HÜRRİYET VE HAKKİN YILMAZ MÜDAFIİYIZ
PERŞEMBE Q Sahibi: Safa Kılıçhoğlu İdareı Nuruosmanlyo Not 17
HAZİRAN 1949 Tel adresli «YENİ 8ABAH* İ8TAN8UL Telefon ı toies
Yeni Sabah
12 inci Yıl, No. 3668
Sayısı: 10 Kura}
Türkiye - İtalya ticaret anlaşması
Roma: 8 (A.A.) — Halen yürürlükte bulanan ve 30 haziran 1949 da sona erecek Türkiye - İtalya □ ticaret anlaşması, iki taraftan biri feshini İhbar etmediğinden bir sene daha uzatılmıştır.
J
Kabinede değişikliğe dair yorumlar
r
Tayin edilen yeni Bakanlar bu sabah vazifeye başlıyor i. . - - --------- — =J
Kabinede neden değişiklik yapıldı, Ankara çevrelerinde
ne diyorlar, Nurullah Sümer neden istifa etti ?
renl kabi’'ede Devlet Bakanlığı- Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı- Teni Oıdas edilen l,letmeler Ba-“ , Ila tâyln Gaziantep Mil- na tâyin edilen Diyarbakır Mil- kanlığına tâyin edilen İzmir
lelvekdi Cemil Bait Barlas letnekHi Yedad Dicleli MİUetmkai Münir Bilsel
Yeni kurulan İşletmeler Bakanlığının vazifesi, Mecliste, yeni Bakanlara aid tezkereler okunduktan sonra, Ihanisa Milletvekili Yunus Muammer Alakand’ın konuşmak isteği..
' Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisi bugün saat 10 da5 Trabzon milletvekili Raif Karadenizin başkanlığında toplanmıştır. S Oturum açıldığı zaman Devlet Bakam Nurullah Esat Sümerin S istifası vo Devlet Bakanlığına Gaziantep milletvekili Cemil Sait Bar- ( lasın, Ekonomi vo Ticaret Bakanlığına Diyarbakır milletvekili Vedat ( Diclelinin, îşlotmeleı Bakanlığına İzmir milletvekili Münir Birselin ( tâyinlerini bildiren Cumhurbaşkanlığı teskeresi okunmuştur. S
Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisinin bu sabah saat 10 >
(Devamı 8a. 8 Sü. 3 de) j
rek kabineden ayrılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat Sümer
Kabinede
Buhran
emseddin Gün al tay kabinesi, İlk buhranını yaşadı. Devlet Bakanı Sümer heyetten tam amile çekildi, Ticaret ve Ekonomi Bakanı Bar las da Sümerin yerine Devlet Bakanı oldu.
Ekonomi Bakanının sandalyesinden uzaklaşması sebepleri, Meclisteki münakaşalarla ve bilhassa Başbakanla alenen tezad haline düşmesile İzah edilebilir. Hattâ biz bu sütunlarda, iki hafta evvel, İktisad Bakanı İle, Başbakan, Meclis huzurunda alenen hayat pahalılığı sebepleri hususunda tezad halinde olduklarını anlattıklarından müşterek mesuliyet telâkkisinin bu durum ile telifi zor kabil olacağı mütaleasını serd etmiş tik. Ticâret ve Ekonomi işlerimizin, esasen, iyi işliye-memesi ve bir çok şikâyetlerin mevcudiyeti Cemil Barlasın istifasını ve Devlet Bakanlığı gibi nislıeten az faal bir sahaya nakledilmesini lcabetmiştir. Amma şurasını kaydetmek insaflı olur ki Cemil Sait Barla» kendisine tevdi edilen vazifeyi, İyi yapmak İçin elinden gelen gayreti esirgemiş değildir. İktidar sandalyesini bir istirahat koltuğu veya menfaat kaynağı saymamıştır. Bütün faaliyetini, gündüz ve gecesini âmme hizmetine hasretmiş ve şah Bİ kâr ve menfaat peşinde koşan-lara, amansız, bir mücadele aç-
Nisbeten genç olan bu Bakanın, bu yoldaki faaliyetini lehinde Baymak lâzımdır. Amma iktisadi düzeni bir Bakanın, ne kadar gay retli olursa olsun, iade etmesi zordur. Çünkü hele harbden beri binbir çeşit emir .yasak ve formüllerle bütün ticari ve ekonomi faaliyet şirazesinden çıkarılmıştır. Hattâ bizzat Barlas, Bakanlık mevkiinde İken, birbirini nakzeden ve daha ziyade partisinin programı ile tearuz halinde ' bulunan demeçlerde bulunmuştu.
Sümerin istifası sebebi, bütün bütün, karanlıktır. Resmi tebliğde Heri sürülen vesile, behane bile, sayılamaz. Çünkü bu zata hariçte mühim bir temsil vazifesi verilecekse o vazife kendisine tevcih olununcaya kadar müsta-cclen işten istifa etmesi için ne gibi bir sebep vardır? Mühim vazifeye Devlet Bakanlığından nak-ledilenıez mİ İdi? Binaenaleyh dermeyan edilen illet, istifa için kâfi sebep değildir. Toptancılık zamanımızda böyle bir istifa için sebep maltım idi ve ahvali sıhlıi-yeden ııâşl çekilmiş olunurdu ve Bakanlar ekseriya nasıl ve niçin vekâletten ayrıldıklarını bilmezlerdi bile... Şeflerin emir ve İşareti, Bakanı habersizce, sandalye Binden ederdi. Hattâ Başbakanla nn bllo kabinesindeki tebeddülün İlletinden haberdar olmadıklun vâki idL" işin garibi bu itiyad, llalk Partili Bakanlarda o kadar kökleşmiş idi ki, demokrasi hevesimiz kabardıktan ve oraya doğru güya meyleder görünmek iste dikten sonra bile bir Bakan, hem de halen Millet Meclisi reislerinden olan, bir Bakan Kal t Karadeniz kabine arkadaşlarından birinin İstifası üzerine bunun sebebini kendisine soran gazetecilere: «Ben ne bileyim bu İşi istifa e-den Bakanla Başbakan bilirler.» demek »uretile alenen anayasa hükümlerine ve kabinenin müşterek mesuliyet mefhumuna yabancı olduğunu itiraf etmişti.
Amma bugün de Devlet Bakanı .Nuruİlahın niçin çekildiğinden efkârı umumiye haberdar değildir. Bereket versin Meclis henüz açıktır. Belki bugün» yarın, Başbakan bu tebeddül hakkında biraz İzahat verir ve halkı aydınlatır. Şimdiki halde söylenti ve dedikodular yol almıştır. Sümer, Amerika He olan rnünasebatı ve Marshall plânı tatbikatını ayarlamağa memur olduğundan istifanın Dışişlerimizin tedvir tarzı He İlgili olduğu yazılıyor. Hattâ Badak'ı ha tâli bulduğu ve bu ih-(Devanu Sa. » BU. a de) •
Nurullah Esad Sumerle konuştuk
Devlet Bakanlığından ayrılan vo Kanada Büyük Elçiliğine tayin e. dileceği anlaşılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat 8umer dün sabah Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Kendisini evinde ziyaret eden bir (Devamı Sa. 8 Sü. 3 de)
Dörtler konferansı
15 Haziranda
Sona eriyor
Dünkü toplantı da hiç bir netice vermedi
B. Millet Meclisinde
şiddetli bir tartışma
Başbakan, aşırı cereyanlar kanunu görüşülürken kendisini Damad Ferid’e benzeten O. N. Koni’yi Derviş Vahdeti zihniyetini taşımakla itham etti
Londra 8, (A. A.) (Afp) — Star gazetesinin bildirdiğine göre, 3 batılı dışişleri baJranı Paris konferan sına 15 haziranda nihayet veraaeyl kararlaştırmışlardır.
Filhakika Bakanlar, Alman meso İsleri hakkında Batı ve Sovyet tezleri arasında herhangi bir uzlaşma zemini mevcutsa bunun gelecek haf ta zarfında bulunacağı kanaatini taşımaktadırlar.
DÜNKÜ OTURUM
Parla 8 (A A.) (Afp) — Dörtle, rln bugünkü 15 inci toplantısı, her (Oovamı Sa. 6 8ü. 4 do)
Genel Kurmay
Başkanı değişti
Orgeneral Abdurrahman Gürman G. Kurmay Başkanlığına tâyin edildi
Basın ve Fayın Genel Mü i ürü Ahmet Şükrü Esmer
B. ve Yayın genel Md. nün beyanatı
İstanbul radyosu nasıl çalışacak?..
İstanbul radyosunun muvakkat tesellüm muamelesinin ikmali için Basın ve Yayın Genel Müdürü Ah-met Şükrü Esmer, dün sabahki ekspresle Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Ahmet Şükrü Esmer, sabahleyin Radyoavini gezmiş, öğleden sonra
D. P., Yalman’a cephe alıyor
Ankara, 8 (Hususi) —_
Kongresi dolayısile Ahmet Emiu Yalmanın yazmakta olduğu makaleler Demokrat Parti mahfillerinde infial ve hayret uyandır maktadır. Fuat Köprülü, yannki Zafer gazetesiı. çıkacak olan bir makalesinde Ahmet Eminu Çiddetli bir dille cevap verecek-Ir. Demokrat Partinin teşekkü-lündenberi ilk defa olarak Yalmana karşı alınan bu vaziyet çok dikkati çekmektedir.
D.P.
Ankara, 8 (Hususî) — Bu sabahki Meclis oturumunda emekli sandığı kanun tasarısının geri kalan geçici maddelerinin müzakeresi yâplldl, 29 uncu taad-deden 61 üncü maddeye kadar olan maddelerin bir kısmı aynen bir kısmı da ufak tâdillerle kabul edildi. Ve coara öğle tatili yapıldı.
ikinci oturum açıldığı zaman geçici 65 inci madde hakkında verilen önerge açık oya sunulmuş ve reddedildikten sonra
(Devamı Sa. 5 Sü. 6 da)
da Basın ve Yayın Mıntaka Mü. dürlüğüne gelerek tetkiklerde bu. lunmuş, bu arada kendialle konn.l'1" şan bir arkadaşımıza şunları söylemiştir:
«— Güreş müsabakalarının devam ettiği günler içinde yapılan1 yayınlar neticesinde, Istanb-ıl rad -yosunun artık tamamlandığı anlaşılmıştır. İnşaatı yapan R. C. A Şlr.ıeti, radyonun teslime hazır olduğunu bildirmesi üzerine biz de mukavele icabı, muvakkat teslim muamelesinin İkmali yolunda teşebbüse geçmiş bulunmaktayız.
Muamelenin ikmali için memle. ketin tanınmış uzmanlarından mü. teşekkll bir heyet kuruldu. Bu heyete, Bayındırlık Bmeanbğından, P. T. T. den, E T. T den. Teknik Üniversiteden profesörlerle Boam ve Yayın umum müdürlüğünden temsilciler do katılmaktadır
Mütehassıs heyet, bugün İlk toplantısını Radyoevinde yapmış vc kabul muamelesinin ikmali İçin İA zım gelen programı tarızLm etmiş.
