Yeni Valde Ham Altında
Manifatura ithalât T. A. Şirketine
Yünlü İngiliz Kadın
MANTOLUKLARI
. G E I, M I Ş T t Bl
AKŞAM
ÜHD SİROP HEMOGLOBİN TEGE
KANSIZLIKLARDA,GENEL ZAFİYETTE, HALSİZLİK .TAKATSİZLİKTE KULLANILIR.
Sene 28 — No, 9683 — Fiat! her yerd® 10 kuruştur,
PAZARTESİ 1 Ekim 1945
Sahibi: Necmeddla Sadak — Neşriyat müdürü: Hikmet Feridun Ea — AKŞAM Matbaası
Boğazlar meselesi etrafında yalan yanlış haberler ve doğruya yakın ihtimaller
«Tasvir,, arkadaşımız başya. zısında. Boğazlar meselesi hâk. kmda yabancı kaynaklardan gelen çeşitli ve birbirine uymaz haberler üzerinde haklı olarak duruyor, «kendi vatanımıza ait bu en hayatî dâvada ne olup bittiğini anlamak için, ecnebî meni, balardan medet ummak hazin oluyor» diyerek hükümetin, ortalığı aydınlatmamasından şi. kâyet eder görünüyor.
Gerçekten son aylarda Türki. ye ve Boğazlar hakkındakl türlü türlü haberler gazete sütunlarından taşmaktadır. Bunlar arasın, da doğru olanları var mı, yok mu, hepsi mi hakikat yahut top. yekûn uydurma mı, bilinmiyor. Türkiye efkârı için en kestirme yol, galiba bunların hiç birine inanmamaktır /
Hükümetin bu gibi haberlere her gün ehemmiyet vererek radyo. gazete, ajans veya muhabir telgrafı gibi bazan iyi niyetle, bazan kötü düşüncelerle çeşit çeşit yabancı k“ laklardan orta, ya atılan havadisleri doğrulama, ya. valanlamava kalkışması çok ciddi memleket işlerinde âdeta sokak tartışmalarına girişmek olur ki herhalde kendisinden bunu bekleyemeyiz,
Türkiyeyi ilgilendiren hayatî bir mesele hakkında millet ef!:â. nrun doğrudan doğruya aydın, latılmasına gelince hükümetin bu ihtiyacı, bu zarureti duyma, sı İçin b'zzat kendisinin herhan. gi bir teklif ile karşılaşması, bir konuşmaya katılması gerektir. | Hükûmet’n, herşeyden önce Millet Meclisine danışmamış olma, sı, bildirilecek bir mesele ile henüz karsı karşıya gelmediğine alâmettir.
Boğazlar meselesi — üçlü. beş. li konferanslarda konuşulan baş. ka işler gibi — harbin tasfiyesile ilgili değildir. Boğazlar, büyük denizel devletlerin her zaman alâ. ka gösterdikleri bir gelip geçme rejimi meselesidir. Bu meselede Türkiye menfaatlerinin ve Türkiye kararının başta gelmesi, bu deniz yolunun Türk vatan toprak, lan arasından geçraeslndendir. Bu yoldan harb gemilerinin na. sil gelip geçeceğini (çünkü tlca_ Tet gemileri her zaman diledikleri gibi gelip geçiyorlar) iki yandaki denizlerle alâkalı devletlerle yeniden konuşmaya hazırız. Bu geçidi düzenleyen Montreux mukavelesi. ne. Türkiyenin malıdır, ne sadece iki taraflıdır, çok imzalı bir anlaşmadır,
Yenj şartlara göre bu nasıl de. ğişecek?
Karar yalnız bize yahut bir başkasına ait olmadığı için Mon. treux anlaşmasının nasıl değişe, ceğini değil, değişip değişmeyeceğini bile henüz bilmiyoruz.
Bugüne kadar bilinen tek gerçek nokta. Amerika Birleşik . Devletleri Başkam M. Tannanın nutkundan öğrendiğimizdir. M. Trumanın söylediğine göre Bo. gazlar ve Montreux mukavelesi Potsdam üçler konferansında az çok konuşulmuş, bu meselenin, bütün Avrupa deniz ve ne. hlr yollarlle birlikte Dışişleri Bakanları Meclisinde bir karara bağlanması düşünülmüştür. Hat. ta Amerika Başkanı, bu yolların milletler arası serbes geçitler şekline sokulması fikrini Amerikanın destekllyeceğini de sözlerine katmıştı.
Bu mesele, M. Trumanın de. iliği gibi, Londrada konuşuldu mu? Hiç sanmıyoruz. Tebliğlerde bundan bahsedilmedi. Bir çok pürüzlü işleri çözemlyerek bir yana bırakan Beşlerin, bilhassa Amerika Dışişleri Bakanının, Necmeddin Sadak
(Arkası saiıli* 2; sütun 6 da)
Yahu diler Filistin’de 80 İlin kişilik bir kuvvet topladılar
Bu kuvvet kaçak suretile gelen yakudilerin Filistin’e girmesini temin etmeğe çalışıyor
Paris 1 (R.) — Filistin meselesi Londra basınını gitgide daha fazla meşgul etmektedir. Gazeteler bu meselenin Arap memleketlerinde yaratacağı tepkiyi şimdiden tahlile uğraşıyorlar. Araplar bu defa azimli davranıyorlar ve azimlerini terkedeceğe benzemiyorlar.
Yahudllere gelince, onlar da bu defa gayelerine ulaşmak hedefini güdüyorlar. Flilstlndekl müfrit Yahudi teşkilleri ortalıkta bir heyecan havası yaratıyorlar. Yahudi tethlşçllerinin iyi bir surette silâhlanmış 80.000 e yakın bLr kuvvete malik oldukları söylenmektedir. Bunlar İngiliz kuvvetlerine karşı gelemezler ve esasen bu niyeti beslemiyorlar gibi. Fakat bunlar kaçak olarak gelecek olan Ya-hudllerln Fillstİne girmelerini temin etmeğe uğraşacaklar dır,
Beyrut 1 (R.) — Kudiisten bildiriliyor: Fillstİne kaçak olarak Yahudi muhacirlerinin girmelerine mâni olmak için İngiliz harb gemileri gece ve gündüz devrlyelerde bulunmaktadırlar. Fillstinln kara hudutları dahi takviye edilmiştir.
Hintliler Araplara taraftar
Delhi 1 (R.) — Hlnd İs tanın Müslüman şeflerinden Mevlâna Abdullah, Filistin meselesi hakkında dün yapmış olduğu bir demeçte, Hint halk efkârının Flilstlndekl Araplar lehinde olduğunu bildirmiştir.
Bir nota
Şam 30 (AA.) — Miiftfl Abdülha-klm, Arap şeflerinin bugün Şam’da yaptıkİBTi toplantıya başkanlık etmiştir.
Bu toplantının sonunda Müttefiklere bir nota verilmesi kararlaştırılmıştır. Bu notada Fillstinln Araplarla Yahudller arasında taksim edilmesinin bütün Arap devletleri şeflerinin müzaheret edecekleri bir mukaddes cihada sebebolacağı bildirilecektir, îngiletre’de görüşmeler
Londra 30 (A.A.) — Reuter'ln siyasi muharriri şunları yazmaktadır:
Fiiistlnde diğer Orta Şark memle-
946 BÜTÇESİ
Masraf 990, gelir 894 milyon liradır, aradaki fark iç istikrazlarla kapatılacaktır
Toprak Mahsulleri ve ihracat vergileri kaldırıldı memurlara bir derece üst maaş verilecek
Ankara 30 — Maliye Bakanı Nurul-lah Sümer, 1946 yılı bütçesinin Büyük Millet Meclisine sunulması mü-nasebetlle aşağıdaki beyanatta bulunmuştur:
«— 1946 yılı bütçe tasarısı Büyük Millet Meclisine sunulmuştur. Bütçede ödenekler yekûnu 990 milyon 616 bin G84 liradır. Bunun 874 milyon 956 bin 150 lirası âdi masraflara. 115 milyon 660 bin 514 lirası da münhasıran olağanüstü millî savunma masraflarına karşılıktır,
Yeni bütçede gelir tahminlerinin yekûnu da 894 milyon 620 bin liradır. Bu rakamlara nazarari devlet masraflarının yüzde 90,4 ü vergilerle karşılanacak, geri kalan yüzde 9,6 sı da İç istikrazlarla kapatılacaktır.»
Maliye Bakanı toprak mahsulleri ve 1 -t vergilerinin kaldırılmasına karar verildiğini müjdeledikten sonra toprak mahsuller! vergisinin kaldırılan e.Türk çlfçlslnln senede 100 -120 milyon liralık bir vergi külfetln-en kurtarılmış olduğunu söylemiştir.
LLıiıye Bakam beyanatına şöyle d. .am etmiştir:
«1046 bütçesinin çeşitli gider fasıllarında, bu yıl bütçesine kıyasen, temin edilen tasarrufun yekûnu iki yüz milyon lira civarındadır. Bu mikyasta bir tasarruf tahakkuk ettirildikten sonra, 1946 bütçesinde genel milli kalkınmamız için buhran yıllan bütçelerine nispetle, daha çok üstün miktarlarda ödenekler tahsisine İmkân elvermlştlr. Yeni bütçede arttırılan bu tahsisattan başlıca Milli Eğitim, Bayındırlık, Bağlık Bakanbkları-
(Arkası sahile 2; sütun 3 te)
ketlerine de yayılması ihtimalinden korkulan vahim karışıklıkları önlemek İçin son gayretler sarfedlknek-tedlr. işçi partisinin yürütme komitesi çarşamba günü Londrada toplanmıştır. Kuvvetle zannedildiğine göre, Filistin hakkında hükümete affolunan bir plânın geniş bir tartışması yapılmıştır. Komitenin dünya Siyonist yürütme komitesinden bir heyeti kabul edeceği ve bu meselenin, parlâmentonun 9 ekimdeki toplantısından evvel hükümetle yeniden görüşüleceği haber verilmektedir.
Gelecek haftr Dış İşleri Bakanı M. Erııest Bevln İle Dünya Siyonist teşkilâtı başkam M. Chain Welzman arasında bir görüşme yapılması da mümkündür. . Bu görüşme. Siyonist teşekkülü İle İngiliz Dış İşleri Bakanı arasında İlk resmi temas olacaktır.
Nevyorkta toplantılar
Paris 30 (R.) — Nevyorktan bildiriliyor: Filistin meselesi gün geçtikçe ehemmiyetini artırmaktadır. Buradaki Yahudiler işe ciddi bir surette sarılmış bulunmaktadırlar. Nevyork Yahudilerl Flilstlndekl vaziyet hakkında hükümetin dikkat nazarlarını çekmek İçin büyük bir miting yapacaklardır.
Diğer taraftan, haber verildiğine göre, önümüzdeki perşembe gilnü 2000 haham tarafından burada açık havada btr dua merasimi tertibedll-mfştlr.
Bütün bu havadisler yakında FUls-Ln maseleslnln günün başlıca mevzuu olarak ortaya çıkacağını ve Orta Şarkın gene buhranlı günler göreceğini göstermektedir.
Arjantin’de durum fenalaşıyor
Paris 1 (R.) — New-York Herald Tribün gazetesinin yazdığına göre Arjantinde vaziyet her gün daha fenalaşmaktadır. Hükümet bir taraftan sıkı tedbirler almakta, diğer taraftan ise bazı mevkufları serbes bırakmamaktadır.
Arjantindeki vaziyetin İnkişafı Birleşik Amcrlkada pek büyük bir dikkatle taklbedllmektedlr.
Londra 1 (R) — Bfcç Dış Bakanı dün sabah ve akşam iki defa toplanmışlardır. Geceki toplantı sabahın erken saatlerine kadar sürmüştür. Zan ve tahminin hilâfına olarak bu ayşam yeni bir toplantı yapılacaktır.
Dünkü İki toplantıda neşredilecek tebliğ hakkında görüşülmüştür. Beş Dış Bakanının bundan sonraki toplantıları kasım ayının sonunda veya aralın iptidasında bağlıyacaktır. Muavinler o zamana kadar raporlar hazırlayacaklardır. Muavinlerin tetkik edecekleri meseleler arasında Balkanlar, Trleste ve İtalyan müstemlekeleri meseleleri de vardır.
