AKŞAM
STERNE
Sayın doktorlarımıza ve alâkadarlara iNSULiN LiLLY adlı, maruf Amerikan İnsulln'l piyasaya mebzu-tcn gelmiştir. Her Eczane ve ecza depolarından tedarik edebilirsiniz.
Iugiliz BUZ Dolapları
Enka Kollektif Şirketi
L
Sene 27 — No. 9471 — Flatl her yerde 10 kuruştur.
CUMA 2 Mart 1045
Sahibi: Necmeddln Sadak — Neşriyat müdürü: Hikmet Feridun Es — AKSAM Matbaası
Milletler arası suih ve emniyet kurulu
Kırım konferansında verilen kararlar arasında en ehemmiyetlisi milletler arası bir sulh ve emniyet teşkilâtının kurulması olacak ki memleketlerine dönen M-Boosevelt İle M. Churchlll en çok bu nokta üzerinde durdular.
Bu sulh ve emniyet kurulunun, harbin bitmesini beklemeden hemen işe başlamasına Kırımda karar verilmiş olması ve bu karara göre 25 nisanda bütün Birleşmiş Milletlerin toplantıya çağırılması, hiç şüphesiz M. Roose-velt'in en değerli başarısıdır.
Amerikan efkârının. bu milletler arası sulh ve emniyet kurulunun harb bitmeden işe başlamasını istemesi sebepsiz değildir.
Harbden sonra kurulacak sürekli sulh ve emniyet. Avrupada harb sonu gerçekleşmiş ve yerleşmiş bir durumu koruyacaktır. Fakat, harb sonu durumu dahi başlıbaşına bir meseledir. Avrupa haritasının çizilişinde ve Avrupa sulhunun kuruluşunda Milletler arası bir Cemiyetin hâkim olma ®, sulhtan önce milletler arası bir vicdan, yani milletler arası: bir ahlâk yaratır. Sulh ve emniyet ruhunun, yeni dünyanın doğuşunda âmil olması gerektir. Bozuk bir düzeni sürdürmeye yarar teşkilâtın faydası yoktur. Yarın sulhu korumak ödevini yüklenecek Milletler arası kurulun bugünden işe karışması, aynen bir garanti olacaktır.
Tasarlanan bu Milletler arası kurulun sekil ve işleyişi nasıl olacaktır?
M. Churchlll ’in nutku bu alanda çok öğretici değildir. Ingiliz Başbakanı sadece, bu teşkilâtın, görevini tam başaramamış olan eski Milletler Cemiyetine az çok benzer olmakla beraber, iki harb arasındaki denemelere göre bazı değişiklikler yapıldığını söylemiştir. Başlıca İki değişiklik. Amerikanın ise karışması ve tecavüze karşı silâhlı kuvvete bas vurulmasıdır.
Tecavüze kalkışan devlete karşı şiddetli tedbirler alınacağı zaman. kararın nasıl verileceği ve kimlerin oy sahibi olacağı hakkında anlaşmazlık vardı. Kırım konferansında bu nokta üzerinde anlaşma olmuştur, fakat M. Churchlll bu «oy sistemi hakkında şimdiden şimdiden tafsilât verememekten müteessir olduğunu» söylemekle yetsinmiştir.
Bu gizlilik iyilik alâmetine pek benzemiyor. Her halde bilinmeyen bütün noktalar San -Fransisko konferansında aydınlanacaktır.
Hiç şüphe yok ki hiç işe yaramamış olan Mîlletler Cemiyetinin zayıf tarafları çoktu. Yirmi yılda ikinci dünya harbi cıkm;ş olması bu çürüklüğün söz götürmez delilidir.
Başta gelen yanlışlık, eski Cemiyetin asın demokratik sistemle yürümesi idi. Avrupanın en çetin dâvalarında Salvador. Kostarika Cumhuriyetleri, yahut Dominik hükümeti Ingiltere Ayarında söz sahibi idiler. Uruguay, Paraguay devletleri Hatay meselesinde Türkiye ve Fransa gibi oy verirlerdi.
Şimdi büyük devletler, buna karşılık, ehemmiyetli kararlarda kendi oylarının mutlaka bulunmasını istiyorlar. Aşın demokrasiye. sayılı bir aristokrasi katılıyor.
Eski kurulda göze çarpan başka bir zayıflık, bir takım devletlerin Cemiyet İçinde ve Cemiyete dayanarak kü'fetsiz menfaat peşinde koşmaları idi. Bu yüzden, hiç işe karışmaz, sadece çıkarlarına bakan ve bu zararsız menfaatlere göre, zaman zaman devletler yanma katılan kümeler peyda olmuştu: Baltık devletleri grupu. Tarafsızlar grupu, Lâtin Ameri kası devletleri gibi, her meselede toplu ve birlik oylarını sp't menfaatlerine göre kullanan Ârtnreler vardı.
Simdi, yeni kurulda Büyükler külfeti kend’lerl yüklenerek karar hakkını da kendileri almak istiyor gibidirler.
Neçmeddin Sadak
(Arkası sahife 2; sütun 3 te) j
B. Roosevelt’in mühim nutku
“Kırım konferansında dünya sulhunu kurtaracak çok sağlam adımlar attık,,
“Üçler, sulh için müşterek bir zemin bulmuşlardır.Yakında milletten ve Meclisten mllhirn kararlar isteyeceğim,,
B. Roasevelt kongrede nutuk söylerken
Vaşlngton 1 (Radyo) — Cumhur Başkanı B. Roosevelt, bugiln kongrede Kırım konferanauun *onuçları hakkında mühim bir nutuk söylemiş va demiştir kİ:
— Kırım konferansında dünya sulhunu kurtaracak çok sağlam adımlar attık. Bunun İçin evvelâ Almanyayı süratle ve asgari kayıplarla yenmeğe çalışacağız. Es İsen bu İşi yapmaktayız. Askerlerimiz, Alman topraklarında kahramanca dönüşüyor ve kahraman Sovyet ordularile birleşmek İçin İlerliyorlar.
Tahran'da buluştuğumun zaman siyasi plânlarla meşgul olmamıştık. Tahran ile Kırım konferansları ara-aında geçen müddet zarfında birçok memleketler kurtarıldı. Bunların kurtuluşu üzerine çıkan meselelerle meşgul olmak İcabetti.
Harb ve sulh gayelerinde Müttefiklerin birliği
Yalta konferansında bütün bu meseleleri konuştuk ve neticede oy birliğiyle karar vererek aramızdaki güo birliğini büsbütün kuvvetlendirdik.
Httler'ln ve Almanyanın bütün ümidi, Müttefiklerin birliğinde bir gedik açılmasında İdi ve gangsterler bu sayede bir kurtuluş çaresi bulacaklarını sanıyorlardı. Düşman propagandasının bütün faaliyeti, aylar-danber! bu hedefi gözetmekte İdi. Fakat hepsi bosa gitti ve Hitler muvaffak olamadı.
Müttefikler? harb gayeleri üzerinde birleşmiş oldukları gibi sulh gayeleri üzerinde de birleşmiş bulunuyorlar.
(Arkası sahife 2; sütun 3 te)
Avam Kamarası hükümete oy birliğile güvenini bildirdi
B. Eden Avam kamarasında Peri sürülen tenkidlere cevap verdi
Londra 2 (Radyo) — Avam Kamarasında Kırım konferansının kararları etrafında cereyan eden münakaşalar, Hariciye Bakam B. Eden in bir nutklle kapanmıştır.
B. Eden demecinde San Francisco konferansından evvel İngiliz milletleri camiası temsilcilerinin Londra'da toplanacağını söylemiş ve :
— San Francisco’da hem siyasi, hem İktisadi meseleler görüşülecektir, demiştir. B. Eden sorulan suallere şu sevapları vermiştir:
— Geçen harbden 1yi bir ders aldık. Almanya vereceği tazminatı, aynen ödeyecektir. Yalta konferansında bu hususta müsait kararlar verilmiştir. Avusturya, kendi gayretli? ve Nazi 1‘ejlmiftln düşmana yaptığı yardım nlabetlnde İstiklâline kavuşacaktır. İngiltere Naziliğin sukutundan sonra müstakil ve demokrat bir Avusturya'nın kurulması kararında sâ-Mttir.
Fransız Hariciye Bakanlle görllş-nelerimlzden İyi neticeler aldık, tngl-ilz - Fransız münasebatınm samimi bir şekilde inkişaf edeceğini ümld*-dlyoruz.
Sııriyede Asayişin bozulduğu yerlerde düzeni İade etmek için Fransız askerlerini kullanmak lüzumu hasıl olmuş ve öyle tahmin ederim kİ bu tedolr sayesinde bir çok İnsanlar ölümden kurtarılmıştır. Gerek Jandarma ve gerek Fransız askerleri bu muayyen sahalardan çekileceklerdir. Şayet yeniden mesele çıkarsa, İnğl-llz - Fransız ve Suriye temsilcilerinden mürekkep bir komisyona havale edilecektir.
Müteakiben b, Eden Türkiye İle Mısır'ın birleşmiş milletler beyannamesine 'katılmalarından bahsetmiş. Yugoslavya’da İlk fırsatta serbe.ı ve Adilâne seçimler yapılması İçin Ingiltere'nin elinden geleni yapacağını söylemiş, Polonya hakkında az söz söylemiş, İngiltere'nin Lublin komitesini tanımadığını, tanımak niyetinde olmadığını
Kızdordu Danzig dış mahallelerine girdi
Stettin şehrine ilerleyiş yeniden başladı. Zhukof Berlinin doğusunda köprü başlarını genişletti
Parla 1 (A.A.) — Alman kaynaklarından gelen haberlere göre, Sovyet kuvvetleri Dantele dış mahallelerine girmeğe muvaffak olmuşlardır. General Rokosovsky'nln sağ kanadı 57 kilometrelik bir ileri hareketten sonra bu muvaffakiyeti kazanmıştır.
Moskova bu hususta hiç bir şey blldtrmemektedlr.
Rokosovsky'nln sol kanadı 3tettln İstikametinde İleri hareketine yeniden başlamıştır. Neustettln'i zaptetmiş olan bu kuvvetler şimdi Öder istikametinde ilerlemeler kaydetmektedirler. Stargal kesiminde çarpışmalar yeniden canlanmıştır.
Berlin doğusunda, mareşal Zhulcov birlikleri Öder ötesinde köpriibaşlan-nı genişletmişlerdir.
Netse muharebesi bütün şiddetli» devam ediyor. Görlitz, Guben, Forst'-da çarpışmalar gece gündüz devam etmektedir.
Al manyada vaziyet karmakarışık
Stokholm 2 (AA.) — Hangi kaynaktan çıktığı blllnmlyen şayialara göre Alman genel kurmayının yetki ve görevleri şimdi HLmmler'ln 3. 3. uzmanlarından bir zümre tarafından deruhte edilmiştir, söylendiğine göre, genel kurmaya mensup bazı yüksek subaylar, Hlmmler'in bu kararına karşı protesto mahiyetinde olmak üzere gizli harekete katılmışlardır. Ve Almanya İçinde kurulmuş gibi görünen yeni muhalefet grupu ile birleşmişlerdir. Bu grup, temmuz hareketine İştirak eden şefler gibi yüksek subaylardan ve müreffek sınıfa mensup olanlardan İbaret olmayıp üniversite talebeleri ve sosyal detnok-
dığı söylenmektedir. Bu unsurlar son model silâhlarla mücehhezdirler. 11 Alınan başka haberlere göre. bu(-^ hareketin proğramı demokrat, fakat—1 komünist aleyhtarıdır. Bu hareketlü-Moskovadakl Alman milli komlteslylCM hiç bir münasebeti olmadığı görün*j— mektedlr. Bu hareket, AlmanyanuıO hezimetinden sonra nazllerin göste-Q receklerl mukavemete karşı şiddet O bir mücadeleye girişmeği ve n:hr,?n harb suçlularının bizzat Almanlatf" tarafından cezalandırılması İçin mu (D hakemeler kurulmasını derpiş et-> mektedlr. Bütün Almanyada gizlice^ dağıtılan beyannamelerde bu ycnûK muhalefetin programına alt tâMlfljjZ verilmektedir. Moskovadakl Almanlar" tarafından Almanyada dağıttırılan^** başka beyannamelerde ve bu Alman-Q
ratlar gibi diğer tabakalar da grupa dahil bulunuyorlar. Hattâ, bu hareketin orduyu ve halk hücum taburlarına mcnstıp subayları da İçine al-
Ödünç ve kiralama
Rusya, Amerika ile yeni bir anlanma müzakere ediyor
v» Polonya'da herkesi temsil edecek bir hükümet kurulduğu takdirde bunun İngiltere, va Amerika tarafından tanınacağını, bu olmadığı takdirde vaziyetin olduğu şekilde kalacağını söylc-mlj ve Meclisten güven oyu istemiştir. Bunun üzerine Avam Kamarası 413 Millet vekilinin oy birliğiyle hükümete güvenini beyan eylemiştir. Evvelki giln aleyhte rey vermiş olan 30 Millet Vekili müstenkif kalmışlardı-. Lortlar Kamarası da oy çokluğlyle hükümetin siyasetini ve Kırım kararlarını tesvlbebmlştlr.
KARAR ZAMANI
Yazan: .Amerika'nın eski Hariciye müsteşarı
Sumner Wellı Bugün yeni bir kısmın neşrine başlıyoruz Amerika'nın eski Hariciye müsteşarı Sumner Wrlls'ln merak ve alâka İle takJbedllen kitabının bugünden İtibaren yeni bir kısmını neşre başlıyoruz. Muharrir bundan evvelki kısımlarda harbin İlk senesinde Avrupa'ya yaptığı seyahati, Muasnlini, Hitler, DaladJer, Oh amberisin ve sair hükümet adamları İle yaptığı görüşmeleri anlatmıştı Yeni kısımda Vaşlng-ton'a döndükten ve Fransız bozgunundan sonraki hâdiseleri nakletmektedir.
Kolonya şehrine
8 kilometre kaldı
Batı cephesi kumandanları dün toplanarak Alman ordusunu Rh nin batısın-
Vaşington 2 (AA.) — Amerikan Ha riclye Bakanlığından bildirildiğine göre, girişilecek imar İşleri İçin Rus-yâya ödünç verme ve kiralama esası üzerinde bir anlaşmaya varılmak üzere Sovyetler Birliğiyle konuşmalara başlanmıştır. Bu yeni usuldeki hükümlere göre malzeme alan memleketler bunların bedellerin! 35 senelik bir devre zarfında ödeyeceklerdir. Bu anlaşmalar, tamamen harb işleri İçin düşünülmüş olan ödünç verme ve kiralama usulünün harb sonrası İşleri için İlk kısmi değişikliği İfade etmektedir
Madam Churchill’in Rusyaya seyahati
Londra 1 (A.A.) — Madam Churchlll, Sovyet hükümetinin ve Rus Kızılhaç kurumunun Rusyayı ziyaret etmek hususundaki davetini kabul etmiştir. Madam Churchlll, bahar başlangıcında bu seyahate çıkmak için hazırlıklarda bulunmaktadır. Madam Churchlll, Kızılhaça Rusyaya yardım İçin lüzumlu sermayeyi temin etmiş ve şimdiye kadar bu iş İçin 8 milyon sterlin toplanmıştır. Bundan başka Rusyaya 13 bin ton da ilâç yollanmıştır. Bu seyahat madam Chıtr-chlll'ln Sovyet Rusyaya İlk seyahatidir. _________
Atina'da karışıklıklar
Atina 1 (AA.) — Bugiin Atina'da çıkan karışıklıklarda bir el bombnst-nın patlaması neticesinde milli muhafız kıtalarından iki er ölmüş ve yedi erle bir İngilla subayı yaralanmıştır.
DİKKATLER;
Ekmek vesikan harflerde kıymetli eşya dağıtımı
da imha etmek için kararlar verdiler
Paris 2 (A.A.ı — General Simsen ve General Hodge orduları Rhln istikametinde 1leri hareketlerin» devam, etmektedirler. Dokuzuncu Amerikan ordusu Renanya ovasında şiddetli' çarpışmalar vermektedir.
Birinci Amerikan ordusu Erft nehrini bir kaç noktadan aşmış ve altı kilometrelik bir cephe üzerinden Ko-lonya'ya yaklaşmıştır.
Harb muhabirlerinin bildirdiklerine göre, bu cephede acilmiş olan gedik, Normandiya’da Falalse gediği kadar ehemmiyetlidir. Alman'ların bütün Rhln sol kıyısını tahliye etmeye hazırlandıkları sanılmaktadır. Kolonya ve Trcves şehirleri yakından tehdit edilmektedir.
Şimdi bütün mesele, Batı'da Müttefik ordularının karşılattıkları en büyük mânla olan Rhln nehrinin ne-
reden geçileceğidir.
Birinci Amerikan ordusu birlikleri Erft nehrin! üç noktadan geçmişlerdir. Şimdi bu birlikler Kolonya'ya • kilometre mesafede çarpışmaktadırlar.
Dıırren'ln cenubunda Roer geçilmiştir.
Üçüncü Amerikan ordusu Kyll nehrinin batı sahillerine yerleşmiştir.
KanadalI birlikler inat 11 Alman mukavemetine rağmen İlerlemektedir. Bazı emareler, Almanların bu kesimden kuvvet çekmekte olduklarını göstermektedir.
Son dakikada alman şu haberleri veriyoruz:
1 — Dokuzuncu ordu mühim Alman şehri Munchcn Gladbach’ı zaptet-iniştir.
(Arkası sahife 2: sütun fl daı
Günler Geçerken
Hess’e pes!
Bir okuyucunun yasıyor:
Geçenlerde memlekete bir miktar diş fırçası İthal edilmiş, derli aJ kara borsacılara İntikal etmiş. Şimdi yeniden fırça gelecekmiş. Aynı vasiyetin tekrarlanmaması İçin, bunları, ekmek vesikalarındaki harfi! kuponların biri karşılığında halka dağıtmalı.
— Herkes mi fırça kullanır? -dememeli.
Medeni olan mermlekethniıde artık ekseriyetin d,lşlnt fırçaladığına inanırız.
Şayet vesikalar miktarınca fırça gelmemişse, aynı harflerle buna benzer nadir bir eşya dağıtılır En fazla İhtiyacı neye İse halk da onu alır; yedeği varsa İlle fırçaya tehaoilm etmeı.
Nazi rejiminin ele basılan arasında en akıllısı — söz temsili — hangisidir? Başa gelecekleri hepsinden önce kim gördü ve canını kim kurtardı? Zırdeli değilse de öteden beri zirzop olarak tanınmış biri: Rudolf Hess! Şimdi Almanyanın âkı beti belirip de Nazi şeflerine kaçacak delik kalmayınca o ilk hava yolu kaçağın keskin zekâlı bir adam olduğuna inanmak lâzım geliyor. Harbin ikinci yılı başlarken durumun korkunçluğunu herkesten önce kestirdi: fakat yiğitliğe leke sürmemek İçin Alınanyadan aynlıp Ingiltereye sığınmasına mükemmel bir kulp taktı; İngiliz - Alman ittifakı projesiyle havalandı, tskoçyaya indi. Sonra ne oldu? Fek iyi bilmiyoruz amma sorguya çekildikten aoııra — hemen ipe çekilmediğine şükretsin — yarası, beresi varsa bakıldı ve esir muamelesi görmek lûtfuna uğradı. Yani sabahleyin reçelini, tereyağını yiyor, sütünü içiyor; gıdası.tam kalorilidir ve bombardımanlardan zarar görmiyecek bir yerde hayatı korunmaktadır. Beş yıldan beri bu ömiir, böylece sürüp gidiyor.
öte yandan Hitler cepheden cepheye koşuyor, her an öldürülmek korkusu İçindedir; kötü haberler birbiri arkasından geliyor; en güvendiği dostları canına kastediyorlar, bombalar atıyorlar. Etrafındaki halka daraldıkça daralıyor; o halka kİ hayalinde ve daha geçen yıl hakikatte ne geniş, ne ferahtı... şimdi ne dar, ne boğucudur! Sadık kalan arkadaşları da ne yapacaklarını şaşırmışlardır; Goebbels yalan makarasını sağıp tükettlğhil anlıyor; Goering, göğsündeki nişanlar sayısınca bağrına kurşun yemek ihtimalini daha yakından düşünüyor. Bütün Nazi büyükleri ve küçükleri ruh bakımından panik halindedirler: Hess'I akıllarından geçirip kendi kendilerine diyorlar kİ:
— Ilay külhanl hay! Hepimizden akıllı, anlayışlı çıktı ve hepimize oyun etti. Aramızda kalsaydı ya Führere uyup ellerin! büsbütün kana bulaştıracak, ya ona kafa tutup kurşuna dlzlle-çekti. Beş yıldan beri hayatı güven altındadır ve uzaktan seyircidir. Yarin harh suçlusu diye ceza görmesi de lâzım gelse beş nh roman okuyarak, hâtırat yazarak rahat geçirmiş oluyor a! Yaman adamnuşeın, Heael Ne diyebiliriz... Pes!» •
Refik Haltd Karay
Sahife 2
R 9 A M
2 Maı
SÜZÜN GELİŞİ
Türk kültürünü kökleştirmek
Bilmeni «Yeni Adam» dergisini okuyor musunuz? Okumu-yorsam» bütün gazeteleri, bütün dergileri birden tafcibe-demiyeceğinize göre kimin ne üzerine ne söylet! i çini de pek bilemezsiniz. - Yeni Adam» her şeyden önce okuyan Wr dergidir. Çoğu dergilerin yaptığı gibi gözünü, kulağını kapayıp ağzına geleni söylemez, okuyucuları hesabına yayım gözden geçirir, edebî-yattan, sanattan tutun da bahçe düzenine varmaya kadar topluluk hayatımınn biiyük küçük türlü meselelerde ilgilenir, bunlar üzerine söylenmiş fikirlerden kendi düşünüşüne uygun olan-Ihh okuyucularına da okutur, düşünüşüne uygun olnuyan fikirlere de kızmadan, köpürmeden, itiraz eder.
Sayın İsmail Hakkı Baltacıoğlu müşkül nedir tanımadan 631 inci sayısına getirdiği bu dergüdle sayılı hizmetler görmüştür. bunlar arasında kavgasız, kü/ürsüz itiraz okulu kurmuş olmakla da övünebilir. Ben on çok «Yeni Adam» ın bu tarafını ■erdiğini İçin ne zaman açıp göz gecdirsem İtirazları zevkle okurum, her halde yine bunun için olacak. İtiraz etmek isteğim de artar.
Son sayısında »Kısa tetkikler ve Tenkldier» sütununda Ali Avni öneş Imaarile kısa bir yazı gördüm: Bey oğlundaki bir Kitabeyi açılırken maksadının --Türk kültürünü kökleştirmek» olduğunu söylemiş. Muharrir diyor ki; «Fakat bugün Fransızca-sından Rıımcasına kadar her dilden kitaplarla dolu olan vitrinlerinde Türkçe eeer olarak bir kfiç Maarif Bakanlığı yâyınile yine bir kaç tercüme romandan başka bir şey görülmemektedir Ticarete söz yok ama, böyle güzel bir vaftie buhınmasalardı bari...» Haklı gibi görünen bu İşaret niçin yersizdir? Çünkü yalnız Türkçe kitap okumak Türk kültürünü kökleştirmek İçin kâfi değildir. Ancak her şeyden haberi olan Türkün kültürü zenginleşir. Keşke okuyucu o£sa da Ankara oeddeeindekl kitapçılar dfl dükkânlarında her dilden kitaplar, dergiler bulundu ralli iseler...
Şevket Rado
Şehirdeki arsalar
Lekeli humma
Ardaların kamulaştırila-cağı haberinin asıl ve esası yok
Ankara 1 (Radyo Gazeteci) —
ît.2/945 tarihli İstanbul gazetelerinin banlarının birinci sahlfelerlnde Ankara muhabirlerinden alındığı kaydlyle verilen bir haberde, büyük şehirlerdeki nüfusun artmakta olması dolayıslle arsa spekülâsyonuna mâni olmak üzere beş bin metre kareden büyük arsaların bono karşılığında kamulaştırılması ve bu arada Toprak kanununun tatbiki dolayıslle (ellerinden çifllklerl alınacak vatandaşlara büyük şehirlerde birer ev ■ağlanması^ gayesini güden bir kanun tasarısının hazırlanmış olduğu bildirmektedir. Arsaların bono karşılığında kamulaştırılması ancak ana yasaya bunu temin edecek bir hüküm, konulması sur etile kabil olabileceği ve esasen bu yolda her hangi bir ta-■tn-vnr bile mevcut olmadığı gibi Toprak kanununun tatbikatında da hiç bir kimseyi şehre göçmeğe zorlı- ı yncak mahiyette hükümlerin yer alması dîlşii nülemlyece ğı açıktır. Yurt İçin haklı olarak çok hayırlı sonuçlar beklemekte öldüğümüz (çlfçlye toprak dağıtılması ve çlfçl ocakları kurulması hakkındak! kanun) tasarısının taşıdığı yüksek ruhu zedeleyecek mahiyette bulunan ve hiç bir asıl ve esasa dayanmayan bu haberi kesin olarak yalanlamayı lüzumlu görmekteyiz. ____________
Şeker tevziatı
Ankara 1 — Ayni yardımdan İstifade edenlere altışar kilo şeker dağıtılmasına bugünden iti-baren başlanmıştır. Bu şekerlerin parası, bu ayki ayni yardım parası tevziatında kesilecektir.