(Dovamı Sa. 5 Sü. 8 do)
Server Bedi'in büyük Aşk ve Macera romanı
Bugün 2 nci sayfamızda
Takibe başlayınız!
Komünist
Rusyada tedavi,, hastalığı
Vali Lûtfi Kır dar talebe ve Rektörle bir arada
Ankara, 8 (A.A.) — Örgene-rai Abdurrahman Nafiz Gürmaa Genelkurmay Başkanlığına tâ-yin edilmiştir.
Ankara, 8 (Telefonla) — Ba gece geç vakit öğrendiğimize göre Genelkurmay Başkanı değişmiştir. Keyfiyet, bu gece Baş-(Devemi Sa. 5 Sü. 4 de)
Kuryemizin
cenazesi
teslim alındı
devlet elçilerinin seyahatleri
Ankaradan verilen malûmata gö re hükümetimiz Sovyetlerle Peyk devletleri elçilik mensuplarının ee-hayatlerinl baza kayitier altında tahdld etmiştir.
Aynı tahdidler bir cnüJdetten be.l Rovyet Rubyada ve peyk döverde de tatbik e inmekteydi.
Mütekabiliyet esasına dayanarak hükümetimiz de Sovyetlerln ve pey.c devletlerin diplomatlarını 1-zinslz bek diye hudutları dışına çık maktan ıncnedecektlr. Karar, Ba-’ kanlar Kurulundan geçirilmiş ol-I Juğundan bu günlerde ilgililere ; tebliği beklenilmektedir.
( Romanya Dışbakanı
( Anna Pauker’ı t de
1 buna tutulduğu | bildiriliyor
Bükreş, 8 (A.A.) — (afp):
Tedavi olmak üzere Rusyaya git mek niyetinde olduğu söylenen Rumanya Dışişleri Bakanı Anna Pauker'in sağlık durumu hakkında yabancı memleketlerde do laşan söylentilerin asılsız olduğu zannedilmektedir.
Filhakika Anna Pauker resmi faaliyetlerine ara vermiş değildir.
Rumanya Dışişleri Bakanının 6ağlık durumunun şimdiye kadar hiçbir zaman teyid edilmiyen söylentilere birçok defalar konu teşkil ettiği hatırlatılmaktadır.
Vali Üniversite
talebesile görüştü
Mısırçarşısını heyecana veren hâdise
Bir belediye memuru, kendini korumak için tabanca kullanmak mecburiyetinde kaldı
Dün akşam üzeri Sultanhamamı ve Mısır çarşısını heyecana düşüren bir hadise olmuştur.
Saat 10 ya doğru Mısır çarşısının Çiçekp&zanna açılan kapiBi Önün, de kiraz satan DiyarbakIrlI Hızı Abdulkadlr adında bir seyyar cıya, Eminönü Belediye zabıta nıurlarından 1348 yaka Naci Gücer. yanında Orhan ve Zeki olduğu t İmle edere-.c tablasını kaldırması ılıtar etmiştir.
Zabıtanın müdahalesine sin nen satıcı, evvelâ bağırıp çağı ga başlamış, zabıta memurları dinini tutup götürmek isteyince «lu bıçağını çekip üzerlerine sa tır. Bu tecavüz karşısında kaçmak isteyen memur N (Aşa düşmüş ve satıcının elinde bıçakla üzerine geldiğini görünce de (Dovamı Sa. 6 8ü. 8 do)
Ofisin döviz tasarrufu
Ticaret Ofisi 94» yılı için Hir dıstandan İthal edeceği 10 bin to luk eşya Ue ihraç edeceği 4 bin
tonluk Türk mamûlûtının nakillerin 1 döviz tasarrufunu sağlamak üzere Denizyolları vasıtaslle yapacaktır.
Fuad Güzaltan’ın tabutu Karsta merasimle alındı ve Erzuruma müteveccihen yola çıkarıldı
Kars 8, (A.A.) — Kuryemiz Fuat Güzaltanin cenazesi bugün saat 18,25 de trenle Karsa getirilmiştir. İstasyonda Vali Esat Onatla Romu, tan, Emniyet müdürü, Belediye Baş kanı, Belediye Heyeti, Vilayet me. murlan ve Partiler temsilcileri ha. zır bulunmuş, bir askeri tuta İh. tiram resmini ifa etmiştir.
(Devamı Sa. 5 Sü. 8 de)
i
İstanbul Üniversitesi Rdktörü törlük makamından ayrılacak olan
.dUn I S.üclHv Sami Onur Ulete.
saat 17.30 da Talebe Birliğini ziya- ıcr taralından bir veda çayı veriL. ret ederek talebe mümessillerilc iniştir.
görüşmüştür.
Müteakiben Vali ve Belediye Başkanı Dr. Lûtfi Kırçlar da gele-re-.( görüşmelere katılmıştır. Toplantıdan sonra 26 Haziranda Rek-
Acaib bir idare
Yeni Sahalı İsrail topraklarına bir muhabir göndermiştir. Bu muhabirin dillere destan olan İsrail idaresinin ve insanlarının iç yüzünü belirlen yazılarını dördüncü sayfamızda okuyacaksınız.
Ziraatte buğday ve tütün rekabeti
Hendekte, tütün daha fazla para ettiği için, köylü yılda birbuçuk milyon kilo tütün ekiyor
Hendek, 8 (Hususî) — Hen-1 liler gazetemize olan sevgi vs dekte, gençliğin çok yakın ve t>a- bağlılıklarını candan alâkalarda mimi alâkasile karşılaştım. Ye- > gösterdiler. Danslı çay hâdiseni Sabahın memleket ahlâk ve sinde Yeni Sabaha İlk protesto an’aneleri üzerindeki hassasiye- mektubunu gönderen Her -«isin tini yakından kavrayan Hendek-1 (Dovamı Sa. 5 Sü. u uc>
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
"Ş>ehid„
nedir?
ULUNAY
üyük Millet Meclisinde bir milletvekili «Şehld» keli-moslnln tefsiri hakkında bir talepte bulunmuş... Ve yine bir milletvekili bu kelimenin tefsir edilmemesi yü-lünden hatta (Refah) faciasında $ehld) olanların âllelerlno yapılacak muamelodo teroddüd hâsıl olduğunu söylemiş; Maliye Bakanı da «Şe-hld» kelimesinin tefsir talebinin Meclisin tatilinden evvel görüşülmesi tekllfindo bulunmuş.
Bu kelimenin tofslrlno nodon lüzum gördüğünü anlayamadım... Zira bunun mfinası sarihtir. O ka-kl bu kelimeyi başka kullanmağa İmkân yok buna büsbütün ayrı bir aha doğrusu taksime r kudslyot vermiştir, kararınca biz do bu kelime hakkında bildiklerimizi söyllyo
«Şohld» vatan uğruna hayatını foda öden Müslümana derler. Cenabı Hak bu yüksek mortoboyo orl-şenlerl Cennotle müjdelemiştir.
Böyle olunca «$ohld» İlk rütbesini kazanmak İçin mutlaka harbdo ölmek şan değildir. Vatan ve mil-
lot uğrunda bir kazaya kurban o-tanların da «Şehld» olduklarına şüp ha yoktur.
Bilhassa deniz harbinde canım foda edenler hakkında ayrı bir kayıt olduğunu zannediyorum.
Şehld, jahadot, müşahaüe, şahitlik ayni kökten gollr. 0 hal io şehidin mânası «gören» demektir. No-yl göronî... Allahı gören.
Zaten Müslüman olmak İçin söylenen tosllmlyet ve kabul cümlesi «Bon şahadet odorlm kİ...» dlyo ba* lar. «Bon iman öderim kİ...» diyo başlamaz vo tasavvufta bunun tof-slrl olldlor dolduracak haklkaîler-
Büyük mertoboyo yâni «Allahı görmek» gayesine varanlar İçin artık Cennetin bllo bir mânası kalmaz; onlar (llka-ul-lah) a müştaktırlar.
Movlânalar, Şems-ı- Tahriri*lar, Muhlylddln-ı- Arabllor, Yunus Em-reler, Noslmllor, Mansûrlar, Fûzu-lllor, Nlyazller hor şeyde, her yorde onu görürler; ona âşıktırlar.
Vatan vo millet gibi mukaddea bir idoal uğrunda göre göre, bile
(Davamı Sa. 8 8ü. 1 da)
Muhabirimiz Mehmet Ataker, kendisini Kıbrıstan Hay-
taya götüren yelkenlinin önündü ve yelkenlinin kapta-
nda birlikte
HÜRRİYET VE HAKKİN YILMAZ MÜDAFIİYIZ
PERŞEMBE Q Sahibi: Safa Kılıçhoğlu İdareı Nuruosmanlyo Not 17
HAZİRAN 1949 Tel adresli «YENİ 8ABAH* İ8TAN8UL Telefon ı toies
Yeni Sabah
12 inci Yıl, No. 3668
Sayısı: 10 Kura}
Türkiye - İtalya ticaret anlaşması
Roma: 8 (A.A.) — Halen yürürlükte bulanan ve 30 haziran 1949 da sona erecek Türkiye - İtalya □ ticaret anlaşması, iki taraftan biri feshini İhbar etmediğinden bir sene daha uzatılmıştır.
J
Kabinede değişikliğe dair yorumlar
r
Tayin edilen yeni Bakanlar bu sabah vazifeye başlıyor i. . - - --------- — =J
Kabinede neden değişiklik yapıldı, Ankara çevrelerinde
ne diyorlar, Nurullah Sümer neden istifa etti ?
renl kabi’'ede Devlet Bakanlığı- Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı- Teni Oıdas edilen l,letmeler Ba-“ , Ila tâyln Gaziantep Mil- na tâyin edilen Diyarbakır Mil- kanlığına tâyin edilen İzmir
lelvekdi Cemil Bait Barlas letnekHi Yedad Dicleli MİUetmkai Münir Bilsel
Yeni kurulan İşletmeler Bakanlığının vazifesi, Mecliste, yeni Bakanlara aid tezkereler okunduktan sonra, Ihanisa Milletvekili Yunus Muammer Alakand’ın konuşmak isteği..
' Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisi bugün saat 10 da5 Trabzon milletvekili Raif Karadenizin başkanlığında toplanmıştır. S Oturum açıldığı zaman Devlet Bakam Nurullah Esat Sümerin S istifası vo Devlet Bakanlığına Gaziantep milletvekili Cemil Sait Bar- ( lasın, Ekonomi vo Ticaret Bakanlığına Diyarbakır milletvekili Vedat ( Diclelinin, îşlotmeleı Bakanlığına İzmir milletvekili Münir Birselin ( tâyinlerini bildiren Cumhurbaşkanlığı teskeresi okunmuştur. S
Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisinin bu sabah saat 10 >
(Devamı 8a. 8 Sü. 3 de) j
rek kabineden ayrılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat Sümer
Kabinede
Buhran
emseddin Gün al tay kabinesi, İlk buhranını yaşadı. Devlet Bakanı Sümer heyetten tam amile çekildi, Ticaret ve Ekonomi Bakanı Bar las da Sümerin yerine Devlet Bakanı oldu.