Görüş ayrılıkları
Londra 1 (R) — Beşlerin dün sabahki toplantısı üç buçuk saat sürmüştür. Geceki toplantı bundan daha uzun Olmuştur. Görüşmeler toplantı zabıtları ve neşredilecek uzun tebliğ hakkındadır. Bu hususta henüz an-
Sulhu sağlamlamak lâzım
«Bu yapılmadıkça silâhlar hırakılmıyeçııkfrr»
Londra 1 (A.A.) — 13 sene Londra’da Avustralya’nın yük. sek komiserliğini yaptıktan son. ra şimdi emekliye ayrılan M. Bruce radyo ile yayınlanan bir vedâ nutkunda şunları söylemiştir:
«Küçük düşürücü antlaşma, ların tekerrür etmesine Anglo . Sakson milletlerinin müsamaha etmiyeceklerine inanıyorum. Ye. nl silâhlarla, bilhassa atom bom. basile yaptığımız tecrübelerden sonra yalancı bir güvenlik haya, lile kendimizi aldatmaya çalış, mıyacağımızı sanıyorum. Milletler, bilhassa büyükler, müs. takbel dünya güvenliği sağlan, madan önce silâhlarını bırakım, yacaklardır. Bu güvenlik, Birleş, m iş Milletler anayasasile mümkün kılınmıştır. Bu anayasada Milletler Cemiyeti misakmda mevcut olan hususlar bertaraf edilmiştir,
1940 da yalnızdık, fakat o za. man metin davranmamız saye, sindedir kİ zaferin temellerini atabildik, îcabettlğl takdirde bir keıe daha metanetle duracak ve gayretlerimizle, üzerine daha iyi ve daha mesut bir dünyanın ku. rulacak olduğu temelleri ataca.
_____________________ Avrupa’da açlık
16 milyon ton yiyeceğe ihtiyaç var
Londra 1 (R) — Amerika Tarım Bakanlığı tarafından neşre, dilen bir tebliğ her tarafta ciddî yiyecek kıtlığından bahsediyor. Tebliğe göre Avrupa önümüzde, ki 12 ay İçinde 16 milyon ton yiyeceğe muhtaçtır. Avrupa’da yiyecek İstihsali, harbden evveline nispetle yüzde 25 azal, mıştır. Raporda salgın hastalık, lara ve ayaklanmalara mâni ol. mak için Avrupa’ya mühim miktarda yiyecek göndeımek lâzım, dır» deniliyor.
Kanada Başbakanı, Başkan Truman’la görüştü
Parla 1 (R) — Washlngton’dan bildiriliyor: Kanada Başvekili M. Mac-kenzeklng dün akşam Wash!ngton'a gelmiş ve M. Truman 11e ılZUn bir görüşmede bulunmuştur. M. Mackfn-zcklng bugün Londra’ya hareket edecektir.
DİKKATLER:
Sivrisinekler mağlûp edildi
Bu satırların muharriri, bütün yaz İstanbulun Anadolu sahille» rinde oturdu. Tekmil mevsimde — evde kini bilir nereden gelen — ancak hlr tek sivrisineğe rasladı. Halbuki o havali, eski, den elbinliksiz yatılmaz, yelpa. zesiz oturulmaz, adile sanile meşhur «Sivrlsinekli Erenköy» ve hayalisiydi. Saltanat ve mcş. rutiyet devrinin tantanalı rica, linden bir çoklan buralarda ya. varlardı
Ne yapalım? Şimdi harlı! Mücadele malzemesi yoktu!» denilse, akar sular durur, makul görünürdü; doğrusu itiraz da edemezdik.
Buna rağmen, mücadelede muvaffak olundu Halbuki, akar sulan hiç de durdurmayan der. me çatma bahanelerle müdafaa edilen; bu harb zamanında ak. çomaksızın yürümesi İcabeden nice işlerimiz var,,. Onlar yürü, yemiyor; zira yüriitülemlyor.
At binenin, kılıç kuşananın, dır.
Beşler, neşredecekleri tebliğ hakkında hâlâ anlaşamadılar
Dün geceki toplantı sabahın erken saatlerine kadar sürdü. Bu akşam yeni bir toplantı yapılacak
laşma olamamıştır. Mühim görüş ayrılıkları vardır. Bugün bir anlaşmaya varılması ümit (diliyor.
Londra 1 (R) _ Londra'dan ayrılacak Dış Bakanlarını götürmek üzere iki günden beri uçaklar hava meydanında bekledikleri halde el'an neşredilecek tebliğ hakkında anlaşma olamamıştır. Gazeteler bir kararsızlık hüküm sürdüğünü yazyorlar.
Bir İngiliz dergisinin mütalâası
Londra 30 (A.A.I — Nüfuzlu bir dergi olan müstakil muhafazakâr Spectator «Taksim edilmiş Avrupa; başlıklı önemli bir makalede Dışişleri Bakanları müzakerelerinde meydana çıkan Sovyet dış siyasetinin bazı veçhelerini İnceleyerek, bu siyaseti şöyle tenkide t mektedir:
Dergi diyor kİ:
«Bugünkü temayül, kaçınılmaz bir tarz, Avrupanın doğu ve batı blok-
Hindiçini’de kargaşalık
Bir isyan mahiyetini - almak üzere
Paris 1 (R> — üzafc Şarksan gelen son haberlere göre Hlndlçlni'de kargaşalıklar bir İsyan mahiyetini almak üzeredir. Halk yapılan tahriklere kapılarak Fransız kuvvetlerine karşı hareketlerde bulunmaktadır. Saygon'da sıkı yönetim İlân edilmiş ve her türlü toplantılar yasak edilmiştir.
Hanov'da vaziyet çok gergindir Bir ihtilâlin patlak vermesi heran beklenmektedir.
Yeni hâdiseler
Londra 1 (R) — Hlndlçinî’de yeni karışıklıklar olmuştur. Âsi Annamlıların elinde silâh, mit. ralyöz ve havan topları bulunu, yor. Bunlar, Saigon civarında, içlerinde kadın ve çocuklar da
Günler Geçerken
Böylesi de var
Basın âleminde bahsi pek geçmemekle beraber Akagündiiz’ ün edebiyatımıza nevi şahsına münhasır iyi bir roman kazan, d irdiğin a şüphem yok. Şu var ki bu eseri, frenk tarifite Dikişçi kız ve Kapıcı kadın romanlarına alışmış okuyuculara tavsiye edemiyeccğim. İçinde aradıklarını bulamıyacaklarından dolayı öfkelenecekleri muhakkaktır; zira dekorlar ve tipler o sınıfın haz alacağı cinsten değil; vaka Suadiyede geçmiyor; Taksim gazino, sunda düğün yapılmıyor, kotra gezintileri sırası Çam limanında denize girilmiyor ve köşk bahçelerinde tenis oynanmıyor. Miras bira, kan Mısırlı hala, zengin kocaya varan öksüz kız, milyonere damat olan meteliksiz genç gibi hayal okşayıp ümit verici talih cilvelerine raslayamtyorsunuz, İş berbat... Hep dünkü Anadolu, eski Ankara, memur ve halk tabakası... Eserin kahramanı da ruh hastası cılız bir serseri: Sansaros!
Evet, nefes aldırmadan sizi boğucu bir hava içinde dolaştırıp çok defa şaşmak mı, acımamak mı, iğrenmek mi lâzım geldiğin, de tereddüde düşüren hu sakat tipler ve zehirli karakterler romanında gök yıldızsız ve toprak yaldızsız... Ama gerçek hayatın nabzı atıyor ve yüreği çarpıyor; uydurma tipler arasında, riiya. da dolaşmadığınızı, aldanmadığınızı, yaşıyan hakiki insanlar dünyasAda bulunduğunuzu her satrında anlıyor, hakikatle tema, sin elem verdiği halde zevkli olan tesirinden biran sıynlamıyor. sunuz. Kitap bittiği zaman da şöyle diyorsunuz: «Bilmediğim, bllemiyeeeğlm ne kadar şey öğrendim.»
Böyle olduğu için, ben yaşta ve benim kadar görmüş bir adama bile «Bir yaşına daha girdim» dedirttiğinden dolayıdır k! (Sansaros) tam mânaslle bir «yakından müşahede ve içinden tahlil» romanıdır: kalitesiz romanlara düşkün okuyucuların değil. fakat hayat tecrübesini arttırmak ihtiyacında bulunan aydın zümrenin kitabıdır. Genç memur, genç öğretmen, genç hukukçu, meslek tahsili yapmış genç polis mensubu, Akagiindiiz’ün ömrü boyunca şehirler, kasabalar, köyler doluşa do!aşa hayat ve İnsan hakkında öğrendiğini bu. acıyı söyleyen tatlı dilil romanından kolayca öğrenlvcreceklerdir. Bu öğrenişin yarın kendilerini İş başında daha anlayışlı harekete scvketmesl ihtimali de eserin ayıt lılr kıymetidir.
Refik Halid Karay
larına ayrılmasına temel olacaktır. Taksim olunmuş bir Avrupanın ortaya çıkması İhtimali, bütün kıta, hattâ bütün dünya İçin en büyük tehlikeyi davet edecektir.
Böyle bir İhtimalin mevcudiyeti münakaşa götürmemektedlr ve her devlet adamının gayret! bunun hakikat olmasını önlemeğe matuf bulunmalıdır. Bugünkü hayal sukutları, İngiltere İle Amerika ve İngiltere İle Fransa arasında mümkün olan bütün noktalarda birliğin tahakkuk etmesini daha mühim kılmaktadır. Bu birlik asla, Rusyaya karşı aykırı bir zihniyetten ilham alınıyacak-tır. Herşeyden evvel Rusya İle daha sıkı bir anlayış ve daha müessir bir İşbirliği arzu edilir. Fakat bugünkü dünya taksimini asgari hadde İndirmek lâzımdır. Bu taksimi bertaraf etmek her devletten ziyade Rusyaya terettüp etmektedir.»

Amerika’da grevler
Telefon işçilerinin de grev ilân etmesinden korkuluyor
Londra 1 (R1 — Amerika’da grevler genişliyor. Otomobil amelesinden başka bazı sanayi sahasında da grevlerin başlama, sından korkuluyor. Şimdiki hal. de grev ilân eden İşçilerin sayısı bir milyondan fazladır.
Bugün telefon işçilerinin de grev ilân etmesi muhtemeldir. Buna sebep hükümetin bir sen_ dlkayı ilga etmesidir.
bulunan, bir Fransız grupuna hücum etmiş, bu sırada Japon askerleri de gelerek sükûn temin edilmiştir.
'1
Sahife 2
A H 9 A M
1 Ekim 1945
SÖZÜN GELİŞİ
Karakter değişir mi?
alırımda knldığtna göıe Voltaire insan karakterinin değiş, m i veceğini söyler. İnsanın bir müddet karakterini gir-
mesi, haşin ise yumuşak, boyun eğmezse uysal, eğri ise doğru göriinmesj miimkfhıdür. Fakat karakter mutlaka kendini gösterecektir. uCan çıkar, huy çıkmat» sözü de biiyük bakîme hak verdiriyor. Voltaire karakterin değiş, m iveceğine o kadar inanır ki karakterin değişmesini ancak vücudun değişmesine bağlı tutar: Vücudu değiştlrebilirBenlu ka. rakteri de değiştirmek mümkündür.
Bana tiyle geliyor ki ya insanlar asıl karakterlerini çok İyi saklayabiliyorlar yahut td karakter zamanla değişiyor. İnsan cemiyet halinde yaşar bir yaratık olduğu İçin karakterin bir kökü de cemiyettedir. Cemiyette büyük değişiklikler olması karakter, lere dokunmadan geçebilir mi?
Dün gayet doğru, haksızlık etmez, ne olursa olsun dürüst bir karakterin sahibi diye tanınmış bir adamla görüşüyordum. Bir haksızlık etmek üzere olduğunu kendisine söyledim. Giriştiği hareketin haksızlık olmadığını müdafaaya kalkmadı, bilâkis İti. raf etti. Türlü sebeplerle müşkül duruma düştüğünü uzun uzun anlattıktan sonra benim kendisine hak vermeye yanaşmadığımı görünce benden ziyade kendisini teselli etmek İçin dedi ki: «Azizim herkes haksızlık ediyor, bu arada yalnız ben mi haksız, lık etmekten çekineceğim? Karşı taraf benim haksızlık ettiğimi huzurunda İspat etsin!»