Petrol ofisi umum müdürlüğü
Ankara 1 — Standardizasyon müdür muavini B. Turhan Bo-ray, petrol ofisi umum müdürlüğüne tâyin edilmiştir.
Türkiye - îaviçre ticareti
Ankara 1 — İsviçre sanayicilerinden saylav Steuble, memleketimizle İsviçre arasındaki ticaret münasebetinin inkişafı etrafında yetkili makamlarla temaslarda bulunmak üzere uçakla buraya gelmiştir.
Afyon satışı
Ankara 1 — Toprak Mahsulleri ofisi tngiltereden 50 ton afyon siparişi almıştır. Ofis geçen ve daha evvelki senelerden şahıslar elinde kalmış olan afyon mahsulünü yakında satın almağa başlı yaraktır.
Bir motor battı
800 sandık yumurta yüklle Bartından limanımıza gelmekte olan Bahri Martı motöra, evvelki akşam bir gemiye çarparak parçalanmış ve Bartın açıklarında batmıştır. Motörün 3 kişilik mürettebata Ereğli limanına çıkmışlardır.
Eğridir kayakçıları
Burdur 1 (AA.) — Eğridlr’den ha-»ekei eden seksen kişilik bit kayakçı grupu Burdur*» bağlı Ağlasun, Akdağ, Ra0-.öy ve meşhur Çatak dağını aşarak Burdur’a gelmişler ve kalabalık bir halk küklMİ tarafından karşılanmışlardır.
Bakanlar kurulu
Ankara 1 (A.A.) — Bakanlar kurulu bugün, Başbakanlıkta haftalık toplantısını yapmıştır.
Üniversite talimatnamesi
Ankara 1 — İstanbul üniversitesi talimatnamesinin 54 üncü maddesi şu şekilde değiştirlhnş-tir;
«Talebenin İmtihana girebilmesi, harçların vaktlle verilme erine ve yabancı dil okulunda muvaffak olmasına veya bu okula devamdan İstisna vesikası al-mış olmasına bağlıdır Diploma alabilmek için son sınıfta devrin tarihî derslerine devamla bundan serteflka almak lâzımdır,»
Şubatta yurtta 359 ve îstanbulda 21 vaka görüldü
Ankara 1 (A.A.) — Sıhhat ve İçtimai Muavenet Bakanlığından tebliğ edilmiştir:
1945 yılı şubat ayı İçinde bütün yurtta görülen lekeli humma sayısı 359 dur.
₺te ve bucakları da dahil olduğu halde en çok vaka görülen iller şöy-ledlr:
Balıkesir’de 13, Gümüşhane’de 43, İstanbul'da 21, İzmir’de 20. Kastamonu'da 14. Kayseri'de 10. Kocaeltn’de 28, Sivas’ta 15, Tokat’ta 11. Zonguldak'ta 19 vaka belirtilmiş olup diğerleri yurdun çeşitli yerlerinde dağınık Mı haldedir.
B. Roosevelt’in dünkü mühim nutku
Bir kadın erkek oldu
Aydın 2 (Akşam) — Hastaneye yatırıldığını bildirdiğim Çl-nell Ayşeye yapılan ameliyat muvaffakiyetle neticelenmiştir. Ayşe erkek olmuş ve Erol İsmini almıştır. Erol, gayet utangaç bir tavır takanmış olduğundan kimse ile konuşmar ’-fa fakat erkek olduğundan memnun kaldığını söylemektedir.
Samsunda tütün satışları
Samsun 1 (A.A.) — Samsun Canik ve Maden mıntakalannda tütün alış verişleri hararetle devam etmektedir, inhisarlar İdaresinin yerinde müdahalesi fiat-lerin köylü lehine tutulmasını temin etmiştir. Tütün ekiciler durumdan çok memnundur.
îngiltereye giden ticaret heyetimiz
Londra 1 -(AA.) — Henüz ingüte-reye gelen Türk ticaret heyeti, bir çok anlaşmalar ve bu anlaşmalarla İlgili iktisadi meseleler özerine görüşmeler yapacaklardır.
11 üyeden terekküp eden heyete Hariciye Bakanlığı umumi kâtibi Cevat Açıkata başkanlık etmektedir.
Budapeşte de vaziyet
Belgrad 9 (A.A.) — Reuter ajassı-nın özel muhabiri bildiriyor t Budapeşte’den buraya gelen bir Yugosla-vın söylediklerine göre Budapeşte'de yazlyct korkunçtur. Tunrı’nın balı kayısında bulunan Peşte ciddi şekilde hasara uğramıştır. Sol kıyıda bulunan Buda Lse hemen hemen tamamen tahribedllmtştıir. Yiyecek durumu çok kararsızdır. Çok yüksek flatlar teklif edilse de et ve süt bulmak kabil olmamaktadır. Yolda bir Mlünce derhal satılmaktadır.
(Baş tarafı 1 inci sahlledei Bu birlik devam edecek ve onun devamı sayesinde rulh. tam bir realite olacaktır.
kayıtsız şartsız teslimin mânası
Alman millet! ve Alman orduları ergeç, tek tek ve küme küme teslim olmaktan başka çare bulunmadığını anlıyacnklar vo ancak Almanya nm kayıtsız ve şartsız teslim olmnsi onu btı cehennemden kurtaracaktır.
Nazlstler Almanlar», teslim olmanın esir almağa ve mahvolmağa muadil olduğunu telkin ediyor ve nahak yere devam etmekte olan mukavemet! temadi ettiriyorlar Bunlar, İngiltere, Rusya ve Amerikanın Al-manyayı işgal altına almalarını ve kontrol etmelerini esaret ve yıkım sayarak harbi uzatmak İstiyorlarsa da kayıtsız ve şartsız teslim olmanın mânası böyle değildir. Kayıtsız ve şartsız teslim olmanın mânası, nazizmin ortadan kalkması, nazl partisinin yokedllmesl, militarizmin İmha olunması ve Alman hayatından silinmesi, harb suçlularının muhakeme olunması, Almanyaııın baştanbaşa silahsızlandırılması, bütün silâh ve teçhizatının yokedllmesl, Alman kurmayının kaldırılması ve yeni harbler hazırlamağa İmkân bulamaması. Al-manyanın milletlere verdiği zaran Ödemesidir. Yoksa kayıtsız ve şartsız teslim olmak, aç kalarak mahvolmak değildir. Ve Ahnanyayı kontrol altına almak, yalnız sulhu korumak İçindir.
Mr. Roosevelt Almanların bu muharebe sırasında ortalığı nasıl t-ah-rlbettlklcrlnl belirtmek İçin Yalta'yı ne hale getirdiklerini. Sivastopol’ün ne feci bir şekilde nlüst olduğunu tasvir etmiş ve daha sonra dünya sulhundan bahsederek şu «özleri söylemiştir:
Müstakbel dünya sulhu
(— Dünya sulhunun temeli Dum-barton Oaks konferansında atılmış, fakat o zaman rev vermek meselesi hallolunmam işti. Fakat biz. Kırım konferansında bir teklifte bulunduk ve Mr. Cuhrchlll ile Mareşal Stalln teklifimizi İttifakla kabul ettiler. Netice hakkında şimdilik yalnız şunu söyUyebllirim ki bunlar iyidir ve sizin de bunları İyi bulacağınızı sanıyorum. Bu netice milletlerarası elblrll-ğlnl temin edecektir. Maksadımız 25 nişanda toplanacak San Franslsco konferansında mühim bir hamle yapmak ve sulhu koruyacak teşekkülü vücuda getirmektir, çünkü yalnız harbi, bitirmekle 1$ bitmez. Kar-bi ortadan kaldırmak ve tekerrürüne engel olmak lâzımdır. Onun İçin San Franslsco konferansında toplanacak milletler tarafından neşrolunacak beyannamenin Amerika Ayanı tarafından kabulünü umuyorum. Konferansa İştirak edecek heyetimiz teşkil olunmuştur ve âyan mecllslle mümessiller meclisi âzası bu heyet içinde yer almıştır.
Biz Amerikalılar harbe girmeden önce bir takım ayrılıklar İçinde İdik. Fakat harb İlân ettikten sonra bütün bu ayrılıkları unutarak elblrllğile çalıştık ve bugünkü neticeleri elde ettik. Harbi kazanmak için nasıl birleştik
Milletler arası sulh ve emniyet kurulu
(Baş tarafı 1 İnci sahlfecie)
Çeyrek asırlık acı tecrübelere dayanan böyle zor bir yapıda Müttefiklerin bütün görgü ve bilgilerini ortaya koyarak yeni bir plân hazırladıkları ve en iyiyi yapmaya çalışacakları şüphesizdir.
Çekinilecek başlıca yanlışlık eski Milletler Cemiyetinin tersine zayıflıklara düşmemektir. M. Churchill. son nutkunda. Büyüklerin diktatörlüğe sapmayacaklarını bir dalıa temin etti. Bunun çaresi, haklan ve görevleri paylaşmaktır. Külfet ve nimet herkes için oimabdır. Tecavüze karşı gelecek kuvvetin mahiyeti tam milletler arası’ olmak ve tecavüzü önceden «tahsis ve tefrik» etmemek gerektir.
Bundan başka ’7enf kurulun İşe yaraması İçin kıta menfaatlerini ve kıtalar içinde bölge menfaatlerini ayırdetmek dünyanın her İşinde — büyükler dışında —- herkese gelişi güzel söz ve oy hakkı vermemek tek çıkar yol olacaktır.
Bütün bunlar uzun konuşmalardan sonra bir şekle bağlanacaktır. Sulh ve emniyet isteyen her devlet en sağlam emniyet şekline sarılarak, biitün niyetler açığa çıkacaktır.
Bu bakımdan, bütün Amerika devletlerinin Meksikada toplanmış olmaları da ehemmiyetlidir. Anlaşılıyor kİ Amerika milletleri yeni sulh dünyası hakkında birlik düşünce ve kararla San • Fransısko konferansına gitmek istiyorlar,
Necnıeddln Sadftk
Amerikan birlikleri tarafından zaptedildi
Sydney 2 (AA.) — Tokyo radyosunun verdiği bir habere göre. İvojlma adasında Amerikan kuvvetleri adanan on büyiîk şehri olan Motoyama'yı ele geçirmişlerdir.
Âdânın şimal kısmı Amerikan bomba uçakları tarafından şiddetle bombardıman edilmektedir.
Berne 2 (A.A.) — Tokyo radyosunun verdiği bir habere göre. General Kitara Ivojlma adağında ölmüştür.
Palawana çıkarma
Sydney 2 ‘AA.) — Tokyo radyosuna göre, Müttefikler Flliplnler'in batı kalesi olan Palavran adasına çıkmışlardır Bu ada, Holûndft Hindistan'ı adalarından Borneo'nun 180 kilometre kuzey İndedir. Japonlara göre, Pal a var,'a şimdiye kadar bir alay kadar bir Müttefik kuvveti adaya ayak basabilmiştir.
Müttefik kaynaklarından, bu çıkarmayı teyld eden bir haber henüz atamamıştır. Çok büyü k olan bu adan m uzunluğu 450 kilometre kadardır.
İse sulhu kazanmak için de öylece birleşmemiz icabedlyor ve her Ameri-kaimin bu şekilde hareket edeceğine inanıyorum, Fakat yapılacak sulh yalnız bir Amerika, yalnız b’lr Britanya, yalnız bir Sovyet sulhu veya bir Çin sulhu değildir, küçük veya büyük milletler sulhu da değildir. Bütün dünya sulhudur ve öyle olmak icabet-mektedlr.
Onun için Atlantik beyannamesine dayanan çok İyi bir teşekkül kurmak İcabedlyor ve bu teşekkülün sulhsever milletlerin elblrllğile desteklenmesi gerekleşivor. Bütün milletler el birliği yapmaz, mesuliyeti birlikte yüklenmezlerse sulh olmaz veyahut sulh süratle yıkılır. Onun İçin biz üçler İttifak İle hareket ettik ve temeli attık. Gerişi size aittir.»
Kurtarılan memleketler ve Polonya
Mr. Roosevelt üçlerin kurtulan memleketlere yapacakları yardımdan bahsetmiş ve kurtulan her memlekete, Mihverin eski ortaklarına, istikrarsızlık devrinde yardım edileceğini, bu milletlerden her birinin, kendi meselelerini kendi ellerlle halletmesinin temin olunacağını, muvakkat hükümetlerin temsili mahiyeti olmasına ve umumî seçimi en demokratik tarzda yapılmasına dikkat edileceğini, bundan başka İktisadi yardımlar da yapılacağını söylemiş, daha sonra Polonya meselesinden bahsetmiştir:
■«Hedefimiz müstakil, kuvvetli ve müreffeh bir Polonyanm kurulmasıdır ve buna İttifakla karar vermiş bulunuyoruz. Onun İçin Polonyarun bugünkü İki hükümetinden daha temsili mahiyeti haiz bir muvakkat hükümet kurulacak, bu da hepimiz tarafından Polonya hükümeti olarak tamlacak ve bu hükümet yeni Polon-yayı kuracaktır. Polonya tarih boyunca Rusyava taarruz İçin bir koridor olarak kullanılmıştır. Dünya sulhunu korumak İçin Polonyanm kuvvetli ve müstakil olması lâzımdır ve yen! Polonya bütün bu vasıflan haiz olacak ve kaybettiği arazisi taviz edilecektir. Üç büyük devlet bunu temin ediyorlar.»
Polonya'ya kuzeyden ve batıdan arazi verilecektir. Polonya'nın batı hududu kati surette sulh konferansında tesblt edilecektir.
Yugoslavya ve Fransa
B. Roosevelt, Kırım konferansında Yugoslavya hakkında bir anlaşmaya varıldığını, bu anlaşmanın derhal yürürlüğe konulduğunu ve Mareşal Tito ile Subariç’e tevslyelerde bulunulduğunu söyledikten sonft. Fransa’ya temas etmiş ve demiştir kİ:
»Fransa'nın Avrupa'nın ve dünyanın İstikbali bakımından rolünü göz önünde tutarak ona Almanya'da bir İşgal bölgesi ayırdık, San Francisco konferansına davet «dlcl devlet olarak yer almasını temin ettik. Kurulacak emniyet konseyinde daimi âza olacak, nihayet belki bizimle birlikte kurulan memleketlere karşı yüklendiğimiz mesuliyeti paylaşac aktır.b
Japonya harbi
Kırım konferansının yalnız Avrupa haybile meşgul olduğunu anlatan Mr. Roosevelt, daha sonra Japonya harbinden bahsederek şu sözleri söylemiştir:
»Japonya’ya karşı harbi şiddetlendirmiş bulunuyoruz. Japonlar, Amerikan bahrlyeslnln karaya çıkmasının ne demek olduğunu artık İyice öğrenmiş bulunuyorlar. îvojima'da vaziyete hâkimiz ve ana Japonya'nın arka kapısında üslertalzl kuruyoruz. Harb ne kadar uzarsa uzasın, Japonya'ma kayıtsız ve şartsız teslim ol-masile neticelenecektir. Japon militarizmi de Alman militarizmi gibi İmha olunacaktır.»
Mr. Roosevelt Kırım dönüşünde Habeş İmparatorlle, Suudi Arabistan Kıralile, ve Kıral Faruk İle görüştüğünü ve »müşterek menfaatlerin» konuşulduğunu. Suudi Arabistan Kiralık Yahudi meselesine de temas ettiğini. söylemiş, sözlerini şu şekilde bitirmiştir:
Dünya tarihinde dönüm noktası
«Kırım konferansı dünya tarihinde bir dönüm noktası teşkil eder. Yakında milletten ve Meclisten büyük kararlar lstiyeceğtm. Bu kararlar dünya sulhu namına mesuliyetler kabul etmeğe aittir. Hayatımızda ikinci defa harbi kaldırmak, teşebbüsü İle karşılaşıyoruz. Herhangi plân, mükemmel olamaz. Onun İçin belki bu plân da tadile ağrıyabilir. Nasıl kİ birim anayasamız da tadile uğriya uğrıya tekemmül etmiştir. Fakat üçler, sulh İçin müşterek bir zemlr: bul-muşlardır ve bütün sulhsever milletlere sunmuşlardır, TBnuyorum ki daimi bir s»ılh teşekkülü kurulacak ve bu sayede çocuk 1 arımız ve torun 1 arımız barış içinde yaşayacaklardır. Size göyilyeceklerlm bundan İbarettir ve hepinizin de benim temennilerimi içten hlssetiğlnlze rmlnlm.s
Toprak kanunu
Ankara 1 — Toprak kanunu tasarısının geçici encümende konuşulmasına devanı ediliyor. Şimdiye kadar tasanınn 20 maddesi İncelenmiştir.
Posta ve telgraf memurları
Münakalât Vekâletinin yerinde aldığı bir kararla Posta ve Telgraf İdaresinin asil maaşı 40 liraya kadar ve ücreti ISO lira olan bütün memur ve müstahdemlerine senede birer kat lâcivert yeril kumaştan elbise, bir çlf Beykoz mamûlfttı ayakkabı ve birer kasketle, ayrıca 3 senede bir olmak Üzere tiftik kumaştan palto verilecektir, Kadın memurlara da elbiselik ve paltoluk kumaşlar verilecektir.
Hayat pahalılığının büsbütün arttığı bu devirde Münakalât Bakanlığının gösterdiği hassasiyet posta ve telgraf memur ve müstahdemler! arasında büyük bir şükranla karşılanmıştır.
Mart ayı çivi kontenjanı emri geldi
İktisat Bakanlığı İstanbul mıncaka müdürlüğüne şehrin çivi İhtiyacına karşılık olmak üzere mart ayı kontenjanına alt emir gelmiştir. Çiviler gelince geçen aylarda olduğu gibi şehrin çivi satan dükkânlarına dağıtılacak ve oralardan ihtiyaç sahiplerine deftere yazılmak suretlle sati-lacsktır. ___________
Amerıkaya kömür makineleri ısmarlandı Ankara 2 (Telefonla) — Amerlkada bulunan Etlbank satın alma heyeti, 1 milyon- dolarlık makine «atm almıştır, Bunlar orasında Zonguldak kömür havzasına alt makine ve tesisler de vardır.
Barut ve saçma ısmarlandı
Ankara 2 (Telefonla) — İnhisarlar İdaresi, Amerika ve İngUtereye avcılar için barut ve saçma sipariş etmiştir. İlk parti yakında gelecektir.
tdare, şimdiki halde, avcılara verdiği barut miktarını arttırmağı düşünmemektedir.
İki başlı dört ayaklı çocuk
Ankara 2 (Telefonla) — Mardin'den bildirildiğine göre Ayınkas nahiye merkezinde bir kadın iki başlı, dört ayaklı ve dört kollu bir kız çocuğu doğurmuştur. Bu hilkat garibesi İki gün yaşadıktan sonra ölmüştür.
Erenköy lisesi yangını
Erenköy lisesindeki yangın tahkikatına el koyan Kadıköy savcılarından B. Nedim Evllyagil hazırlık tahkikatını ikmal etmektedir. Şimdiye kadar bu hâdise etrafında bir çok kişilerin malûmatlarına müracaat edilmiş ve bunlardan ikiz! üzerinde durulmuştur.
Yangına sebep oldukları mevzuu bahsedilen mektep müstahdemlerinden bu lkl kişinin vaziyeti bugün tavazzuh edecek ve sorgulan yapılmak üzere sulh ceza hâkimliğine sevkedl-lecekl erdir._________
Beyoğlu Akşam kız sanat okulunun sipariş a t el ye si
Ankara 1 (Aksam) — Maarif Bakanlığı, Beyoğlunda İstiklâl caddesinde 162 bir» liraya bir apartman satın almıştır. Bu apartman Beyoğlu Akşam kız ranat okuluna bağlı bir sipariş a tel ye sinin çalışmasına, okulda vücuda getirilen mamÛUerln satılmasına tahsis edilecektir. Sipariş atc-lyesinde şapka, manto, tuvalet, kadm ve erkek ramasın elle yapılan tuhafiye eşyası siparişi alınacaktır
Ivojimanın en büyük şehri
Bulgar dış politikası
Sovyet Rusya ve Yugoslavya ile sıkı işbirliğine dayanıyor
Her sene, elbise, ayakkabı, şapka ve palto verilecek
Londra 2 (Radyo) — Bulgar Hariciye Bakanı. B. Staynol söylediği bir nutukta, Bulgar dış siyasetinin Sovyet Rusya ve Yugoslavya Ue sıkı işbirliğine dayandığını söylemiştir Makedonya’da seçim Sofya 2 (A.A) — Anadolu Jantının özel muhabiri bildiriyor:
Belgrad'dan öğrenildiğine göre, Makedonya'nın kurtarılışı İçin kurulan faşist aleyhtarı meclis Makedonya'da seçim yapılmasına karar vermiştir. Seçimler martın onundan yirmi beşine kadar devam edecek ve on sekiz yaşından İtibaren kadın ve er kek her vatandaş oy vermek hakk.-na malik olacaktır. Oylar gizil verilecektir.
Bulgar hürriyet istikrazı
Sofya 2 (A.A.) — « Hürriyet» istikrazının dün akşama kadar Batıla' miktarı on sekiz milyar levayı geçmiştir.
Yunan Makedonyası Sofya 2 (AA.) — Anadolu ajansının özel muhabiri bildiriyor:
Resmi sözcü, Bulgar Başbakan'. Kimon Guerguîev İle mareşal Tito arasında Yunan Makedonyası hakkında müzakereler yapıldığına dair Atina’dan gelen haberi kat! suretin yalanlamıştır.
Kolonya şehrine sekiz kilometre kaldı
-Boş taralı 1 inci sahlfede)
2 — Treves şehrine girilmiştir.
3 — Birinci Kanada ordusu İki mür hlm merkeze girmiştir.
Batı cephesi kumandanları toplandı
Berne 2 (AA.) — Harb muhabirlerinin bildirdiklerine göre, Batı cer- ■ hesl kumandanları dün Holandac». mareşal Montgomery’nln umumi karargâhında bir toplantı yapmışlardır Tahminlere göre, *«u toplantıda Rhln nehrinin batışındı, liman kus • vetlerlnln imhası için kararlaT verilmiştir.
Amerika Harbiye Bakanı bu hususta demiştir kİ:
Kolonya ovası muharebesi lehimizde gelişmektedir. Fakat Alman nıâ-novtyatının yıkıldığı İddia edilemez. 50,000 esir
Paris 2 (AA.) — Taarruzlınnır. ilk gününden beri birinci Kanada ordusu, dokuzuncu ve birinci Amerlkâf orduları 50.000 Alman «n»hay ve erini esir almirtötdır
Arabistan petrolleri
Londra 2 (A.A.) — Kalifonıia’dakı
Texas Company ve Company’nln Suudi Akdenlze kadar İnşa
Created by free version of 2PDF
Standard Ol i Arabistandan edilecek olan
petrol borusu İçin lâzımgeien sermayeyi verdikleri hakkında Nevyork tan gelen haber henüz burada teyldedli-memlstlr Nevyork’tan verilen haberde bu hususta Londra’da müzakereler yapıldığı bildirilmiştir. Texas Campany'nln Londra temsilcisi ve resmi mahfiller herhangi bir müzakere yapıldığına dair malûmata malik bulunmadıklarını söylemişlerdir.
Yunan gümrük memurlarına yanılan yardım Ankara I CAkşam> — Türkiye gümrük memurlarının Yunan gümrük memurları ailelerine yaptığı yardımdan dolayı Yunan Kızilhaçı Gümrük ve inhisarlar Bakanımıza bir mektup gönde-rprpk teşekkürlerini belirtmiştir.
ROPSA 1
1/3/1945 flatieri
Londra üzerine 1 steTiin 5.24
NevyoTk üzerine 100 dolar 132.-?