Ekonomi Bakanının sandalyesinden uzaklaşması sebepleri, Meclisteki münakaşalarla ve bilhassa Başbakanla alenen tezad haline düşmesile İzah edilebilir. Hattâ biz bu sütunlarda, iki hafta evvel, İktisad Bakanı İle, Başbakan, Meclis huzurunda alenen hayat pahalılığı sebepleri hususunda tezad halinde olduklarını anlattıklarından müşterek mesuliyet telâkkisinin bu durum ile telifi zor kabil olacağı mütaleasını serd etmiş tik. Ticâret ve Ekonomi işlerimizin, esasen, iyi işliye-memesi ve bir çok şikâyetlerin mevcudiyeti Cemil Barlasın istifasını ve Devlet Bakanlığı gibi nislıeten az faal bir sahaya nakledilmesini lcabetmiştir. Amma şurasını kaydetmek insaflı olur ki Cemil Sait Barla» kendisine tevdi edilen vazifeyi, İyi yapmak İçin elinden gelen gayreti esirgemiş değildir. İktidar sandalyesini bir istirahat koltuğu veya menfaat kaynağı saymamıştır. Bütün faaliyetini, gündüz ve gecesini âmme hizmetine hasretmiş ve şah Bİ kâr ve menfaat peşinde koşan-lara, amansız, bir mücadele aç-
Nisbeten genç olan bu Bakanın, bu yoldaki faaliyetini lehinde Baymak lâzımdır. Amma iktisadi düzeni bir Bakanın, ne kadar gay retli olursa olsun, iade etmesi zordur. Çünkü hele harbden beri binbir çeşit emir .yasak ve formüllerle bütün ticari ve ekonomi faaliyet şirazesinden çıkarılmıştır. Hattâ bizzat Barlas, Bakanlık mevkiinde İken, birbirini nakzeden ve daha ziyade partisinin programı ile tearuz halinde ' bulunan demeçlerde bulunmuştu.
Sümerin istifası sebebi, bütün bütün, karanlıktır. Resmi tebliğde Heri sürülen vesile, behane bile, sayılamaz. Çünkü bu zata hariçte mühim bir temsil vazifesi verilecekse o vazife kendisine tevcih olununcaya kadar müsta-cclen işten istifa etmesi için ne gibi bir sebep vardır? Mühim vazifeye Devlet Bakanlığından nak-ledilenıez mİ İdi? Binaenaleyh dermeyan edilen illet, istifa için kâfi sebep değildir. Toptancılık zamanımızda böyle bir istifa için sebep maltım idi ve ahvali sıhlıi-yeden ııâşl çekilmiş olunurdu ve Bakanlar ekseriya nasıl ve niçin vekâletten ayrıldıklarını bilmezlerdi bile... Şeflerin emir ve İşareti, Bakanı habersizce, sandalye Binden ederdi. Hattâ Başbakanla nn bllo kabinesindeki tebeddülün İlletinden haberdar olmadıklun vâki idL" işin garibi bu itiyad, llalk Partili Bakanlarda o kadar kökleşmiş idi ki, demokrasi hevesimiz kabardıktan ve oraya doğru güya meyleder görünmek iste dikten sonra bile bir Bakan, hem de halen Millet Meclisi reislerinden olan, bir Bakan Kal t Karadeniz kabine arkadaşlarından birinin İstifası üzerine bunun sebebini kendisine soran gazetecilere: «Ben ne bileyim bu İşi istifa e-den Bakanla Başbakan bilirler.» demek »uretile alenen anayasa hükümlerine ve kabinenin müşterek mesuliyet mefhumuna yabancı olduğunu itiraf etmişti.
Amma bugün de Devlet Bakanı .Nuruİlahın niçin çekildiğinden efkârı umumiye haberdar değildir. Bereket versin Meclis henüz açıktır. Belki bugün» yarın, Başbakan bu tebeddül hakkında biraz İzahat verir ve halkı aydınlatır. Şimdiki halde söylenti ve dedikodular yol almıştır. Sümer, Amerika He olan rnünasebatı ve Marshall plânı tatbikatını ayarlamağa memur olduğundan istifanın Dışişlerimizin tedvir tarzı He İlgili olduğu yazılıyor. Hattâ Badak'ı ha tâli bulduğu ve bu ih-(Devanu Sa. » BU. a de) •
Nurullah Esad Sumerle konuştuk
Devlet Bakanlığından ayrılan vo Kanada Büyük Elçiliğine tayin e. dileceği anlaşılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat 8umer dün sabah Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Kendisini evinde ziyaret eden bir (Devamı Sa. 8 Sü. 3 de)
Dörtler konferansı
15 Haziranda
Sona eriyor
Dünkü toplantı da hiç bir netice vermedi
B. Millet Meclisinde
şiddetli bir tartışma
Başbakan, aşırı cereyanlar kanunu görüşülürken kendisini Damad Ferid’e benzeten O. N. Koni’yi Derviş Vahdeti zihniyetini taşımakla itham etti
Londra 8, (A. A.) (Afp) — Star gazetesinin bildirdiğine göre, 3 batılı dışişleri baJranı Paris konferan sına 15 haziranda nihayet veraaeyl kararlaştırmışlardır.
Filhakika Bakanlar, Alman meso İsleri hakkında Batı ve Sovyet tezleri arasında herhangi bir uzlaşma zemini mevcutsa bunun gelecek haf ta zarfında bulunacağı kanaatini taşımaktadırlar.
DÜNKÜ OTURUM
Parla 8 (A A.) (Afp) — Dörtle, rln bugünkü 15 inci toplantısı, her (Oovamı Sa. 6 8ü. 4 do)
Genel Kurmay
Başkanı değişti
Orgeneral Abdurrahman Gürman G. Kurmay Başkanlığına tâyin edildi
Basın ve Fayın Genel Mü i ürü Ahmet Şükrü Esmer
B. ve Yayın genel Md. nün beyanatı
İstanbul radyosu nasıl çalışacak?..
İstanbul radyosunun muvakkat tesellüm muamelesinin ikmali için Basın ve Yayın Genel Müdürü Ah-met Şükrü Esmer, dün sabahki ekspresle Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Ahmet Şükrü Esmer, sabahleyin Radyoavini gezmiş, öğleden sonra
D. P., Yalman’a cephe alıyor
Ankara, 8 (Hususi) —_
Kongresi dolayısile Ahmet Emiu Yalmanın yazmakta olduğu makaleler Demokrat Parti mahfillerinde infial ve hayret uyandır maktadır. Fuat Köprülü, yannki Zafer gazetesiı. çıkacak olan bir makalesinde Ahmet Eminu Çiddetli bir dille cevap verecek-Ir. Demokrat Partinin teşekkü-lündenberi ilk defa olarak Yalmana karşı alınan bu vaziyet çok dikkati çekmektedir.
D.P.
Ankara, 8 (Hususî) — Bu sabahki Meclis oturumunda emekli sandığı kanun tasarısının geri kalan geçici maddelerinin müzakeresi yâplldl, 29 uncu taad-deden 61 üncü maddeye kadar olan maddelerin bir kısmı aynen bir kısmı da ufak tâdillerle kabul edildi. Ve coara öğle tatili yapıldı.
ikinci oturum açıldığı zaman geçici 65 inci madde hakkında verilen önerge açık oya sunulmuş ve reddedildikten sonra
(Devamı Sa. 5 Sü. 6 da)
da Basın ve Yayın Mıntaka Mü. dürlüğüne gelerek tetkiklerde bu. lunmuş, bu arada kendialle konn.l'1" şan bir arkadaşımıza şunları söylemiştir:
«— Güreş müsabakalarının devam ettiği günler içinde yapılan1 yayınlar neticesinde, Istanb-ıl rad -yosunun artık tamamlandığı anlaşılmıştır. İnşaatı yapan R. C. A Şlr.ıeti, radyonun teslime hazır olduğunu bildirmesi üzerine biz de mukavele icabı, muvakkat teslim muamelesinin İkmali yolunda teşebbüse geçmiş bulunmaktayız.
Muamelenin ikmali için memle. ketin tanınmış uzmanlarından mü. teşekkll bir heyet kuruldu. Bu heyete, Bayındırlık Bmeanbğından, P. T. T. den, E T. T den. Teknik Üniversiteden profesörlerle Boam ve Yayın umum müdürlüğünden temsilciler do katılmaktadır
Mütehassıs heyet, bugün İlk toplantısını Radyoevinde yapmış vc kabul muamelesinin ikmali İçin İA zım gelen programı tarızLm etmiş.
(Dovamı Sa. 5 Sü. 8 do)
Server Bedi'in büyük Aşk ve Macera romanı
Bugün 2 nci sayfamızda
Takibe başlayınız!
Komünist
Rusyada tedavi,, hastalığı
Vali Lûtfi Kır dar talebe ve Rektörle bir arada
Ankara, 8 (A.A.) — Örgene-rai Abdurrahman Nafiz Gürmaa Genelkurmay Başkanlığına tâ-yin edilmiştir.
Ankara, 8 (Telefonla) — Ba gece geç vakit öğrendiğimize göre Genelkurmay Başkanı değişmiştir. Keyfiyet, bu gece Baş-(Devemi Sa. 5 Sü. 4 de)
Kuryemizin
cenazesi
teslim alındı
devlet elçilerinin seyahatleri
Ankaradan verilen malûmata gö re hükümetimiz Sovyetlerle Peyk devletleri elçilik mensuplarının ee-hayatlerinl baza kayitier altında tahdld etmiştir.
Aynı tahdidler bir cnüJdetten be.l Rovyet Rubyada ve peyk döverde de tatbik e inmekteydi.
Mütekabiliyet esasına dayanarak hükümetimiz de Sovyetlerln ve pey.c devletlerin diplomatlarını 1-zinslz bek diye hudutları dışına çık maktan ıncnedecektlr. Karar, Ba-’ kanlar Kurulundan geçirilmiş ol-I Juğundan bu günlerde ilgililere ; tebliği beklenilmektedir.
( Romanya Dışbakanı
( Anna Pauker’ı t de
1 buna tutulduğu | bildiriliyor
Bükreş, 8 (A.A.) — (afp):
Tedavi olmak üzere Rusyaya git mek niyetinde olduğu söylenen Rumanya Dışişleri Bakanı Anna Pauker'in sağlık durumu hakkında yabancı memleketlerde do laşan söylentilerin asılsız olduğu zannedilmektedir.
Filhakika Anna Pauker resmi faaliyetlerine ara vermiş değildir.