Halbuki muhatabım karşı tarafın bu haksızlığı İspat edecek durumda olnıadığuiı bildiği için haksızlık etmeye kalkmıştı, İki kere berbat bir karakter!
İhtimal Voltaire haklıdır. Karakter değişmiyor ve uzun za. man iyi görünen kötüsü fırsat bulunca dışarı vurmakta gecikmiyor. Yahut ta harbitji cemiyette scbcboJduğu değişiklikler iyi karakterleri de imha ederek kötüye çeviriyorlar. Yani karakter cemiyetle beraber değişiyor. Eğer böyle ise çok fena!
Şevket Rado
ce
Balkanlarda
basın ve sinema
Bombay’da yeni karışıklıklar
Amerika inhisarlardan şikâyet ediyor
Sokağa çıkmak yasak olan saha genişletildi
Ne w-York 30 (Usis) — Balkan memleketlerinde ve Avrupa’nın diğer bölgelerinde tatbik edilen basın ve sinema inhisarlarının Birleşik Amerika’da yandırdığı İtiraz ve tenkitleri kaydeden «New.York Herald Tribüne» gazetesi. Birleşik Amerikanın dip. lomatik teşebbüslerde bulunaca. ğrnı veya bu memleketlere yap. tığı iaşe yardımlarım keseceğini yazmaktadır. Gazeteye göre Bir. leşik Amerika, yakın bir zamanda «Balkan memleketlerinde ve Avrupanın diğer bölgelerinde ba. sına karşı yapılan muamele tarzına muhalif olduğunu» çok açık bir surette bildirmek tasavvu. randadır.
Amerikan hükümeti, son aylar zarfında hükümet noktai nâza, rina uygun olmayan gazete ve Alimlerin bazı Balkan memle. ketlerinde müsadere edildiğine dair bir çok raporlar alm’ştır. Bilhassa Yugoslavya'da ’ üzerine konulan hükümet kontrolü şiddetlidir. Bu memlekette İstihbarat Bakanlığı, basını tamamen kontrol etmektedir. Amerikan hükümetinin aldığı raporlarda bu Bakanlığın komünist ve hükümet gazetesi olmı. yanlara artık kâğıt vermediği bildirilmektedir. Bir çok Ameri, kan neşriyatı hükümet makam, lan tarafından toplatıîmıştır. Buna mukabil bir çok Sovyet mecmualarının piyasaya çıktığı görülmektedir, Arnavutluk, Yu. nanistan. Bulgaristan, Çekoslovakya, Polonya ve Ro manyadaki basının durumu da memnuniyet verici olmaktan çok uzaktır.
basın
Bombay 1 (A.A.) — Pazar ge. cesi geç vakit Bombay mahalle, lerinde vaziyet vahimleşmiş ve bir çok karışıklıklar kaydedilmiş, tir. Evvelce 5 km. karelik bir sahada yürürlükte bulunan sokağa çıkma yasağı şimdi on buçuk km, kareye teşmil edilmiştir. în. gillz takviye kuvvetleri yann gelecektir. Karışıklık çıkan ma. hailelerde nümayişçiler, otobüs şoförlerini ve vatmanları bıçak. İadıklarından genel nakil servis, lerl durmuştur.
Siklerin kararı
Londra 1 (R) — Hindistan'da Lâhor’da Sihler dün bir miting yapmışlar ve kongre partislle gaye birliğini kararlaştırmışlar, dır, Sihler Pakistan adile ayrı bir Müslüman devleti projesi kabul edilemlyeceği, Ingiltere’nin yeni tekliflerinin ihtiyacı sağlamağa kâfi olmadığını bildirmiş, ler ve salâhiyetin Hint milletine verilmesini istemşilerdlr.
Delhi 1 (R) — Bombay’da dün akşam geç vakit' yine oldukça ağır karışıklıklar çıkmıştır. 30 ölü ve 110 yaralı vardır. Zabıta kuvvetleri 480 kişi yakalamışlardır.
Lâval’in muhakemesi
Londra 1 (R) — Lâval ve
Vichy hükümeti milislerinin başı Darnan’m muhakemeleri 21 ekimde yapılacak parlâmento se. çiminden sonraya bırakılmıştır. Bunlar hakkında karar verecek jüri kısmen mukavemet hareketi üyelerinden, kısmen Milletvekillerinden mürekkep olacaktır.
(Baş tarafı 1 İnci sahlfede) aın plânlan faydalandırılmış, aynça diğer Bakanlıklarla Devlet Havayolları İdaresi hlaariendlrllmJştir.
Bundan başka, Emlâk ve Eytam bankasının bir la^UjalcBl olarak 100 milyon Ura İle yeniden kurulmasına tarar verilen «Türk Kredi Fonslyesb sermayesinin ilk yıl taksiti olmak üzere. Maliye Bakanlığı bütçesine beş milyon lira oklenmlşllr. Bu suretle yen! bütçenin devlet kalkınma programlarına tahsis ettiği ödeneklerin yekûnu 120 milyon Uradır.
Maaşlı ve ücretli memurlar
şimdiye kadar muhtelit vesilelerle muhtelif tedbirlerin mevzuunu teşkil etmiş olan geçim darlığından başka, maaşlı ve ücretli devlet memurları arasındaki farklı muamele de gözden kaçmıyordu
Önümüzdeki yıldan İtibaren maaşlı memurların da ücretliler gibi tekaüt aldatma tabi tutularak aynı derecedeki ücretliler kadar aylık almalarını mümkün kılacak tahsisat yeni bütçeye konmuş bulunmaktadır. Bu suretle maaşlı ve ücretli memurların aylıklarında mevcut fark İzale edilmiş olacaktı».
1 Bu suretle en küçükten en büyüğe kadar bütün maaşlı memurların bir derece yüksek maaşa geçmeleri karşılığı olarak bütçeye 30 milyon Ura konulmuştur.
Dalgalı borçlar
Harb ertesinin İlk bütçesi olan 948 bütçesinin harb yılları bütçelerine kıyasen — bünyeye taallûk eden — esaslı ve mühim diğer bir fârık vasfı, mail buhran devrelerinin zaruretleri llcaslle kabarmış olan ve devlet I mâliyesi bakımından bir zaıf olarak telâkki edilen bazı dalgalı borçların mümkün olan süratle bertaraf edilmesi hususundaki hassasiyetimize tercüman olmasıdır.
Filhakika 1945 yılı bütçesi münasebetle de dalgalı, yani kısa vadeli devlet borçlarından bir kısmının, hükümetin hususi bir dikkat ve alâkasına konu teşkil ettiğini ve bu kısmın sistemli bir surette İzalesinin hedef bilindiğini İfade etmiştim
Yeal bütçedı bu hedefin gerçekleştirilmesine doğru büyük ve geniş bir adım atılmış ve dalgalı borçların lirasına, mevcut bütçedeki 44 milyon liralık ödeneğe İlâveten, 90 milyon lira daha tahsis edilmiştir.
Bir taraftan son bütçelerimizde geniş bir yer alan geçici ve olağanüstü masrafların bir kısım karşılıklarını milli kalkınma gayretlerine tevcih ederken, diğer taraftan dalgalı borçların sistematik İtfası neticesinde tedavül hacmimizde hasıl olacak boşalmadan gene büyük kalkınma İşlerlle ödevlendlrllecek milli teşekkül ve müesseselerlmize müsmir krediler sağlıyacak olan bir finansman metodunu tesis ve tatbik etmiş olacağız.
İstikraz politikamız
Dalgalı borçların ödenmesine muvazi olarak, milli kalkınmamızın bugünkü ve yarınki desteği olmak bakımından büyük ümitlerle bağlandığımız uzun vadeli İstikraz politikasına da devam ediyoruz.
1948 yılı zarfında akdolunacağını biraz önce söylediğim istikrazlardan bir kısmı, kanunları gereğince, hazînenin borçlanacağı paralardan sağla-nek, 60 milyon lirası da devlet kıymetlerine rağbetleri durmadan artan vatandaş/ara arzedllecek olan «kalkınma İstikrazı İle «demiryolları istikrazı» tahvillerinden elde edilecektir.
Tasarruf sahibi vatandaşlarım devlet istikraz tahvillerine rağbet göstermekle hem tasarruflarını emin bir suretta nemalandırmı.ş. hem de milletimizin hal ve istikbalinin emniyet ve refah temelini teşkil edecek olan büyük kalkınma programlarının bir an önce gerçekleştirilmesi uğrunda hükümetle fikir ve Iş birliği yapmış oluyorlar. Bu şuurlu iş birliği manzarası karşısında, derin bir tahassüsle, vatandaşlarıma, gene hükümet adına
Şükranlarımı ifade etmekten müstesna bir haz duymaktayım.
Ana hatlarını kısaca İzah ettiğim 1946 bütçesinin, harb ertesinde ve Onu iaklbedecek olan ferahlık ve gelişme devresinde, vatan Ve milletimizin mukadder inkişafına yarıyacak Ve daha iyilerin ’ sağlam bir temel ve kuvvetli bir başlangıç teşkil edecek bir eser olarak telâkkiye lâyık görüleceğinden şüphem yoktur.
Yen! bütçenin azl2 milletimiz İçin kutlu olmasını yürekten dilerim.»
Bu yenllleşşte blraı alay, biraz za-
Yeni bütçe
Ankara 30 — Yani bütçenin Bakanlıklara ve dairelere ’ şekildedir: Büyük Millet Meclisi Cumhur Başkanlığı Sayıştay Başkanlığı Başbakanlık Danıştay Başkanlığı Basın, Yayın Genel Mü. İstatistik Genel Mü. Devlet Meteoroloji G. Mü. Diyanet İşleri Başkanlığı Adalet Bakanlığı Tapu, Kadastro O. Mü. : Millî Savunma Bakanlığı: İç İşleri Bakanlığı :
Emniyet Genel Mü. 1
Jandarma G. Komut. i
Dış İşleri Bakanlığı :
Maliye Bakanlığı ı
Devlet borçları :
Milli Eğitim Bakanlığı :
Bayındırlık Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı :
Sağlık, ve Sos. Yar. Ba. t
Gümrük ve Tekel Ba. t
Umum toplam
taksimi
şu
s
ı
Terhis şayiaları
Bu hususta dolaşan söylentilerin aslı
Türkiye’nin kararı
Boğazlar meselesi etrafında yalan yalntş haberler ve doğruya yakın ihtimaller
İngiliz Economist dergisinin bir makalesi
Londra 30 (A_A.) — Haftalık Eco-nöhUat dergisi «Türk hareket tarzı» başhğı altında yayınladığı bir makalede, Rusların Boğazlar hakkındaki İddiaları ve arazi talepleri karşısında Türkiyenin aldığı vaziyete İşaret ettikten ve bir buçuk milyonluk bir orduyu «İlâh altındn tuttuğunu hatırlattıktan sonra yansına şöyle devam etmektedir:
«Türklyede müşahede edilen bu kendine güvenmek fikri, geçen sene, büyük devletlere hemen hemen mutlak bir tâbiiyet göstermiş olan tarafsız muharip diğer küçük devletlerin hareket tarzına tamamlle zıddır,
Türkler teslim olmıyacaklardır. Bir kaç gün mukavemet edebilecek olsalar bile, İcabında dövüşeceklerdir. Bu Türk hareket tarzının, Lancaster House'de toplanan Dışişleri Bakanları tarafından anlaşılması lâzım gelir.»