Cenevre 10ü tsvlçre Fr 30.3255
Madrid üzerine 100 pezeta 12.1)375
Stokholm Üzerine 100 kuron 31.M25
Esham ve Tahvilât
Ergani % 5 1933 25 —
İkramiyen % 5 933 22.—
% 5 İkramiyen M. M. 21,«
% 7 Milli Müdafaa 19.4f
MJlil Müdafaa 2 20.35
Milli Müdafaa 3 19.19
% 5 945 Milli Müdafa 19.16
Sivas - Erzurum 1 19.10
Sivas - Erzurum 2-7 19.10
•ü 7 1941 D V. I 19.35
1941 Demiryolu 11 20.40
1941 Demiryolu m 19.87
1941 Demiryolu 5 96.—
Anadolu D Yolu % 60 34.50
Anadolu tahvil) 1-0 03.—
BOKSA DIŞINDA
Reşadiye altını 3895
Gulden 33.95
Külce altın Bir gramı
1 • Takvim •—ı
Rebiül’evvel 17 — Kaşım 115 E
imsnK Güneş Öğle İkindi Ak. Y?*$ı
E. 19.53 12 33 8.25 9.34 12.00 1.31
I V 5 M 7.33 13 27 18-35 19 01 10 30 |
AKŞAMDAN AKŞAMA
Hayatta, şimdiye kadar kaç para kazanabildiniz?
Yünlü kumaş ihtikârı
İki kişi tevkif edildi» bir kişi hakkında tahkikat yapılıyor
Meydana çıkarılan büyük ölçüdeki yünlü kumaş İhtikârı İşile iktisat Bakanlığı müfettlşlerile birlikte 12 vilâyet Milli koruruna kontrolü meşgul bulunmaktadır. Henüz kesin bir safha ya glrnılyen inceleme işinden. Abdür-rahnıan ismindeki bir kumaş İmalesinin İngLltereden İthal ettiği İplikler ve dokuduğu kumaşlarla eskiden kalmış kumaşları fahiş Railerle kara borsaya intikal ettirmiş bulunduğu, bu firma ile İlgisi meydana çıkarılan Rüştü İsminde birinin de kumaş üstlerini arttırmak İçin sahte faturalBT tanzim ettiği anlaşılmıştır.
Tahkikatta adı geçenlerden birisi de Boruşttur. Bunun, başkalar ile aynı çeşit mallar üzerinde ihtikâr yaptığı anlaşılmaktadır. Bir müddet evvel memleketimize İthal edilen pamuklu mensucat ihtikârından dolayı Boruşt mahkemeye de verilmişti. Rüştü ile Boruşt tevkif edilmişlerdir Abdürrahmanın İşile «avcılık da meşgul bulunmaktadır.
Bunlardan başka şüpheli görülen 4 kumaş fabrikasında da, tetkikler İcabetti ğl takdirde, »uç vesikalarını yokedemlyeceklerL şekilde teftirler alınmıştır. Tahkikatta adı geçenlere ait olup, perakendeci kumaşçıların elinde bulunan faturalar toplanarak tetkik edilmektedir
Sabun tevziatına yakında »on verilecek Ayni yardım olarak emekli, dul ve yetimlere dağıtılmakta olan onar kilo sabunun bazı istihkak sahipleri tarafından henüz alınmadığı anlaşılmıştır. Sabun te vziatına 15 - 20 martta aon verilmesi ihtimali bulunduğundan, sabunlarını almı yanların bir an evvel almaları lcabetmektedlr.
Perakende zeytinyağı satacakların listesi
Perakende olarak »eytlnyağı »atmak üzere Vilâyet tarafından İzin verilenlerin tesbit edilmesinin »ona erdiğini yazmıştık. Hasırlanan liste Vali ve Belediye reisi B. Lütfi Kırdar tarafından da incelendikten sonra ilân edilecektir.
Sanatkârlar Taksim âbidesine çelenk koyacaklar
Cumartesi günü Eminönü Halke-vlnde başlıyacak büyük Tiyatro şenliği doJayısfle, cuma günü saat 11 de bütün sanatkârlar Taksim âbidesine merasimle çelenk koyacaklardır.
Sanatkârlar, Halkevleri Temsil kollan âzalan »aat 11 de Ses Tiyatrosunda toplanacaklar, buradan önde Şehir bandosu olduğu halde toplu bir vaalyette Taksim âbidesine gideceklerdir. Burada bando İstiklâl marşını çalacak, Şenlik komitesi adına Halkevi Temsil şubesi başkanı Nusret Safa Coşkun, sanatkârlar adına da t. Galip Arcan birer söylev verecekler ve çelenkler âbideye konulacaktır. _____________
Kahve ve çay kuponları
Mart ve nisan aylarına ait ekmek karnelerindeki «No harfi kuponile nüfus başına 25 gram çay. «M» harfli kuponla da yine nüfus başına 300 gram kahve verilecektir.
Tevziata başlanması İçin, dün bütün alâkadarlara emir verilmiştir. ______________
-it Dün şehre 60 bin kilo mangal kömürü getirilmiştir. Hepsi de yeril olan kömürlerin 30 bin kilosu Kum-kapı, Bakırköy İstasyonlarına, 30 bin kilosu da Unkapanı ve Ortaköy İskelelerine indirilmiştir.
★ Şehirde acele vakalar için gece nöbeti tutmaları hususunda vilâyet rthhat müdürlüğü 481 doktora davet mektubu yasmıştı, şimdiye kadar 200 doktordan cevap alınmıştır. Nöbet cetvellerinin hazırlanması İçin bütün cevapların gelmc-sl beklenmektedir, Bununla beraber her doktorun kendi şemtir.de nöbet tutması esas olarak kararlaştırılmıştır.
Millî piyangonun reklâmlarını her kim tertipliyorsa bir emek ve zekâ sarfediyor. (Bilmetjicz-likien gelerek bir dosta hulûsj çakmak İstemiyorum.) Cidden: Meselâ radyoda ara sıra dinlediğimiz bir kaç cümle hep arayış, buluş mahsulüdür.
Geçen giin de şu mânaya gelen bir reklâm yaptılar:
— Bünik ikramiye 50,000 liradır Bu parayı, ayda yiiz lira tasarruf ederek ancak kırk bir senede tonlıyabileceğinizl hesapladın-.-/ mı?
Yanlışlık olmasın diye rakama vurdum: Senede 1200 İira. Kırk bir senede 49200 lira ediyor. De-mek gayeye ermek İçin sekiz ay deha sabır lâzım!
«Talih» in, İhtişamlı bir hümâ olduğu bu reklâmla gerçi ortaya çıkıyor amma, onun yanında İğne ile kuyu kazırcasına namuslu ve sebatlı tasarrufun da ne cılız, ne âciz uyuz serçe olduğunu ilân mütehassısı gözönünde tutmamış, Yahut: «Bana o cihet teret-tiihetmez! Ben kendi flâncılık vazifemi bilirim!» demiş.
Kırk bir sene!-.. Dile kolay... Mektebini bitirmiş bir genç tasavvur edin. Kırk bir sene alın terinden tasarruf ediyor: Ka-nunla ıskartaya çıkarılmak devri gelmiştir. Para da herrite toplanamamıştır.
Denecektir ki:
— Faize verir!
Fakat onun da cevabı var:
Memleketimizin normal şartları İçinde, mektep mezunu gençler, yüz liradan az aylıkla çalışmaktadırlar. Bir fevkalâdelikle sivrilemeyenler de, yüksek şehadetnamelerinç rağmen, ömürlerinin en parlak devrinde 150 - 200 lira kazananlar: Devlet baremleri meydandadır. Serbes mesleklerdeki Ücretler, aylıklar, keza meydandadır. Hangi babayiğit ayda yüz lirayı 41 yıl mütemadiyen blriktlrebilir? Cemiyetten. tabiattan, aileden, yahut «gayri m es m» un karanlık gayyasından bir tesadüf kıvılcımı merayrp talih motörünüzil harekete getirmezse, size gaipten;
— Yürii, yâ kulum! - emri gelmezse yaya kaldın Tatar ağası...
Böylece, 50,000 liranın ne demek olduğu meydana çıkıyor: Çoğu münevverin değil tasarrufu, hattâ tekmil hayatındaki ka-aancıdır: Tanıdığınız sayın
emekliler vardır elbettej bunların mesleklerine kim bilir ne yararlıkları dokunmuştur, ömürlerini törpüleyip kocamalardır. Ellerine, alın teri, bilgi, gayret, sadakat, fedakârlık karşılığı tekmil hayat boyunca ne geçtiğini varın, hesaplayın.
Ben kendiminkinl yirmi beşinci muharrirlik yıldönümünde hesapladım Bir kara borsacının bir kalemde kaşandığından urup eksiktir.
İmdi... _
Akıllara derhal aluı teri dışında kazanılan, içtimai bahamdan haksız kazanılan ve boyuna kazanılmakta olan btş haneli rakamlar geliyor. Ne kadar da gafiliz! Aklımız beş hanelilerde! Halbuki bir çırpıda yilz binler var. Bunların suiistimallerini, kara borsalarını gazetede (ıada-let pençelerine yapışıyor!» diye sık sık okur, dururken, vurgun, hoplayarak, milyonlar hanesine çıkmıştı.
— Cezalar, yalnız cürüm şekillerde değil, adetlerle de mütenasip olmalı. Kanunlarımız ona göre değişmeli! . demiştik.
Haber alıyoruz: On milyon liralık bir mensucat suiistimali.
Çığ gibi: On binler hanesinden yüz binlere! Yüz binlerden milyonlara? Milyonlardan on milyonlara! Lâkin insaf ve stop! Zaten Devlet bütçesi, millet serveti, topyekûn ulusal varlık de-d.iklerl de nedir kİ... Hemen müteakip hanelerde bekleşlp duruyor
Bu obur, bu gözü doymaz vurgun, ağzını hepimiz üzerine açmış bir dev gibi mevcudiyetimizi tehdi d ediyor.
Ona karşı kanunlarımızın batı maddelerde değil, bütün millî Varlığımızla seferiler olmalıyız.
(Vâ - NÛ)
ŞEHİR TİYATROSU 885t 20,30 da Dram kısmında YAYLA KARTALI
Komedi kısmında
YUKARI KÖŞK
Mevlûd
Merhum Selim Sırrı paşa kerimesi, merhum Bolu mebusu bay Hablb refikası. Sümerbank müfettişlerinden Tayfur Oral, Kurtuluş Limited şirketi aahlplerinden Mebrur Oral He bayan Neclâ Albntros'un valideleri, kurmay denlg yüzbaşı Selim Albatrosun kayın validesi
Bayan Be dia Oral’ın vefatının kırkıncı gününe müsadif 4 mart pazar günü aziz ruhuna ithaf edilmek üzere Emlrgân Balta limanındaki yalısında saat 16 de mevlü-dü şerif okunacaktır.
Sevenlerin teşrifleri rica olunur. Köprüden Emfrgftna vapur saat 18.30 da hareket edecektir.
Çocuk! an
[ ŞEHİR HABERLERİ j
Umumî meclisin toplantısı
Asfalt yol inşaatı hakkında bir münakaşa İtfaiyecilerin tekaütlüğü meselesi
Umumi Meclis dün B. Faruk Dc-rell'ntn başkanlığında toplanmıştır. Meclise gelen baza teklifler alâkalı encümenlere havale edilmiştir. Beş yıllık belediye imar programı hakkında muhtelit encümenin mazbatası encümene İade edilmiştir.
Üç yıllık nafla programı hakkında nafla encümeni mazbatası okunmuştur. Buna göre tlç yıl İçinde yapılacak. yollar için 2.315,000 Ura ayrılmaktadır.
Mazbata okunduktan sonra B. Ato-dülkadlr Karamürsel söz alarak asfalt olarak yapılan yollara t(-m,as ederek dedi kİ:
— Dolmabahçe İle Beşiktaş arasında yapılan asfalt yol üzerinde yağ-gıur suları birikiyor. Doğrusunu söy-Ûyeylm ki son zamanlarda yapılan katranlar, beldenin hiç de yüzünü abartacak mahiyette değildir. İnşaat şartnamesine ya müteahhit riayet et-mlyor, yahut kontrol İyi yapılmıyor. Ben mühendislerle görüştüm. Piyasada asfalt İnşaatta vücuduna behemehal lüzum gösterilen bltum denilen maddenin noksanından bahsediyorlar. Şayet bu Dolmabahçe yolu müteahhidin kabul ettiği şartnameye uygun değilse kabul edilmemelidir. Yolun kati kabulünün yapılıp yapılmadığını bilmiyorum. Mademki bu bitum denilen madde bulunamıyor, yolların katranlanma İşinden vazgeçelim. Yol inşaatını âdı şoselere hasredelim. Asfalt işine harbden sonra devam edelim.»
Belediye başkan muavini B, Rifat Yenal, geçenlerde aynı mevzuun B. Kâzım şinasl Dersan tarafından Valiye söylediğin* İşaret ederek bunun dikkate alınacağını söyledi. Meclise başkanlık eden B. Faruk Dereli, B. Abdül kadir Karamürsel'in bu te-mennLMle mazbatayı oya (rey) kovmak İstedi. B. Abdülkadlr Karamürsel İtiraz etti:
— Temenni değil, tahsisatı ona göre değiştirmek lâzımdır, dedi.
Bunun Üzerine Vali ve Belediye Reisi Dr. B. Lfıtfl Kırdar şu İzahatı vermiştir :
— Yollar bir kaç türlüdür. Biri katranlı şose, biri bltumla yapılan asfalt, biri de parke ve nihayet mozaik parkedir. Şoseleri korumak için üzerlerine katran koymaktayız. Bu gayet ucuzdur. Metre murabbaı 10 -35 kuruştur. Bu katranlama şosenin ömrünü uzatır. Şüphe yok ki asfalt yol, katran şoseden çok İyidir. Bi»
Satışa çıkarılan ithalât malları
Oal. Karaköy palas'ta Osman Taş-çıoğluna kamyon ve oto pistonu, Mar-puççular Cad. No. 32 de A. Abuav ve N. Bonhalnı'a kösele makine 'kayışı, Gal. Alime Handa Sldney Novlle matbaa makinesi. İst- Hamldlye caddesinde Jül oğlu Marsel Bfllümental’e plâk, İst. 4 üncü Vakıf Handa Şokonl Vakuma tıbbi vazelin, İst. İstanbul Handa J. V. Vlttol'e asbeste» levha, İst. Fincancılarda M. Beşlr ve M. Şefik Harlrl'ye tıraş fırçası, tat. Volta Handa Bodos NlkolaldJs’e sülfür dö sodyum.
Erenköy kız li»e*inde dersler
Yanan Erenköy kız lisesinin orta kışımı talebeleri Göztepe ortaokulunda okumakta idiler. Alınan tedbirler ve hamrhklar sayesinde bu okulda okuyan orta kısım talebelerinin Erenköy kız lisesinde derslere devam etmeleri İmkânı elde edilmiştir. Esasen yatılı talebelerin üçüncü taksitlerini verme ramanı geldiğinden, mektepte yatılı olarak kalacak çocukların sayısının değişmesi ihtimali vardır. Yatılı talebe sayısı baki de katsa, 160 talebe okulda rahatça yatıp kalkacak ve derslerin* devam edecektir.
• Bebek - îstinye yolu
Üç ay kadar Evvel asfalt hale getirilen Bebek - İstlnye yolunun sağ ve soluna beşer metre mesafe ile ağaçlar diktlriimektedlr. Yol ile sahil arasında kalan boşlukların genişlediği yerler de birer küçttk koru haline ko nulacakür.
Korular geceler! aydınlatılacak ve gelip geçenlerin dlnlenebllmeler) İçin kanapeler yerleştirilecektir, yo! boyunca dikilecek olan 1500 ağaçtan 500 ünün çukuru açılmıştır.
RADYO
ANKARA RADYOSU Bugünkü program
18 Radyo salon orkestrası. 18.30 Konuşma, 18.45 Şarkılar, 19 Haberler, 19.20 Geçmişte bugün, 19.25 Fasıl,
19.45 Konuşma. 20 Faslın devamı, 20.15 Radyo gazetesi, 20.45 Temsil, 21.30 Serbes saat, 21.45 Tarihî Türk müziğinden örnekler. 32.15 Eski İngiliz şarkıları (Pl.), 22.30 Dans mü-rizi (PL), 22.45 Haberler.
Yann sabahki' program
7.3û Spor »aatl (Vücudumuzu çalıştıralım). 7.40 Haberler, 7.55 Müzik (PL), 12.30 Radyo »alon orkestrası.
12.45 Haberler. 13 Radyo »alon orkestrası, 13.30 Karışık şarkılar, 13.55 Ovun havalan, 14 Cumhurbaşkanlığı armoni mdlzikası.
—— EMİNÖNÜ HALKEVİNDEN
Büyük Tiyatro Şenliği
i 3 Mart cumartesi saat 21 de
MEDDAH KARAGÖZ PANDOMİM
|________ Mevcut eski sanatkârların iştlraklle
■■■■■■■■Biletler Halkevlnde satılmaktadır. Tel. 23340 ■
Devlet Deniz Yolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğü İlânları
Denizcilere ilân
'Arıza »ebcblle söndüğü İlân edilen İnebolu feneri l/Mart/845 tarihinden İtibaren yakılmıştır. «>2041»
Eminönü kaymakam ve B. Ş. müdürlüğünden:
Kapalıç&rşııım yanan Yorgancılar kısmında bulunan dükkânların hali aslisi bozulmadan mahalline uyar şekilde tamiri muvafık görülmüş olduğundan, bu mahalde dükkânları bulunup da temlr ettirecek olanların yapılacak tamiratı gösterir projeyi tanzim ettirerek bir dilekçe İle müracaat) an İlân olunu». (2660)
KARAR ZAMANI
IYazan: SUMNER WELLS [ «|~
BİRİNCİ KISIM DÖRDÜNCÜ BAHİS
Müdafaadan tecavüze
Norveç, Holanda, Belçika, Fransanın işgali ve Fransa tarihinin acıkiı sahifeleri
ancak zengin olduğumuz zaman asfalt İnşaata devam edeceğiz. Şimdi ancak şoselerin korunması İçin yolları katranlıyoruz.
Bu İzahattan sonra mazbata kabul edilmiştir. Bundan «mra İtfaiye er ve âmirlerinin tekaüt ve sigorta işlerini incelemeğe memur muhtelit encümenin mazbatası okunmuştur:
Mazbatada itfaiye mensuplarının tekaütlük durumları ile biç kaza vukuunda ölüm ve sakatlanma gibi hallerde bunların bir sigortaya bağlanmaları hakkındakl esasların ayrı ayrı şeyler olduğu ve şimdilik yalnız tekaütlük işinin incelendiği bildirilmektedir. Sigorta meselesi sonradan meclise getirilecektir. Ancak encümen çaişmağa başladıktan sonra Dahiliye Bakanlığı. »Ankara ve İstanbul belediyelerinde çalışan ücretli müteferrik müstahdemlerle İtfaiye müstahdemlerinin tekaütlük haklarını Kazan m ak İçin» hazırladığı bir kanun tasarısını mütalâası alınmak üzere Belediye Başkanlığına göndermiştir. Encümen bu kanun tasarısını incelemiştir Yeni kanun tasarısına göre İtfaiyeciler İçin de tekaüt olmak İçin otuz senelig müddet kabul edilmektedir, Fakat fiili hizmeti 25 seneyi dolduranlar da tekaütlüklerin! istlye-blleceklerdir. Yeni kanun tasarısında İtfaiyeciliğin yıpratıcı bir meslek olduğu göz önüne alınarak bir senelik hizmet müddet! bir buçuk sene sayılacaktır. Bu esasa göre itfaiyecilerin tekaütlük müddeti on yed! buçuk seneye indirilmiştir. Ancak encümen, kanunun bir fıkrasını meselâ, on sekiz seneyi dolduran baza itfaiyecilerin lehinde görmemiş ve Dahiliye Bakanlığının hazırladığı kanun tasarısındaki maddenin şu şekil almasını muvafık görmüştür:
■B. Bu kanunun 1 nel maddesinde yazılı müstahdemlerin bu vazifelerde evvele* geçirdikleri hizmet müddeti on seneden fazla olanların on senedi ve İtfaiye mensuplarının bu vazlfrde evvelce geçirdikleri hizmet müddeti 15 seneden fazla olanların 15 senesi aşağıdaki şartlar dairesinde fiili hizmet müddetine eklenir.»
Meclis Başkan vekilinin teklifi üzerine meclis. Dahiliye Bakanlığı tarafından yapılan ankete bir cevap teşkil etmek ve bu mazbatanın, Bakanlığa sunulmak üzere Belediye Başkanlığımı verilmesine karar vermiştir.
Meclis pazartesi günü toplanacaktır.
Vaşlngtona döndüğüm zaman, Beyaz Sarayla ona yakın olan mahfilleri, Kongreyi ve küçük bir kısmı müstesna, matbuatı hâlâ «nümayiş harbi» flkrlJe oyalanmakta buldum. Halbuki 1040 yazında artık hava o kadar ağırlaşmıştı ki, nefes almak bile mümkün olmuyordu. Danimarka işgal «dilip de Norveç'in İstilâsı başladığı zaman bile, birçok kimseler, Norveç taarruzunun ilk günlerinde Newll]. Chamberlaln'in «Almanya otobüsü kaçırdı» »öztle alay etmekten âdeta İsterik bir Zevk duyuyorlardı. Ne facianın kendisi, ne de bizi teh-dJdeden tehlike duyuluyordu. Sonra mayıs 10 da Holanda ve Belçika taarruzu başladı.
Demokrasiler, ancak şimdi Ciano ve Goering'ln bana bahsettikleri yıldırım harbinin yıkıcı tesirini takdir edebiliyorlardı. Almanya, genelkurmayının hazırladığı yeni harb tekniğinin korkunç tesirini İlk defa şimdi gösterebiliyordu. Bu mayıs ve haziran ayları, bazılarımız İçin asırlar süren bir kâbustu gece gibi hatırlanacaktır. Çünkü Amerika, dünya felâketini önlemek veya kendisini telşdldeden tehlikeyi bertaraf etmek için artık harbe girmekten başka bir şey yapamazdı.
O günlerin gürültüleri içinden şu teferruatı hatırlarım; Aimanyanın Holandayı süratle çiğneyip geçmesi, ve Holanda piyade ve topçusunun Alman tayyarelerine birkaç saatten fazla mukavemet edememesi herkesi şaşırtmıştı. La Haye'de bulunan sefirimiz George Gordonla telefonla konuşurken telefondan bombardıman sesleri geliyordu. Alman tayyarelerinin Rotterdam şehrinde yaptıkları tahribat hakkında tafsilât veriliyordu. Belçika hududundaki İstihkâmlar yıkılıyordu. İstilâya maruz memleketlerde Alman gizli ajanlarının Alman ordusuna ne büyük yardımları dokunduğuna İlk defa şahit oluyorduk. Hepsinden fenası, Alman ordusunun kuvvet, keyfiyet, strateji, malzeme ve mftnevlyat bakımından bu kahir üstünlüğü karşısında yaz sona ermeden Aimanyanın bütün Avrupaya hâkim olması İhtimali vardı. Fakat Amerikan milletine Amerikanın maruz bulunduğu tehlikeyi anlatan hâdise, Fransanın çöküşü oldu.
Ö günlerde Vaşingtonda bütün hükümet dairelerinde Avrupa cephesini gösteren haritalar görünüyordu. Her sabah Harbiye Nezareti genel kurmay subaylarından biri Hariciye Nezaretine Alman ordularının İlerleme hareketlerin! gösteren bir harita getirirdi. Her gün Alman ordularının şimali ve orta Fransada süratle İlerleyişi, bugünkü Fransanın 014 deki kahraman Fransa, ve Fransız ordusunun Marne yolunu adım adım müdafaa eden, ve düşmanı Paris'in kapılan Önünde( durduran o eski ordu olmadığını gösteriyordu. Aimanyanın, yalnız Fransız askeri kudretini yok etmekle kal-mıyarak, Fransız şeflerinin mukavemet azmini de kırdığı, ve Fransız mağlûbiyetinin kaçınılmaz bir ftkı-bet. olduğu artık açık surette görünüyordu.