Rumanya Dışişleri Bakanının 6ağlık durumunun şimdiye kadar hiçbir zaman teyid edilmiyen söylentilere birçok defalar konu teşkil ettiği hatırlatılmaktadır.
Vali Üniversite
talebesile görüştü
Mısırçarşısını heyecana veren hâdise
Bir belediye memuru, kendini korumak için tabanca kullanmak mecburiyetinde kaldı
Dün akşam üzeri Sultanhamamı ve Mısır çarşısını heyecana düşüren bir hadise olmuştur.
Saat 10 ya doğru Mısır çarşısının Çiçekp&zanna açılan kapiBi Önün, de kiraz satan DiyarbakIrlI Hızı Abdulkadlr adında bir seyyar cıya, Eminönü Belediye zabıta nıurlarından 1348 yaka Naci Gücer. yanında Orhan ve Zeki olduğu t İmle edere-.c tablasını kaldırması ılıtar etmiştir.
Zabıtanın müdahalesine sin nen satıcı, evvelâ bağırıp çağı ga başlamış, zabıta memurları dinini tutup götürmek isteyince «lu bıçağını çekip üzerlerine sa tır. Bu tecavüz karşısında kaçmak isteyen memur N (Aşa düşmüş ve satıcının elinde bıçakla üzerine geldiğini görünce de (Dovamı Sa. 6 8ü. 8 do)
Ofisin döviz tasarrufu
Ticaret Ofisi 94» yılı için Hir dıstandan İthal edeceği 10 bin to luk eşya Ue ihraç edeceği 4 bin
tonluk Türk mamûlûtının nakillerin 1 döviz tasarrufunu sağlamak üzere Denizyolları vasıtaslle yapacaktır.
Fuad Güzaltan’ın tabutu Karsta merasimle alındı ve Erzuruma müteveccihen yola çıkarıldı
Kars 8, (A.A.) — Kuryemiz Fuat Güzaltanin cenazesi bugün saat 18,25 de trenle Karsa getirilmiştir. İstasyonda Vali Esat Onatla Romu, tan, Emniyet müdürü, Belediye Baş kanı, Belediye Heyeti, Vilayet me. murlan ve Partiler temsilcileri ha. zır bulunmuş, bir askeri tuta İh. tiram resmini ifa etmiştir.
(Devamı Sa. 5 Sü. 8 de)
i
İstanbul Üniversitesi Rdktörü törlük makamından ayrılacak olan
.dUn I S.üclHv Sami Onur Ulete.
saat 17.30 da Talebe Birliğini ziya- ıcr taralından bir veda çayı veriL. ret ederek talebe mümessillerilc iniştir.
görüşmüştür.
Müteakiben Vali ve Belediye Başkanı Dr. Lûtfi Kırçlar da gele-re-.( görüşmelere katılmıştır. Toplantıdan sonra 26 Haziranda Rek-
Acaib bir idare
Yeni Sahalı İsrail topraklarına bir muhabir göndermiştir. Bu muhabirin dillere destan olan İsrail idaresinin ve insanlarının iç yüzünü belirlen yazılarını dördüncü sayfamızda okuyacaksınız.
Ziraatte buğday ve tütün rekabeti
Hendekte, tütün daha fazla para ettiği için, köylü yılda birbuçuk milyon kilo tütün ekiyor
Hendek, 8 (Hususî) — Hen-1 liler gazetemize olan sevgi vs dekte, gençliğin çok yakın ve t>a- bağlılıklarını candan alâkalarda mimi alâkasile karşılaştım. Ye- > gösterdiler. Danslı çay hâdiseni Sabahın memleket ahlâk ve sinde Yeni Sabaha İlk protesto an’aneleri üzerindeki hassasiye- mektubunu gönderen Her -«isin tini yakından kavrayan Hendek-1 (Dovamı Sa. 5 Sü. u uc>
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
"Ş>ehid„
nedir?
ULUNAY
üyük Millet Meclisinde bir milletvekili «Şehld» keli-moslnln tefsiri hakkında bir talepte bulunmuş... Ve yine bir milletvekili bu kelimenin tefsir edilmemesi yü-lünden hatta (Refah) faciasında $ehld) olanların âllelerlno yapılacak muamelodo teroddüd hâsıl olduğunu söylemiş; Maliye Bakanı da «Şe-hld» kelimesinin tefsir talebinin Meclisin tatilinden evvel görüşülmesi tekllfindo bulunmuş.
Bu kelimenin tofslrlno nodon lüzum gördüğünü anlayamadım... Zira bunun mfinası sarihtir. O ka-kl bu kelimeyi başka kullanmağa İmkân yok buna büsbütün ayrı bir aha doğrusu taksime r kudslyot vermiştir, kararınca biz do bu kelime hakkında bildiklerimizi söyllyo
«Şohld» vatan uğruna hayatını foda öden Müslümana derler. Cenabı Hak bu yüksek mortoboyo orl-şenlerl Cennotle müjdelemiştir.
Böyle olunca «$ohld» İlk rütbesini kazanmak İçin mutlaka harbdo ölmek şan değildir. Vatan ve mil-
lot uğrunda bir kazaya kurban o-tanların da «Şehld» olduklarına şüp ha yoktur.
Bilhassa deniz harbinde canım foda edenler hakkında ayrı bir kayıt olduğunu zannediyorum.
Şehld, jahadot, müşahaüe, şahitlik ayni kökten gollr. 0 hal io şehidin mânası «gören» demektir. No-yl göronî... Allahı gören.
Zaten Müslüman olmak İçin söylenen tosllmlyet ve kabul cümlesi «Bon şahadet odorlm kİ...» dlyo ba* lar. «Bon iman öderim kİ...» diyo başlamaz vo tasavvufta bunun tof-slrl olldlor dolduracak haklkaîler-
Büyük mertoboyo yâni «Allahı görmek» gayesine varanlar İçin artık Cennetin bllo bir mânası kalmaz; onlar (llka-ul-lah) a müştaktırlar.
Movlânalar, Şems-ı- Tahriri*lar, Muhlylddln-ı- Arabllor, Yunus Em-reler, Noslmllor, Mansûrlar, Fûzu-lllor, Nlyazller hor şeyde, her yorde onu görürler; ona âşıktırlar.
Vatan vo millet gibi mukaddea bir idoal uğrunda göre göre, bile
(Davamı Sa. 8 8ü. 1 da)
Muhabirimiz Mehmet Ataker, kendisini Kıbrıstan Hay-
taya götüren yelkenlinin önündü ve yelkenlinin kapta-
nda birlikte
HÜRRİYET VE HAKKİN YILMAZ MÜDAFIİYIZ
PERŞEMBE Q Sahibi: Safa Kılıçhoğlu İdareı Nuruosmanlyo Not 17
HAZİRAN 1949 Tel adresli «YENİ 8ABAH* İ8TAN8UL Telefon ı toies
Yeni Sabah
12 inci Yıl, No. 3668
Sayısı: 10 Kura}
Türkiye - İtalya ticaret anlaşması
Roma: 8 (A.A.) — Halen yürürlükte bulanan ve 30 haziran 1949 da sona erecek Türkiye - İtalya □ ticaret anlaşması, iki taraftan biri feshini İhbar etmediğinden bir sene daha uzatılmıştır.
J
Kabinede değişikliğe dair yorumlar
r
Tayin edilen yeni Bakanlar bu sabah vazifeye başlıyor i. . - - --------- — =J
Kabinede neden değişiklik yapıldı, Ankara çevrelerinde
ne diyorlar, Nurullah Sümer neden istifa etti ?
renl kabi’'ede Devlet Bakanlığı- Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı- Teni Oıdas edilen l,letmeler Ba-“ , Ila tâyln Gaziantep Mil- na tâyin edilen Diyarbakır Mil- kanlığına tâyin edilen İzmir
lelvekdi Cemil Bait Barlas letnekHi Yedad Dicleli MİUetmkai Münir Bilsel
Yeni kurulan İşletmeler Bakanlığının vazifesi, Mecliste, yeni Bakanlara aid tezkereler okunduktan sonra, Ihanisa Milletvekili Yunus Muammer Alakand’ın konuşmak isteği..
' Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisi bugün saat 10 da5 Trabzon milletvekili Raif Karadenizin başkanlığında toplanmıştır. S Oturum açıldığı zaman Devlet Bakam Nurullah Esat Sümerin S istifası vo Devlet Bakanlığına Gaziantep milletvekili Cemil Sait Bar- ( lasın, Ekonomi vo Ticaret Bakanlığına Diyarbakır milletvekili Vedat ( Diclelinin, îşlotmeleı Bakanlığına İzmir milletvekili Münir Birselin ( tâyinlerini bildiren Cumhurbaşkanlığı teskeresi okunmuştur. S
Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisinin bu sabah saat 10 >
(Devamı 8a. 8 Sü. 3 de) j
rek kabineden ayrılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat Sümer
Kabinede
Buhran
emseddin Gün al tay kabinesi, İlk buhranını yaşadı. Devlet Bakanı Sümer heyetten tam amile çekildi, Ticaret ve Ekonomi Bakanı Bar las da Sümerin yerine Devlet Bakanı oldu.
Ekonomi Bakanının sandalyesinden uzaklaşması sebepleri, Meclisteki münakaşalarla ve bilhassa Başbakanla alenen tezad haline düşmesile İzah edilebilir. Hattâ biz bu sütunlarda, iki hafta evvel, İktisad Bakanı İle, Başbakan, Meclis huzurunda alenen hayat pahalılığı sebepleri hususunda tezad halinde olduklarını anlattıklarından müşterek mesuliyet telâkkisinin bu durum ile telifi zor kabil olacağı mütaleasını serd etmiş tik. Ticâret ve Ekonomi işlerimizin, esasen, iyi işliye-memesi ve bir çok şikâyetlerin mevcudiyeti Cemil Barlasın istifasını ve Devlet Bakanlığı gibi nislıeten az faal bir sahaya nakledilmesini lcabetmiştir. Amma şurasını kaydetmek insaflı olur ki Cemil Sait Barla» kendisine tevdi edilen vazifeyi, İyi yapmak İçin elinden gelen gayreti esirgemiş değildir. İktidar sandalyesini bir istirahat koltuğu veya menfaat kaynağı saymamıştır. Bütün faaliyetini, gündüz ve gecesini âmme hizmetine hasretmiş ve şah Bİ kâr ve menfaat peşinde koşan-lara, amansız, bir mücadele aç-
Nisbeten genç olan bu Bakanın, bu yoldaki faaliyetini lehinde Baymak lâzımdır. Amma iktisadi düzeni bir Bakanın, ne kadar gay retli olursa olsun, iade etmesi zordur. Çünkü hele harbden beri binbir çeşit emir .yasak ve formüllerle bütün ticari ve ekonomi faaliyet şirazesinden çıkarılmıştır. Hattâ bizzat Barlas, Bakanlık mevkiinde İken, birbirini nakzeden ve daha ziyade partisinin programı ile tearuz halinde ' bulunan demeçlerde bulunmuştu.