Ermenilerin istekleri ve Moskova radyosu
Londrn 30 (A.A.) — Bir yazısında Boğazlar meselesi hakkında yorumlarda bulunan Observer gazetesi Tür-klyeyl ilgilendiren bugünkü durumu kaygı verici diye vasıflandırmaktadır, Gazete şöyle diyor:
«Suriye ve Amelrka Ermenilerinin Ermenistan adını vermeğe devam ettikleri bir kısım Türk arazisinin Rus-yaya bağlanması İçin açtıkları mücadeleye Moskova radyosu birkaç gün den ber! faal bir surette müzaheret etmektedir. Ruslar, Rendi hesaplarına henüz bir şey söylememişlerdir ve bu da Türklere karşı giriştikleri sinir harbinin bir tâblyesl olabilir
«Her ne olursa olsun Boğazlar ve Onki ada mcselelerlle Sovyet Ermenilerinin İstekleri, Orta Şark durumunu karıştıran güçlüklere yeni bir unsıır İlâve etmektedir »
sona
Ankara 30 (Tanln) — Yakında Türk ordusunda kısmi bir terhis yapılacağına dair son gün. lerde dolaşan şayiaları şöyle hülâsa etmek mümkündür,
İkinci dünya harbinin
ermesi münasebetile ordu mevcudunu hafifletmek İçin bir ter. his plânı hazırlanmıştır. Genel durumun İnkişaf seyrine göre, fırsat baş gösterince bu plânın tatbikine geçilecektir.
İhracatın düzenlenmesi hakkındaki kararname
Ankara 1 (Telefonla) — îh. racatin düzenlenmesine ve İhraç mallarımızın gruplara ayrılma, sına dair olan kararnamenin tatbik etme şekli İlgililere bildirilmiştir. Kararname önümüzde. kİ pazartesi gününden İtibaren yürürlüğe girecektir,
Ankaraya gelen tacirler, Tica. ret Bakanlığında lisans İşlerini tak ibetmekted irler.
Türk - İsviçre ticaret anlaşması
Ankara 1 (Telefonla) — Yürürlüğü bir ay müddetle uzatıl, mış bulunan Türkiye . İsviçre arasındaki ticaret ve tediye anlaşmasının müddeti bugün bit. miştir, îsviçreye mal İhraç ede. cek tacirler Ticaret Bakanlığına müracaat ederek lisans İstemektedirler.
Bulgaristan’da
Bir toplantıda bombalar patladı
Gün Doğmadan Paris
EDEBİ ROMAN
Yazanı Louis Bromfield Tercüme eden: Vâ . Nfı
■' Tefrika No, CG ■ ■ ■■
Bu ytnlleşlşte biraz alay, biraz zafer ve biraz da meraret vardı.
Mütevazı saadeti İçin, Roxle, bütün bunların farkına varıyordu. Düşünmüyordu; ve hissettiklerini formülleştirmek kabiliyeti yoklu. Fakat baharın İhtişamı onu zazan leylâkların ve çiçek açmış kestane ağaçlarının manzarası karşısında korkutuyor; benliğini hüzünle ve bir nevi korkuyla dolduruyordu; bu hisler, onda, nükseden bir hastalığa benziyordu.
Güneşin beyaz ve gri kâglr ev cephelerim ısıtmasına rağmen, sokaklarda, fakirler glttlçe daha solgunlaşıyor ve zayıflıyordu. Her açılan çiçekte, her beliren taze yaprakta bir hüzün, bir yeni" trajedi görünüyordu.
Derken, hemşiresinin düğününde bulunmak üzere komutanın gidişinden blrakç ay sonra, Pomeranya’dakl evine halıları ve tabloları yollıyan ihtiyar ve yorgun vali İşinden çıkarıldı. Yerine başka biri, daha genel; arkaya doğru kaçık küçük çenelisi, kelebek, gözlüğü arkasından soğuk vc nyıvl gözleri!» bakanı geldi. Asü men-
şell olmadığı için İsmi sadece Herrau-ser'dl.
Bu haberi, şaşkınlık ve hiddet İçinde getiren Nicky oldu.
— Şöhretini biliyorum. — dedi. — Kaatllitı biridir. Öldürmekten zevk alır. Canidir. Hamburg'da, bir nazi afişine tükürdükleri İçin, kendi eliyle ve tabanca ile üç kadını öldürmüştür. Nihal Akıbete varmadan evvelki Prag'da neler olduysa burada da aynı olacak.
Roxle hiddetini bastırmak teşebbüsünde bulundu:
—- Paris, Prag değildir. Cesaret edemezler.
Erkek, sakin, faka! vahşi bir nazarla baktı:
— Onların nazarında hiçbir fark joktur. Paris'i yumrukları altında tutamazlarsa yıkmağı terci!» ederler. Onlar fareler gibidir. Geri döner, dişlerini göstererek ölürler. Zira biliyorlar kİ bu sefer dünyanın hiçbir yerinde kendilerine merhamet edll-rhlyecektir.
Elini Rosle'nln omuzuna koydu.
— Bilmiyorsun. Henüz bana da, Lyon’a da. Fllomena’ya da, milyonlarca başkalarına da İnanmıyorsun. Bu Almanlar menfurdular. İnsan değillerdir. Kendilerinden nefret edeceğin vakte kadar onları anhyamıya-caksın. Nefret edeceğin vakte kadar, onlar sana yalan söyllyecekler, İhanet edecekler, seni aldatacaklar, paranı çalacaklar, «eni öldüreceklerdir. Kendilerinden nefret edeceğin âna kadar, onlara karşı müdafaasız bir çocuk durumundasın Bir gün gelecek, bunları anhyacaksm.
— Böyle söyleme! Böyle «öyleme!
Erkek pencereye gitti; dışarıya, bahçeye baktı. Cevap vermeksizin kadın da delikanlıya bakıyordu. Buz gibi bir dehşetin vücudunu sardığını duyuyordu. Bu, kontrol edemediği maddi bir tahassüstü. Erkekteki müthiş kin. gene İkisini blrlblrlnden ayırmıştı.
Kadın:
« — Nefret edebllseydlın... — diye düşündü. — Edebllseydim. Nicky İle de, IZon ve Fllumena İle de tek viicııt olurduk. Ben hâil onlardan ayrıyım.»
Delikanlı bir şey soy lemeks izin uzaklaştı. Kendini karyolanın üzerine attı. Başım kollan arasında sakladı. Genç kız da, yavaşça onun yanına oturup elini siyah, sık saçlarında
dolaştırdı; fakat erkek susmakta devam etti. Sevgilisinin orada bulunduğunun farkında olmuyor gibiydi. Donmuş bir hail vardı. Sonra, bir müddet geçince, takat! kesilerek uyudu.
Ancak salonda Lyon'un kendisini çağıran sesini duyduğu vakit Nlcky’-den ayrıldı. Tiyatro müdürü, çanta-slyle, ve bir gazeteyle, sapsarı ve ciddi duruyordu. Kadına bir şey söylemedi. Sadece gazeteyi uzattı. Roxie. LCon’un şaşkınlığındaki sebebi derhal anladı. Bu, Almanlarla lj birliği yapanlardan birinin ' ‘ “
hattâ serlevhalarda, yaltaklanıyor; barbar çizmelerini yalıyordu. Gazetede, sadece, uyuşma ve «ıslah» siyasetinin muviffak olmadığını yeni valinin beyan ettiği bildiriliyordu. Yahudi’lere ve komünistlere ve bunların komplolarına, sert hareketlerine kar-; şı koyabilmek için her Alman askerinin öldürülmesine karşılık elli rehine kurşuna dikilecekmiş.
Kadın derhal sordu:
— Nicky duydu mu?
— Farkında değilim. Ne yapacağım bilmiyorum.
Roxle, korkunun ne olduğunu tekrar anladı. Fakat I/on şöyle söyleyerek genç kadının zihnini başka tarafa çevirdi;
gazeteciydi; makalelerde İstilâcıların
Arkası var)
Sofya 30 (A.A.) — Anadolu ajansının özel muhabiri telefonla bildiriyor:
Vtdln'deıı bildirildiğine göre, çifçi gençlik teşkilâtından İkov namında biri, sokak ortasında İvan Malganov tarafından öldürülmüştür. Muhalefet basınına göre, kaatll komünist gençlik teşkilâtı üyelerindendir. Hükümet gazeteleri ise failin uzun zamandan beri komünist teşkilâtından İhraç edilmiş bir şahıs olduğunu İddia etmektedirler.
Diğer taraftan Kostendil bölgesinde, Radiza köyünde çifçi gençlik üyelerinin bir toplantıdan dağıldıkları sırada iki bombanın patladığı vc ikisi ağır olmak üzere dokuz kişinin yaralandıkları bildirilmektedir. «Vatan cephesin adlı hükümet gazetesi, vatansever cephesine taraftar çifçi gençliğin bahis mevzuu olduğunu ve bu İşin bir kaç ay evvel bir dinlenme kampını basarak komünist gençlik teşkilâtı üyelerinden 4 kişiyi öldüren faşist teşekkül tarafından yapıldığını İleri sürmüştür.
Anket yapılacak
Sofya 1 (A.A.) — Anadolu ajansının özel muhabiri telefonla bildiriyor: Çifçi partisi organ» «Çifçi bayrağı» gazetesinin bildirdiğine göre, muhalefetin iddiaları üzerindeki hakikati meydana çıkarmak maksadlle bir anket açılacaktır. Bu iddialara göre, bazı çlflik sahipleri kooperatif toprak çalışmalarına İştirak için zorlanmıştır.
Londra 1 (R) — Reuterin Sofya muhabirinin bildirdiğine göre, 3ulgar kabinesinde yapılan hafif değişiklik kabilenin siyasi çehresini değiştirmekle beraber muhalefetle anlaşma teşebbüsünün sona erdiğini gösteriyor. Muhalefetin seçime iştirak ötmemesi muhtemeldir.
Sofya’da Ermenilerin bir toplantısı
Sofya 1 (A.A.) — Anadolu ajansının özpl muhabir! telefonla bildiriyor: Hükümet organı «Vatan cephesi» gazetesinin bildirdiğine göre, «Ervlvan» adını taşıyan ve B eylülden sonra Bulgarlstanda kurulmuş olan Terak-klseyer Ermeni birliği kongresi diln akşam, orduevlnln büyük salonunda toplanmıştır.
Kongre tarafından davet edilmiş olan, Sovyet sosyalist Ermeni cumhuriyeti yüksek şûrasından bir üye İle Ermeni İlim akademisi sekreteri Sofya’ya gelmişler ve kongre toplantısında hazır bulunmuşlardır.
(Baş tarafı 1 inci sahifede) konferansa yeni bir ağırlık yük. lememek kaygısile bu meseleyi ortaya atmaktan çekinmiş olma, sına kuvvetle ihtimal veriyoruz.
Görülüyor ki «Boğazlar» diye, devletler arasında konuşulan, karara bağlanmak üzere olan, yahut Türkiye hükümetine bil. dirilip cevabı İstenen bir mesele henüz yoktur.
Türkiye hükümetinin Londra konferansına başvurarak, notalar göndererek Boğazlar hakkın, da hangi şekli kabul edip hangi, sini reddedeceğini bildirdiğini gûya açığa vuran haberlerin hepsi yalandır. Gönül dilerdi kt bu yalan yanlış haberlere daya, narak. herhangi bir şekilde tek «üs» kelimesi, Türk milletinin vicdanını incitir endişesile — yabancı haber olarak dahi — Türk gazetelerinde yer bulamasın,
«Times» muhabirinin son ola. rak haber verdiği «muhtıra» ya gelince, Sovyet Rusvanın şu bu vesile İle beliren iddialarından sonra, San . Francisco dönüşü Londraya uğrayan Bay Haşan Saka, İngiliz Dıs Bakanına — kİ o zaman Potsdama gitmek üzere idi — Türkiyenin görüşünü, pek tabiî olarak müttefik devlete bildirmiştir. Bu görüşün ne oldu, ğunu soruşturmaya hacet yok. tur sanırız. Çünkü ilkokuldaki bir Türk çocuğu bunları ezbere bilir.
M. Trumanın Potsdam dönü, şü nutkunda söylediklerine ba. kılırsa Amerika, nehir ve deniz yollarının milletler arası serbes geçitler olmasını istiyor. Türk i. yenin vatan toprakları dokunul, maz kaldıkça serbes geçit bizim menfaatlerimize avkın olmaya, bilir Fakat Boğazlar rejiminin değişmesini isteyenler bu şekle razı olacaklar mı? Bunu bilmi. voruz ve bu, bizim kadar Öteki devletleri ilgilendirir.