Fransa tarihinde mayısın son günleriyle 22 haziran arasındaki günler kadar açıklı sablfeler yoktur. Mayıs ayında artık herkesçe Fransanın yenildiği anlaşılmış ve 22 haziranda Fransız mukavemeti »ona ermişti. Bu, yalnız feci değ!!, nynı zamanda garip bir hikâyedir
Unutulmaz hâdiseler
Hâdiselerle dolu o günler İçinde, Dunkerk'in boşaltılması gibi İnsan cesaret ve tahammülünün derecesini gösteren parlak örnekler; Alman tayyarelerinin daimi bombardımanı altında yüz binlerce mültecinin Franga ▼» Belçikadan kaçışları ve Fransız ordusuna ricat yollarını kapamaları gibi hazin sahneler de görülmüştür. Reis Roosevelt'ln İngiliz ve Fransız hükümetlerine mühimmat temin
Sinema alemimizde unutulmaz iz bırakacak LAL E’nin dört süper filmi:
1-BÜYÜK YALAN
BETTE DAVÎS — GEORGE BRENT (The Great Lle) Bu harbin en son hadiselerinden yaratılan 3 şaheser: :
2 — ÇİN HARBİ (CHİNA)
ALLAN LADD — LORETTA YOUNG
3 —PASİFİK KADIN ORDUSU
Claudettc Colbert — Paulette Goddard — Veronica Lake
4 - R O M E L’i DURDURAN ŞEHİR
ERİCH VON STROHEİM — FRANCHOT TONE
Pek yakında I , A L E’de gösteriiecektirj
/
Türk kahramanlığının şanlı destanından bir sahile
13 KAHRAMAN
BÜYÜK TÜRK FİLMİ

etmek İçin sarfettiği gayretler; Fransız Başvekilinin reis Roosevclt’» gönderdiği İmdat telgrafı ve reisin elin deh geleni yapacağı hakkında verdiği cevap; yeni İngllz Başvekili Churchlil'ln Londra ile Fransa arasında mekik dokuması, ve nihayet Fransanın teslim olmasına mâni olmak için Ingiltere ve Fransanın müşterek bir vatan kurmaları haklımdaki son teklifi; 14 haziranda Almanların Parlsl İşgal etmeleri ve bunun son ümitleri kıran tesiri; Fransız hükümet âzalarının cenuba doğru kaçışları; ve Alman harb makinesinin yıldırım süratile akışı unutulmaz hâdiselerdir. |,
Bu memleketin emniyeti bakunuı^Q dan zihinlerimizi işgal eden iki me-Jr1 sele vardır: /ılmanyaya mağlûp O >4“ Fransayı ve Fransız donanmasifte’’ düşmana teslimden men İçin yapmalı İdi? Avrupadan kaçtığı t dlrde Fransız hükümetinin harbe vam edebilmesi mümkün müydü?
Cumhurrelsl İçin Fransız donan-yj ması ana meseleyi teşkil edlyordu.J-Fransız donanması Aimanyanın eli-® ne düştüğü takdirde, hayli zayıfla-^ mı? olan İngiltere hem kolaylıkla ls-(|) tilâ edilebilir, hem de aç bırakılabl-0 lirdi. Atlantiktek^ha ;lm‘yet de derefr— hal tehlikeye düşerdi.
Haziranın son İki haftasından*^ Fransız hükümeti, — Başvekil ve arkadaşları ve Bahriye Nazın — FranX> sız donanmasını düşmana testim et-CD mektense batırmayı tercih ettikler ro hakkında teminat üzerine temımatgj vermişlerdi. Fransız Başvekili. ReislnU-talebi üzerine, bütün Franka Almaı&O ya tarafından işgal edilse ■ ı.ı Fransız hükümetinin şimali Afrika-ya, İcabetlerse Yeni Dünyadaki müstemlekelerine çekilerek oradan harbe devam edeceği ümidini vermişti.
Madam Portes’iri rolü
1940 martında, meclisin küçük bir ekserlyetlle Daladlcr kabinesinin yerine Reynaud hükümetinin iktidar mevkiine gelmesi bu ümidi arttırmıştı. Çünkü Reynaud Ahn-'-yanm uyuşturma oyunları karşısında hiç bir zaman yumuşamamışlı. Reynaud çok cesur ve zihni kabiliyeti fevkalâde yüksek bir adamdı şimdi bildiğimiz en fena za’h Madam Portesin ve onun vasıtasile Alman ajanlarının tesir! altında bulunması idi. (Bu kadının Reynaud üzerindeki nüfuzunu gösteren birçok misallerden biri de şudur: Reynaud Paristen kaçmağa mecbur olmadan evvelki son günlerde Madam Portes, Madam Huntzlnger'ln ısrarı üzerine, general Weygand*ın yerine general Huntzln-ger'ln getirilmesine Başvekili kandırmağa çalışmıştı. Halbuki Fransız gizil polisi, general Huntainger'in Alman ajaru olduğuna kaııldl. Madam Portes bu meselede o kadar ısrar etti ki, Reynaud nihayet Fransız polisine. Madam Portes'I parlsten çıkarma emrini vermeğe mecbur olmuştu.!
(Arkası var)
Bahire 4
AKŞAM
ElâzızUm. Nakliyat Şti. Ltd. tstanbulda olduğu gibi İSKENDERUN ve MERSİN’ de de
tecrübeli ve mütehassıs teşkilata maliktir.
Tek 21314.
ÇAĞRI
10 Mart 1945 Cumartesi saat 15 te
BÜYÜK KULÜP
Azalan fevkalâde ve alelAde toplanıp aşağıda gösterilen şeyler mmüzakero edileceğinden, sayın âzalafımızın gelmeleri rica olunur.
1 — 8. 8, 11. 13 ve 25 İnci madde!»* lerin tadili,
3 — İdare heyeti ve murakıp raporunun okunması,
3 — 1044 senesi bilançosunun tetkik ve tasdiki,
4 — 1945 senesi bütçesinin tetkik ve tasdiki.
5 — tdaro İntihap ve Divanı haysiyet Azalan ile murakıpların seçilmesi.
Uyuz ve Deri
KASINTILARINI
DERMOLiV
Çabuk geçirir.
Zayi — GErae nüfus memurluğundan aldığım nüfus kâğıdımı ve Gerze askerlik şubesinde kayıtlı askerlik teıfkereml kaybettim, yenilerini alacağımdan eskilerinin hükmü yoktur.
320 doğumlu
Haşan oğlu Osman Topçuoğlu
2ayi — Trabzon nüfus memurluğundan aldığım nüfus hüviyet cüzdanımı ve askerlik durumu yazılı tezkereyi kaybettim. Yenisini çıkaracağımdan eskisinin hükmü yoktur.
İbrahim Tanrıkulu
Clball Odun İskelesi sokak No. 2 de
GRİPİN
Baş, Diş, Grip, Romatizma, Nevralji, Kırıklık ve bütün ağrıları derhal keser
İcabında günde 3 kaşe alınabilir. Her yerde ısrarla GRIPİN isteyiniz
İstanbul Defterdarlığından:
Kıymeti Teminatı
Dosya No.
__________________Cinsi_______________
Kadıköy, Haşan Paşa mah. eski Taşköprü yeni Derlncl Zeynel sokağında eski 8 mük. yeni 40 ve en yeni 18 kapı, 454 ada. 10 parsel sayılı 149 arşın 9 parmak miktarında arsanın 2/3 hissesi.
Beyoğlu, Sultanbeyazıt malı. Gümüş Halkalı sokağında eski 8, 8 yeni 10. 12 kapı sayılı dükkân ve oteli 41/120 hissesi.
Beyoğlu, Galata Yenlcaml mahallesinin Fermeneciler caddesinde eski ve yeni 92 kapı sayılı Fermeneci gediğinden münkâlip dükkânın 40/180 hissesi.
Boğaziçi, Beykoz kazasının Beykoz- mahallesinde Kavakdere sokağında ®?k! 51,63 yen!
51 kapı sayılı evin 8/32 hissesi.
Eminönü, Çarşı mahallesinin Kalpakçılar caddesinde eski ve yeni 142 kapı. 2783 ada, 1 parsel sayılı 9.50 M2 mesahalı dükkânın 550/95040 hissesi.
Mecidiye Köyünde Meşrutiyet mah. Dikilitaş sokağında 2 ada. 44 parsel sayılı 35 M2 arsa. Beyoğlu, Bostan mahallesinin Tevflk Efendi sokağında eski 8 yeni ve taj 17 kapı, 791 ada, 4 parsel sayılı 43 M2 arsa.
Beyoğlu, eski Kiremitçi yeni Keçeclplri mah. Hasköy caddesi ve Kilise sokağında 168, 2 yeni 100. 2 kapı sayılı iki dükkânın 204'578 hissesi.
Yukarda yazılı gayri menkuller 28/3 945 çarşamba günü saat 14
Milli Emlâk Müdürlüğünde müteşekkil komisyonda ayrı ayrı açık arttırma llo satılacaktır.
İsteklilerin muvakkat teminat makbuzları ve nürus hüviyet cüzdanla-rllc birlikte ihale saatinde komisyona, fazla İzahat İçin Mili! Emlâ Müdürlüğüne müracaatları.«2628*
D.3/6204
1.3/23
12'803
52301/4420
51217/963
F.3/2684
51114 34
3500
1683
BM
400
10
480
744
263
125
30
1
34
5«
de
Zayi — 94.3 de Dz. Erat şubesinden aldığım askerlik vesikamla Fatih nüfus memurluğundan aldığım nüfus cüzdanımı zayi ettim. Yenisini alacağımdan eskisinin hükmü yoktur.
317 doğumlu
Fuat oğlu Mehmet öv üne er
Zayi — Adana nüfus memurluğundan verilen nüfus tezkeremi ve beraberinde Adana askerlik şubesinden aldığım askerlik tezkeremi ve tapu evrakı kaybolmuştur. Bulup getiren m romun. edilecektir. Aksi takdirde hükümsüzdür.
Beyoğlu Fİr Uzağa Türk«ucü caddMİ Itriyatçı 79 No- Cemşit Togun
“Albako,, ithalât ve ihracat
Türk Anonim Şirketinden:
ALBAKO» İthalât ve İhracat Türk Anonim Şirketi hissedarlar umumi heyeti 28 mart 1945 çarşamba günü saat 14 de şirketin Salatada Perşembe Pazarında Aslan hanının flnoı katındaki merkezinde Adi surette toplanacaktır.
Hissedarların o giin mahalli mezkûra gelmeleri ve esas mukavelenamenin mevaddı mahsusssı mucibince malik oldukları hisse senetlerini veya müSblt vesaiki toplantı gününden bir hafta evvel şirketin İdare merkezine tevdi ederek mukabilinde duhully© varakaları almaları rica olunur.
RUZNAME:
1 — İdare meclisi ve m (İrakip raporlarının okunmsaı
2 — Şirketin 1944 yılı bil&nçoau, kâr v© zarar hesaplarının tetkik v* tasdiki.
3 —• İdare meclisi v» murahhas âza il» müraklbln zinimetlerin İn İbrası,
4 — 1945 senesi İçin müraklp seçilmesi ve ücretinin tâyini,
8 — Murahhas âzaya verilecek ücretin tâyini. ___________________________________________ İdare Mecüal öksürenlere: KATRAN HAKKI EKREM
İZALEYİ ŞÜYU İLE
SATILIK APARTIMAN
Sirkeci Hocapaşa Dervişler sokağında 18 - 20 numaralı altında mağaza, dört daireli halen apartıman olarak kullanılan yanında v* etrafında oteller bulunan otel yapmağa çok elverişli kıymetli apartıman Sul tanahmed Bc-şlncl Sulh Hukuk Mahkemesi taralından 5 mart M5 pazartesi günü saat 14 ten 18 ya kadar kati ihalesi yapılarak »atılacaktır. Fırsattır.
944/838 ile Mahkeme BaşKâtlb liftine müracaat.«2667»
IiitıııiHimııuiiıııııııuııiiiııuııııııııııınııuuMWiıwıııiHf|MlııntıııııııuııuuııınııınıınııımiiıııııiffliFmııiiîiiiHifflDB
Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum idaresi İlânları I
m......I...........ııııııııııtııı.. ıtiiin»ıumu«ı«ııtıııı ı(«ı m ıııtıııı imi uhimi ııtıKı ııOıı«> *ı>ı ıııouı ı«ı n»nı ■■(>•■ IKMMO
Resim masası alınacak
Haydarpaşa «atın alma komisyonundan!
1 — (5) beş adet mihaniki tertibatlı resim masası kapalı zarf tisuHle »atın alınacaktır.
2 — Muhammen bedeli (8750) sekiz bin yedi yüz elli lira olup, muvakkat teminatı (656) altı yüz elli altı lira (26) yirmi beş kuruştur.
3 — Şartnameler komisyondan parasız olarak dağıtılmaktadır.
4 — Eksiltme (19 mart 1945) pazartesi günü saat (15,30) on beş buçukta Haydarpaşa Gar binası dahilindeki Haydarpaşa Satınalma komisyonunda yapılacaktır.
Teklif mektuplarının o gün saat(14,30) on dört buçuğa kadar makbuz mukabilinde komisyona verilmesi ve yahut muayyen saatten evvel ele geçecek tarzda İadeli taahhütlü olarak posta İle gönderilmesi. (2672)
DENİZYOLLARI İŞLETMESİ KOOPERATİF
Şirketi idare Meclisinden:
944 senesi âdi umumi heyet toplantısının 5 mart 945 pazartesi günü saat 14,30 da Galata yeni yolcu salonu binasında yapılması kararlaştırılmış olduğundan sayın ortakların belirli giin ve saatte hazır bulunmaları rica olunur.
RUZNAME:
1 — İdare meclisi raporunun okunfhası,
2 — Murakıplar raporunun okunması,
3 — 944 senesi bllânço, kâr ve zarar hesaplarının tetkik ve tasdikli© İdare meclisi azalan ve murakıpların İbrası,
4 — Temettü tevzii hakkında karar ittihazı,
5 — İdare meclisine âza İntihabı
6 — Murakıpların lntlhablle ücretlerinin tâyini.
Çerkesköy Belediye Riyasetinden:
1 — Belediye elektrik santralı Üç silindiril gazojen motörü silindirle-rlntn. Tornası. Piston ve yataklarının dökümü ile diğer ufak tamiratı açık eksiltmeye çıkarılmıştır.
— ■■ ■ - 5/3/1995 pazart esi günü saat 15 de Belediye Enclkme-
2 — Taliplerin nine müracaattan.
3 — Tamiratın radır.
4 — Şartname olunur.
muhammen bedeli (3000) muvakkat teminatı (225ı 11-
ve her türlü izahatın Belediyeden sorulabileceğl ilân «2506»
Gümrük muhafaza genel komuta ılığı İstanbul Lavazım Amirliği satın alma Komisyonundan
6000 takım yazlık er elbisesi dikimi kapalı zart usullyle eksiltmeye konmuştur. Muhammen bedeli «15.000» 11 ra, ilk. temin atı »1125» liradır.
Eksiltme 19 mart 945 pazartesi günü saat 15 dedir. Şartname ve nümün esi her gün komisyonda görülebilir. İsteklilerin teklif mektuplarını en geç eksiltme saatinden bir saat evveline kadar Galata Murahane caddesi No. 54 dek! komisyona vermeleri. «2881»
Yarından sonra
Tünel seferleri azalıyor
E. T. T. umum müdürlüğünden!
Görülen lüzum üzerine 3 mart 1945 cumartesi gününden İtibaren Tünel seferlerinin yeni bir ilâna kadar aşağıda gösterilen saatler zarfında yapılacağı sayın yolculara ilân olunur. «2677»
Adi günler: »sabah» 7.30 — 10
— 14
— 21
> * «akşamı
Cumartesi günleri «sabah* 7.30 —10 12.30—15
» » «akşam» 17 —21
Pazar günleri «akşam» 15 —21
—_ SÜMERBANK .........
YERLİ MALLAR PAZARLARI
Müessesesi Müdürlüğünden:
Satış Memuru (Tezgâhtar) Dakti'o ve Paket Memuru alınacak:
1 — Müessesemlzln Taşra Mağazalarında çalıştırılmak üzere en az orta tahsilin! bitirmiş ve askerliğini yapmış olanlardan Satış Memuru (Tezgâhtar) — mümasil Müesselerde tezgâhtarlık yapmış olanlar tercih edilecektir. — Yine orta tahsilini bitirmiş v© askerliğini yapmış olanlardan daktilo ve paket memurları alınacaktır.
2 — Yu kardaki şartları haiz ve 50 yaşını geçmemiş, olan, İsteklilerin nüfus hüviyet cüzdanı, tahsil ve askerlik vesikaları ve bonservLs-lertl* birlikte 10/3/945 tarihine kadar Müfaiesemlzlıı Bahçekapıda Sümer hanındaki merkezinde Zat İşleri servisin» baş vurmaları.
YENİ TÜRK
Matbaacılık Anonim Şirketi
şirketimizin senelik alelâde hissedarlar umumi hey»U aşağıda yazılı maddeler hakkında görüşmek ve karar vermek üzere 23 Mart 1945 tarihine rastlayan cuma günü saat on beş'da şirketin kâin bulunduğu Gala-tada Necati Bey caddesinde 104 numaralı matbaa binasında toplanacaktır.
Şirket esas mukavelenamesi ahkâmına tevfikan umumî heyete İştir âk edecek olan hissedarların hâmil bulundukları hisse senetlerini veya bunu ınüsblt 0,-rakı toplantıdan bir hafta evvel şirkete tevdi ederek mukabilinde duhuliye kartlan almaları
Hissedarların muayyen gün ilân, olunur.
Müzakere ruznamesl;
1 — İdare meclisi raporunun
2 — Bllânço ve kâru zarar hesabının okunması,
3 — Mıiraklp raporunun okunması,
4 — Yu kardaki maddelerde yazılı evrak ve vesaikin okunmasını müteakip bu hususta v© temetttlün tevzii hakkında müzakere İcrasli© karar İttihazı ve İdare meclisi âzostle müraklbln ibrası.
5 — MüraJdp intihabı ve ücretinin tâyini.
lâzimdır.
ve saatte şirkette hazır bulunmaları
okunması,
Devren Satılık Büyük
Kanalı zarf usulile eksiltme ilânı
İsparta Nafıa Müdürlüğünden:
1 — Eksiltmeye konulan iş: Eğirdir - Hüyük yolunun 4 X 1000 inci kilometresindeki 41461.23 liralık göl ayağı betonarme köprünün ikmali inşaatı;
2— Bu işe alt evrak ve şartnameler şunlardır: Keşif hihusası, hususi şartlaşma, fenni şartlaşmalar, mukavelename ve eksiltme şartlaşması, Bayındırlık genel şartlaşması ve proje;
İstiyenler bu evrakı İsparta Nafla müdürlüğünde görebilirler.
3 — Bu İşin 10 bin lirası 944 yılından, mütebakisi 945 yılından tesviye edilecektir.
4 — Muvakkat teminat miktarı 3109.59 liradır.
5 — On beş gün müddetle ve kapalı zarf ıısullle ekşitlmeye konulan bu İşin ihalesi 14/3/945 çarşamba günü saat 18 da Nafla müdürlüğü odasında teşekkül eden komisyon marl fetlle yapılacaktır.
6 — Taliplerin ihaleden üç gün evvel İl makamına müracaatla köprü İşlerinde çalıştığına dair ibraz edeceği fenni evrak üzerine ehliyet vesikası ve Ticaret odasına kayıtlı olması şarttır.
7 — Eksiltmeye iştlrâk İçin 2490 sayılı kanunun hükümleri dairesinde lcabeden teminat ve sair vesaiki havi kapalı zarflarını muayyen ihale vaktinden bir saat evveline kadar Komisyon reisliğine makbuz mukabt-linde verilmesi ve posta İle gönderilmesi şarttır. Postada vuku bulacak tehirler nazarı İtibara alınmıyacaktır.
8 — Bu işe alt evrak 2490 sayılı kanunun 5 İne! maddeslle tâyin olunan bedel mukabilinde Istlyenlere verilir. (2488)
_________ KIZILAY ——_
Satış Deposu direktörlüğünden
Depomuzda mevcut 7000 adet kadar kavanoz sisteminde
kapalı renkli şişe
... perşembe gilnü «at
Ağzı
açık arttırma ile 9/3/945 tarihine tesadüf eden
14 de satılacaktır.
şişe nümunesl depomuzda görülebilir. Arttırmaya girecekler İlk teminat olarak 400 lirayı Yeni Postahane civarında Kızılay Hanında Direktörlüğümüz veznesine ihale günü saat 12 ye kadar yatırmış olmaları lâzımdır.
imtihanla memur alınacak
Türkiye Iş Bankasından
Bankamızın memur İhtiyacını karşılamak üzere 17/8/1845 cumartesi günü saat 14 te Ankara, İstanbul, İzmir, Adana ve Samsun şubelerimizde en az lise tahsili görenler arasında müsabaka İmtihanı yapılacaktır.
Yabancı dil bilmek ve makine İle yazmak tercih sebebidir. İmtihanda kazananlar Genel müdürlükte altı ay staj görecekler ve muvaffakiyet derecelerine göre muhasebeci muavini veya işletme şef muavini olarak ihtiyacımız olan şubelere gönderileceklerdir.
İstekliler 15/3/1045 perşembe gününe kadar şubelerimiz müdürlüklerine gelerek isimlerini yazdırabilirler.
üevren Satılık tsuyük ■■■■■»
İçkili Lokanta i
W İstanbulun maruf bir semtinde en işlek lokanta ve Gazino satılıktır. I
Tenezziitı Motörü Satışı
Türkiye iş Bankası A. Ş. İstanbul şubesinden:
Halıcıoğlunda kâin Tel v© Çivi Fabrikasında karaya çekilmiş bulunan 941 plâka numarasında kayıtlı ENGİN adlı ten«Müh motörü, şartnamesi mucibince ve şimdiki haille ve açık arttırma surctlle satışa çıkarılmıştır. Açık arttırması 18 Mart 1945 tarihine rastlayan cuma günü saat 10 buçukta, İstanbul da Türkiye İş Bankas İstanbul şubesinde v0 bir defada yapılacaktır.
Açık arttırmaya girmek İsteyenlerin 500.— Ura teminat parasını arttırma gününden evvel. Bankamız veznesin© nakden yatırarak makbuzunu hukuk servisin© vermeleri İcabeder. Motor her giin yerinde görülebilir. Satış peşin para ile olup dellâllyo resmi ve ihale damga pulu alıcıya aittir. Açık arttırma sonunda arttırma bedeli Bankaca haddi lâyıkında görülmediği takdirde, ihaleyi yapıp yapmamakta Banka serbesttir.
İstanbul Belediyesi Hânları
]
Hurda çinko alıyoruz ——«
Elinde hurda çinkoları olanların, Galata Tünel caddesi I Kardeşim sokak 6 numarada madenî eşya kooperatifine mü- I racaatları. Telefon: 43001 I
Samsun belediye reisliğinden:
Kapalı zarf usulü ile eksiltmeye konulan ve keşif bedeli 15821 lira W kuruş olan Samsun Belediyesi su fabrikası binasının davarı çatısının tamir. tahkim ve ıslahı İşi eksiltmesine talip çıkmadığından 15/3/945 tarihine kadar ve bir ay müddetle pazarlıca bırakılmıştır.
2 — Muvakkat teminatı 1186 hra 64 kuruştur.
3 — Pazarlık 15'3 945 tarihini- kadar pazartesi ve perşembe günleri saat 15 de toplanacak olan Belediye encümeni huzurunda yapılacaktır.
4 — Kçşifname, şartname ve sair evrakı her giin Belediye encümeni
kaleminde görülebilir. «2172*
Belediye tahsil ve tahakkuk şubeleri İçin yaptırılacak 150 aded memur masası, 150 aded memur sandalyesi v© 12 aded döşemeli sandalye kapalı zarf usulü he eksiltmeye konulmuştur.
Keşif bedeli 27.712 Ura 60 kuruş ve tik teminatı 2078 Ura 44 kuruştur. Mukavele, eksiltme, hususi ve fenni şartnameleri, proje, keşif hülâsasll* buna mütelerrl diğer evrak 139 kuruş bedeli» belediye imâr müdürlüğünden verilecektir,
İhalesi 14/3/945 çarşamba günü saat 16 te Daimî Encümende yapılacaktır. Taliplerin İlk teminat- makbuz veya mektupları, ihale tarihinden iiç gün evvel belediye İmâr müdürlüğüne müracaatla alacakları fenni ehliyet, imzalı şartname v© teferrüatı ve kanunen ibran lâzım gtlen diğer vesikaları ile birlikte 2490 numaralı kanunun tarlfMı çevresinde hazırlayacakları teklif mektuplarını İhale günü, saat 14 e kadar Daimi Encümen» vermeleri lâzımdır. «2349»
Created by free version of 2PDF
AKŞAM
STERNE
Sayın doktorlarımıza ve alâkadarlara iNSULiN LiLLY adlı, maruf Amerikan İnsulln'l piyasaya mebzu-tcn gelmiştir. Her Eczane ve ecza depolarından tedarik edebilirsiniz.