Sümerin istifası sebebi, bütün bütün, karanlıktır. Resmi tebliğde Heri sürülen vesile, behane bile, sayılamaz. Çünkü bu zata hariçte mühim bir temsil vazifesi verilecekse o vazife kendisine tevcih olununcaya kadar müsta-cclen işten istifa etmesi için ne gibi bir sebep vardır? Mühim vazifeye Devlet Bakanlığından nak-ledilenıez mİ İdi? Binaenaleyh dermeyan edilen illet, istifa için kâfi sebep değildir. Toptancılık zamanımızda böyle bir istifa için sebep maltım idi ve ahvali sıhlıi-yeden ııâşl çekilmiş olunurdu ve Bakanlar ekseriya nasıl ve niçin vekâletten ayrıldıklarını bilmezlerdi bile... Şeflerin emir ve İşareti, Bakanı habersizce, sandalye Binden ederdi. Hattâ Başbakanla nn bllo kabinesindeki tebeddülün İlletinden haberdar olmadıklun vâki idL" işin garibi bu itiyad, llalk Partili Bakanlarda o kadar kökleşmiş idi ki, demokrasi hevesimiz kabardıktan ve oraya doğru güya meyleder görünmek iste dikten sonra bile bir Bakan, hem de halen Millet Meclisi reislerinden olan, bir Bakan Kal t Karadeniz kabine arkadaşlarından birinin İstifası üzerine bunun sebebini kendisine soran gazetecilere: «Ben ne bileyim bu İşi istifa e-den Bakanla Başbakan bilirler.» demek »uretile alenen anayasa hükümlerine ve kabinenin müşterek mesuliyet mefhumuna yabancı olduğunu itiraf etmişti.
Amma bugün de Devlet Bakanı .Nuruİlahın niçin çekildiğinden efkârı umumiye haberdar değildir. Bereket versin Meclis henüz açıktır. Belki bugün» yarın, Başbakan bu tebeddül hakkında biraz İzahat verir ve halkı aydınlatır. Şimdiki halde söylenti ve dedikodular yol almıştır. Sümer, Amerika He olan rnünasebatı ve Marshall plânı tatbikatını ayarlamağa memur olduğundan istifanın Dışişlerimizin tedvir tarzı He İlgili olduğu yazılıyor. Hattâ Badak'ı ha tâli bulduğu ve bu ih-(Devanu Sa. » BU. a de) •
Nurullah Esad Sumerle konuştuk
Devlet Bakanlığından ayrılan vo Kanada Büyük Elçiliğine tayin e. dileceği anlaşılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat 8umer dün sabah Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Kendisini evinde ziyaret eden bir (Devamı Sa. 8 Sü. 3 de)
Dörtler konferansı
15 Haziranda
Sona eriyor
Dünkü toplantı da hiç bir netice vermedi
B. Millet Meclisinde
şiddetli bir tartışma
Başbakan, aşırı cereyanlar kanunu görüşülürken kendisini Damad Ferid’e benzeten O. N. Koni’yi Derviş Vahdeti zihniyetini taşımakla itham etti
Londra 8, (A. A.) (Afp) — Star gazetesinin bildirdiğine göre, 3 batılı dışişleri baJranı Paris konferan sına 15 haziranda nihayet veraaeyl kararlaştırmışlardır.
Filhakika Bakanlar, Alman meso İsleri hakkında Batı ve Sovyet tezleri arasında herhangi bir uzlaşma zemini mevcutsa bunun gelecek haf ta zarfında bulunacağı kanaatini taşımaktadırlar.
DÜNKÜ OTURUM
Parla 8 (A A.) (Afp) — Dörtle, rln bugünkü 15 inci toplantısı, her (Oovamı Sa. 6 8ü. 4 do)
Genel Kurmay
Başkanı değişti
Orgeneral Abdurrahman Gürman G. Kurmay Başkanlığına tâyin edildi
Basın ve Fayın Genel Mü i ürü Ahmet Şükrü Esmer
B. ve Yayın genel Md. nün beyanatı
İstanbul radyosu nasıl çalışacak?..
İstanbul radyosunun muvakkat tesellüm muamelesinin ikmali için Basın ve Yayın Genel Müdürü Ah-met Şükrü Esmer, dün sabahki ekspresle Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Ahmet Şükrü Esmer, sabahleyin Radyoavini gezmiş, öğleden sonra
D. P., Yalman’a cephe alıyor
Ankara, 8 (Hususi) —_
Kongresi dolayısile Ahmet Emiu Yalmanın yazmakta olduğu makaleler Demokrat Parti mahfillerinde infial ve hayret uyandır maktadır. Fuat Köprülü, yannki Zafer gazetesiı. çıkacak olan bir makalesinde Ahmet Eminu Çiddetli bir dille cevap verecek-Ir. Demokrat Partinin teşekkü-lündenberi ilk defa olarak Yalmana karşı alınan bu vaziyet çok dikkati çekmektedir.
D.P.
Ankara, 8 (Hususî) — Bu sabahki Meclis oturumunda emekli sandığı kanun tasarısının geri kalan geçici maddelerinin müzakeresi yâplldl, 29 uncu taad-deden 61 üncü maddeye kadar olan maddelerin bir kısmı aynen bir kısmı da ufak tâdillerle kabul edildi. Ve coara öğle tatili yapıldı.
ikinci oturum açıldığı zaman geçici 65 inci madde hakkında verilen önerge açık oya sunulmuş ve reddedildikten sonra
(Devamı Sa. 5 Sü. 6 da)
da Basın ve Yayın Mıntaka Mü. dürlüğüne gelerek tetkiklerde bu. lunmuş, bu arada kendialle konn.l'1" şan bir arkadaşımıza şunları söylemiştir:
«— Güreş müsabakalarının devam ettiği günler içinde yapılan1 yayınlar neticesinde, Istanb-ıl rad -yosunun artık tamamlandığı anlaşılmıştır. İnşaatı yapan R. C. A Şlr.ıeti, radyonun teslime hazır olduğunu bildirmesi üzerine biz de mukavele icabı, muvakkat teslim muamelesinin İkmali yolunda teşebbüse geçmiş bulunmaktayız.
Muamelenin ikmali için memle. ketin tanınmış uzmanlarından mü. teşekkll bir heyet kuruldu. Bu heyete, Bayındırlık Bmeanbğından, P. T. T. den, E T. T den. Teknik Üniversiteden profesörlerle Boam ve Yayın umum müdürlüğünden temsilciler do katılmaktadır
Mütehassıs heyet, bugün İlk toplantısını Radyoevinde yapmış vc kabul muamelesinin ikmali İçin İA zım gelen programı tarızLm etmiş.
(Dovamı Sa. 5 Sü. 8 do)
Server Bedi'in büyük Aşk ve Macera romanı
Bugün 2 nci sayfamızda
Takibe başlayınız!
Komünist
Rusyada tedavi,, hastalığı
Vali Lûtfi Kır dar talebe ve Rektörle bir arada
Ankara, 8 (A.A.) — Örgene-rai Abdurrahman Nafiz Gürmaa Genelkurmay Başkanlığına tâ-yin edilmiştir.
Ankara, 8 (Telefonla) — Ba gece geç vakit öğrendiğimize göre Genelkurmay Başkanı değişmiştir. Keyfiyet, bu gece Baş-(Devemi Sa. 5 Sü. 4 de)
Kuryemizin
cenazesi
teslim alındı
devlet elçilerinin seyahatleri
Ankaradan verilen malûmata gö re hükümetimiz Sovyetlerle Peyk devletleri elçilik mensuplarının ee-hayatlerinl baza kayitier altında tahdld etmiştir.
Aynı tahdidler bir cnüJdetten be.l Rovyet Rubyada ve peyk döverde de tatbik e inmekteydi.
Mütekabiliyet esasına dayanarak hükümetimiz de Sovyetlerln ve pey.c devletlerin diplomatlarını 1-zinslz bek diye hudutları dışına çık maktan ıncnedecektlr. Karar, Ba-’ kanlar Kurulundan geçirilmiş ol-I Juğundan bu günlerde ilgililere ; tebliği beklenilmektedir.
( Romanya Dışbakanı
( Anna Pauker’ı t de
1 buna tutulduğu | bildiriliyor
Bükreş, 8 (A.A.) — (afp):
Tedavi olmak üzere Rusyaya git mek niyetinde olduğu söylenen Rumanya Dışişleri Bakanı Anna Pauker'in sağlık durumu hakkında yabancı memleketlerde do laşan söylentilerin asılsız olduğu zannedilmektedir.
Filhakika Anna Pauker resmi faaliyetlerine ara vermiş değildir.
Rumanya Dışişleri Bakanının 6ağlık durumunun şimdiye kadar hiçbir zaman teyid edilmiyen söylentilere birçok defalar konu teşkil ettiği hatırlatılmaktadır.
Vali Üniversite
talebesile görüştü
Mısırçarşısını heyecana veren hâdise
Bir belediye memuru, kendini korumak için tabanca kullanmak mecburiyetinde kaldı
Dün akşam üzeri Sultanhamamı ve Mısır çarşısını heyecana düşüren bir hadise olmuştur.
Saat 10 ya doğru Mısır çarşısının Çiçekp&zanna açılan kapiBi Önün, de kiraz satan DiyarbakIrlI Hızı Abdulkadlr adında bir seyyar cıya, Eminönü Belediye zabıta nıurlarından 1348 yaka Naci Gücer. yanında Orhan ve Zeki olduğu t İmle edere-.c tablasını kaldırması ılıtar etmiştir.
Zabıtanın müdahalesine sin nen satıcı, evvelâ bağırıp çağı ga başlamış, zabıta memurları dinini tutup götürmek isteyince «lu bıçağını çekip üzerlerine sa tır. Bu tecavüz karşısında kaçmak isteyen memur N (Aşa düşmüş ve satıcının elinde bıçakla üzerine geldiğini görünce de (Dovamı Sa. 6 8ü. 8 do)
Ofisin döviz tasarrufu
Ticaret Ofisi 94» yılı için Hir dıstandan İthal edeceği 10 bin to luk eşya Ue ihraç edeceği 4 bin
tonluk Türk mamûlûtının nakillerin 1 döviz tasarrufunu sağlamak üzere Denizyolları vasıtaslle yapacaktır.
Fuad Güzaltan’ın tabutu Karsta merasimle alındı ve Erzuruma müteveccihen yola çıkarıldı
Kars 8, (A.A.) — Kuryemiz Fuat Güzaltanin cenazesi bugün saat 18,25 de trenle Karsa getirilmiştir. İstasyonda Vali Esat Onatla Romu, tan, Emniyet müdürü, Belediye Baş kanı, Belediye Heyeti, Vilayet me. murlan ve Partiler temsilcileri ha. zır bulunmuş, bir askeri tuta İh. tiram resmini ifa etmiştir.