Herhalde bugün için ne üçler, beşler arasında, ne de onlarla Türkiye arasında konuşulan, yürüyen bir mesele yoktur. Bel. ki Londra Meclisinden sonra bu İs için ayrı toplantılar yapılır. Şimdilik havada b’.r takım biberler dolaşıyor. Türkiyenin re(s_ men karşılaştığı bir mesele yok. tur.
Sulh Nobel mükâfatı
Stokholm 30 (Usls) — Oslo’ dan bildirildiğine göre Sulh No. bel mükâfatı, 5 senelik bir inkı. tadan sonra bu yıl tekrar verilecektir. Bu mükâfatı verecek olan keypite Norveç parlâmentosu tarafından tâyin edilmektedir. Başbakan, bu komitenin Başkamdir,
O Û_ (M
O
O
2
0 >
0 P
■o
0 ra S? u
Necmcddin Sadak
Eski ve yeni telcaiît-B»k farkı kaldırılıyor Ankara 30 — Maliye Bakanlı, ğı eski ve yeni kanunlara tabi olarak bugün devletten maaş almakta Olan dul. yetim ve mü te. kaitler arasında kafi müsavatı temin etmek için aradaki farkın kaldırılmasına dair tetkikler yaptırılmaktadır.
Eski kanuna göre maaş al. makta olan mütekait, dul ve ye. timlerin sayısı esasen zamanla azalmakta olduğundan aradaki farkın kaldırılması ve eski ka. nuna tabi tutulmakta olanlara yeni kanunun esaslarına uyarak maaş verilmesi hazîneye yılda ancak bir milyon lira kadar fe. dakârlık tahmil edecektir.
Suriye Başbakanı istifa etti
Şam 1 (A.A.) — Cumhur Baş. kanı. Başkan Fares El Khouri’ nin istifasını kabul etmiştir.
Fransada Belediye seçimi
Londra 1 (R) — Belediye se. çimi, yeni bir anayasa hazırlan, masun isteyen Gl. de Gaulle ile aynı fikirde bulunan sosyalistle, rln 2 af er ile neticelenmiştir, Ge. çen hafta ekseriyet olamıyan yerlerde dün yapılan seçimde sosyalistler 83. komünistler 45 yerde kazanmşılardjr.
Mareşal Alexsander’iıt günlük emri
Londra I (R> — Kanada umu, mİ valiliğine tâyin edilen Akde. niz bölgesinde Müttefik kuvvet, lerl kumandanı mareşal Alev, sander dün askerlerlle vedalaş, mıştır Bu münasebetle neşrettiği günlük emirde Akdenizde Müttefik safarinin Amerikalılar, la hakiki dostluk ve diğer mütte. flklerle İşbirliği sayesinde elde edildiğini söylemiş, «gelecek İçin size en iyi temennilerimi suna, om.». demiştir.
î Ekim 1945
Sahlfe 3

AKŞAMDAN AKŞAMA |
Kelimelerin ırkını aramayınız; kaleminize gelen her kelimeyi kullanınız!
Tünelin kayışı
İnönü stadı
AMERİKAN- YUNAN -TÜRK ATLETİZM MÜSABAKASI
(— Aman n© kolay ani akılır Türkçe yazıyor! Her kelimesini, ter cümlesini çoluk çocuk bile fcavnyor.»
Bhzi muharrirler hakkında böyle söylenmektedir. Yirmi beş •ene evvel. Türkçeyi Otmanlı usulünün en ağdalı, en muğlak ciimlelerflc yazanlar mevcut bulunduğu için, bunların aksülâ. meli olarak sade suya Türkçe yazanlar, hattâ fikir ve sanat sahasında meziyetleri olmasa bile, makbul sayılmışlardı. Bu edebi okut mensuplan safra atarcası-na Tiirkçeden kelime atmak, kelime atmak, kelime atmak yoluna gittiler.
Şimdi hâlâ bu cereyan devam ediyor. Kaleminizin ucuna gel. misken vazgeçiyorsunuz:
— «Muğlâk» demiyeyim; ihti. mal anlamazlar: «karişıkn diyeyim. Gerçi iki mefhum arasında fark var amma, sırf anlamaları kin fedakârlık edeyim... «Ak. »tilâmeln demiyeyim yeniler anlamaz! «Tepki - demiyeyim eskiler anlamaz! «Reaksiyon» demi, yeyinı. millet anlamaz,., öyleyse bu fikri söylemekten sarfı nazar edeyim... Vav! Ne kabahat! Sarfı nazar olur muymuş... Çiz!... Başka bir söz ara... (Vazgeçmek) tâbirini yukarı satırlarda kullan, mistim. Simdi ne yapmalı?»
Türkçe, zaten OsmanlIca za. mantarında lügat /(karasıydı.
İngilizcedeki. Fransızçsdaki be. her yüz kejimc yerine birde meselâ yetmiş kelime vardı. Kadrovıı daha büyütmemiz lâzım geliyoT. du: Klâsik eserleri, romantik eserleri. modern eserleri: ilim. fen. felsefe hülâsa her çeşit eserleri tercüme ederken. fakirliğimiz meydana çıkıyordu. Halbuki o za. mandan beri attık, attık, attık. Attığımız on kelime yerine bey. nelmilel yahut öztürkce memba, lamdan bir kelime yâ almışızdır, ya almamışısızdır.
Liseli bir talebe bana dün:
— «Muğlâk» diye bir kelime yazmiMtnv. Ne demek? _ dfve sordu.
Gençler bu kabil kelimeleri bilmiyor. Bilmeyince de lisan otamıyor: edebiyat olamıyor; hele «meler arasında edebiyatçı otamıyor
Fer tflrliî yayında vazife alan profesyonel ve amatörlerin ben. Ce yapacakları esaslı bir kilittir 1*1 vardır:
' Kalemlerinin ucuna gayet tabii seklide gelen kelimeleri, irk muayenesine tabi tııtmaksızm yazmak.»
Meselâ «tâbi tutmaksam,» i «İlerek, onun yerine «ırk mua. yenesinden geçirmeksizin» yazmamak... Zira, bu gibi tashihle, rl. basitleştirmeleri yapa yapa er gec rrtahi tutmak.» tâbirini elimizle öldürmüş, Türkceyi fakir. lestirmla oluyoruz.
Bundan başka da. okullarda, öğretmenlere bir vazife düşüyor: öğrencilere kalın, gayet kalın bir «lügat defteri.» edindirmek. Anlamadıktan™ yazsınlar, ezberlesinler.
Şubata kadar gelmezse seferlerin durması muhtemel
Amer ikaya sipariş edilen a tünel kayşmın ancak önümüzdeki şubatta gelmesi beklenmektedir, şimdi kullanılan kayışın o «amana kadar dayanıp dayanmıyacağı belli değildir, şayet şimdiki kayışta dayanma kabiliyeti azalır da, o zamana kadar yeni kayış gelmezse İdare, geçen «tne olduğu gibi, tünel seferlerini şubat içinde muyakat olarag tatil etmeğe mecbur olacaktır.
Tramvay idaresinin İzmir'den satın aldığı tramvay rayı en lüzumlu yerlerin ihtiyaçlarını şimdilik karşılayabilecektir. İdarenin sipariş ettiği ray ancak altı ay sonra, yan! önümüzdeki mart içinde yola çıkabilecektir. Şu halde rayların talan bul a gelip eski raylarla değiştirilebilmesi sekiz aydan evvel kabil olmıyacaktır. Tramvay idaresi, bütün gayretini şimdi mevcut olan rayları o zamana kadar devam ettirmek ve bu suretle hiç bir hatta seferlerin kesilmesine meydan vermemek için sarfedlyor.
Yarışlar çok güzel oldu, Barbaros kupasını Avni Şaşa kazandı
(Yâ . NÛ)
İtalya ve
komşuları
İtalyan Dışişleri
Bakanının demeci
İstanbul 10 bin sayım bölgesine ayrıldı
Bir müddetten beri vilâyet merkezinde yapılan genel nüfus sayımı ha-zılıkları sona ermiştir. Bundan sonra sayım, gününe kadar yapılacak işler kayakamlıklara intikal etmiştir. Kaymakamlıklar, «ayımda vazife alacakları tesblt etmişlerdir, önümüzdeki hafta sayım memurlarına tebligat yapılarak sayım günü kullanacakları evrak kendilerine teslim edilecektir. Memurlar, kendi bölgelerini ellerindeki cedvele göre öğreneceklerdir.
İstanbul 10 bin sayım bölgesine ayrılmıştır. Bu bölgelerin her birine birer ^nernur verilmlktlr. O gün için 10 bin memurden başka 3 bin kontrolör de vazife almıştır. Ayrıca 1300 yedek memur da hastalananlar olursa onların bölgelerinde çalışmak üzere hazır bulunacaklardır. Ayrıca muhtarlara da kendi bölgelerinde vazifeler verilmiştir.
Sayım talimatnamesine göre her memurun 400 nülus yazması icabedl-yorsa da İstanbulda, alınan müsaade üzerine her memur 80 - 100 kişi yazacak ve bu suretle sayımın öğleye kadar bitirilmesine gayret edilecektir, O giin herkes evlerinde oturacağından Ankara radyosu fevkalâde bir program hazıiamıştır. Gazeteleri evlere kadar götürmek üzere de 500 müvezzle İzin verilmiştir. Deniz sayımı istanbut Marmara bölgesi Uman İşletmesi müdürlüğü tarafından yapılacaktır.
Sayımın sonu, o gün vali tarafından hazırlanacak bir parolayı havi bulunan ve bir memura teslim edilmiş olan zarfta yazılı olduğu şekilde halka bildirilecektir.
■ Sayım günü vilâyetle temas etmek İçin her ilçeye hususi telefonlar konulacaktır. Sayımın biran evvel sona ermesi ancak her yere asılmış bulunan ve o gün aorulacak olan soruların cevaplarını halkın önceden ha-zırlamasûe mümkün olacaktır. Bu itlbarlle halka, memurların kapılarda fazla bekletilmemesi hususi ayrıca ilân edilecektir.
Su sporları senelik faaliyet proğ- ■ ramı mucibince mevsimin son müsa- ; bakası olan Barbaros kupası yelken : yarışları Moda lle Adalar arasında ; 21 deniz mili üzerinde tesblt edilen bir rotada yapılmıştır.
Müsabakaya büyük yatlardan bu scnekl Başvekil kupası birincisi olan Deniz kulübünün yıldızı, B. Haşlmln Rüyası, geçen senenin Başvekil kupası birincisi ve bu senenin Deniz kulübü yat birinciliğini kazanan B. Avnlnin Esen kotraları iştirak etmiştir.
Bütün kotralar stajı çok muntazam bir şekilde almışlar ve ilk çıkışı Yıldız yapmıştır. Fenerbahçe burnuna kadar Yıldız birinci vaziyetle seyretmiş İse de buradan İtibaren Esen güzel bir rüzgâr tutarak ve B. Avnlnln ustaca idaresi lle ileri fırlamış Caddebostan Ve Sııadlye açıklarında diğer yatlarla arasını adam-kllı açmıştı.
Burgaz lle Heybellada arasındaki Kaşık adasını sancakta bırakarak dönen İlk yat B. Avnlnln Eseni olmuştur. Bunu bin metre kadar geriden B. Haşlmln kuliandağı Rüya takibetmlş ve Yıldız yatı daha fazla sert havada yürüdüğünden ve dünkü yarış esnasında hava nispeten yumuşak olduğundan Kaşık adasını son olarak dönmüştür.
Kaşık adasından sonra bir müddet orsa seyir yapan yatlar Burgaz adasının önünden İtibaren pupa seyir ile Sivri ve Hayırsız adalara açılmışlardır. Kaşık adasından sonra kotraları kullananların bütün mehareti meydana çıkmıştır. Ve yelken kullanmakta usta olanların muhtelif tra-molalarla rakibini atlatmağa çalıştıkları görülmüştür. Fakat bütün çalışmalara rağmen aralarındaki mesafe kapatılamanuş ve neticede Avni Şaşanın kullandığı Esen kotrası 6 saat 13 dakika 10 saniye ile birinci olmuştur.