Iugiliz BUZ Dolapları
Enka Kollektif Şirketi
L
Sene 27 — No. 9471 — Flatl her yerde 10 kuruştur.
CUMA 2 Mart 1045
Sahibi: Necmeddln Sadak — Neşriyat müdürü: Hikmet Feridun Es — AKSAM Matbaası
Milletler arası suih ve emniyet kurulu
Kırım konferansında verilen kararlar arasında en ehemmiyetlisi milletler arası bir sulh ve emniyet teşkilâtının kurulması olacak ki memleketlerine dönen M-Boosevelt İle M. Churchlll en çok bu nokta üzerinde durdular.
Bu sulh ve emniyet kurulunun, harbin bitmesini beklemeden hemen işe başlamasına Kırımda karar verilmiş olması ve bu karara göre 25 nisanda bütün Birleşmiş Milletlerin toplantıya çağırılması, hiç şüphesiz M. Roose-velt'in en değerli başarısıdır.
Amerikan efkârının. bu milletler arası sulh ve emniyet kurulunun harb bitmeden işe başlamasını istemesi sebepsiz değildir.
Harbden sonra kurulacak sürekli sulh ve emniyet. Avrupada harb sonu gerçekleşmiş ve yerleşmiş bir durumu koruyacaktır. Fakat, harb sonu durumu dahi başlıbaşına bir meseledir. Avrupa haritasının çizilişinde ve Avrupa sulhunun kuruluşunda Milletler arası bir Cemiyetin hâkim olma ®, sulhtan önce milletler arası bir vicdan, yani milletler arası: bir ahlâk yaratır. Sulh ve emniyet ruhunun, yeni dünyanın doğuşunda âmil olması gerektir. Bozuk bir düzeni sürdürmeye yarar teşkilâtın faydası yoktur. Yarın sulhu korumak ödevini yüklenecek Milletler arası kurulun bugünden işe karışması, aynen bir garanti olacaktır.
Tasarlanan bu Milletler arası kurulun sekil ve işleyişi nasıl olacaktır?
M. Churchlll ’in nutku bu alanda çok öğretici değildir. Ingiliz Başbakanı sadece, bu teşkilâtın, görevini tam başaramamış olan eski Milletler Cemiyetine az çok benzer olmakla beraber, iki harb arasındaki denemelere göre bazı değişiklikler yapıldığını söylemiştir. Başlıca İki değişiklik. Amerikanın ise karışması ve tecavüze karşı silâhlı kuvvete bas vurulmasıdır.
Tecavüze kalkışan devlete karşı şiddetli tedbirler alınacağı zaman. kararın nasıl verileceği ve kimlerin oy sahibi olacağı hakkında anlaşmazlık vardı. Kırım konferansında bu nokta üzerinde anlaşma olmuştur, fakat M. Churchlll bu «oy sistemi hakkında şimdiden şimdiden tafsilât verememekten müteessir olduğunu» söylemekle yetsinmiştir.
Bu gizlilik iyilik alâmetine pek benzemiyor. Her halde bilinmeyen bütün noktalar San -Fransisko konferansında aydınlanacaktır.
Hiç şüphe yok ki hiç işe yaramamış olan Mîlletler Cemiyetinin zayıf tarafları çoktu. Yirmi yılda ikinci dünya harbi cıkm;ş olması bu çürüklüğün söz götürmez delilidir.
Başta gelen yanlışlık, eski Cemiyetin asın demokratik sistemle yürümesi idi. Avrupanın en çetin dâvalarında Salvador. Kostarika Cumhuriyetleri, yahut Dominik hükümeti Ingiltere Ayarında söz sahibi idiler. Uruguay, Paraguay devletleri Hatay meselesinde Türkiye ve Fransa gibi oy verirlerdi.
Şimdi büyük devletler, buna karşılık, ehemmiyetli kararlarda kendi oylarının mutlaka bulunmasını istiyorlar. Aşın demokrasiye. sayılı bir aristokrasi katılıyor.
Eski kurulda göze çarpan başka bir zayıflık, bir takım devletlerin Cemiyet İçinde ve Cemiyete dayanarak kü'fetsiz menfaat peşinde koşmaları idi. Bu yüzden, hiç işe karışmaz, sadece çıkarlarına bakan ve bu zararsız menfaatlere göre, zaman zaman devletler yanma katılan kümeler peyda olmuştu: Baltık devletleri grupu. Tarafsızlar grupu, Lâtin Ameri kası devletleri gibi, her meselede toplu ve birlik oylarını sp't menfaatlerine göre kullanan Ârtnreler vardı.
Simdi, yeni kurulda Büyükler külfeti kend’lerl yüklenerek karar hakkını da kendileri almak istiyor gibidirler.
Neçmeddin Sadak
(Arkası sahife 2; sütun 3 te) j
B. Roosevelt’in mühim nutku
“Kırım konferansında dünya sulhunu kurtaracak çok sağlam adımlar attık,,
“Üçler, sulh için müşterek bir zemin bulmuşlardır.Yakında milletten ve Meclisten mllhirn kararlar isteyeceğim,,
B. Roasevelt kongrede nutuk söylerken
Vaşlngton 1 (Radyo) — Cumhur Başkanı B. Roosevelt, bugiln kongrede Kırım konferanauun *onuçları hakkında mühim bir nutuk söylemiş va demiştir kİ:
— Kırım konferansında dünya sulhunu kurtaracak çok sağlam adımlar attık. Bunun İçin evvelâ Almanyayı süratle ve asgari kayıplarla yenmeğe çalışacağız. Es İsen bu İşi yapmaktayız. Askerlerimiz, Alman topraklarında kahramanca dönüşüyor ve kahraman Sovyet ordularile birleşmek İçin İlerliyorlar.
Tahran'da buluştuğumun zaman siyasi plânlarla meşgul olmamıştık. Tahran ile Kırım konferansları ara-aında geçen müddet zarfında birçok memleketler kurtarıldı. Bunların kurtuluşu üzerine çıkan meselelerle meşgul olmak İcabetti.
Harb ve sulh gayelerinde Müttefiklerin birliği
Yalta konferansında bütün bu meseleleri konuştuk ve neticede oy birliğiyle karar vererek aramızdaki güo birliğini büsbütün kuvvetlendirdik.
Httler'ln ve Almanyanın bütün ümidi, Müttefiklerin birliğinde bir gedik açılmasında İdi ve gangsterler bu sayede bir kurtuluş çaresi bulacaklarını sanıyorlardı. Düşman propagandasının bütün faaliyeti, aylar-danber! bu hedefi gözetmekte İdi. Fakat hepsi bosa gitti ve Hitler muvaffak olamadı.
Müttefikler? harb gayeleri üzerinde birleşmiş oldukları gibi sulh gayeleri üzerinde de birleşmiş bulunuyorlar.
(Arkası sahife 2; sütun 3 te)
Avam Kamarası hükümete oy birliğile güvenini bildirdi
B. Eden Avam kamarasında Peri sürülen tenkidlere cevap verdi
Londra 2 (Radyo) — Avam Kamarasında Kırım konferansının kararları etrafında cereyan eden münakaşalar, Hariciye Bakam B. Eden in bir nutklle kapanmıştır.
B. Eden demecinde San Francisco konferansından evvel İngiliz milletleri camiası temsilcilerinin Londra'da toplanacağını söylemiş ve :
— San Francisco’da hem siyasi, hem İktisadi meseleler görüşülecektir, demiştir. B. Eden sorulan suallere şu sevapları vermiştir:
— Geçen harbden 1yi bir ders aldık. Almanya vereceği tazminatı, aynen ödeyecektir. Yalta konferansında bu hususta müsait kararlar verilmiştir. Avusturya, kendi gayretli? ve Nazi 1‘ejlmiftln düşmana yaptığı yardım nlabetlnde İstiklâline kavuşacaktır. İngiltere Naziliğin sukutundan sonra müstakil ve demokrat bir Avusturya'nın kurulması kararında sâ-Mttir.
Fransız Hariciye Bakanlle görllş-nelerimlzden İyi neticeler aldık, tngl-ilz - Fransız münasebatınm samimi bir şekilde inkişaf edeceğini ümld*-dlyoruz.
Sııriyede Asayişin bozulduğu yerlerde düzeni İade etmek için Fransız askerlerini kullanmak lüzumu hasıl olmuş ve öyle tahmin ederim kİ bu tedolr sayesinde bir çok İnsanlar ölümden kurtarılmıştır. Gerek Jandarma ve gerek Fransız askerleri bu muayyen sahalardan çekileceklerdir. Şayet yeniden mesele çıkarsa, İnğl-llz - Fransız ve Suriye temsilcilerinden mürekkep bir komisyona havale edilecektir.
Müteakiben b, Eden Türkiye İle Mısır'ın birleşmiş milletler beyannamesine 'katılmalarından bahsetmiş. Yugoslavya’da İlk fırsatta serbe.ı ve Adilâne seçimler yapılması İçin Ingiltere'nin elinden geleni yapacağını söylemiş, Polonya hakkında az söz söylemiş, İngiltere'nin Lublin komitesini tanımadığını, tanımak niyetinde olmadığını
Kızdordu Danzig dış mahallelerine girdi
Stettin şehrine ilerleyiş yeniden başladı. Zhukof Berlinin doğusunda köprü başlarını genişletti
Parla 1 (A.A.) — Alman kaynaklarından gelen haberlere göre, Sovyet kuvvetleri Dantele dış mahallelerine girmeğe muvaffak olmuşlardır. General Rokosovsky'nln sağ kanadı 57 kilometrelik bir ileri hareketten sonra bu muvaffakiyeti kazanmıştır.
Moskova bu hususta hiç bir şey blldtrmemektedlr.
Rokosovsky'nln sol kanadı 3tettln İstikametinde İleri hareketine yeniden başlamıştır. Neustettln'i zaptetmiş olan bu kuvvetler şimdi Öder istikametinde ilerlemeler kaydetmektedirler. Stargal kesiminde çarpışmalar yeniden canlanmıştır.
Berlin doğusunda, mareşal Zhulcov birlikleri Öder ötesinde köpriibaşlan-nı genişletmişlerdir.
Netse muharebesi bütün şiddetli» devam ediyor. Görlitz, Guben, Forst'-da çarpışmalar gece gündüz devam etmektedir.
Al manyada vaziyet karmakarışık
Stokholm 2 (AA.) — Hangi kaynaktan çıktığı blllnmlyen şayialara göre Alman genel kurmayının yetki ve görevleri şimdi HLmmler'ln 3. 3. uzmanlarından bir zümre tarafından deruhte edilmiştir, söylendiğine göre, genel kurmaya mensup bazı yüksek subaylar, Hlmmler'in bu kararına karşı protesto mahiyetinde olmak üzere gizli harekete katılmışlardır. Ve Almanya İçinde kurulmuş gibi görünen yeni muhalefet grupu ile birleşmişlerdir. Bu grup, temmuz hareketine İştirak eden şefler gibi yüksek subaylardan ve müreffek sınıfa mensup olanlardan İbaret olmayıp üniversite talebeleri ve sosyal detnok-
dığı söylenmektedir. Bu unsurlar son model silâhlarla mücehhezdirler. 11 Alınan başka haberlere göre. bu(-^ hareketin proğramı demokrat, fakat—1 komünist aleyhtarıdır. Bu hareketlü-Moskovadakl Alman milli komlteslylCM hiç bir münasebeti olmadığı görün*j— mektedlr. Bu hareket, AlmanyanuıO hezimetinden sonra nazllerin göste-Q receklerl mukavemete karşı şiddet O bir mücadeleye girişmeği ve n:hr,?n harb suçlularının bizzat Almanlatf" tarafından cezalandırılması İçin mu (D hakemeler kurulmasını derpiş et-> mektedlr. Bütün Almanyada gizlice^ dağıtılan beyannamelerde bu ycnûK muhalefetin programına alt tâMlfljjZ verilmektedir. Moskovadakl Almanlar" tarafından Almanyada dağıttırılan^** başka beyannamelerde ve bu Alman-Q
ratlar gibi diğer tabakalar da grupa dahil bulunuyorlar. Hattâ, bu hareketin orduyu ve halk hücum taburlarına mcnstıp subayları da İçine al-
Ödünç ve kiralama
Rusya, Amerika ile yeni bir anlanma müzakere ediyor
v» Polonya'da herkesi temsil edecek bir hükümet kurulduğu takdirde bunun İngiltere, va Amerika tarafından tanınacağını, bu olmadığı takdirde vaziyetin olduğu şekilde kalacağını söylc-mlj ve Meclisten güven oyu istemiştir. Bunun üzerine Avam Kamarası 413 Millet vekilinin oy birliğiyle hükümete güvenini beyan eylemiştir. Evvelki giln aleyhte rey vermiş olan 30 Millet Vekili müstenkif kalmışlardı-. Lortlar Kamarası da oy çokluğlyle hükümetin siyasetini ve Kırım kararlarını tesvlbebmlştlr.
KARAR ZAMANI
Yazan: .Amerika'nın eski Hariciye müsteşarı
Sumner Wellı Bugün yeni bir kısmın neşrine başlıyoruz Amerika'nın eski Hariciye müsteşarı Sumner Wrlls'ln merak ve alâka İle takJbedllen kitabının bugünden İtibaren yeni bir kısmını neşre başlıyoruz. Muharrir bundan evvelki kısımlarda harbin İlk senesinde Avrupa'ya yaptığı seyahati, Muasnlini, Hitler, DaladJer, Oh amberisin ve sair hükümet adamları İle yaptığı görüşmeleri anlatmıştı Yeni kısımda Vaşlng-ton'a döndükten ve Fransız bozgunundan sonraki hâdiseleri nakletmektedir.
Kolonya şehrine
8 kilometre kaldı
Batı cephesi kumandanları dün toplanarak Alman ordusunu Rh nin batısın-
Vaşington 2 (AA.) — Amerikan Ha riclye Bakanlığından bildirildiğine göre, girişilecek imar İşleri İçin Rus-yâya ödünç verme ve kiralama esası üzerinde bir anlaşmaya varılmak üzere Sovyetler Birliğiyle konuşmalara başlanmıştır. Bu yeni usuldeki hükümlere göre malzeme alan memleketler bunların bedellerin! 35 senelik bir devre zarfında ödeyeceklerdir. Bu anlaşmalar, tamamen harb işleri İçin düşünülmüş olan ödünç verme ve kiralama usulünün harb sonrası İşleri için İlk kısmi değişikliği İfade etmektedir
Madam Churchill’in Rusyaya seyahati
Londra 1 (A.A.) — Madam Churchlll, Sovyet hükümetinin ve Rus Kızılhaç kurumunun Rusyayı ziyaret etmek hususundaki davetini kabul etmiştir. Madam Churchlll, bahar başlangıcında bu seyahate çıkmak için hazırlıklarda bulunmaktadır. Madam Churchlll, Kızılhaça Rusyaya yardım İçin lüzumlu sermayeyi temin etmiş ve şimdiye kadar bu iş İçin 8 milyon sterlin toplanmıştır. Bundan başka Rusyaya 13 bin ton da ilâç yollanmıştır. Bu seyahat madam Chıtr-chlll'ln Sovyet Rusyaya İlk seyahatidir. _________
Atina'da karışıklıklar
Atina 1 (AA.) — Bugiin Atina'da çıkan karışıklıklarda bir el bombnst-nın patlaması neticesinde milli muhafız kıtalarından iki er ölmüş ve yedi erle bir İngilla subayı yaralanmıştır.
DİKKATLER;
Ekmek vesikan harflerde kıymetli eşya dağıtımı
da imha etmek için kararlar verdiler
Paris 2 (A.A.ı — General Simsen ve General Hodge orduları Rhln istikametinde 1leri hareketlerin» devam, etmektedirler. Dokuzuncu Amerikan ordusu Renanya ovasında şiddetli' çarpışmalar vermektedir.
Birinci Amerikan ordusu Erft nehrini bir kaç noktadan aşmış ve altı kilometrelik bir cephe üzerinden Ko-lonya'ya yaklaşmıştır.
Harb muhabirlerinin bildirdiklerine göre, bu cephede acilmiş olan gedik, Normandiya’da Falalse gediği kadar ehemmiyetlidir. Alman'ların bütün Rhln sol kıyısını tahliye etmeye hazırlandıkları sanılmaktadır. Kolonya ve Trcves şehirleri yakından tehdit edilmektedir.
Şimdi bütün mesele, Batı'da Müttefik ordularının karşılattıkları en büyük mânla olan Rhln nehrinin ne-
reden geçileceğidir.
Birinci Amerikan ordusu birlikleri Erft nehrin! üç noktadan geçmişlerdir. Şimdi bu birlikler Kolonya'ya • kilometre mesafede çarpışmaktadırlar.
Dıırren'ln cenubunda Roer geçilmiştir.
Üçüncü Amerikan ordusu Kyll nehrinin batı sahillerine yerleşmiştir.
KanadalI birlikler inat 11 Alman mukavemetine rağmen İlerlemektedir. Bazı emareler, Almanların bu kesimden kuvvet çekmekte olduklarını göstermektedir.
Son dakikada alman şu haberleri veriyoruz:
1 — Dokuzuncu ordu mühim Alman şehri Munchcn Gladbach’ı zaptet-iniştir.
(Arkası sahife 2: sütun fl daı
Günler Geçerken
Hess’e pes!
Bir okuyucunun yasıyor:
Geçenlerde memlekete bir miktar diş fırçası İthal edilmiş, derli aJ kara borsacılara İntikal etmiş. Şimdi yeniden fırça gelecekmiş. Aynı vasiyetin tekrarlanmaması İçin, bunları, ekmek vesikalarındaki harfi! kuponların biri karşılığında halka dağıtmalı.
— Herkes mi fırça kullanır? -dememeli.
Medeni olan mermlekethniıde artık ekseriyetin d,lşlnt fırçaladığına inanırız.
Şayet vesikalar miktarınca fırça gelmemişse, aynı harflerle buna benzer nadir bir eşya dağıtılır En fazla İhtiyacı neye İse halk da onu alır; yedeği varsa İlle fırçaya tehaoilm etmeı.
Nazi rejiminin ele basılan arasında en akıllısı — söz temsili — hangisidir? Başa gelecekleri hepsinden önce kim gördü ve canını kim kurtardı? Zırdeli değilse de öteden beri zirzop olarak tanınmış biri: Rudolf Hess! Şimdi Almanyanın âkı beti belirip de Nazi şeflerine kaçacak delik kalmayınca o ilk hava yolu kaçağın keskin zekâlı bir adam olduğuna inanmak lâzım geliyor. Harbin ikinci yılı başlarken durumun korkunçluğunu herkesten önce kestirdi: fakat yiğitliğe leke sürmemek İçin Alınanyadan aynlıp Ingiltereye sığınmasına mükemmel bir kulp taktı; İngiliz - Alman ittifakı projesiyle havalandı, tskoçyaya indi. Sonra ne oldu? Fek iyi bilmiyoruz amma sorguya çekildikten aoııra — hemen ipe çekilmediğine şükretsin — yarası, beresi varsa bakıldı ve esir muamelesi görmek lûtfuna uğradı. Yani sabahleyin reçelini, tereyağını yiyor, sütünü içiyor; gıdası.tam kalorilidir ve bombardımanlardan zarar görmiyecek bir yerde hayatı korunmaktadır. Beş yıldan beri bu ömiir, böylece sürüp gidiyor.
öte yandan Hitler cepheden cepheye koşuyor, her an öldürülmek korkusu İçindedir; kötü haberler birbiri arkasından geliyor; en güvendiği dostları canına kastediyorlar, bombalar atıyorlar. Etrafındaki halka daraldıkça daralıyor; o halka kİ hayalinde ve daha geçen yıl hakikatte ne geniş, ne ferahtı... şimdi ne dar, ne boğucudur! Sadık kalan arkadaşları da ne yapacaklarını şaşırmışlardır; Goebbels yalan makarasını sağıp tükettlğhil anlıyor; Goering, göğsündeki nişanlar sayısınca bağrına kurşun yemek ihtimalini daha yakından düşünüyor. Bütün Nazi büyükleri ve küçükleri ruh bakımından panik halindedirler: Hess'I akıllarından geçirip kendi kendilerine diyorlar kİ:
— Ilay külhanl hay! Hepimizden akıllı, anlayışlı çıktı ve hepimize oyun etti. Aramızda kalsaydı ya Führere uyup ellerin! büsbütün kana bulaştıracak, ya ona kafa tutup kurşuna dlzlle-çekti. Beş yıldan beri hayatı güven altındadır ve uzaktan seyircidir. Yarin harh suçlusu diye ceza görmesi de lâzım gelse beş nh roman okuyarak, hâtırat yazarak rahat geçirmiş oluyor a! Yaman adamnuşeın, Heael Ne diyebiliriz... Pes!» •
Refik Haltd Karay
Sahife 2
R 9 A M
2 Maı
SÜZÜN GELİŞİ
Türk kültürünü kökleştirmek
Bilmeni «Yeni Adam» dergisini okuyor musunuz? Okumu-yorsam» bütün gazeteleri, bütün dergileri birden tafcibe-demiyeceğinize göre kimin ne üzerine ne söylet! i çini de pek bilemezsiniz. - Yeni Adam» her şeyden önce okuyan Wr dergidir. Çoğu dergilerin yaptığı gibi gözünü, kulağını kapayıp ağzına geleni söylemez, okuyucuları hesabına yayım gözden geçirir, edebî-yattan, sanattan tutun da bahçe düzenine varmaya kadar topluluk hayatımınn biiyük küçük türlü meselelerde ilgilenir, bunlar üzerine söylenmiş fikirlerden kendi düşünüşüne uygun olan-Ihh okuyucularına da okutur, düşünüşüne uygun olnuyan fikirlere de kızmadan, köpürmeden, itiraz eder.
Sayın İsmail Hakkı Baltacıoğlu müşkül nedir tanımadan 631 inci sayısına getirdiği bu dergüdle sayılı hizmetler görmüştür. bunlar arasında kavgasız, kü/ürsüz itiraz okulu kurmuş olmakla da övünebilir. Ben on çok «Yeni Adam» ın bu tarafını ■erdiğini İçin ne zaman açıp göz gecdirsem İtirazları zevkle okurum, her halde yine bunun için olacak. İtiraz etmek isteğim de artar.
Son sayısında »Kısa tetkikler ve Tenkldier» sütununda Ali Avni öneş Imaarile kısa bir yazı gördüm: Bey oğlundaki bir Kitabeyi açılırken maksadının --Türk kültürünü kökleştirmek» olduğunu söylemiş. Muharrir diyor ki; «Fakat bugün Fransızca-sından Rıımcasına kadar her dilden kitaplarla dolu olan vitrinlerinde Türkçe eeer olarak bir kfiç Maarif Bakanlığı yâyınile yine bir kaç tercüme romandan başka bir şey görülmemektedir Ticarete söz yok ama, böyle güzel bir vaftie buhınmasalardı bari...» Haklı gibi görünen bu İşaret niçin yersizdir? Çünkü yalnız Türkçe kitap okumak Türk kültürünü kökleştirmek İçin kâfi değildir. Ancak her şeyden haberi olan Türkün kültürü zenginleşir. Keşke okuyucu o£sa da Ankara oeddeeindekl kitapçılar dfl dükkânlarında her dilden kitaplar, dergiler bulundu ralli iseler...
Şevket Rado
Şehirdeki arsalar
Lekeli humma
Ardaların kamulaştırila-cağı haberinin asıl ve esası yok
Ankara 1 (Radyo Gazeteci) —
ît.2/945 tarihli İstanbul gazetelerinin banlarının birinci sahlfelerlnde Ankara muhabirlerinden alındığı kaydlyle verilen bir haberde, büyük şehirlerdeki nüfusun artmakta olması dolayıslle arsa spekülâsyonuna mâni olmak üzere beş bin metre kareden büyük arsaların bono karşılığında kamulaştırılması ve bu arada Toprak kanununun tatbiki dolayıslle (ellerinden çifllklerl alınacak vatandaşlara büyük şehirlerde birer ev ■ağlanması^ gayesini güden bir kanun tasarısının hazırlanmış olduğu bildirmektedir. Arsaların bono karşılığında kamulaştırılması ancak ana yasaya bunu temin edecek bir hüküm, konulması sur etile kabil olabileceği ve esasen bu yolda her hangi bir ta-■tn-vnr bile mevcut olmadığı gibi Toprak kanununun tatbikatında da hiç bir kimseyi şehre göçmeğe zorlı- ı yncak mahiyette hükümlerin yer alması dîlşii nülemlyece ğı açıktır. Yurt İçin haklı olarak çok hayırlı sonuçlar beklemekte öldüğümüz (çlfçlye toprak dağıtılması ve çlfçl ocakları kurulması hakkındak! kanun) tasarısının taşıdığı yüksek ruhu zedeleyecek mahiyette bulunan ve hiç bir asıl ve esasa dayanmayan bu haberi kesin olarak yalanlamayı lüzumlu görmekteyiz. ____________
Şeker tevziatı
Ankara 1 — Ayni yardımdan İstifade edenlere altışar kilo şeker dağıtılmasına bugünden iti-baren başlanmıştır. Bu şekerlerin parası, bu ayki ayni yardım parası tevziatında kesilecektir.
