLVANIA

1