Haşlmln kullandığı Rüya kotrası 5 saat 23 dakika İle İkinci, Behzadın kullandığı Yıldız kotrası 5 saat 33 dakika, 20 saniye ile üçüncü olmuştur. Müsabakaları müteakip kazananların mükâfatlan Deniz kulübünde Su sporları federasyonu başkanı Zeki Sporel tarafından merasimle tevzi edilmiştir.
Biran evvel tamamlanmasına çalışılıyor
Dolmabahçe'de İnönü stadyumunun inşasının biran evvel tamamlanması İçin gereken hazırlıklar yapılmaktadır. Stadyum İçin belediye, kendi bütçesinden her sene üç yüz bin lira vermektedir. Şimdiye kadar verilen paranın yekûnu İki milyon lirayı bulmuştur. Ancak stadyumun tamamlanması İçin Beden terbi te sİ teşkilâtı namına Üç milyon liralık bir istikraza İhtiyaç görülmektedir. Bu para, belediyenin bir kefaleti tazammun etmemek şartlle, belediyece her sene verilen üçer yüz bin lira lle ödenecektir. Bu para stadyumun şimdiki kısmının tamamlanmasına tahsis edilecektir.
Stadyum, şimdi gaz fabrikasının önünde bulunan sahayı kaplamakla kalmıyacak, daha İleriye, gazhanenin işgal ettiği araziyi İşgal etmek sure-tile genlşllyecektlr. Fakat stadın bu iare fa doğru genişletilmesi, Dolma-bahçe gazhanesinin buradan tama-mlle kaldırılmasına mütevakkıftır.
Şehrin imar plânına göre. yeni havagazı fabrikası Haliçte Halıcıoğluna nakledilecektir. Havagazı fabrikasının nakil İşi malzeme bollaşınca kabil olacağından bunun zamanı henüz belli değildir___________
Yeni mahsul
Adana’da hububat ve bakliyatta mühim noksan var
Adana (Akşam) — Bu sene istihsal edilen hububat Ve bakliyat geçen seneye nazaran büyük bir noksanlık göstermektedir. Geçen Sene istihsal edilen hububat 47 milyon 779 bin 065 kilo iken bu senek! tahminler ancak 32 milyon 475 bin 594 kilo kadardır. Bakliyatta da 944 yılındaki İstihsal 365 bin 422 kilo olduğu halde bu se-nekl mahsul 237 bin 325 kilo tahmin edilmektedir. Sürekli kuraklık yüzünden meydana gelen bu noksanlık susam mahsulünde de kendini gösterin iştir._______,__________
Adana havalisinde 2 bataklık kurutuluyor
Adana (Akşam) — Kadirli İlçesinde 150 dönümlük Keslkkell bataklığı lle 100 dönümlük Gözbağı bataklığının kurutulmasına başlanılmıştır. Bundan başka Kadirli - Kozan -Ceyhan İlçeleri arasında bulunan 130.000 dönüm büyüklüğünde Akça-saz bataklığının kurutulması için faaliyete geçilmiştir. Bu bataklığın. kurutulması İle 40 köy sıtma ve sivrisinekten kurtulmuş olacaktır.
Amerikalı atlet ciridi 71-72 metre atarak Amerika rekoru yaptı
Amerikan, Yunan ve Türk atletleri arasında tertiplenen enternasyonal atletizm müsabakaları; dün Fenerbahçe stadında atletizm karşılaşmalarında görmeğe alışmadığımız 10 bini aşan muazzam bir kalabalık önünde yapıldı.
Buna Amerikan ve Yunanlı dostlarımızın bizimkilerle boy ölçüşmeğe gelm»! ve matbuatımızın atletizmi kalkındırmak İçin aarfettiğl gayretlerin sebebolduğunu gizlemek haksızlık olur kanaatindeyiz. Fakat esefle kaydetmek mecburiyetindeyiz ki, dün Fenerbahçe stadııu dolduran muazam kalabalık, müsdfcakaiann çok heyecanlı olmasına rağmen, organizasyon bozukluğundan, sahayı dolduran vazlfedar olmayanlarla hakem kalabalığından ve 100 metre müsabakada yapılan büyük gaftan bir hayli üzüldü.
Yukarıda İşaret ettiğimiz gibi müsabakalar çok heyecanlı oldu. Cirit atmada Amerikalı S. Koen, Türkiye-de şimdiye kadar Taslanmamış bir derece olan 71.72 lle Amerika rekorunu, 5000 metrede Yunanı Mavropos-tolos 15-25.4 yaparak Balkan rekorunu kırdılar.
Fakat buna rağmen 100 metre sürat koşusunda sahayı dolduran hakem kalabalığı da 100 metreyL 110 metre koşturarak gaf rekorunu kırdı. Ve bu suretle Amerikan ve Yunanlı atletlerden geri kalmak İstemedi.
Bu İşte kabahatin kimde olduğunu araştıracak değiliz. Fakat ne de olsa bir enternasyonal müsabakada atletleri 100 metre yerine 110 metre koşturmak her halde atletizm idarecileri lehine verilecek İyi bir not değildir.
Pistte yapılan bir değişiklik dola-yıslle 100 metre koşusu 110 metre mânialı yerinden başlatılmış ve bu yüzden ICO metre müsabakanın derecesi sayılmamıştır.________________
Müsabakaların zevkli geçmesine rağmen, sahadaki inzibateızlık ve bl hâdise, seyircileri ve atletlzmseven-lerl bir hayli müteessir etmiştir. Teknik -neticeler şunlardır:
100 metre yerine yapılan 110 metre koşusu: 1 inci Cezml, 2 nel AJâed-dln,
110 engelli: 1 — Erdal 15.9. 2 Faik.
200 metre: 1 — Cezml 22.4, 2 — Ali.
400 metre: 1 Raşlt 52.5, 2 — Kemal.
400 engelli: 1 — Cevdet 59,6, 3 -Hamdl,
800 metre: 1 — Adnan 2.04, 2 — Beydi.
1500 metre: 1 — Rıza 4.11.9. 2 — İsmail.
5000 metre: 1 — Mavropostolos ij.25.4 (Balkan rekoru), 2 — Ragazos.
Uzun: 1 — Çaroğlu 6.86. 2 — Levent.
Yüksek: 1—Lâmbros (Yunan) 1.85, 2 — Mehmet
Çekiç: 1 — Balcı 40.50, 2 — Memduh.
Güle: 1— Btefanlldls (Yunan) 14.18 2 — Kllvot (Amerika).
Sırık: 1 — Münir 3.54, 2 Muhlddln.
Cirit: 1 — S. Koen 71.72 (Amerika rekoru), 2 — Peter (Amerika).
Disk: 1 — Sillas (Yunanl 4743, 2 — Atıf.
Müsabakaları mütaakıp derece alan atletlere Olimpiyat usulü merasimle mükâfatları verilmiştir.
Zefcl ÇJ/t
Maraton birinciliği
Türkiye Maraton birinciliği dün Fenerbahçe stadı Lle Maltepe arasında 42 kilometre üzerinden yapılmış-t.. Ve F6tlcede Ankaradan emektar atlet Şevki 2.46.38 lle birinci. Ali Ka-raduman ikinci olmuştur.
Kupa maçları
Devlet sanayi müesseseler! mamullerinin Fiatlerİ indirilecek
Ankara 30 — Ekonomi Bakanı B. Fuat Slrmen, kendi bakanlığına bağlı devlet sanayi müesseselerlnln diğer mamullerinin ilatlerlnde de yakında tenziller yapılacağını bildirmiştir.
Çukurova ziraatı
Adana (Akşam) — Bölgemiz yıllık toplantılarını yapan ve Hatay, Mersin ve Çukurovada ^Iral durumlar üzerinde tetkiklerde bulunan Türkiye ıslah İstasyonları müdür ve uzmanları bugün şehrimizden ayrılmışlardır. öğrendiğimize göre, uzmanlar Çukurovada başta ananevi nebat pamuk olmak üzere keten, kenevir v« yağ nebatları zlraatlnin gelişmesi ve tohumlarının ıslahı yolunda önemli İncelemelerde bulunmuşlardır. Uzmanla^ bundan başka birçok köylerde de ylnc'aynı konu üzerinde İncelemeler yapmışlardır,
Ankara at yarışları
Ankara 30 — At yarışlarının ikinci hafta koşuları bugün de cok kalabalık seyirci önünde yapBdı.
Birinci koşuda Rüzgar birinci geldi. Ganyan 110 kuruştur. İkinci koşut 1 — Tutan, 2 — Tarzan. Ganyan 170, plftse 130 ve 185 kuruş. Üçüncü koşu: 1 _ Fettan, 2 — Karatepe. Ganyan 140, plâse 105 ve 120 kuruş. Dördüncü koşu: 1 — Levent, 2 — Pike. Ganyan 140, plâseler 100 ve 100 kuruş. Beşinci koşu; 1 — Çiğdem, 2 — Blhser. 3 — Yavuz. Ganyan 185. pliseler 185. 185, 125.
İkili bahis: Çiğdem - Blhser 535 kuruş. Çifte bahis: Tufan - Fettan 385 kuruş verdiler.
Mevlût
Müşir andan merhum Lofçalı Derviş paşa hafidi Ahmet paşa oğlu emekli subaylardan Rüştü Kocatunanm kırkına tesadüf eden 1. Ekim pazartesi günü öğle namazını müteakip Göztepe camii şerifinde hafız Nüsret ve hafız Meclt tarafından okunacak mevlûdü nebeviye arzu eden ehibba ve dostlann bütün İhvanı dinin teşrifleri rica olunur.
1 Ekim 945 ten itibaren DRAM KISMI KORİOLANUS Yazan: W. Shakespeare Türkçesl: Edebiyat Fakültesi İngilizce Semineri KOMEDİ KISMİ MÜFETTİŞ
Yazan: N. Gogol. TürkÇesi: Erol Güney, Melih Anday.
Pazar günlirl 15,30 da matine
wııııııll™
Beşiktaş - Beyoğluna, Galtasaray -Taksime, Beykoz - Davutpaşaya galip geldi
Yeni sene kupa maçlarının kardö-final maçlarının karşılaşmalarına diiıı Galatasaray ve Şref statlarında devam edilmiştir.
Bu maçlardan Fenerbahçe -Kasımpaşa karşılaşması geçen hafta yapılan Kasımpaşa - İstanbul-spor maçında İstanbulsporluların Kasımpaşalı bir futbolcuya yaptıkları itiraz dolayıslle tehir edilmiştir. Beşiktaş 8 — Beyoğlu O
1 Şeref stadında kupa maçları İçin Beşiktaşla Beyoğluspor takımları karşılaşmıştır. Beşiktaşılar bu maça şu şekilde bir takımla çıkmlşıardı; ♦Ethem - Yavuz. Hüseyin - Hikmet, Ömer, Earu.k - Vecdi. JlakJfi, Geronl, Şeref. Şükrü,.
Oyunun başlamaslle birlikte Beyoğlu kalesine yüklenen Siyahbeyazlılar hemen İkinci dakikada Hakkının ayâğıyle birinci gollerini kazandılar. Ve bundan sonra Beşiktaş rahat bir oyunla devrenin nihayetine kadar gol adedini beşe çıkardı.
İkinci devre bidayetinde Beyoğluspor bir müddet bu tazyika dayandı ise de nihayet 22 nel dakikada Şeref 1 altıncı golü yaptıktan sonra Bcyoğ-spor tekrar gevşedi ve iki gol daha yapan Beşiktaşlılar maçı 8-0 kazandılar.
Galatasaray 3 — Taksim 0
Galatasaray stadında GalatasaraylI Taksim arasında yapılan maça Galatasaray şu şekilde bir takımla çıkmıştır:
Erdoğan - İsmet, Bülent*- Turgan, Arif. İsmail - Mahmut, Rıza, Şahap, Muzaffer, Mustafa.
Oyun çok zevkli ve o nispette heyecanlı oldu. Galatasaray hâkim oynamasına rağmen gol çıkaramadı. Ve devre 0-0 bitti. İkinci devre gene golsüz bir şekilde devam ederken 22 nel dakikada penaltıdan Galatasaray bir gol kazandı. Bu sayı Taksim takımının enerjisini kırdı. Ve Galatasaray üst üste İki gol daha yaparak maçı 3-0 kazandı.