Petrol ofisi umum müdürlüğü
Ankara 1 — Standardizasyon müdür muavini B. Turhan Bo-ray, petrol ofisi umum müdürlüğüne tâyin edilmiştir.
Türkiye - îaviçre ticareti
Ankara 1 — İsviçre sanayicilerinden saylav Steuble, memleketimizle İsviçre arasındaki ticaret münasebetinin inkişafı etrafında yetkili makamlarla temaslarda bulunmak üzere uçakla buraya gelmiştir.
Afyon satışı
Ankara 1 — Toprak Mahsulleri ofisi tngiltereden 50 ton afyon siparişi almıştır. Ofis geçen ve daha evvelki senelerden şahıslar elinde kalmış olan afyon mahsulünü yakında satın almağa başlı yaraktır.
Bir motor battı
800 sandık yumurta yüklle Bartından limanımıza gelmekte olan Bahri Martı motöra, evvelki akşam bir gemiye çarparak parçalanmış ve Bartın açıklarında batmıştır. Motörün 3 kişilik mürettebata Ereğli limanına çıkmışlardır.
Eğridir kayakçıları
Burdur 1 (AA.) — Eğridlr’den ha-»ekei eden seksen kişilik bit kayakçı grupu Burdur*» bağlı Ağlasun, Akdağ, Ra0-.öy ve meşhur Çatak dağını aşarak Burdur’a gelmişler ve kalabalık bir halk küklMİ tarafından karşılanmışlardır.
Bakanlar kurulu
Ankara 1 (A.A.) — Bakanlar kurulu bugün, Başbakanlıkta haftalık toplantısını yapmıştır.
Üniversite talimatnamesi
Ankara 1 — İstanbul üniversitesi talimatnamesinin 54 üncü maddesi şu şekilde değiştirlhnş-tir;
«Talebenin İmtihana girebilmesi, harçların vaktlle verilme erine ve yabancı dil okulunda muvaffak olmasına veya bu okula devamdan İstisna vesikası al-mış olmasına bağlıdır Diploma alabilmek için son sınıfta devrin tarihî derslerine devamla bundan serteflka almak lâzımdır,»
Şubatta yurtta 359 ve îstanbulda 21 vaka görüldü
Ankara 1 (A.A.) — Sıhhat ve İçtimai Muavenet Bakanlığından tebliğ edilmiştir:
1945 yılı şubat ayı İçinde bütün yurtta görülen lekeli humma sayısı 359 dur.
₺te ve bucakları da dahil olduğu halde en çok vaka görülen iller şöy-ledlr:
Balıkesir’de 13, Gümüşhane’de 43, İstanbul'da 21, İzmir’de 20. Kastamonu'da 14. Kayseri'de 10. Kocaeltn’de 28, Sivas’ta 15, Tokat’ta 11. Zonguldak'ta 19 vaka belirtilmiş olup diğerleri yurdun çeşitli yerlerinde dağınık Mı haldedir.
B. Roosevelt’in dünkü mühim nutku
Bir kadın erkek oldu
Aydın 2 (Akşam) — Hastaneye yatırıldığını bildirdiğim Çl-nell Ayşeye yapılan ameliyat muvaffakiyetle neticelenmiştir. Ayşe erkek olmuş ve Erol İsmini almıştır. Erol, gayet utangaç bir tavır takanmış olduğundan kimse ile konuşmar ’-fa fakat erkek olduğundan memnun kaldığını söylemektedir.
Samsunda tütün satışları
Samsun 1 (A.A.) — Samsun Canik ve Maden mıntakalannda tütün alış verişleri hararetle devam etmektedir, inhisarlar İdaresinin yerinde müdahalesi fiat-lerin köylü lehine tutulmasını temin etmiştir. Tütün ekiciler durumdan çok memnundur.
îngiltereye giden ticaret heyetimiz
Londra 1 -(AA.) — Henüz ingüte-reye gelen Türk ticaret heyeti, bir çok anlaşmalar ve bu anlaşmalarla İlgili iktisadi meseleler özerine görüşmeler yapacaklardır.
11 üyeden terekküp eden heyete Hariciye Bakanlığı umumi kâtibi Cevat Açıkata başkanlık etmektedir.
Budapeşte de vaziyet
Belgrad 9 (A.A.) — Reuter ajassı-nın özel muhabiri bildiriyor t Budapeşte’den buraya gelen bir Yugosla-vın söylediklerine göre Budapeşte'de yazlyct korkunçtur. Tunrı’nın balı kayısında bulunan Peşte ciddi şekilde hasara uğramıştır. Sol kıyıda bulunan Buda Lse hemen hemen tamamen tahribedllmtştıir. Yiyecek durumu çok kararsızdır. Çok yüksek flatlar teklif edilse de et ve süt bulmak kabil olmamaktadır. Yolda bir Mlünce derhal satılmaktadır.
(Baş tarafı 1 inci sahlledei Bu birlik devam edecek ve onun devamı sayesinde rulh. tam bir realite olacaktır.
kayıtsız şartsız teslimin mânası
Alman millet! ve Alman orduları ergeç, tek tek ve küme küme teslim olmaktan başka çare bulunmadığını anlıyacnklar vo ancak Almanya nm kayıtsız ve şartsız teslim olmnsi onu btı cehennemden kurtaracaktır.
Nazlstler Almanlar», teslim olmanın esir almağa ve mahvolmağa muadil olduğunu telkin ediyor ve nahak yere devam etmekte olan mukavemet! temadi ettiriyorlar Bunlar, İngiltere, Rusya ve Amerikanın Al-manyayı işgal altına almalarını ve kontrol etmelerini esaret ve yıkım sayarak harbi uzatmak İstiyorlarsa da kayıtsız ve şartsız teslim olmanın mânası böyle değildir. Kayıtsız ve şartsız teslim olmanın mânası, nazizmin ortadan kalkması, nazl partisinin yokedllmesl, militarizmin İmha olunması ve Alman hayatından silinmesi, harb suçlularının muhakeme olunması, Almanyaııın baştanbaşa silahsızlandırılması, bütün silâh ve teçhizatının yokedllmesl, Alman kurmayının kaldırılması ve yeni harbler hazırlamağa İmkân bulamaması. Al-manyanın milletlere verdiği zaran Ödemesidir. Yoksa kayıtsız ve şartsız teslim olmak, aç kalarak mahvolmak değildir. Ve Ahnanyayı kontrol altına almak, yalnız sulhu korumak İçindir.
Mr. Roosevelt Almanların bu muharebe sırasında ortalığı nasıl t-ah-rlbettlklcrlnl belirtmek İçin Yalta'yı ne hale getirdiklerini. Sivastopol’ün ne feci bir şekilde nlüst olduğunu tasvir etmiş ve daha sonra dünya sulhundan bahsederek şu «özleri söylemiştir:
Müstakbel dünya sulhu
(— Dünya sulhunun temeli Dum-barton Oaks konferansında atılmış, fakat o zaman rev vermek meselesi hallolunmam işti. Fakat biz. Kırım konferansında bir teklifte bulunduk ve Mr. Cuhrchlll ile Mareşal Stalln teklifimizi İttifakla kabul ettiler. Netice hakkında şimdilik yalnız şunu söyUyebllirim ki bunlar iyidir ve sizin de bunları İyi bulacağınızı sanıyorum. Bu netice milletlerarası elblrll-ğlnl temin edecektir. Maksadımız 25 nişanda toplanacak San Franslsco konferansında mühim bir hamle yapmak ve sulhu koruyacak teşekkülü vücuda getirmektir, çünkü yalnız harbi, bitirmekle 1$ bitmez. Kar-bi ortadan kaldırmak ve tekerrürüne engel olmak lâzımdır. Onun İçin San Franslsco konferansında toplanacak milletler tarafından neşrolunacak beyannamenin Amerika Ayanı tarafından kabulünü umuyorum. Konferansa İştirak edecek heyetimiz teşkil olunmuştur ve âyan mecllslle mümessiller meclisi âzası bu heyet içinde yer almıştır.
Biz Amerikalılar harbe girmeden önce bir takım ayrılıklar İçinde İdik. Fakat harb İlân ettikten sonra bütün bu ayrılıkları unutarak elblrllğile çalıştık ve bugünkü neticeleri elde ettik. Harbi kazanmak için nasıl birleştik
Milletler arası sulh ve emniyet kurulu
(Baş tarafı 1 İnci sahlfecie)
Çeyrek asırlık acı tecrübelere dayanan böyle zor bir yapıda Müttefiklerin bütün görgü ve bilgilerini ortaya koyarak yeni bir plân hazırladıkları ve en iyiyi yapmaya çalışacakları şüphesizdir.
Çekinilecek başlıca yanlışlık eski Milletler Cemiyetinin tersine zayıflıklara düşmemektir. M. Churchill. son nutkunda. Büyüklerin diktatörlüğe sapmayacaklarını bir dalıa temin etti. Bunun çaresi, haklan ve görevleri paylaşmaktır. Külfet ve nimet herkes için oimabdır. Tecavüze karşı gelecek kuvvetin mahiyeti tam milletler arası’ olmak ve tecavüzü önceden «tahsis ve tefrik» etmemek gerektir.
Bundan başka ’7enf kurulun İşe yaraması İçin kıta menfaatlerini ve kıtalar içinde bölge menfaatlerini ayırdetmek dünyanın her İşinde — büyükler dışında —- herkese gelişi güzel söz ve oy hakkı vermemek tek çıkar yol olacaktır.
Bütün bunlar uzun konuşmalardan sonra bir şekle bağlanacaktır. Sulh ve emniyet isteyen her devlet en sağlam emniyet şekline sarılarak, biitün niyetler açığa çıkacaktır.
Bu bakımdan, bütün Amerika devletlerinin Meksikada toplanmış olmaları da ehemmiyetlidir. Anlaşılıyor kİ Amerika milletleri yeni sulh dünyası hakkında birlik düşünce ve kararla San • Fransısko konferansına gitmek istiyorlar,
Necnıeddln Sadftk
Amerikan birlikleri tarafından zaptedildi
Sydney 2 (AA.) — Tokyo radyosunun verdiği bir habere göre. İvojlma adasında Amerikan kuvvetleri adanan on büyiîk şehri olan Motoyama'yı ele geçirmişlerdir.
Âdânın şimal kısmı Amerikan bomba uçakları tarafından şiddetle bombardıman edilmektedir.
Berne 2 (A.A.) — Tokyo radyosunun verdiği bir habere göre. General Kitara Ivojlma adağında ölmüştür.
Palawana çıkarma
Sydney 2 ‘AA.) — Tokyo radyosuna göre, Müttefikler Flliplnler'in batı kalesi olan Palavran adasına çıkmışlardır Bu ada, Holûndft Hindistan'ı adalarından Borneo'nun 180 kilometre kuzey İndedir. Japonlara göre, Pal a var,'a şimdiye kadar bir alay kadar bir Müttefik kuvveti adaya ayak basabilmiştir.
Müttefik kaynaklarından, bu çıkarmayı teyld eden bir haber henüz atamamıştır. Çok büyü k olan bu adan m uzunluğu 450 kilometre kadardır.
İse sulhu kazanmak için de öylece birleşmemiz icabedlyor ve her Ameri-kaimin bu şekilde hareket edeceğine inanıyorum, Fakat yapılacak sulh yalnız bir Amerika, yalnız b’lr Britanya, yalnız bir Sovyet sulhu veya bir Çin sulhu değildir, küçük veya büyük milletler sulhu da değildir. Bütün dünya sulhudur ve öyle olmak icabet-mektedlr.
Onun için Atlantik beyannamesine dayanan çok İyi bir teşekkül kurmak İcabedlyor ve bu teşekkülün sulhsever milletlerin elblrllğile desteklenmesi gerekleşivor. Bütün milletler el birliği yapmaz, mesuliyeti birlikte yüklenmezlerse sulh olmaz veyahut sulh süratle yıkılır. Onun İçin biz üçler İttifak İle hareket ettik ve temeli attık. Gerişi size aittir.»
Kurtarılan memleketler ve Polonya
Mr. Roosevelt üçlerin kurtulan memleketlere yapacakları yardımdan bahsetmiş ve kurtulan her memlekete, Mihverin eski ortaklarına, istikrarsızlık devrinde yardım edileceğini, bu milletlerden her birinin, kendi meselelerini kendi ellerlle halletmesinin temin olunacağını, muvakkat hükümetlerin temsili mahiyeti olmasına ve umumî seçimi en demokratik tarzda yapılmasına dikkat edileceğini, bundan başka İktisadi yardımlar da yapılacağını söylemiş, daha sonra Polonya meselesinden bahsetmiştir:
■«Hedefimiz müstakil, kuvvetli ve müreffeh bir Polonyanm kurulmasıdır ve buna İttifakla karar vermiş bulunuyoruz. Onun İçin Polonyarun bugünkü İki hükümetinden daha temsili mahiyeti haiz bir muvakkat hükümet kurulacak, bu da hepimiz tarafından Polonya hükümeti olarak tamlacak ve bu hükümet yeni Polon-yayı kuracaktır. Polonya tarih boyunca Rusyava taarruz İçin bir koridor olarak kullanılmıştır. Dünya sulhunu korumak İçin Polonyanm kuvvetli ve müstakil olması lâzımdır ve yen! Polonya bütün bu vasıflan haiz olacak ve kaybettiği arazisi taviz edilecektir. Üç büyük devlet bunu temin ediyorlar.»
Polonya'ya kuzeyden ve batıdan arazi verilecektir. Polonya'nın batı hududu kati surette sulh konferansında tesblt edilecektir.
Yugoslavya ve Fransa
B. Roosevelt, Kırım konferansında Yugoslavya hakkında bir anlaşmaya varıldığını, bu anlaşmanın derhal yürürlüğe konulduğunu ve Mareşal Tito ile Subariç’e tevslyelerde bulunulduğunu söyledikten sonft. Fransa’ya temas etmiş ve demiştir kİ:
»Fransa'nın Avrupa'nın ve dünyanın İstikbali bakımından rolünü göz önünde tutarak ona Almanya'da bir İşgal bölgesi ayırdık, San Francisco konferansına davet «dlcl devlet olarak yer almasını temin ettik. Kurulacak emniyet konseyinde daimi âza olacak, nihayet belki bizimle birlikte kurulan memleketlere karşı yüklendiğimiz mesuliyeti paylaşac aktır.b
Japonya harbi
Kırım konferansının yalnız Avrupa haybile meşgul olduğunu anlatan Mr. Roosevelt, daha sonra Japonya harbinden bahsederek şu sözleri söylemiştir:
»Japonya’ya karşı harbi şiddetlendirmiş bulunuyoruz. Japonlar, Amerikan bahrlyeslnln karaya çıkmasının ne demek olduğunu artık İyice öğrenmiş bulunuyorlar. îvojima'da vaziyete hâkimiz ve ana Japonya'nın arka kapısında üslertalzl kuruyoruz. Harb ne kadar uzarsa uzasın, Japonya'ma kayıtsız ve şartsız teslim ol-masile neticelenecektir. Japon militarizmi de Alman militarizmi gibi İmha olunacaktır.»
Mr. Roosevelt Kırım dönüşünde Habeş İmparatorlle, Suudi Arabistan Kıralile, ve Kıral Faruk İle görüştüğünü ve »müşterek menfaatlerin» konuşulduğunu. Suudi Arabistan Kiralık Yahudi meselesine de temas ettiğini. söylemiş, sözlerini şu şekilde bitirmiştir:
Dünya tarihinde dönüm noktası
«Kırım konferansı dünya tarihinde bir dönüm noktası teşkil eder. Yakında milletten ve Meclisten büyük kararlar lstiyeceğtm. Bu kararlar dünya sulhu namına mesuliyetler kabul etmeğe aittir. Hayatımızda ikinci defa harbi kaldırmak, teşebbüsü İle karşılaşıyoruz. Herhangi plân, mükemmel olamaz. Onun İçin belki bu plân da tadile ağrıyabilir. Nasıl kİ birim anayasamız da tadile uğriya uğrıya tekemmül etmiştir. Fakat üçler, sulh İçin müşterek bir zemlr: bul-muşlardır ve bütün sulhsever milletlere sunmuşlardır, TBnuyorum ki daimi bir s»ılh teşekkülü kurulacak ve bu sayede çocuk 1 arımız ve torun 1 arımız barış içinde yaşayacaklardır. Size göyilyeceklerlm bundan İbarettir ve hepinizin de benim temennilerimi içten hlssetiğlnlze rmlnlm.s
Toprak kanunu
Ankara 1 — Toprak kanunu tasarısının geçici encümende konuşulmasına devanı ediliyor. Şimdiye kadar tasanınn 20 maddesi İncelenmiştir.
Posta ve telgraf memurları
Münakalât Vekâletinin yerinde aldığı bir kararla Posta ve Telgraf İdaresinin asil maaşı 40 liraya kadar ve ücreti ISO lira olan bütün memur ve müstahdemlerine senede birer kat lâcivert yeril kumaştan elbise, bir çlf Beykoz mamûlfttı ayakkabı ve birer kasketle, ayrıca 3 senede bir olmak Üzere tiftik kumaştan palto verilecektir, Kadın memurlara da elbiselik ve paltoluk kumaşlar verilecektir.
Hayat pahalılığının büsbütün arttığı bu devirde Münakalât Bakanlığının gösterdiği hassasiyet posta ve telgraf memur ve müstahdemler! arasında büyük bir şükranla karşılanmıştır.
Mart ayı çivi kontenjanı emri geldi
İktisat Bakanlığı İstanbul mıncaka müdürlüğüne şehrin çivi İhtiyacına karşılık olmak üzere mart ayı kontenjanına alt emir gelmiştir. Çiviler gelince geçen aylarda olduğu gibi şehrin çivi satan dükkânlarına dağıtılacak ve oralardan ihtiyaç sahiplerine deftere yazılmak suretlle sati-lacsktır. ___________
Amerıkaya kömür makineleri ısmarlandı Ankara 2 (Telefonla) — Amerlkada bulunan Etlbank satın alma heyeti, 1 milyon- dolarlık makine «atm almıştır, Bunlar orasında Zonguldak kömür havzasına alt makine ve tesisler de vardır.
Barut ve saçma ısmarlandı
Ankara 2 (Telefonla) — İnhisarlar İdaresi, Amerika ve İngUtereye avcılar için barut ve saçma sipariş etmiştir. İlk parti yakında gelecektir.
tdare, şimdiki halde, avcılara verdiği barut miktarını arttırmağı düşünmemektedir.
İki başlı dört ayaklı çocuk
Ankara 2 (Telefonla) — Mardin'den bildirildiğine göre Ayınkas nahiye merkezinde bir kadın iki başlı, dört ayaklı ve dört kollu bir kız çocuğu doğurmuştur. Bu hilkat garibesi İki gün yaşadıktan sonra ölmüştür.
Erenköy lisesi yangını
Erenköy lisesindeki yangın tahkikatına el koyan Kadıköy savcılarından B. Nedim Evllyagil hazırlık tahkikatını ikmal etmektedir. Şimdiye kadar bu hâdise etrafında bir çok kişilerin malûmatlarına müracaat edilmiş ve bunlardan ikiz! üzerinde durulmuştur.
Yangına sebep oldukları mevzuu bahsedilen mektep müstahdemlerinden bu lkl kişinin vaziyeti bugün tavazzuh edecek ve sorgulan yapılmak üzere sulh ceza hâkimliğine sevkedl-lecekl erdir._________
Beyoğlu Akşam kız sanat okulunun sipariş a t el ye si
Ankara 1 (Aksam) — Maarif Bakanlığı, Beyoğlunda İstiklâl caddesinde 162 bir» liraya bir apartman satın almıştır. Bu apartman Beyoğlu Akşam kız ranat okuluna bağlı bir sipariş a tel ye sinin çalışmasına, okulda vücuda getirilen mamÛUerln satılmasına tahsis edilecektir. Sipariş atc-lyesinde şapka, manto, tuvalet, kadm ve erkek ramasın elle yapılan tuhafiye eşyası siparişi alınacaktır
Ivojimanın en büyük şehri
Bulgar dış politikası
Sovyet Rusya ve Yugoslavya ile sıkı işbirliğine dayanıyor
Her sene, elbise, ayakkabı, şapka ve palto verilecek
Londra 2 (Radyo) — Bulgar Hariciye Bakanı. B. Staynol söylediği bir nutukta, Bulgar dış siyasetinin Sovyet Rusya ve Yugoslavya Ue sıkı işbirliğine dayandığını söylemiştir Makedonya’da seçim Sofya 2 (A.A) — Anadolu Jantının özel muhabiri bildiriyor:
Belgrad'dan öğrenildiğine göre, Makedonya'nın kurtarılışı İçin kurulan faşist aleyhtarı meclis Makedonya'da seçim yapılmasına karar vermiştir. Seçimler martın onundan yirmi beşine kadar devam edecek ve on sekiz yaşından İtibaren kadın ve er kek her vatandaş oy vermek hakk.-na malik olacaktır. Oylar gizil verilecektir.
Bulgar hürriyet istikrazı
Sofya 2 (A.A.) — « Hürriyet» istikrazının dün akşama kadar Batıla' miktarı on sekiz milyar levayı geçmiştir.
Yunan Makedonyası Sofya 2 (AA.) — Anadolu ajansının özel muhabiri bildiriyor:
Resmi sözcü, Bulgar Başbakan'. Kimon Guerguîev İle mareşal Tito arasında Yunan Makedonyası hakkında müzakereler yapıldığına dair Atina’dan gelen haberi kat! suretin yalanlamıştır.
Kolonya şehrine sekiz kilometre kaldı
-Boş taralı 1 inci sahlfede)
2 — Treves şehrine girilmiştir.
3 — Birinci Kanada ordusu İki mür hlm merkeze girmiştir.
Batı cephesi kumandanları toplandı
Berne 2 (AA.) — Harb muhabirlerinin bildirdiklerine göre, Batı cer- ■ hesl kumandanları dün Holandac». mareşal Montgomery’nln umumi karargâhında bir toplantı yapmışlardır Tahminlere göre, *«u toplantıda Rhln nehrinin batışındı, liman kus • vetlerlnln imhası için kararlaT verilmiştir.
Amerika Harbiye Bakanı bu hususta demiştir kİ:
Kolonya ovası muharebesi lehimizde gelişmektedir. Fakat Alman nıâ-novtyatının yıkıldığı İddia edilemez. 50,000 esir
Paris 2 (AA.) — Taarruzlınnır. ilk gününden beri birinci Kanada ordusu, dokuzuncu ve birinci Amerlkâf orduları 50.000 Alman «n»hay ve erini esir almirtötdır
Arabistan petrolleri
Londra 2 (A.A.) — Kalifonıia’dakı
Texas Company ve Company’nln Suudi Akdenlze kadar İnşa
Created by free version of 2PDF
Standard Ol i Arabistandan edilecek olan
petrol borusu İçin lâzımgeien sermayeyi verdikleri hakkında Nevyork tan gelen haber henüz burada teyldedli-memlstlr Nevyork’tan verilen haberde bu hususta Londra’da müzakereler yapıldığı bildirilmiştir. Texas Campany'nln Londra temsilcisi ve resmi mahfiller herhangi bir müzakere yapıldığına dair malûmata malik bulunmadıklarını söylemişlerdir.
Yunan gümrük memurlarına yanılan yardım Ankara I CAkşam> — Türkiye gümrük memurlarının Yunan gümrük memurları ailelerine yaptığı yardımdan dolayı Yunan Kızilhaçı Gümrük ve inhisarlar Bakanımıza bir mektup gönde-rprpk teşekkürlerini belirtmiştir.
ROPSA 1
1/3/1945 flatieri
Londra üzerine 1 steTiin 5.24
NevyoTk üzerine 100 dolar 132.-?