(Devamı Sa. 5 Sü. 8 de)
i
İstanbul Üniversitesi Rdktörü törlük makamından ayrılacak olan
.dUn I S.üclHv Sami Onur Ulete.
saat 17.30 da Talebe Birliğini ziya- ıcr taralından bir veda çayı veriL. ret ederek talebe mümessillerilc iniştir.
görüşmüştür.
Müteakiben Vali ve Belediye Başkanı Dr. Lûtfi Kırçlar da gele-re-.( görüşmelere katılmıştır. Toplantıdan sonra 26 Haziranda Rek-
Acaib bir idare
Yeni Sahalı İsrail topraklarına bir muhabir göndermiştir. Bu muhabirin dillere destan olan İsrail idaresinin ve insanlarının iç yüzünü belirlen yazılarını dördüncü sayfamızda okuyacaksınız.
Ziraatte buğday ve tütün rekabeti
Hendekte, tütün daha fazla para ettiği için, köylü yılda birbuçuk milyon kilo tütün ekiyor
Hendek, 8 (Hususî) — Hen-1 liler gazetemize olan sevgi vs dekte, gençliğin çok yakın ve t>a- bağlılıklarını candan alâkalarda mimi alâkasile karşılaştım. Ye- > gösterdiler. Danslı çay hâdiseni Sabahın memleket ahlâk ve sinde Yeni Sabaha İlk protesto an’aneleri üzerindeki hassasiye- mektubunu gönderen Her -«isin tini yakından kavrayan Hendek-1 (Dovamı Sa. 5 Sü. u uc>
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
"Ş>ehid„
nedir?
ULUNAY
üyük Millet Meclisinde bir milletvekili «Şehld» keli-moslnln tefsiri hakkında bir talepte bulunmuş... Ve yine bir milletvekili bu kelimenin tefsir edilmemesi yü-lünden hatta (Refah) faciasında $ehld) olanların âllelerlno yapılacak muamelodo teroddüd hâsıl olduğunu söylemiş; Maliye Bakanı da «Şe-hld» kelimesinin tefsir talebinin Meclisin tatilinden evvel görüşülmesi tekllfindo bulunmuş.
Bu kelimenin tofslrlno nodon lüzum gördüğünü anlayamadım... Zira bunun mfinası sarihtir. O ka-kl bu kelimeyi başka kullanmağa İmkân yok buna büsbütün ayrı bir aha doğrusu taksime r kudslyot vermiştir, kararınca biz do bu kelime hakkında bildiklerimizi söyllyo
«Şohld» vatan uğruna hayatını foda öden Müslümana derler. Cenabı Hak bu yüksek mortoboyo orl-şenlerl Cennotle müjdelemiştir.
Böyle olunca «$ohld» İlk rütbesini kazanmak İçin mutlaka harbdo ölmek şan değildir. Vatan ve mil-
lot uğrunda bir kazaya kurban o-tanların da «Şehld» olduklarına şüp ha yoktur.
Bilhassa deniz harbinde canım foda edenler hakkında ayrı bir kayıt olduğunu zannediyorum.
Şehld, jahadot, müşahaüe, şahitlik ayni kökten gollr. 0 hal io şehidin mânası «gören» demektir. No-yl göronî... Allahı gören.
Zaten Müslüman olmak İçin söylenen tosllmlyet ve kabul cümlesi «Bon şahadet odorlm kİ...» dlyo ba* lar. «Bon iman öderim kİ...» diyo başlamaz vo tasavvufta bunun tof-slrl olldlor dolduracak haklkaîler-
Büyük mertoboyo yâni «Allahı görmek» gayesine varanlar İçin artık Cennetin bllo bir mânası kalmaz; onlar (llka-ul-lah) a müştaktırlar.
Movlânalar, Şems-ı- Tahriri*lar, Muhlylddln-ı- Arabllor, Yunus Em-reler, Noslmllor, Mansûrlar, Fûzu-lllor, Nlyazller hor şeyde, her yorde onu görürler; ona âşıktırlar.
Vatan vo millet gibi mukaddea bir idoal uğrunda göre göre, bile
(Davamı Sa. 8 8ü. 1 da)
Muhabirimiz Mehmet Ataker, kendisini Kıbrıstan Hay-
taya götüren yelkenlinin önündü ve yelkenlinin kapta-
nda birlikte
HÜRRİYET VE HAKKİN YILMAZ MÜDAFIİYIZ
PERŞEMBE Q Sahibi: Safa Kılıçhoğlu İdareı Nuruosmanlyo Not 17
HAZİRAN 1949 Tel adresli «YENİ 8ABAH* İ8TAN8UL Telefon ı toies
Yeni Sabah
12 inci Yıl, No. 3668
Sayısı: 10 Kura}
Türkiye - İtalya ticaret anlaşması
Roma: 8 (A.A.) — Halen yürürlükte bulanan ve 30 haziran 1949 da sona erecek Türkiye - İtalya □ ticaret anlaşması, iki taraftan biri feshini İhbar etmediğinden bir sene daha uzatılmıştır.
J
Kabinede değişikliğe dair yorumlar
r
Tayin edilen yeni Bakanlar bu sabah vazifeye başlıyor i. . - - --------- — =J
Kabinede neden değişiklik yapıldı, Ankara çevrelerinde
ne diyorlar, Nurullah Sümer neden istifa etti ?
renl kabi’'ede Devlet Bakanlığı- Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı- Teni Oıdas edilen l,letmeler Ba-“ , Ila tâyln Gaziantep Mil- na tâyin edilen Diyarbakır Mil- kanlığına tâyin edilen İzmir
lelvekdi Cemil Bait Barlas letnekHi Yedad Dicleli MİUetmkai Münir Bilsel
Yeni kurulan İşletmeler Bakanlığının vazifesi, Mecliste, yeni Bakanlara aid tezkereler okunduktan sonra, Ihanisa Milletvekili Yunus Muammer Alakand’ın konuşmak isteği..
' Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisi bugün saat 10 da5 Trabzon milletvekili Raif Karadenizin başkanlığında toplanmıştır. S Oturum açıldığı zaman Devlet Bakam Nurullah Esat Sümerin S istifası vo Devlet Bakanlığına Gaziantep milletvekili Cemil Sait Bar- ( lasın, Ekonomi vo Ticaret Bakanlığına Diyarbakır milletvekili Vedat ( Diclelinin, îşlotmeleı Bakanlığına İzmir milletvekili Münir Birselin ( tâyinlerini bildiren Cumhurbaşkanlığı teskeresi okunmuştur. S
Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisinin bu sabah saat 10 >
(Devamı 8a. 8 Sü. 3 de) j
rek kabineden ayrılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat Sümer
Kabinede
Buhran
emseddin Gün al tay kabinesi, İlk buhranını yaşadı. Devlet Bakanı Sümer heyetten tam amile çekildi, Ticaret ve Ekonomi Bakanı Bar las da Sümerin yerine Devlet Bakanı oldu.
Ekonomi Bakanının sandalyesinden uzaklaşması sebepleri, Meclisteki münakaşalarla ve bilhassa Başbakanla alenen tezad haline düşmesile İzah edilebilir. Hattâ biz bu sütunlarda, iki hafta evvel, İktisad Bakanı İle, Başbakan, Meclis huzurunda alenen hayat pahalılığı sebepleri hususunda tezad halinde olduklarını anlattıklarından müşterek mesuliyet telâkkisinin bu durum ile telifi zor kabil olacağı mütaleasını serd etmiş tik. Ticâret ve Ekonomi işlerimizin, esasen, iyi işliye-memesi ve bir çok şikâyetlerin mevcudiyeti Cemil Barlasın istifasını ve Devlet Bakanlığı gibi nislıeten az faal bir sahaya nakledilmesini lcabetmiştir. Amma şurasını kaydetmek insaflı olur ki Cemil Sait Barla» kendisine tevdi edilen vazifeyi, İyi yapmak İçin elinden gelen gayreti esirgemiş değildir. İktidar sandalyesini bir istirahat koltuğu veya menfaat kaynağı saymamıştır. Bütün faaliyetini, gündüz ve gecesini âmme hizmetine hasretmiş ve şah Bİ kâr ve menfaat peşinde koşan-lara, amansız, bir mücadele aç-
Nisbeten genç olan bu Bakanın, bu yoldaki faaliyetini lehinde Baymak lâzımdır. Amma iktisadi düzeni bir Bakanın, ne kadar gay retli olursa olsun, iade etmesi zordur. Çünkü hele harbden beri binbir çeşit emir .yasak ve formüllerle bütün ticari ve ekonomi faaliyet şirazesinden çıkarılmıştır. Hattâ bizzat Barlas, Bakanlık mevkiinde İken, birbirini nakzeden ve daha ziyade partisinin programı ile tearuz halinde ' bulunan demeçlerde bulunmuştu.
Sümerin istifası sebebi, bütün bütün, karanlıktır. Resmi tebliğde Heri sürülen vesile, behane bile, sayılamaz. Çünkü bu zata hariçte mühim bir temsil vazifesi verilecekse o vazife kendisine tevcih olununcaya kadar müsta-cclen işten istifa etmesi için ne gibi bir sebep vardır? Mühim vazifeye Devlet Bakanlığından nak-ledilenıez mİ İdi? Binaenaleyh dermeyan edilen illet, istifa için kâfi sebep değildir. Toptancılık zamanımızda böyle bir istifa için sebep maltım idi ve ahvali sıhlıi-yeden ııâşl çekilmiş olunurdu ve Bakanlar ekseriya nasıl ve niçin vekâletten ayrıldıklarını bilmezlerdi bile... Şeflerin emir ve İşareti, Bakanı habersizce, sandalye Binden ederdi. Hattâ Başbakanla nn bllo kabinesindeki tebeddülün İlletinden haberdar olmadıklun vâki idL" işin garibi bu itiyad, llalk Partili Bakanlarda o kadar kökleşmiş idi ki, demokrasi hevesimiz kabardıktan ve oraya doğru güya meyleder görünmek iste dikten sonra bile bir Bakan, hem de halen Millet Meclisi reislerinden olan, bir Bakan Kal t Karadeniz kabine arkadaşlarından birinin İstifası üzerine bunun sebebini kendisine soran gazetecilere: «Ben ne bileyim bu İşi istifa e-den Bakanla Başbakan bilirler.» demek »uretile alenen anayasa hükümlerine ve kabinenin müşterek mesuliyet mefhumuna yabancı olduğunu itiraf etmişti.