Beykoz 6 — Dayutpaşa 1
Vefa stadında yapılan kupa maçında Beykoz sahaya şu şekilde bir takımla çıkmıştı:
Bülent - Mehmet, Bahadır - Cahit, Kemal Sadeddin - Ertugrul. M. Ali. Ragıp. Memduh, Bedri.
Davutpaşa oyuna çok hulı başladı ve 6 ncı dakikada penaltıdan İlk golü kazandı. Ve bu golden sonra uzun müddet hâkim oynadılarsa da başka sayı çıkaramadılar. Ve Bey kozlular Mehmet Ali vasıtaslte beraberliği temin ederek devre 1-1 bitti.
İkinci devrede Beykoz kolaylıkla üstünlük kurdu ve üst üste beş gol yaparak 6 - 1 maçı kazandılar.
Lig maçları
İkinci küme kulüpleri arasında muhtelif statlarda yapılan lig maçları neticesinde Topkapı - Eyübe 3 -2, ünkapam - Defterdara 3-1, Sümer - Hallç’e 3 - 0, İstiklâl - Alem. dara 1 - 0. Ortaköy - Boğazlçlne 5-0 galip gelmiştir.

Londra 30 (R.) — talyan Dış İşleri Bakanı Gasperri, Londra «eyahatl hakkında dün İtalyan İstişare çıeell-■İnde demeçte bulunmuştur. Bakan demiştir Rl;
«Trleate ve hudut meselesi hakkın -dakl karar ttalyanın hayati tetiklerini kabul etmektedir. Yani Trleste, Oorlzla ve sair İtalyan şehirleri İtalyan karakterini muhafaza edecektir, «ivatenln milletlerarası kontrolünü Ne teklif ettik. Hudut meselesine gelince, bunun İtalya ve Yugoslavya arasında »erbesç. ve İyi niyeLle iftyln edilmesini, bugünkü işgal batlarının goz önüne alınmamasını tetedlk. Yugoslavya lle anlaşjnak için her fedakârlığa hazırız. Fakat demokrat bir hükümetin yapamjyac&ktaftaı yapamayız.
Fransa İte münasebetlerimle dostçadır. Fransız Dış İşleri Bakanı, Italyan mılMetnlekelerifiln İtalyaya tade-•lnl istemiş, bunların ttalyanın tkono misi işin elzem olduğunu söylemiş bir Bu söelerl «vinçle karşılamaktayız.»
Almanya’da askerî hükümet
Londra 30 (R) — Ol, Eisenho. wer Almanya’da askeri hükûme. te dair Başkan Truroan'a bir ra. por göndermiştir. Rapora göre bu hükümet tarafından 80 bin kişi tevkif edilmiştir. Ateşli Nazi taraftarı 70 bin kişi vazifesinden atılmıştır.
Türkiye - Suriye
Londra 30 ULA.) — Times gazetesinin Şam muhabiri bildiriyor;
fluriye İle Türkiye arsandaki muhtelif müşkül meselelerin görüşmelerine yol açmak İmkânı nihayet hasıl olmuştur. Bu meskenin, bir müddetten beri İki memleket arasındaki Iy1 münasebetleri haleldar etmekte bulunduğu hatırlardadır. Her iki m?m-letoetin de izhar ettiği büyük bir iyi niyet havası içinde yakında görüşme-lu« başlanacaktır. Şam'dan ayrılan eski Irak Başbakanı Nuri Sald paşanın bu İşte büyük bir rol aynamış olduğu malûmdur.
Emlâk ve Eytam bankasının Adana’da yaptıracağı evler
Adana (Akşam) — Şehrimizde emlâk ve eytam bankası tarafından yaptırılacak olan 100 örnek ev İçleri üzerinde çalışmalar ilerlemiş ve arsaların istimlâkine başlanmıştır. Bu İşi deruhte edecek olan emlâk yapı limiteti şirketi ekim ayı başlarında şehrimize gelecek ve evlerin derhal yapılmasına başlanacaktır.
SES Tiyatrosu
Her akşam 8.30 da
Van kedisi
Telif operet 3 perde Her çarşamba tenzilâtlı matine ve
Suvare. Her Cumartesi ve pazar l saat 3 te Matine Tel. 49369

YARIN AKŞAM
Konya’da Üniversite haftası açıldı
Konya 3- (A. A.) — üniversite haftası İle Halkevi kültür haftası dünden beri başlamış bulunuyor.
Ühlverslye haftasına iştirak etmek üzere başlarında Ûniverlalte rektörü bulunan on iki profesörden mürekkep heyet, dün uçakla buraya gelmiş va ı uçak meydanında vali, komutan, parti ve belediye ve vilâyet İler! ge-I tenleri tarafından karşılanmıştır. | Konferanslara bugün başlanmıştır.
l*H »111 ( (1 UR»
I İHUMilın.b (l» ■
|çtr»i£>!ın7t»jBi|
tAM »ili t 3 tın»
I İMUMilın_b (l»






SÜMER Sinemasında
Mevsimin ilk süper filmi
RÜYA ve HAKİKAT
(Flesh an Fantasy)
CHARLES BOYER’in
Amerikada çevlrdiğiği en büyük film
Diğer artistler: Barbara Stanwick . Edward G. Robinson BETYY FİELD — ROBERT CUMMİNGS
Bu rüyanın tâbiri, şimdiye kadar görülmemiş bir mevzu Maske ve ruh . Fal ve sonu.
Aşk _ Dram - Macera _ Korku ve Heyecan
AKŞAM
1 Ekim 1949
Bahire 4
Ingiliz Üniversiteleri
RADYO
Ingilterede 17 üniversite vardır, buralarda 49 bin talebe, 4600 profesör ve konferansçı vardır
ANKARA RADYOSU Bugünkü program
Türkiye Ecnebi
Canıbriılge üniversitesinin dıştan görünüşü
18 00 Dans orkestrası, 18.45 hafif şarkılar (pl.). 10.00 haberler, 19.20
(Oeçmlşto bugün), 19.20 karışık şarkılar, 16.00 (kitap saati), 20.00 keman soloları (pl.), 20.10 radyo gazetesi, 20.40 Yurttan sesler, 21.15 konuşma: 21,30 Senfoni orkestrası, 22.30 Dans müziği (pl.i, 22.45 haberler
Yarın sabahki program
7.30 orkestra eserleri (pl.), 7.45 haberler, 8.00 orkestra eserleri (pl.i, 12.30 Şarkılar, 12.45 haberler, 13.00 fsalon orkestrası.
I
B Gönılekiş M
BİRİNCİ SINIF GÖMLEK Çl Sirkeci Hamldlye cad. 27
Tel: 20096
Senelik 2800 kuruş 0400 kuruş
6 Aylık 1500 > 2000 *
3 Aylık C00 ’> 1800 •
Adres tebdili için elli kuruşluk pul gönderilmelidir Aksi takdirde adres değiştirilmez.
Telefonlarımız Başmuharrir: 20585 Yaza İşler): 20765 - idare: 20681
Müdür: 2049?
ŞEVVAL 24 — Hızır: 149 imsak Güneş öğle ikindi Ak Yatsı E. 10.25 12,02 6.11 9.25 12.00 1.31 V. 5.18 0.57 13.04 16.22 18.52 20-25
■ I
idarehane BabIâli elvan
Acımuslıifc sokak No 13
Türkiye Kömür Satış ve Tevzi Müessesesj İstanbul uŞbcsinden
Linyit Kömürü Satışı
Garp Linyitleri İşletmesi Müesses esinin linyitleri satışa çıkarılmıştır.
a) Soma, Değirmlsaz, Tavşanlı İşletmelerinin PARÇA Linyit kömürü;
b) Kuruçeşme depomuzda, müşterinin vesaitine yüklenmiş olarak, teslim;
TONU 30 LİRA
O Bütün İhtiyaç sahiplerine, fabrikalara ve kömürcülere motörle veya depoda tamamen serbest olarak verilir.
d) Satış yeri:
Yeni Yolcu Salonu 3. cü kat 1 No. lu oda
GALATA
02302) —
Teknik Üniversite Satın Alma Komisyonundan
Teknik Üniversitemiz Yurdu İçin aşağıda yazılı malzemeye İhtiyaç vardır. İsteklilerin âzami 2/10/945 sah gününş kadar nümuneleri ila bt-raber tekliflerini rektörlüğe bildirmeleri.
Adet Cinsi
Milli Eğitim Bakanlığı Teknik öğretim müsteşarı B. Rüştü üzerin Londrada gezeceği en önemli müesseseler arasında üniversiteler, kolejler ve muhtelif okullar bulunduğunu yasmıştık. Okuyucularımıza bu üniversitelerin en eskilerinden biri olan Cambrldge İle yeni teessüs etmiş olanlardan Londra ve Skoçyanm en meşhur üniversitelerinden biri olan fit. Andrews'ten bahsedeceğiz.
Mevzua girmeden evvel kısaca şu malûmatı vermeği faydalı bulduk: «Brltanyada 11 l İngllterede, 4 ü Skoçyada, 1 1 Gal eyaletinde ve 1 1 Kuzey İrlandada olmak üzere 17 üniversite vardır. Bunlardaki öğrenci miktarı tarklben 49 bin olup, 4600 profesör ve konferansçı tarafından yetiştirilmek tehirler, Ünlversl telerln tedris şekilleri blriblrlnden farklıdır, bununla beraber ekserisinin ayrı üniversite kolejleri vardır ve buralarda talebeler hususi şekillerde ferden yetiştirilirler, esas üniversite tahsilini konferanslar dlnliyerek ikmal ederler ve İmtihanlarını verirler.
Üniversitelerden bazıları büyük, bazıları İse nispeten küçüktür. Bazılarının bir tek binası vardır ve talebe ayni damın altında tahsilini görür. Banlarında İse talebe şehirde ve civar kolejlerde yetişirler.»
Cambridge
Cambrldge üniversitesinin 18 i erkeklere vc 2 si kızlara aidoimak üzere 20 koleji vardır. Harbden evvel sabahtan akşama kadar devamlı olarak çalışanların adedi 3893 tü. Cambrldge Ingilterenln en pahalı Üniversitelerinden biridir. 6 aylık bir devre için 225 İngiliz lirası ücret vermek lâzımdır. Bununla beraber talebelerden bir çoğunun masrafları kısmen veya tamamen şahıslar, yahut teşekküller ta rafından temin edilir, Cambrlge’tekl kolej binalarından bazıları 700 senelik bir maziye sahiptir. Bütün bu seneler zarfında bu okullara devam eden yüz binler _ talebenin ayakları, okulun merdivenlerini ve dehlizlerini aşındırmıştır.
Üniversite kolejlerine devam eden talebenin, haftada en a2 bir kere hususi öğretmenlerinin odasında İspatı vücut etmeleri lâzımdır. Bu öğretmenler talebe ile bazan tek tek. ba-zan da İkişer olarak meşgul olurlar. Onlara icabeden çalışm yollarını gösterirler, müşkülleri varsa anlatırlar, Okunması lâzım gelen kitapları tavsiye ederler. Talebe kendi odasmda, ünî versltenin çok zengin kütüphanesln-Îe kendi kendini yetiştirir ve profe-örlerln verdikleri konferanslarla da malûmatını zenginleştirir, notlar alır Ve yazacğı tezlerde bunlardan İstifadeye çalışır. Kjz ve erkek Öğrenciler yalnız hu konferanslarda beraberdirler, hususi derslerini ayrı ayn alırlar.
Talebe derste, üniversite binası dahilinde ve hattâ Cambrldge gibi kendine mahsus şehri olan yerlerde sokaklarda da bizim avukatların giydik lerl siyah bol «cübbe» 1er giyerler. Yaka ve omuzlarına raslıyan kısımlardaki renklere göre, takibettlklerl branşları ve hattâ sınıf derecelerini tâyin etmek mümkündür.
Cambrldge üniversitesinde, diğerlerinde de olduğu gibi spora çok önem verilir. İki rakip üniversite arasında yapılan kürek yarışları bir anane şeklini almıştır. Bundan başka futbol, kriket, tenis ve atletizm gibi spor nevileri de hızlı adımlarla ilerlemektedir. Bugüne kadar yapılan kürek yarışlarının (48) defasını Cambrldge, (43) defasını Oxford kazanmıştır.