Cenevre 10ü tsvlçre Fr 30.3255
Madrid üzerine 100 pezeta 12.1)375
Stokholm Üzerine 100 kuron 31.M25
Esham ve Tahvilât
Ergani % 5 1933 25 —
İkramiyen % 5 933 22.—
% 5 İkramiyen M. M. 21,«
% 7 Milli Müdafaa 19.4f
MJlil Müdafaa 2 20.35
Milli Müdafaa 3 19.19
% 5 945 Milli Müdafa 19.16
Sivas - Erzurum 1 19.10
Sivas - Erzurum 2-7 19.10
•ü 7 1941 D V. I 19.35
1941 Demiryolu 11 20.40
1941 Demiryolu m 19.87
1941 Demiryolu 5 96.—
Anadolu D Yolu % 60 34.50
Anadolu tahvil) 1-0 03.—
BOKSA DIŞINDA
Reşadiye altını 3895
Gulden 33.95
Külce altın Bir gramı
1 • Takvim •—ı
Rebiül’evvel 17 — Kaşım 115 E
imsnK Güneş Öğle İkindi Ak. Y?*$ı
E. 19.53 12 33 8.25 9.34 12.00 1.31
I V 5 M 7.33 13 27 18-35 19 01 10 30 |
AKŞAMDAN AKŞAMA
Hayatta, şimdiye kadar kaç para kazanabildiniz?
Yünlü kumaş ihtikârı
İki kişi tevkif edildi» bir kişi hakkında tahkikat yapılıyor
Meydana çıkarılan büyük ölçüdeki yünlü kumaş İhtikârı İşile iktisat Bakanlığı müfettlşlerile birlikte 12 vilâyet Milli koruruna kontrolü meşgul bulunmaktadır. Henüz kesin bir safha ya glrnılyen inceleme işinden. Abdür-rahnıan ismindeki bir kumaş İmalesinin İngLltereden İthal ettiği İplikler ve dokuduğu kumaşlarla eskiden kalmış kumaşları fahiş Railerle kara borsaya intikal ettirmiş bulunduğu, bu firma ile İlgisi meydana çıkarılan Rüştü İsminde birinin de kumaş üstlerini arttırmak İçin sahte faturalBT tanzim ettiği anlaşılmıştır.
Tahkikatta adı geçenlerden birisi de Boruşttur. Bunun, başkalar ile aynı çeşit mallar üzerinde ihtikâr yaptığı anlaşılmaktadır. Bir müddet evvel memleketimize İthal edilen pamuklu mensucat ihtikârından dolayı Boruşt mahkemeye de verilmişti. Rüştü ile Boruşt tevkif edilmişlerdir Abdürrahmanın İşile «avcılık da meşgul bulunmaktadır.
Bunlardan başka şüpheli görülen 4 kumaş fabrikasında da, tetkikler İcabetti ğl takdirde, »uç vesikalarını yokedemlyeceklerL şekilde teftirler alınmıştır. Tahkikatta adı geçenlere ait olup, perakendeci kumaşçıların elinde bulunan faturalar toplanarak tetkik edilmektedir
Sabun tevziatına yakında »on verilecek Ayni yardım olarak emekli, dul ve yetimlere dağıtılmakta olan onar kilo sabunun bazı istihkak sahipleri tarafından henüz alınmadığı anlaşılmıştır. Sabun te vziatına 15 - 20 martta aon verilmesi ihtimali bulunduğundan, sabunlarını almı yanların bir an evvel almaları lcabetmektedlr.
Perakende zeytinyağı satacakların listesi
Perakende olarak »eytlnyağı »atmak üzere Vilâyet tarafından İzin verilenlerin tesbit edilmesinin »ona erdiğini yazmıştık. Hasırlanan liste Vali ve Belediye reisi B. Lütfi Kırdar tarafından da incelendikten sonra ilân edilecektir.
Sanatkârlar Taksim âbidesine çelenk koyacaklar
Cumartesi günü Eminönü Halke-vlnde başlıyacak büyük Tiyatro şenliği doJayısfle, cuma günü saat 11 de bütün sanatkârlar Taksim âbidesine merasimle çelenk koyacaklardır.
Sanatkârlar, Halkevleri Temsil kollan âzalan »aat 11 de Ses Tiyatrosunda toplanacaklar, buradan önde Şehir bandosu olduğu halde toplu bir vaalyette Taksim âbidesine gideceklerdir. Burada bando İstiklâl marşını çalacak, Şenlik komitesi adına Halkevi Temsil şubesi başkanı Nusret Safa Coşkun, sanatkârlar adına da t. Galip Arcan birer söylev verecekler ve çelenkler âbideye konulacaktır. _____________
Kahve ve çay kuponları
Mart ve nisan aylarına ait ekmek karnelerindeki «No harfi kuponile nüfus başına 25 gram çay. «M» harfli kuponla da yine nüfus başına 300 gram kahve verilecektir.
Tevziata başlanması İçin, dün bütün alâkadarlara emir verilmiştir. ______________
-it Dün şehre 60 bin kilo mangal kömürü getirilmiştir. Hepsi de yeril olan kömürlerin 30 bin kilosu Kum-kapı, Bakırköy İstasyonlarına, 30 bin kilosu da Unkapanı ve Ortaköy İskelelerine indirilmiştir.
★ Şehirde acele vakalar için gece nöbeti tutmaları hususunda vilâyet rthhat müdürlüğü 481 doktora davet mektubu yasmıştı, şimdiye kadar 200 doktordan cevap alınmıştır. Nöbet cetvellerinin hazırlanması İçin bütün cevapların gelmc-sl beklenmektedir, Bununla beraber her doktorun kendi şemtir.de nöbet tutması esas olarak kararlaştırılmıştır.
Millî piyangonun reklâmlarını her kim tertipliyorsa bir emek ve zekâ sarfediyor. (Bilmetjicz-likien gelerek bir dosta hulûsj çakmak İstemiyorum.) Cidden: Meselâ radyoda ara sıra dinlediğimiz bir kaç cümle hep arayış, buluş mahsulüdür.
Geçen giin de şu mânaya gelen bir reklâm yaptılar:
— Bünik ikramiye 50,000 liradır Bu parayı, ayda yiiz lira tasarruf ederek ancak kırk bir senede tonlıyabileceğinizl hesapladın-.-/ mı?
Yanlışlık olmasın diye rakama vurdum: Senede 1200 İira. Kırk bir senede 49200 lira ediyor. De-mek gayeye ermek İçin sekiz ay deha sabır lâzım!
«Talih» in, İhtişamlı bir hümâ olduğu bu reklâmla gerçi ortaya çıkıyor amma, onun yanında İğne ile kuyu kazırcasına namuslu ve sebatlı tasarrufun da ne cılız, ne âciz uyuz serçe olduğunu ilân mütehassısı gözönünde tutmamış, Yahut: «Bana o cihet teret-tiihetmez! Ben kendi flâncılık vazifemi bilirim!» demiş.
Kırk bir sene!-.. Dile kolay... Mektebini bitirmiş bir genç tasavvur edin. Kırk bir sene alın terinden tasarruf ediyor: Ka-nunla ıskartaya çıkarılmak devri gelmiştir. Para da herrite toplanamamıştır.
Denecektir ki:
— Faize verir!
Fakat onun da cevabı var:
Memleketimizin normal şartları İçinde, mektep mezunu gençler, yüz liradan az aylıkla çalışmaktadırlar. Bir fevkalâdelikle sivrilemeyenler de, yüksek şehadetnamelerinç rağmen, ömürlerinin en parlak devrinde 150 - 200 lira kazananlar: Devlet baremleri meydandadır. Serbes mesleklerdeki Ücretler, aylıklar, keza meydandadır. Hangi babayiğit ayda yüz lirayı 41 yıl mütemadiyen blriktlrebilir? Cemiyetten. tabiattan, aileden, yahut «gayri m es m» un karanlık gayyasından bir tesadüf kıvılcımı merayrp talih motörünüzil harekete getirmezse, size gaipten;
— Yürii, yâ kulum! - emri gelmezse yaya kaldın Tatar ağası...
Böylece, 50,000 liranın ne demek olduğu meydana çıkıyor: Çoğu münevverin değil tasarrufu, hattâ tekmil hayatındaki ka-aancıdır: Tanıdığınız sayın
emekliler vardır elbettej bunların mesleklerine kim bilir ne yararlıkları dokunmuştur, ömürlerini törpüleyip kocamalardır. Ellerine, alın teri, bilgi, gayret, sadakat, fedakârlık karşılığı tekmil hayat boyunca ne geçtiğini varın, hesaplayın.
Ben kendiminkinl yirmi beşinci muharrirlik yıldönümünde hesapladım Bir kara borsacının bir kalemde kaşandığından urup eksiktir.
İmdi... _
Akıllara derhal aluı teri dışında kazanılan, içtimai bahamdan haksız kazanılan ve boyuna kazanılmakta olan btş haneli rakamlar geliyor. Ne kadar da gafiliz! Aklımız beş hanelilerde! Halbuki bir çırpıda yilz binler var. Bunların suiistimallerini, kara borsalarını gazetede (ıada-let pençelerine yapışıyor!» diye sık sık okur, dururken, vurgun, hoplayarak, milyonlar hanesine çıkmıştı.
— Cezalar, yalnız cürüm şekillerde değil, adetlerle de mütenasip olmalı. Kanunlarımız ona göre değişmeli! . demiştik.
Haber alıyoruz: On milyon liralık bir mensucat suiistimali.
Çığ gibi: On binler hanesinden yüz binlere! Yüz binlerden milyonlara? Milyonlardan on milyonlara! Lâkin insaf ve stop! Zaten Devlet bütçesi, millet serveti, topyekûn ulusal varlık de-d.iklerl de nedir kİ... Hemen müteakip hanelerde bekleşlp duruyor
Bu obur, bu gözü doymaz vurgun, ağzını hepimiz üzerine açmış bir dev gibi mevcudiyetimizi tehdi d ediyor.
Ona karşı kanunlarımızın batı maddelerde değil, bütün millî Varlığımızla seferiler olmalıyız.
(Vâ - NÛ)
ŞEHİR TİYATROSU 885t 20,30 da Dram kısmında YAYLA KARTALI
Komedi kısmında
YUKARI KÖŞK
Mevlûd
Merhum Selim Sırrı paşa kerimesi, merhum Bolu mebusu bay Hablb refikası. Sümerbank müfettişlerinden Tayfur Oral, Kurtuluş Limited şirketi aahlplerinden Mebrur Oral He bayan Neclâ Albntros'un valideleri, kurmay denlg yüzbaşı Selim Albatrosun kayın validesi
Bayan Be dia Oral’ın vefatının kırkıncı gününe müsadif 4 mart pazar günü aziz ruhuna ithaf edilmek üzere Emlrgân Balta limanındaki yalısında saat 16 de mevlü-dü şerif okunacaktır.
Sevenlerin teşrifleri rica olunur. Köprüden Emfrgftna vapur saat 18.30 da hareket edecektir.
Çocuk! an
[ ŞEHİR HABERLERİ j
Umumî meclisin toplantısı
Asfalt yol inşaatı hakkında bir münakaşa İtfaiyecilerin tekaütlüğü meselesi
Umumi Meclis dün B. Faruk Dc-rell'ntn başkanlığında toplanmıştır. Meclise gelen baza teklifler alâkalı encümenlere havale edilmiştir. Beş yıllık belediye imar programı hakkında muhtelit encümenin mazbatası encümene İade edilmiştir.
Üç yıllık nafla programı hakkında nafla encümeni mazbatası okunmuştur. Buna göre tlç yıl İçinde yapılacak. yollar için 2.315,000 Ura ayrılmaktadır.
Mazbata okunduktan sonra B. Ato-dülkadlr Karamürsel söz alarak asfalt olarak yapılan yollara t(-m,as ederek dedi kİ:
— Dolmabahçe İle Beşiktaş arasında yapılan asfalt yol üzerinde yağ-gıur suları birikiyor. Doğrusunu söy-Ûyeylm ki son zamanlarda yapılan katranlar, beldenin hiç de yüzünü abartacak mahiyette değildir. İnşaat şartnamesine ya müteahhit riayet et-mlyor, yahut kontrol İyi yapılmıyor. Ben mühendislerle görüştüm. Piyasada asfalt İnşaatta vücuduna behemehal lüzum gösterilen bltum denilen maddenin noksanından bahsediyorlar. Şayet bu Dolmabahçe yolu müteahhidin kabul ettiği şartnameye uygun değilse kabul edilmemelidir. Yolun kati kabulünün yapılıp yapılmadığını bilmiyorum. Mademki bu bitum denilen madde bulunamıyor, yolların katranlanma İşinden vazgeçelim. Yol inşaatını âdı şoselere hasredelim. Asfalt işine harbden sonra devam edelim.»
Belediye başkan muavini B, Rifat Yenal, geçenlerde aynı mevzuun B. Kâzım şinasl Dersan tarafından Valiye söylediğin* İşaret ederek bunun dikkate alınacağını söyledi. Meclise başkanlık eden B. Faruk Dereli, B. Abdül kadir Karamürsel'in bu te-mennLMle mazbatayı oya (rey) kovmak İstedi. B. Abdülkadlr Karamürsel İtiraz etti:
— Temenni değil, tahsisatı ona göre değiştirmek lâzımdır, dedi.
Bunun Üzerine Vali ve Belediye Reisi Dr. B. Lfıtfl Kırdar şu İzahatı vermiştir :
— Yollar bir kaç türlüdür. Biri katranlı şose, biri bltumla yapılan asfalt, biri de parke ve nihayet mozaik parkedir. Şoseleri korumak için üzerlerine katran koymaktayız. Bu gayet ucuzdur. Metre murabbaı 10 -35 kuruştur. Bu katranlama şosenin ömrünü uzatır. Şüphe yok ki asfalt yol, katran şoseden çok İyidir. Bi»
Satışa çıkarılan ithalât malları
Oal. Karaköy palas'ta Osman Taş-çıoğluna kamyon ve oto pistonu, Mar-puççular Cad. No. 32 de A. Abuav ve N. Bonhalnı'a kösele makine 'kayışı, Gal. Alime Handa Sldney Novlle matbaa makinesi. İst- Hamldlye caddesinde Jül oğlu Marsel Bfllümental’e plâk, İst. 4 üncü Vakıf Handa Şokonl Vakuma tıbbi vazelin, İst. İstanbul Handa J. V. Vlttol'e asbeste» levha, İst. Fincancılarda M. Beşlr ve M. Şefik Harlrl'ye tıraş fırçası, tat. Volta Handa Bodos NlkolaldJs’e sülfür dö sodyum.
Erenköy kız li»e*inde dersler
Yanan Erenköy kız lisesinin orta kışımı talebeleri Göztepe ortaokulunda okumakta idiler. Alınan tedbirler ve hamrhklar sayesinde bu okulda okuyan orta kısım talebelerinin Erenköy kız lisesinde derslere devam etmeleri İmkânı elde edilmiştir. Esasen yatılı talebelerin üçüncü taksitlerini verme ramanı geldiğinden, mektepte yatılı olarak kalacak çocukların sayısının değişmesi ihtimali vardır. Yatılı talebe sayısı baki de katsa, 160 talebe okulda rahatça yatıp kalkacak ve derslerin* devam edecektir.
• Bebek - îstinye yolu
Üç ay kadar Evvel asfalt hale getirilen Bebek - İstlnye yolunun sağ ve soluna beşer metre mesafe ile ağaçlar diktlriimektedlr. Yol ile sahil arasında kalan boşlukların genişlediği yerler de birer küçttk koru haline ko nulacakür.
Korular geceler! aydınlatılacak ve gelip geçenlerin dlnlenebllmeler) İçin kanapeler yerleştirilecektir, yo! boyunca dikilecek olan 1500 ağaçtan 500 ünün çukuru açılmıştır.
RADYO
ANKARA RADYOSU Bugünkü program
18 Radyo salon orkestrası. 18.30 Konuşma, 18.45 Şarkılar, 19 Haberler, 19.20 Geçmişte bugün, 19.25 Fasıl,
19.45 Konuşma. 20 Faslın devamı, 20.15 Radyo gazetesi, 20.45 Temsil, 21.30 Serbes saat, 21.45 Tarihî Türk müziğinden örnekler. 32.15 Eski İngiliz şarkıları (Pl.), 22.30 Dans mü-rizi (PL), 22.45 Haberler.
Yann sabahki' program
7.3û Spor »aatl (Vücudumuzu çalıştıralım). 7.40 Haberler, 7.55 Müzik (PL), 12.30 Radyo »alon orkestrası.
12.45 Haberler. 13 Radyo »alon orkestrası, 13.30 Karışık şarkılar, 13.55 Ovun havalan, 14 Cumhurbaşkanlığı armoni mdlzikası.
—— EMİNÖNÜ HALKEVİNDEN
Büyük Tiyatro Şenliği
i 3 Mart cumartesi saat 21 de
MEDDAH KARAGÖZ PANDOMİM
|________ Mevcut eski sanatkârların iştlraklle
■■■■■■■■Biletler Halkevlnde satılmaktadır. Tel. 23340 ■
Devlet Deniz Yolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğü İlânları
Denizcilere ilân
'Arıza »ebcblle söndüğü İlân edilen İnebolu feneri l/Mart/845 tarihinden İtibaren yakılmıştır. «>2041»
Eminönü kaymakam ve B. Ş. müdürlüğünden:
Kapalıç&rşııım yanan Yorgancılar kısmında bulunan dükkânların hali aslisi bozulmadan mahalline uyar şekilde tamiri muvafık görülmüş olduğundan, bu mahalde dükkânları bulunup da temlr ettirecek olanların yapılacak tamiratı gösterir projeyi tanzim ettirerek bir dilekçe İle müracaat) an İlân olunu». (2660)
KARAR ZAMANI
IYazan: SUMNER WELLS [ «|~
BİRİNCİ KISIM DÖRDÜNCÜ BAHİS
Müdafaadan tecavüze
Norveç, Holanda, Belçika, Fransanın işgali ve Fransa tarihinin acıkiı sahifeleri
ancak zengin olduğumuz zaman asfalt İnşaata devam edeceğiz. Şimdi ancak şoselerin korunması İçin yolları katranlıyoruz.
Bu İzahattan sonra mazbata kabul edilmiştir. Bundan «mra İtfaiye er ve âmirlerinin tekaüt ve sigorta işlerini incelemeğe memur muhtelit encümenin mazbatası okunmuştur:
Mazbatada itfaiye mensuplarının tekaütlük durumları ile biç kaza vukuunda ölüm ve sakatlanma gibi hallerde bunların bir sigortaya bağlanmaları hakkındakl esasların ayrı ayrı şeyler olduğu ve şimdilik yalnız tekaütlük işinin incelendiği bildirilmektedir. Sigorta meselesi sonradan meclise getirilecektir. Ancak encümen çaişmağa başladıktan sonra Dahiliye Bakanlığı. »Ankara ve İstanbul belediyelerinde çalışan ücretli müteferrik müstahdemlerle İtfaiye müstahdemlerinin tekaütlük haklarını Kazan m ak İçin» hazırladığı bir kanun tasarısını mütalâası alınmak üzere Belediye Başkanlığına göndermiştir. Encümen bu kanun tasarısını incelemiştir Yeni kanun tasarısına göre İtfaiyeciler İçin de tekaüt olmak İçin otuz senelig müddet kabul edilmektedir, Fakat fiili hizmeti 25 seneyi dolduranlar da tekaütlüklerin! istlye-blleceklerdir. Yeni kanun tasarısında İtfaiyeciliğin yıpratıcı bir meslek olduğu göz önüne alınarak bir senelik hizmet müddet! bir buçuk sene sayılacaktır. Bu esasa göre itfaiyecilerin tekaütlük müddeti on yed! buçuk seneye indirilmiştir. Ancak encümen, kanunun bir fıkrasını meselâ, on sekiz seneyi dolduran baza itfaiyecilerin lehinde görmemiş ve Dahiliye Bakanlığının hazırladığı kanun tasarısındaki maddenin şu şekil almasını muvafık görmüştür:
■B. Bu kanunun 1 nel maddesinde yazılı müstahdemlerin bu vazifelerde evvele* geçirdikleri hizmet müddeti on seneden fazla olanların on senedi ve İtfaiye mensuplarının bu vazlfrde evvelce geçirdikleri hizmet müddeti 15 seneden fazla olanların 15 senesi aşağıdaki şartlar dairesinde fiili hizmet müddetine eklenir.»
Meclis Başkan vekilinin teklifi üzerine meclis. Dahiliye Bakanlığı tarafından yapılan ankete bir cevap teşkil etmek ve bu mazbatanın, Bakanlığa sunulmak üzere Belediye Başkanlığımı verilmesine karar vermiştir.
Meclis pazartesi günü toplanacaktır.
Vaşlngtona döndüğüm zaman, Beyaz Sarayla ona yakın olan mahfilleri, Kongreyi ve küçük bir kısmı müstesna, matbuatı hâlâ «nümayiş harbi» flkrlJe oyalanmakta buldum. Halbuki 1040 yazında artık hava o kadar ağırlaşmıştı ki, nefes almak bile mümkün olmuyordu. Danimarka işgal «dilip de Norveç'in İstilâsı başladığı zaman bile, birçok kimseler, Norveç taarruzunun ilk günlerinde Newll]. Chamberlaln'in «Almanya otobüsü kaçırdı» »öztle alay etmekten âdeta İsterik bir Zevk duyuyorlardı. Ne facianın kendisi, ne de bizi teh-dJdeden tehlike duyuluyordu. Sonra mayıs 10 da Holanda ve Belçika taarruzu başladı.
Demokrasiler, ancak şimdi Ciano ve Goering'ln bana bahsettikleri yıldırım harbinin yıkıcı tesirini takdir edebiliyorlardı. Almanya, genelkurmayının hazırladığı yeni harb tekniğinin korkunç tesirini İlk defa şimdi gösterebiliyordu. Bu mayıs ve haziran ayları, bazılarımız İçin asırlar süren bir kâbustu gece gibi hatırlanacaktır. Çünkü Amerika, dünya felâketini önlemek veya kendisini telşdldeden tehlikeyi bertaraf etmek için artık harbe girmekten başka bir şey yapamazdı.
O günlerin gürültüleri içinden şu teferruatı hatırlarım; Aimanyanın Holandayı süratle çiğneyip geçmesi, ve Holanda piyade ve topçusunun Alman tayyarelerine birkaç saatten fazla mukavemet edememesi herkesi şaşırtmıştı. La Haye'de bulunan sefirimiz George Gordonla telefonla konuşurken telefondan bombardıman sesleri geliyordu. Alman tayyarelerinin Rotterdam şehrinde yaptıkları tahribat hakkında tafsilât veriliyordu. Belçika hududundaki İstihkâmlar yıkılıyordu. İstilâya maruz memleketlerde Alman gizli ajanlarının Alman ordusuna ne büyük yardımları dokunduğuna İlk defa şahit oluyorduk. Hepsinden fenası, Alman ordusunun kuvvet, keyfiyet, strateji, malzeme ve mftnevlyat bakımından bu kahir üstünlüğü karşısında yaz sona ermeden Aimanyanın bütün Avrupaya hâkim olması İhtimali vardı. Fakat Amerikan milletine Amerikanın maruz bulunduğu tehlikeyi anlatan hâdise, Fransanın çöküşü oldu.
Ö günlerde Vaşingtonda bütün hükümet dairelerinde Avrupa cephesini gösteren haritalar görünüyordu. Her sabah Harbiye Nezareti genel kurmay subaylarından biri Hariciye Nezaretine Alman ordularının İlerleme hareketlerin! gösteren bir harita getirirdi. Her gün Alman ordularının şimali ve orta Fransada süratle İlerleyişi, bugünkü Fransanın 014 deki kahraman Fransa, ve Fransız ordusunun Marne yolunu adım adım müdafaa eden, ve düşmanı Paris'in kapılan Önünde( durduran o eski ordu olmadığını gösteriyordu. Aimanyanın, yalnız Fransız askeri kudretini yok etmekle kal-mıyarak, Fransız şeflerinin mukavemet azmini de kırdığı, ve Fransız mağlûbiyetinin kaçınılmaz bir ftkı-bet. olduğu artık açık surette görünüyordu.