Amma bugün de Devlet Bakanı .Nuruİlahın niçin çekildiğinden efkârı umumiye haberdar değildir. Bereket versin Meclis henüz açıktır. Belki bugün» yarın, Başbakan bu tebeddül hakkında biraz İzahat verir ve halkı aydınlatır. Şimdiki halde söylenti ve dedikodular yol almıştır. Sümer, Amerika He olan rnünasebatı ve Marshall plânı tatbikatını ayarlamağa memur olduğundan istifanın Dışişlerimizin tedvir tarzı He İlgili olduğu yazılıyor. Hattâ Badak'ı ha tâli bulduğu ve bu ih-(Devanu Sa. » BU. a de) •
Nurullah Esad Sumerle konuştuk
Devlet Bakanlığından ayrılan vo Kanada Büyük Elçiliğine tayin e. dileceği anlaşılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat 8umer dün sabah Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Kendisini evinde ziyaret eden bir (Devamı Sa. 8 Sü. 3 de)
Dörtler konferansı
15 Haziranda
Sona eriyor
Dünkü toplantı da hiç bir netice vermedi
B. Millet Meclisinde
şiddetli bir tartışma
Başbakan, aşırı cereyanlar kanunu görüşülürken kendisini Damad Ferid’e benzeten O. N. Koni’yi Derviş Vahdeti zihniyetini taşımakla itham etti
Londra 8, (A. A.) (Afp) — Star gazetesinin bildirdiğine göre, 3 batılı dışişleri baJranı Paris konferan sına 15 haziranda nihayet veraaeyl kararlaştırmışlardır.
Filhakika Bakanlar, Alman meso İsleri hakkında Batı ve Sovyet tezleri arasında herhangi bir uzlaşma zemini mevcutsa bunun gelecek haf ta zarfında bulunacağı kanaatini taşımaktadırlar.
DÜNKÜ OTURUM
Parla 8 (A A.) (Afp) — Dörtle, rln bugünkü 15 inci toplantısı, her (Oovamı Sa. 6 8ü. 4 do)
Genel Kurmay
Başkanı değişti
Orgeneral Abdurrahman Gürman G. Kurmay Başkanlığına tâyin edildi
Basın ve Fayın Genel Mü i ürü Ahmet Şükrü Esmer
B. ve Yayın genel Md. nün beyanatı
İstanbul radyosu nasıl çalışacak?..
İstanbul radyosunun muvakkat tesellüm muamelesinin ikmali için Basın ve Yayın Genel Müdürü Ah-met Şükrü Esmer, dün sabahki ekspresle Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Ahmet Şükrü Esmer, sabahleyin Radyoavini gezmiş, öğleden sonra
D. P., Yalman’a cephe alıyor
Ankara, 8 (Hususi) —_
Kongresi dolayısile Ahmet Emiu Yalmanın yazmakta olduğu makaleler Demokrat Parti mahfillerinde infial ve hayret uyandır maktadır. Fuat Köprülü, yannki Zafer gazetesiı. çıkacak olan bir makalesinde Ahmet Eminu Çiddetli bir dille cevap verecek-Ir. Demokrat Partinin teşekkü-lündenberi ilk defa olarak Yalmana karşı alınan bu vaziyet çok dikkati çekmektedir.
D.P.
Ankara, 8 (Hususî) — Bu sabahki Meclis oturumunda emekli sandığı kanun tasarısının geri kalan geçici maddelerinin müzakeresi yâplldl, 29 uncu taad-deden 61 üncü maddeye kadar olan maddelerin bir kısmı aynen bir kısmı da ufak tâdillerle kabul edildi. Ve coara öğle tatili yapıldı.
ikinci oturum açıldığı zaman geçici 65 inci madde hakkında verilen önerge açık oya sunulmuş ve reddedildikten sonra
(Devamı Sa. 5 Sü. 6 da)
da Basın ve Yayın Mıntaka Mü. dürlüğüne gelerek tetkiklerde bu. lunmuş, bu arada kendialle konn.l'1" şan bir arkadaşımıza şunları söylemiştir:
«— Güreş müsabakalarının devam ettiği günler içinde yapılan1 yayınlar neticesinde, Istanb-ıl rad -yosunun artık tamamlandığı anlaşılmıştır. İnşaatı yapan R. C. A Şlr.ıeti, radyonun teslime hazır olduğunu bildirmesi üzerine biz de mukavele icabı, muvakkat teslim muamelesinin İkmali yolunda teşebbüse geçmiş bulunmaktayız.
Muamelenin ikmali için memle. ketin tanınmış uzmanlarından mü. teşekkll bir heyet kuruldu. Bu heyete, Bayındırlık Bmeanbğından, P. T. T. den, E T. T den. Teknik Üniversiteden profesörlerle Boam ve Yayın umum müdürlüğünden temsilciler do katılmaktadır
Mütehassıs heyet, bugün İlk toplantısını Radyoevinde yapmış vc kabul muamelesinin ikmali İçin İA zım gelen programı tarızLm etmiş.
(Dovamı Sa. 5 Sü. 8 do)
Server Bedi'in büyük Aşk ve Macera romanı
Bugün 2 nci sayfamızda
Takibe başlayınız!
Komünist
Rusyada tedavi,, hastalığı
Vali Lûtfi Kır dar talebe ve Rektörle bir arada
Ankara, 8 (A.A.) — Örgene-rai Abdurrahman Nafiz Gürmaa Genelkurmay Başkanlığına tâ-yin edilmiştir.
Ankara, 8 (Telefonla) — Ba gece geç vakit öğrendiğimize göre Genelkurmay Başkanı değişmiştir. Keyfiyet, bu gece Baş-(Devemi Sa. 5 Sü. 4 de)
Kuryemizin
cenazesi
teslim alındı
devlet elçilerinin seyahatleri
Ankaradan verilen malûmata gö re hükümetimiz Sovyetlerle Peyk devletleri elçilik mensuplarının ee-hayatlerinl baza kayitier altında tahdld etmiştir.
Aynı tahdidler bir cnüJdetten be.l Rovyet Rubyada ve peyk döverde de tatbik e inmekteydi.
Mütekabiliyet esasına dayanarak hükümetimiz de Sovyetlerln ve pey.c devletlerin diplomatlarını 1-zinslz bek diye hudutları dışına çık maktan ıncnedecektlr. Karar, Ba-’ kanlar Kurulundan geçirilmiş ol-I Juğundan bu günlerde ilgililere ; tebliği beklenilmektedir.
( Romanya Dışbakanı
( Anna Pauker’ı t de
1 buna tutulduğu | bildiriliyor
Bükreş, 8 (A.A.) — (afp):
Tedavi olmak üzere Rusyaya git mek niyetinde olduğu söylenen Rumanya Dışişleri Bakanı Anna Pauker'in sağlık durumu hakkında yabancı memleketlerde do laşan söylentilerin asılsız olduğu zannedilmektedir.
Filhakika Anna Pauker resmi faaliyetlerine ara vermiş değildir.
Rumanya Dışişleri Bakanının 6ağlık durumunun şimdiye kadar hiçbir zaman teyid edilmiyen söylentilere birçok defalar konu teşkil ettiği hatırlatılmaktadır.
Vali Üniversite
talebesile görüştü
Mısırçarşısını heyecana veren hâdise
Bir belediye memuru, kendini korumak için tabanca kullanmak mecburiyetinde kaldı
Dün akşam üzeri Sultanhamamı ve Mısır çarşısını heyecana düşüren bir hadise olmuştur.
Saat 10 ya doğru Mısır çarşısının Çiçekp&zanna açılan kapiBi Önün, de kiraz satan DiyarbakIrlI Hızı Abdulkadlr adında bir seyyar cıya, Eminönü Belediye zabıta nıurlarından 1348 yaka Naci Gücer. yanında Orhan ve Zeki olduğu t İmle edere-.c tablasını kaldırması ılıtar etmiştir.
Zabıtanın müdahalesine sin nen satıcı, evvelâ bağırıp çağı ga başlamış, zabıta memurları dinini tutup götürmek isteyince «lu bıçağını çekip üzerlerine sa tır. Bu tecavüz karşısında kaçmak isteyen memur N (Aşa düşmüş ve satıcının elinde bıçakla üzerine geldiğini görünce de (Dovamı Sa. 6 8ü. 8 do)
Ofisin döviz tasarrufu
Ticaret Ofisi 94» yılı için Hir dıstandan İthal edeceği 10 bin to luk eşya Ue ihraç edeceği 4 bin
tonluk Türk mamûlûtının nakillerin 1 döviz tasarrufunu sağlamak üzere Denizyolları vasıtaslle yapacaktır.
Fuad Güzaltan’ın tabutu Karsta merasimle alındı ve Erzuruma müteveccihen yola çıkarıldı
Kars 8, (A.A.) — Kuryemiz Fuat Güzaltanin cenazesi bugün saat 18,25 de trenle Karsa getirilmiştir. İstasyonda Vali Esat Onatla Romu, tan, Emniyet müdürü, Belediye Baş kanı, Belediye Heyeti, Vilayet me. murlan ve Partiler temsilcileri ha. zır bulunmuş, bir askeri tuta İh. tiram resmini ifa etmiştir.
(Devamı Sa. 5 Sü. 8 de)
i
İstanbul Üniversitesi Rdktörü törlük makamından ayrılacak olan
.dUn I S.üclHv Sami Onur Ulete.
saat 17.30 da Talebe Birliğini ziya- ıcr taralından bir veda çayı veriL. ret ederek talebe mümessillerilc iniştir.
görüşmüştür.
Müteakiben Vali ve Belediye Başkanı Dr. Lûtfi Kırçlar da gele-re-.( görüşmelere katılmıştır. Toplantıdan sonra 26 Haziranda Rek-
Acaib bir idare
Yeni Sahalı İsrail topraklarına bir muhabir göndermiştir. Bu muhabirin dillere destan olan İsrail idaresinin ve insanlarının iç yüzünü belirlen yazılarını dördüncü sayfamızda okuyacaksınız.
Ziraatte buğday ve tütün rekabeti
Hendekte, tütün daha fazla para ettiği için, köylü yılda birbuçuk milyon kilo tütün ekiyor
Hendek, 8 (Hususî) — Hen-1 liler gazetemize olan sevgi vs dekte, gençliğin çok yakın ve t>a- bağlılıklarını candan alâkalarda mimi alâkasile karşılaştım. Ye- > gösterdiler. Danslı çay hâdiseni Sabahın memleket ahlâk ve sinde Yeni Sabaha İlk protesto an’aneleri üzerindeki hassasiye- mektubunu gönderen Her -«isin tini yakından kavrayan Hendek-1 (Dovamı Sa. 5 Sü. u uc>
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
"Ş>ehid„
nedir?
ULUNAY
üyük Millet Meclisinde bir milletvekili «Şehld» keli-moslnln tefsiri hakkında bir talepte bulunmuş... Ve yine bir milletvekili bu kelimenin tefsir edilmemesi yü-lünden hatta (Refah) faciasında $ehld) olanların âllelerlno yapılacak muamelodo teroddüd hâsıl olduğunu söylemiş; Maliye Bakanı da «Şe-hld» kelimesinin tefsir talebinin Meclisin tatilinden evvel görüşülmesi tekllfindo bulunmuş.