Londra üniversitesi
«Londra» üniversitesi en yeni üniversitelerden biridir. Doktorluk, mühendislik, ve mimarlık fakültelerinde çalışan talebeler, en modem İmkânlardan İstifade edebilmektedirler. Buraya mensup öğrenciler, diğer üniversitelerde olduğu gibi kolejlerde kalmazlar. Bunlar hususi evlerde pansiyonlarda oturmaktadırlar. Din ve sınıf farkı hemen hemen İlk defa bu üniversitede nazarı İtibara alınmamıştır. En İleri hareketlerinden biri de kız talebeye İmtihana girmek ve derece lhracetmek hakkını vermiş olmasıdır.
Şehirdeki büyük hastanelere bağlı 12 doktor mektebi, 4 İlâhi yat koleji. 4 kız talebeye mahsus kolej, hayatlarını kazanmak mecburiyetinde olup da gündüz devam edemiyenlere mahsus akşam kurslarının yapıldığı Blr-beck koleji İle, İmperlal fen ve teknoloji koleji, Londra İktisat ve siyasal bilgiler okulunun da dahil olduğu 34 müessese Londra üniversitesinin faydalandığı kaynaklardır. 1039 da yalnız bu üniversitenin 14 bin talebesi, 415 profesörü ve umum fakültelerde ders veren 979 tanınmış öğretmeni vardı. Harb zamanında bina tahliye edilmiş ve istihbarat Nezareti olarak kullanılmıştır, öğretmenler ve talebe, gittikleri yerlerde tahsillerine devam etmişlerdir. Üniversite kısa bir maziye malik olmakla beraber, uluslar arası bir şöhret sağlamış bulunmaktadır.
«Londra» üniversitesi hava alanlarından zarar görmüşse de, tamir edilmiş bulunmaktadır. Memleketin kara günlerine de göğüs germiş olması, kıymetini bir kat daha arttırmıştır.
Gelecek yazıda St. AndreWs ve Mapchester üniversitelerinden bahsedeceğiz.
Göz Mütehassısı
Doktor Cemil Görür
Hastalarını pazardan başka her gün saat 15 ten 18 e kadar kabul eder.
Cağaloğlu Nuruosmoniye caddesi Osman Şcrafeddln Aprt No. 5
DOKTOR m»
Fethi Erden
LABORATUVAR1
Kan, İdrar, balgam, mevadd; gaita tahlilleri ve (idrar vasıta-sile gebeliğin ilk günlerindeki kati teşhisi} yapılır.
Beyoğlu, Taksime giderken Meşelik sokağı Ferah apartı-manı. Tel, 40534 I
KİMYAGER
HÜSflMEODIN
İdrar, Kan ve sair tahliller. Eminönü. Emlâk Eytam bankası karşısında İzzet Bey han No 6
Uzun, uzun düşünmece lüzum yok!
«AKSAM» a bh KÜÇÜK II ÂA ^,^1, kâfidir.
Yüksek Deniz Ticareti okulu müdürlüğünden:
1 — Hariçten okulumuza girmek istlyenler. sıhhi muayenelerinin yapılması İçin 10 Ekim 945 günü saat 9 da okulda bulunmaları.
2 — Okulumuz İlse üçüncü sınıfından yüksek sınıfa terfi eden öğren-
ciler, makine ve güverte sınıflarına ayrılacaklarından sıhhi muayenelerinin İcrası ve İsteklerinin bilinmesi için 11 Ekim 945 perşembe günü saat 9 da okulda bulunmaları lüzumu İlân olunur. (12928)
Onarma yaptırılacak
Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğünden
Derince silosunda yaptırılacak olan badana, boya ve onarma işleri birim flat esası üzerinden aşağıda yazılı şekilde açık eksiltmeye konulmuştur.
1 — Eksiltme 4. 10. 1945 perşembe günü saat 17 de Toprak mahsulleri ofisi genel müdürlüğü ekslltm*' komisyonunda yapılacaktır.
2 — Bu işin tahmin edilen keşif bedeli 4875,25 Ura ve muvakkat teminatı 365,65 liradır.
3 — Sözleşme tasarısı, eksiltme genel, fenni ve hususi şartlaşmalarla keşif ve salrcden mürekkep eksiltme evrakı Ankarada genel müdürlük malzeme müdürlüğünde vc İstanbulda oflş şubesinde görülebilir
4 — istekliler her türlü referanslarını eksiltme gününden bir gün evveline kadar genel müdürlüğe vermeleri lâzımdır.
5 — Eksiltmeye girecekler eksiltme şartlaşmasında belirtilen vesika-
ları ve teminatları İle birlikte sözü geçen gün ve saatte eksiltme komisyonunda hazır bulunmaları İlân olunur. (12865)
...................................ıııııııııııııı.ı.ııııııuıııı.ıııııııııııııııııııııuııııııııııııııııııııııııııııtııııııııııı
Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum idaresi İlânları
nillllllllHlllilllirill1IIİIIIHIIIIIIIHİIIİIIIIIIIUIIIHIIIIt|tlllUllllllllllllitlllllllllUII»IIHlrilllllllrlllllllllllllJ(liriinilllll1llinilllllll
Karton Bitûme alınacak
Haydarpaşa Satınalma Komisyonundan:
1 — (20) yirmi metre murabbalık topu (40) kırk kilo olan (500) b?§ yüz Rulodan İbaret (20000) yirmi bin kilo Karton BltÜme kapalı zarf usulile satın alınacaktır.
2 — Muhammen bedeli (26500) yirmi altı bin beş yüz lira olup muvakkat teminatı (1987) bin dokuz yüz seksen yedi Hra (50) elli kuruştur.
3 — Şartnameler komisyondan parasız olarak dağıtılmaktadır.
4 — Ekslltme (18 Ekim 1945) perşembe günü saat (15,30) on beş buçukta Haydarpaşa Gar binası dahilindeki Haydarpaşa Satın alma komisyonunda yapılacaktır.
Teklif mektuplarının o gün saat (14.30) on dört otuza kadar makbuz mukabilinde komisyona verilmesi ve yahut muayyen olan saatten evvel «le geçecek tarzda iadeli taahhütlü olarak posta İle gönderilmesi. (12904)
1200 Tabak
600 Kaşık
600 Çatal
600 Bıçak
880 Su bardağı
480 çay fincanı
120 Sürahi ve yahut kana
120 Tuzluk kapaklı (12888)
Terzi Makineciye ihtiyaç vardır.
Faaliyetine göre ayda 250 liradan fazla ucreı alabilecek ve devamlı çalışacak terzi makinecilere İhtiyaç vardır. Makinesi olanlara ayrıca makine ücreti de verilecektir. Müracaat: Sultan Hamam, Mahmut pasa, İrfaniy? çarsısı No. 18-18
SALAHADDİN KARAKAŞLI
Üniversite Rektörlüğünden:
Tıp Fakültesinde Sinir hastalıkları Kliniği Doçentliği açıktır.
Yabancı dil İmtihanı 5 Aralık 1945 çarşamba günü saat 14,30 da Rektörlükte yapılacaktır. Adaylığı Bakanlıkça kabul edilenler bir hafta İçinde tezlerini jüri kurullarına vermeğe mecburdur.
Yönetmelikte aranılan şartları bata isteklilerin Sağlık raporu, 5 fotoğraf, nüfus tezkeresi örneği ve hüviyetini gösteren fişleriyle (Fişler Tedris İşleri kaleminden IsteneceKtlr) 28 Kasım 1945 çarşamba günü akşamına kadar Rektörlüğe başvurmaları. (12783)
Maliye Bakanlığında n:
Beşiktaş’ta Hayrettin iskelesi sokağındaki İstanbul maliye kırtasiye deposunda numunesine göre yaptırılacak 100 adet İstif tahtası İçin bulunan fiat lâyık hadde görülmediğinden yeniden eksiltmeye konulmuştur. İsteklilerin 120 Hra muvakkat temin at parası İle birlikte 11 ekim 1945 perşembe günü saat 14 de mezkûr depoya müracaatları. (12831)
Londra üniversitesi
Devlet Deniz Yolları ve Limanları işletme Umum Müdürlüğü ilânları
’1 •1 /■;
■' i, :'|,1
1
1946 yılı
Ç||J İKRAMİYE plânım
W merakla bekleyinirl
Kıun&fta,' sı% ev, çoetıfauA
J
İstanbul Tekel Baş Müdürlüğünden:
1 — Kahve ve çayhane İşleten esnaf ekim 945 ayı kahve çay İhtiyaçlarını Tekel satış depolarından alacakları flışler karşılığında 'kahve çay satıcılarından tedarik edeceklerdir.
2 — Sınıflar için tahsis edilen kahve çay miktarı aşağıda gösterilmiştir.
Sınıf kahve Cay
1 25 — 1.500
2 20.— 1.200
Diğer sınıflar 15.— 0.800
(12992)
İzmir hattı
Doğu Akdeniz hattı
2/10/945 — 8/10/945 (dahil) tarihleri zarfında aşağıda isimleri yazılı hatlarımıza kalkacak vapurların ısimlerile kalkış gün ve saatleri ve yanaşacakları Rıhtımlar
— Salı 5.00 de (KARADENİZ) ve Cuma 5.00 de (ANKARA). Galata rıhtımından kalkar. Pazar 4,00 d® (ANAFARTA). Sirkeci rıhtımından kalkar.
— Salı ve Pazar 9.00 aa (SUS), Perşembe, Cuma Cumartesi ve Pazartesi 9.00 da (MARAKAZ). Galata rıhtımından kalkar.
— Cuma ve Pazartesi 8.15 de (SUS), Çarşamba 20.00 do (TIRHAN). Galata rıhtımından. Cumartesi ve Pazartesi 20.00 do (ÇANAKKALE). Tophane rıhtımından kalkar.
— Perşembe ve Pazartesi 19,00 da (SEYYAR). Tophane rıhtımından kalkar.
— Cuma 20 00 de (KEMAL). Tophane rıhtımından kalkar.
— Çarşamba 17.00 de (SAADET). Pazartesi 17.00 de (BURSA). Sirkeci rıhtımından kalkar.
— Perşembe 11.00 de (KADEŞ), pazar 11.00 de (EGE). Galata rıhtımından kalkar.
— Sa'ı 11.00 de (GÜNEYSU). Sirkeci rıhtımından kalkar.
TELEFONLAR: Deniz Hatları işletmesi Müdürlüğü: (44678) Santraldan (81) Istan bul Başaçenteligl: 42302
Karadeniz battı
Bur t m hattı
Mudanya battı
Bandırma hattı
Karablga hattı
İmroz battı
Ayvabk hattı
(12982)
Pul resmi müsabakası
P.T.T. İşletme Genel Müdürlüğünden:
Toprak kanununun yayınlanması hatırası olarak bastırılacak pul resmi müsabakasına iştirak edecek olanların zarflarını 15. 10. 945 tarihine kadar emlâk ve levazım müdürlüğüne teslim edecekleri tavzihan Hân olunur. (12861)
Sümerbank iplik ve dokuma fabrikaları müessesi Bakırköy Bez fabrikası müdürlüğünden:
1 — Fabrikamıza alt olup umumi mağazalar depolarında bulunan tahminen 50 ton kadar pamuk deşesi açık arttırma suretlle satılacaktır.
2 — Açık arttırma 10. 10. 1945 çarşamba günü saat 14 de yapılacaktır.
3 — Şartname fabrika ticaret servisinden parasız olarak verilir.
4 — Fabrika ihaleyi yapıp yapmamakta serbesttir. (12893)
mı
Sayın Müşterilerimize
Cumhuriyet Bayramımız yaklaşıyor. Bayraklarınızı nıücssesemlzden tedarik edebilirsiniz. Milli, Parti, bllttınum fors ve mektep fllâmaları, ecnebi bayrakları hazır bulunur. Taşra siparişleri ödemeli şartile gönderilir.’
Adres: Galat» Mahmudiye caddesi No. 105 F B YZÜLLAH GÖÇEK