Fransa tarihinde mayısın son günleriyle 22 haziran arasındaki günler kadar açıklı sablfeler yoktur. Mayıs ayında artık herkesçe Fransanın yenildiği anlaşılmış ve 22 haziranda Fransız mukavemeti »ona ermişti. Bu, yalnız feci değ!!, nynı zamanda garip bir hikâyedir
Unutulmaz hâdiseler
Hâdiselerle dolu o günler İçinde, Dunkerk'in boşaltılması gibi İnsan cesaret ve tahammülünün derecesini gösteren parlak örnekler; Alman tayyarelerinin daimi bombardımanı altında yüz binlerce mültecinin Franga ▼» Belçikadan kaçışları ve Fransız ordusuna ricat yollarını kapamaları gibi hazin sahneler de görülmüştür. Reis Roosevelt'ln İngiliz ve Fransız hükümetlerine mühimmat temin
Sinema alemimizde unutulmaz iz bırakacak LAL E’nin dört süper filmi:
1-BÜYÜK YALAN
BETTE DAVÎS — GEORGE BRENT (The Great Lle) Bu harbin en son hadiselerinden yaratılan 3 şaheser: :
2 — ÇİN HARBİ (CHİNA)
ALLAN LADD — LORETTA YOUNG
3 —PASİFİK KADIN ORDUSU
Claudettc Colbert — Paulette Goddard — Veronica Lake
4 - R O M E L’i DURDURAN ŞEHİR
ERİCH VON STROHEİM — FRANCHOT TONE
Pek yakında I , A L E’de gösteriiecektirj
/
Türk kahramanlığının şanlı destanından bir sahile
13 KAHRAMAN
BÜYÜK TÜRK FİLMİ

etmek İçin sarfettiği gayretler; Fransız Başvekilinin reis Roosevclt’» gönderdiği İmdat telgrafı ve reisin elin deh geleni yapacağı hakkında verdiği cevap; yeni İngllz Başvekili Churchlil'ln Londra ile Fransa arasında mekik dokuması, ve nihayet Fransanın teslim olmasına mâni olmak için Ingiltere ve Fransanın müşterek bir vatan kurmaları haklımdaki son teklifi; 14 haziranda Almanların Parlsl İşgal etmeleri ve bunun son ümitleri kıran tesiri; Fransız hükümet âzalarının cenuba doğru kaçışları; ve Alman harb makinesinin yıldırım süratile akışı unutulmaz hâdiselerdir. |,
Bu memleketin emniyeti bakunuı^Q dan zihinlerimizi işgal eden iki me-Jr1 sele vardır: /ılmanyaya mağlûp O >4“ Fransayı ve Fransız donanmasifte’’ düşmana teslimden men İçin yapmalı İdi? Avrupadan kaçtığı t dlrde Fransız hükümetinin harbe vam edebilmesi mümkün müydü?
Cumhurrelsl İçin Fransız donan-yj ması ana meseleyi teşkil edlyordu.J-Fransız donanması Aimanyanın eli-® ne düştüğü takdirde, hayli zayıfla-^ mı? olan İngiltere hem kolaylıkla ls-(|) tilâ edilebilir, hem de aç bırakılabl-0 lirdi. Atlantiktek^ha ;lm‘yet de derefr— hal tehlikeye düşerdi.
Haziranın son İki haftasından*^ Fransız hükümeti, — Başvekil ve arkadaşları ve Bahriye Nazın — FranX> sız donanmasını düşmana testim et-CD mektense batırmayı tercih ettikler ro hakkında teminat üzerine temımatgj vermişlerdi. Fransız Başvekili. ReislnU-talebi üzerine, bütün Franka Almaı&O ya tarafından işgal edilse ■ ı.ı Fransız hükümetinin şimali Afrika-ya, İcabetlerse Yeni Dünyadaki müstemlekelerine çekilerek oradan harbe devam edeceği ümidini vermişti.
Madam Portes’iri rolü
1940 martında, meclisin küçük bir ekserlyetlle Daladlcr kabinesinin yerine Reynaud hükümetinin iktidar mevkiine gelmesi bu ümidi arttırmıştı. Çünkü Reynaud Ahn-'-yanm uyuşturma oyunları karşısında hiç bir zaman yumuşamamışlı. Reynaud çok cesur ve zihni kabiliyeti fevkalâde yüksek bir adamdı şimdi bildiğimiz en fena za’h Madam Portesin ve onun vasıtasile Alman ajanlarının tesir! altında bulunması idi. (Bu kadının Reynaud üzerindeki nüfuzunu gösteren birçok misallerden biri de şudur: Reynaud Paristen kaçmağa mecbur olmadan evvelki son günlerde Madam Portes, Madam Huntzlnger'ln ısrarı üzerine, general Weygand*ın yerine general Huntzln-ger'ln getirilmesine Başvekili kandırmağa çalışmıştı. Halbuki Fransız gizil polisi, general Huntainger'in Alman ajaru olduğuna kaııldl. Madam Portes bu meselede o kadar ısrar etti ki, Reynaud nihayet Fransız polisine. Madam Portes'I parlsten çıkarma emrini vermeğe mecbur olmuştu.!
(Arkası var)
Bahire 4
AKŞAM
ElâzızUm. Nakliyat Şti. Ltd. tstanbulda olduğu gibi İSKENDERUN ve MERSİN’ de de
tecrübeli ve mütehassıs teşkilata maliktir.
Tek 21314.
ÇAĞRI
10 Mart 1945 Cumartesi saat 15 te
BÜYÜK KULÜP
Azalan fevkalâde ve alelAde toplanıp aşağıda gösterilen şeyler mmüzakero edileceğinden, sayın âzalafımızın gelmeleri rica olunur.
1 — 8. 8, 11. 13 ve 25 İnci madde!»* lerin tadili,
3 — İdare heyeti ve murakıp raporunun okunması,
3 — 1044 senesi bilançosunun tetkik ve tasdiki,
4 — 1945 senesi bütçesinin tetkik ve tasdiki.
5 — tdaro İntihap ve Divanı haysiyet Azalan ile murakıpların seçilmesi.
Uyuz ve Deri
KASINTILARINI
DERMOLiV
Çabuk geçirir.
Zayi — GErae nüfus memurluğundan aldığım nüfus kâğıdımı ve Gerze askerlik şubesinde kayıtlı askerlik teıfkereml kaybettim, yenilerini alacağımdan eskilerinin hükmü yoktur.
320 doğumlu
Haşan oğlu Osman Topçuoğlu
2ayi — Trabzon nüfus memurluğundan aldığım nüfus hüviyet cüzdanımı ve askerlik durumu yazılı tezkereyi kaybettim. Yenisini çıkaracağımdan eskisinin hükmü yoktur.
İbrahim Tanrıkulu
Clball Odun İskelesi sokak No. 2 de
GRİPİN
Baş, Diş, Grip, Romatizma, Nevralji, Kırıklık ve bütün ağrıları derhal keser
İcabında günde 3 kaşe alınabilir. Her yerde ısrarla GRIPİN isteyiniz
İstanbul Defterdarlığından:
Kıymeti Teminatı
Dosya No.
__________________Cinsi_______________
Kadıköy, Haşan Paşa mah. eski Taşköprü yeni Derlncl Zeynel sokağında eski 8 mük. yeni 40 ve en yeni 18 kapı, 454 ada. 10 parsel sayılı 149 arşın 9 parmak miktarında arsanın 2/3 hissesi.
Beyoğlu, Sultanbeyazıt malı. Gümüş Halkalı sokağında eski 8, 8 yeni 10. 12 kapı sayılı dükkân ve oteli 41/120 hissesi.
Beyoğlu, Galata Yenlcaml mahallesinin Fermeneciler caddesinde eski ve yeni 92 kapı sayılı Fermeneci gediğinden münkâlip dükkânın 40/180 hissesi.
Boğaziçi, Beykoz kazasının Beykoz- mahallesinde Kavakdere sokağında ®?k! 51,63 yen!
51 kapı sayılı evin 8/32 hissesi.
Eminönü, Çarşı mahallesinin Kalpakçılar caddesinde eski ve yeni 142 kapı. 2783 ada, 1 parsel sayılı 9.50 M2 mesahalı dükkânın 550/95040 hissesi.
Mecidiye Köyünde Meşrutiyet mah. Dikilitaş sokağında 2 ada. 44 parsel sayılı 35 M2 arsa. Beyoğlu, Bostan mahallesinin Tevflk Efendi sokağında eski 8 yeni ve taj 17 kapı, 791 ada, 4 parsel sayılı 43 M2 arsa.
Beyoğlu, eski Kiremitçi yeni Keçeclplri mah. Hasköy caddesi ve Kilise sokağında 168, 2 yeni 100. 2 kapı sayılı iki dükkânın 204'578 hissesi.
Yukarda yazılı gayri menkuller 28/3 945 çarşamba günü saat 14
Milli Emlâk Müdürlüğünde müteşekkil komisyonda ayrı ayrı açık arttırma llo satılacaktır.
İsteklilerin muvakkat teminat makbuzları ve nürus hüviyet cüzdanla-rllc birlikte ihale saatinde komisyona, fazla İzahat İçin Mili! Emlâ Müdürlüğüne müracaatları.«2628*
D.3/6204
1.3/23
12'803
52301/4420
51217/963
F.3/2684
51114 34
3500
1683
BM
400
10
480
744
263
125
30
1
34
5«
de
Zayi — 94.3 de Dz. Erat şubesinden aldığım askerlik vesikamla Fatih nüfus memurluğundan aldığım nüfus cüzdanımı zayi ettim. Yenisini alacağımdan eskisinin hükmü yoktur.
317 doğumlu
Fuat oğlu Mehmet öv üne er
Zayi — Adana nüfus memurluğundan verilen nüfus tezkeremi ve beraberinde Adana askerlik şubesinden aldığım askerlik tezkeremi ve tapu evrakı kaybolmuştur. Bulup getiren m romun. edilecektir. Aksi takdirde hükümsüzdür.
Beyoğlu Fİr Uzağa Türk«ucü caddMİ Itriyatçı 79 No- Cemşit Togun
“Albako,, ithalât ve ihracat
Türk Anonim Şirketinden:
ALBAKO» İthalât ve İhracat Türk Anonim Şirketi hissedarlar umumi heyeti 28 mart 1945 çarşamba günü saat 14 de şirketin Salatada Perşembe Pazarında Aslan hanının flnoı katındaki merkezinde Adi surette toplanacaktır.
Hissedarların o giin mahalli mezkûra gelmeleri ve esas mukavelenamenin mevaddı mahsusssı mucibince malik oldukları hisse senetlerini veya müSblt vesaiki toplantı gününden bir hafta evvel şirketin İdare merkezine tevdi ederek mukabilinde duhully© varakaları almaları rica olunur.
RUZNAME:
1 — İdare meclisi ve m (İrakip raporlarının okunmsaı
2 — Şirketin 1944 yılı bil&nçoau, kâr v© zarar hesaplarının tetkik v* tasdiki.
3 —• İdare meclisi v» murahhas âza il» müraklbln zinimetlerin İn İbrası,
4 — 1945 senesi İçin müraklp seçilmesi ve ücretinin tâyini,
8 — Murahhas âzaya verilecek ücretin tâyini. ___________________________________________ İdare Mecüal öksürenlere: KATRAN HAKKI EKREM
İZALEYİ ŞÜYU İLE
SATILIK APARTIMAN
Sirkeci Hocapaşa Dervişler sokağında 18 - 20 numaralı altında mağaza, dört daireli halen apartıman olarak kullanılan yanında v* etrafında oteller bulunan otel yapmağa çok elverişli kıymetli apartıman Sul tanahmed Bc-şlncl Sulh Hukuk Mahkemesi taralından 5 mart M5 pazartesi günü saat 14 ten 18 ya kadar kati ihalesi yapılarak »atılacaktır. Fırsattır.
944/838 ile Mahkeme BaşKâtlb liftine müracaat.«2667»
IiitıııiHimııuiiıııııııuııiiiııuııııııııııınııuuMWiıwıııiHf|MlııntıııııııuııuuııınııınıınııımiiıııııiffliFmııiiîiiiHifflDB
Devlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum idaresi İlânları I
m......I...........ııııııııııtııı.. ıtiiin»ıumu«ı«ııtıııı ı(«ı m ıııtıııı imi uhimi ııtıKı ııOıı«> *ı>ı ıııouı ı«ı n»nı ■■(>•■ IKMMO
Resim masası alınacak
Haydarpaşa «atın alma komisyonundan!
1 — (5) beş adet mihaniki tertibatlı resim masası kapalı zarf tisuHle »atın alınacaktır.
2 — Muhammen bedeli (8750) sekiz bin yedi yüz elli lira olup, muvakkat teminatı (656) altı yüz elli altı lira (26) yirmi beş kuruştur.
3 — Şartnameler komisyondan parasız olarak dağıtılmaktadır.
4 — Eksiltme (19 mart 1945) pazartesi günü saat (15,30) on beş buçukta Haydarpaşa Gar binası dahilindeki Haydarpaşa Satınalma komisyonunda yapılacaktır.
Teklif mektuplarının o gün saat(14,30) on dört buçuğa kadar makbuz mukabilinde komisyona verilmesi ve yahut muayyen saatten evvel ele geçecek tarzda İadeli taahhütlü olarak posta İle gönderilmesi. (2672)
DENİZYOLLARI İŞLETMESİ KOOPERATİF
Şirketi idare Meclisinden:
944 senesi âdi umumi heyet toplantısının 5 mart 945 pazartesi günü saat 14,30 da Galata yeni yolcu salonu binasında yapılması kararlaştırılmış olduğundan sayın ortakların belirli giin ve saatte hazır bulunmaları rica olunur.
RUZNAME:
1 — İdare meclisi raporunun okunfhası,
2 — Murakıplar raporunun okunması,
3 — 944 senesi bllânço, kâr ve zarar hesaplarının tetkik ve tasdikli© İdare meclisi azalan ve murakıpların İbrası,
4 — Temettü tevzii hakkında karar ittihazı,
5 — İdare meclisine âza İntihabı
6 — Murakıpların lntlhablle ücretlerinin tâyini.
Çerkesköy Belediye Riyasetinden:
1 — Belediye elektrik santralı Üç silindiril gazojen motörü silindirle-rlntn. Tornası. Piston ve yataklarının dökümü ile diğer ufak tamiratı açık eksiltmeye çıkarılmıştır.
— ■■ ■ - 5/3/1995 pazart esi günü saat 15 de Belediye Enclkme-
2 — Taliplerin nine müracaattan.
3 — Tamiratın radır.
4 — Şartname olunur.
muhammen bedeli (3000) muvakkat teminatı (225ı 11-
ve her türlü izahatın Belediyeden sorulabileceğl ilân «2506»
Gümrük muhafaza genel komuta ılığı İstanbul Lavazım Amirliği satın alma Komisyonundan
6000 takım yazlık er elbisesi dikimi kapalı zart usullyle eksiltmeye konmuştur. Muhammen bedeli «15.000» 11 ra, ilk. temin atı »1125» liradır.
Eksiltme 19 mart 945 pazartesi günü saat 15 dedir. Şartname ve nümün esi her gün komisyonda görülebilir. İsteklilerin teklif mektuplarını en geç eksiltme saatinden bir saat evveline kadar Galata Murahane caddesi No. 54 dek! komisyona vermeleri. «2881»
Yarından sonra
Tünel seferleri azalıyor
E. T. T. umum müdürlüğünden!
Görülen lüzum üzerine 3 mart 1945 cumartesi gününden İtibaren Tünel seferlerinin yeni bir ilâna kadar aşağıda gösterilen saatler zarfında yapılacağı sayın yolculara ilân olunur. «2677»
Adi günler: »sabah» 7.30 — 10
— 14
— 21
> * «akşamı
Cumartesi günleri «sabah* 7.30 —10 12.30—15
» » «akşam» 17 —21
Pazar günleri «akşam» 15 —21
—_ SÜMERBANK .........
YERLİ MALLAR PAZARLARI
Müessesesi Müdürlüğünden:
Satış Memuru (Tezgâhtar) Dakti'o ve Paket Memuru alınacak:
1 — Müessesemlzln Taşra Mağazalarında çalıştırılmak üzere en az orta tahsilin! bitirmiş ve askerliğini yapmış olanlardan Satış Memuru (Tezgâhtar) — mümasil Müesselerde tezgâhtarlık yapmış olanlar tercih edilecektir. — Yine orta tahsilini bitirmiş v© askerliğini yapmış olanlardan daktilo ve paket memurları alınacaktır.
2 — Yu kardaki şartları haiz ve 50 yaşını geçmemiş, olan, İsteklilerin nüfus hüviyet cüzdanı, tahsil ve askerlik vesikaları ve bonservLs-lertl* birlikte 10/3/945 tarihine kadar Müfaiesemlzlıı Bahçekapıda Sümer hanındaki merkezinde Zat İşleri servisin» baş vurmaları.
YENİ TÜRK
Matbaacılık Anonim Şirketi
şirketimizin senelik alelâde hissedarlar umumi hey»U aşağıda yazılı maddeler hakkında görüşmek ve karar vermek üzere 23 Mart 1945 tarihine rastlayan cuma günü saat on beş'da şirketin kâin bulunduğu Gala-tada Necati Bey caddesinde 104 numaralı matbaa binasında toplanacaktır.
Şirket esas mukavelenamesi ahkâmına tevfikan umumî heyete İştir âk edecek olan hissedarların hâmil bulundukları hisse senetlerini veya bunu ınüsblt 0,-rakı toplantıdan bir hafta evvel şirkete tevdi ederek mukabilinde duhuliye kartlan almaları
Hissedarların muayyen gün ilân, olunur.
Müzakere ruznamesl;
1 — İdare meclisi raporunun
2 — Bllânço ve kâru zarar hesabının okunması,
3 — Mıiraklp raporunun okunması,
4 — Yu kardaki maddelerde yazılı evrak ve vesaikin okunmasını müteakip bu hususta v© temetttlün tevzii hakkında müzakere İcrasli© karar İttihazı ve İdare meclisi âzostle müraklbln ibrası.
5 — MüraJdp intihabı ve ücretinin tâyini.
lâzimdır.
ve saatte şirkette hazır bulunmaları
okunması,
Devren Satılık Büyük
Kanalı zarf usulile eksiltme ilânı
İsparta Nafıa Müdürlüğünden:
1 — Eksiltmeye konulan iş: Eğirdir - Hüyük yolunun 4 X 1000 inci kilometresindeki 41461.23 liralık göl ayağı betonarme köprünün ikmali inşaatı;
2— Bu işe alt evrak ve şartnameler şunlardır: Keşif hihusası, hususi şartlaşma, fenni şartlaşmalar, mukavelename ve eksiltme şartlaşması, Bayındırlık genel şartlaşması ve proje;
İstiyenler bu evrakı İsparta Nafla müdürlüğünde görebilirler.
3 — Bu İşin 10 bin lirası 944 yılından, mütebakisi 945 yılından tesviye edilecektir.
4 — Muvakkat teminat miktarı 3109.59 liradır.
5 — On beş gün müddetle ve kapalı zarf ıısullle ekşitlmeye konulan bu İşin ihalesi 14/3/945 çarşamba günü saat 18 da Nafla müdürlüğü odasında teşekkül eden komisyon marl fetlle yapılacaktır.
6 — Taliplerin ihaleden üç gün evvel İl makamına müracaatla köprü İşlerinde çalıştığına dair ibraz edeceği fenni evrak üzerine ehliyet vesikası ve Ticaret odasına kayıtlı olması şarttır.
7 — Eksiltmeye iştlrâk İçin 2490 sayılı kanunun hükümleri dairesinde lcabeden teminat ve sair vesaiki havi kapalı zarflarını muayyen ihale vaktinden bir saat evveline kadar Komisyon reisliğine makbuz mukabt-linde verilmesi ve posta İle gönderilmesi şarttır. Postada vuku bulacak tehirler nazarı İtibara alınmıyacaktır.
8 — Bu işe alt evrak 2490 sayılı kanunun 5 İne! maddeslle tâyin olunan bedel mukabilinde Istlyenlere verilir. (2488)
_________ KIZILAY ——_
Satış Deposu direktörlüğünden
Depomuzda mevcut 7000 adet kadar kavanoz sisteminde
kapalı renkli şişe
... perşembe gilnü «at
Ağzı
açık arttırma ile 9/3/945 tarihine tesadüf eden
14 de satılacaktır.
şişe nümunesl depomuzda görülebilir. Arttırmaya girecekler İlk teminat olarak 400 lirayı Yeni Postahane civarında Kızılay Hanında Direktörlüğümüz veznesine ihale günü saat 12 ye kadar yatırmış olmaları lâzımdır.
imtihanla memur alınacak
Türkiye Iş Bankasından
Bankamızın memur İhtiyacını karşılamak üzere 17/8/1845 cumartesi günü saat 14 te Ankara, İstanbul, İzmir, Adana ve Samsun şubelerimizde en az lise tahsili görenler arasında müsabaka İmtihanı yapılacaktır.
Yabancı dil bilmek ve makine İle yazmak tercih sebebidir. İmtihanda kazananlar Genel müdürlükte altı ay staj görecekler ve muvaffakiyet derecelerine göre muhasebeci muavini veya işletme şef muavini olarak ihtiyacımız olan şubelere gönderileceklerdir.
İstekliler 15/3/1045 perşembe gününe kadar şubelerimiz müdürlüklerine gelerek isimlerini yazdırabilirler.
üevren Satılık tsuyük ■■■■■»
İçkili Lokanta i
W İstanbulun maruf bir semtinde en işlek lokanta ve Gazino satılıktır. I
Tenezziitı Motörü Satışı
Türkiye iş Bankası A. Ş. İstanbul şubesinden:
Halıcıoğlunda kâin Tel v© Çivi Fabrikasında karaya çekilmiş bulunan 941 plâka numarasında kayıtlı ENGİN adlı ten«Müh motörü, şartnamesi mucibince ve şimdiki haille ve açık arttırma surctlle satışa çıkarılmıştır. Açık arttırması 18 Mart 1945 tarihine rastlayan cuma günü saat 10 buçukta, İstanbul da Türkiye İş Bankas İstanbul şubesinde v0 bir defada yapılacaktır.
Açık arttırmaya girmek İsteyenlerin 500.— Ura teminat parasını arttırma gününden evvel. Bankamız veznesin© nakden yatırarak makbuzunu hukuk servisin© vermeleri İcabeder. Motor her giin yerinde görülebilir. Satış peşin para ile olup dellâllyo resmi ve ihale damga pulu alıcıya aittir. Açık arttırma sonunda arttırma bedeli Bankaca haddi lâyıkında görülmediği takdirde, ihaleyi yapıp yapmamakta Banka serbesttir.
İstanbul Belediyesi Hânları
]
Hurda çinko alıyoruz ——«
Elinde hurda çinkoları olanların, Galata Tünel caddesi I Kardeşim sokak 6 numarada madenî eşya kooperatifine mü- I racaatları. Telefon: 43001 I
Samsun belediye reisliğinden:
Kapalı zarf usulü ile eksiltmeye konulan ve keşif bedeli 15821 lira W kuruş olan Samsun Belediyesi su fabrikası binasının davarı çatısının tamir. tahkim ve ıslahı İşi eksiltmesine talip çıkmadığından 15/3/945 tarihine kadar ve bir ay müddetle pazarlıca bırakılmıştır.
2 — Muvakkat teminatı 1186 hra 64 kuruştur.
3 — Pazarlık 15'3 945 tarihini- kadar pazartesi ve perşembe günleri saat 15 de toplanacak olan Belediye encümeni huzurunda yapılacaktır.
4 — Kçşifname, şartname ve sair evrakı her giin Belediye encümeni
kaleminde görülebilir. «2172*
Belediye tahsil ve tahakkuk şubeleri İçin yaptırılacak 150 aded memur masası, 150 aded memur sandalyesi v© 12 aded döşemeli sandalye kapalı zarf usulü he eksiltmeye konulmuştur.
Keşif bedeli 27.712 Ura 60 kuruş ve tik teminatı 2078 Ura 44 kuruştur. Mukavele, eksiltme, hususi ve fenni şartnameleri, proje, keşif hülâsasll* buna mütelerrl diğer evrak 139 kuruş bedeli» belediye imâr müdürlüğünden verilecektir,
İhalesi 14/3/945 çarşamba günü saat 16 te Daimî Encümende yapılacaktır. Taliplerin İlk teminat- makbuz veya mektupları, ihale tarihinden iiç gün evvel belediye İmâr müdürlüğüne müracaatla alacakları fenni ehliyet, imzalı şartname v© teferrüatı ve kanunen ibran lâzım gtlen diğer vesikaları ile birlikte 2490 numaralı kanunun tarlfMı çevresinde hazırlayacakları teklif mektuplarını İhale günü, saat 14 e kadar Daimi Encümen» vermeleri lâzımdır. «2349»