Bu kelimenin tofslrlno nodon lüzum gördüğünü anlayamadım... Zira bunun mfinası sarihtir. O ka-kl bu kelimeyi başka kullanmağa İmkân yok buna büsbütün ayrı bir aha doğrusu taksime r kudslyot vermiştir, kararınca biz do bu kelime hakkında bildiklerimizi söyllyo
«Şohld» vatan uğruna hayatını foda öden Müslümana derler. Cenabı Hak bu yüksek mortoboyo orl-şenlerl Cennotle müjdelemiştir.
Böyle olunca «$ohld» İlk rütbesini kazanmak İçin mutlaka harbdo ölmek şan değildir. Vatan ve mil-
lot uğrunda bir kazaya kurban o-tanların da «Şehld» olduklarına şüp ha yoktur.
Bilhassa deniz harbinde canım foda edenler hakkında ayrı bir kayıt olduğunu zannediyorum.
Şehld, jahadot, müşahaüe, şahitlik ayni kökten gollr. 0 hal io şehidin mânası «gören» demektir. No-yl göronî... Allahı gören.
Zaten Müslüman olmak İçin söylenen tosllmlyet ve kabul cümlesi «Bon şahadet odorlm kİ...» dlyo ba* lar. «Bon iman öderim kİ...» diyo başlamaz vo tasavvufta bunun tof-slrl olldlor dolduracak haklkaîler-
Büyük mertoboyo yâni «Allahı görmek» gayesine varanlar İçin artık Cennetin bllo bir mânası kalmaz; onlar (llka-ul-lah) a müştaktırlar.
Movlânalar, Şems-ı- Tahriri*lar, Muhlylddln-ı- Arabllor, Yunus Em-reler, Noslmllor, Mansûrlar, Fûzu-lllor, Nlyazller hor şeyde, her yorde onu görürler; ona âşıktırlar.
Vatan vo millet gibi mukaddea bir idoal uğrunda göre göre, bile
(Davamı Sa. 8 8ü. 1 da)
Muhabirimiz Mehmet Ataker, kendisini Kıbrıstan Hay-
taya götüren yelkenlinin önündü ve yelkenlinin kapta-
nda birlikte
HÜRRİYET VE HAKKİN YILMAZ MÜDAFIİYIZ
PERŞEMBE Q Sahibi: Safa Kılıçhoğlu İdareı Nuruosmanlyo Not 17
HAZİRAN 1949 Tel adresli «YENİ 8ABAH* İ8TAN8UL Telefon ı toies
Yeni Sabah
12 inci Yıl, No. 3668
Sayısı: 10 Kura}
Türkiye - İtalya ticaret anlaşması
Roma: 8 (A.A.) — Halen yürürlükte bulanan ve 30 haziran 1949 da sona erecek Türkiye - İtalya □ ticaret anlaşması, iki taraftan biri feshini İhbar etmediğinden bir sene daha uzatılmıştır.
J
Kabinede değişikliğe dair yorumlar
r
Tayin edilen yeni Bakanlar bu sabah vazifeye başlıyor i. . - - --------- — =J
Kabinede neden değişiklik yapıldı, Ankara çevrelerinde
ne diyorlar, Nurullah Sümer neden istifa etti ?
renl kabi’'ede Devlet Bakanlığı- Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı- Teni Oıdas edilen l,letmeler Ba-“ , Ila tâyln Gaziantep Mil- na tâyin edilen Diyarbakır Mil- kanlığına tâyin edilen İzmir
lelvekdi Cemil Bait Barlas letnekHi Yedad Dicleli MİUetmkai Münir Bilsel
Yeni kurulan İşletmeler Bakanlığının vazifesi, Mecliste, yeni Bakanlara aid tezkereler okunduktan sonra, Ihanisa Milletvekili Yunus Muammer Alakand’ın konuşmak isteği..
' Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisi bugün saat 10 da5 Trabzon milletvekili Raif Karadenizin başkanlığında toplanmıştır. S Oturum açıldığı zaman Devlet Bakam Nurullah Esat Sümerin S istifası vo Devlet Bakanlığına Gaziantep milletvekili Cemil Sait Bar- ( lasın, Ekonomi vo Ticaret Bakanlığına Diyarbakır milletvekili Vedat ( Diclelinin, îşlotmeleı Bakanlığına İzmir milletvekili Münir Birselin ( tâyinlerini bildiren Cumhurbaşkanlığı teskeresi okunmuştur. S
Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisinin bu sabah saat 10 >
(Devamı 8a. 8 Sü. 3 de) j
rek kabineden ayrılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat Sümer
Kabinede
Buhran
emseddin Gün al tay kabinesi, İlk buhranını yaşadı. Devlet Bakanı Sümer heyetten tam amile çekildi, Ticaret ve Ekonomi Bakanı Bar las da Sümerin yerine Devlet Bakanı oldu.
Ekonomi Bakanının sandalyesinden uzaklaşması sebepleri, Meclisteki münakaşalarla ve bilhassa Başbakanla alenen tezad haline düşmesile İzah edilebilir. Hattâ biz bu sütunlarda, iki hafta evvel, İktisad Bakanı İle, Başbakan, Meclis huzurunda alenen hayat pahalılığı sebepleri hususunda tezad halinde olduklarını anlattıklarından müşterek mesuliyet telâkkisinin bu durum ile telifi zor kabil olacağı mütaleasını serd etmiş tik. Ticâret ve Ekonomi işlerimizin, esasen, iyi işliye-memesi ve bir çok şikâyetlerin mevcudiyeti Cemil Barlasın istifasını ve Devlet Bakanlığı gibi nislıeten az faal bir sahaya nakledilmesini lcabetmiştir. Amma şurasını kaydetmek insaflı olur ki Cemil Sait Barla» kendisine tevdi edilen vazifeyi, İyi yapmak İçin elinden gelen gayreti esirgemiş değildir. İktidar sandalyesini bir istirahat koltuğu veya menfaat kaynağı saymamıştır. Bütün faaliyetini, gündüz ve gecesini âmme hizmetine hasretmiş ve şah Bİ kâr ve menfaat peşinde koşan-lara, amansız, bir mücadele aç-
Nisbeten genç olan bu Bakanın, bu yoldaki faaliyetini lehinde Baymak lâzımdır. Amma iktisadi düzeni bir Bakanın, ne kadar gay retli olursa olsun, iade etmesi zordur. Çünkü hele harbden beri binbir çeşit emir .yasak ve formüllerle bütün ticari ve ekonomi faaliyet şirazesinden çıkarılmıştır. Hattâ bizzat Barlas, Bakanlık mevkiinde İken, birbirini nakzeden ve daha ziyade partisinin programı ile tearuz halinde ' bulunan demeçlerde bulunmuştu.
Sümerin istifası sebebi, bütün bütün, karanlıktır. Resmi tebliğde Heri sürülen vesile, behane bile, sayılamaz. Çünkü bu zata hariçte mühim bir temsil vazifesi verilecekse o vazife kendisine tevcih olununcaya kadar müsta-cclen işten istifa etmesi için ne gibi bir sebep vardır? Mühim vazifeye Devlet Bakanlığından nak-ledilenıez mİ İdi? Binaenaleyh dermeyan edilen illet, istifa için kâfi sebep değildir. Toptancılık zamanımızda böyle bir istifa için sebep maltım idi ve ahvali sıhlıi-yeden ııâşl çekilmiş olunurdu ve Bakanlar ekseriya nasıl ve niçin vekâletten ayrıldıklarını bilmezlerdi bile... Şeflerin emir ve İşareti, Bakanı habersizce, sandalye Binden ederdi. Hattâ Başbakanla nn bllo kabinesindeki tebeddülün İlletinden haberdar olmadıklun vâki idL" işin garibi bu itiyad, llalk Partili Bakanlarda o kadar kökleşmiş idi ki, demokrasi hevesimiz kabardıktan ve oraya doğru güya meyleder görünmek iste dikten sonra bile bir Bakan, hem de halen Millet Meclisi reislerinden olan, bir Bakan Kal t Karadeniz kabine arkadaşlarından birinin İstifası üzerine bunun sebebini kendisine soran gazetecilere: «Ben ne bileyim bu İşi istifa e-den Bakanla Başbakan bilirler.» demek »uretile alenen anayasa hükümlerine ve kabinenin müşterek mesuliyet mefhumuna yabancı olduğunu itiraf etmişti.
Amma bugün de Devlet Bakanı .Nuruİlahın niçin çekildiğinden efkârı umumiye haberdar değildir. Bereket versin Meclis henüz açıktır. Belki bugün» yarın, Başbakan bu tebeddül hakkında biraz İzahat verir ve halkı aydınlatır. Şimdiki halde söylenti ve dedikodular yol almıştır. Sümer, Amerika He olan rnünasebatı ve Marshall plânı tatbikatını ayarlamağa memur olduğundan istifanın Dışişlerimizin tedvir tarzı He İlgili olduğu yazılıyor. Hattâ Badak'ı ha tâli bulduğu ve bu ih-(Devanu Sa. » BU. a de) •
Nurullah Esad Sumerle konuştuk
Devlet Bakanlığından ayrılan vo Kanada Büyük Elçiliğine tayin e. dileceği anlaşılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat 8umer dün sabah Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Kendisini evinde ziyaret eden bir (Devamı Sa. 8 Sü. 3 de)
Dörtler konferansı
15 Haziranda
Sona eriyor
Dünkü toplantı da hiç bir netice vermedi
B. Millet Meclisinde
şiddetli bir tartışma
Başbakan, aşırı cereyanlar kanunu görüşülürken kendisini Damad Ferid’e benzeten O. N. Koni’yi Derviş Vahdeti zihniyetini taşımakla itham etti
Londra 8, (A. A.) (Afp) — Star gazetesinin bildirdiğine göre, 3 batılı dışişleri baJranı Paris konferan sına 15 haziranda nihayet veraaeyl kararlaştırmışlardır.
Filhakika Bakanlar, Alman meso İsleri hakkında Batı ve Sovyet tezleri arasında herhangi bir uzlaşma zemini mevcutsa bunun gelecek haf ta zarfında bulunacağı kanaatini taşımaktadırlar.
DÜNKÜ OTURUM
Parla 8 (A A.) (Afp) — Dörtle, rln bugünkü 15 inci toplantısı, her (Oovamı Sa. 6 8ü. 4 do)
Genel Kurmay
Başkanı değişti
Orgeneral Abdurrahman Gürman G. Kurmay Başkanlığına tâyin edildi
Basın ve Fayın Genel Mü i ürü Ahmet Şükrü Esmer
B. ve Yayın genel Md. nün beyanatı
İstanbul radyosu nasıl çalışacak?..
İstanbul radyosunun muvakkat tesellüm muamelesinin ikmali için Basın ve Yayın Genel Müdürü Ah-met Şükrü Esmer, dün sabahki ekspresle Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Ahmet Şükrü Esmer, sabahleyin Radyoavini gezmiş, öğleden sonra
D. P., Yalman’a cephe alıyor
Ankara, 8 (Hususi) —_
Kongresi dolayısile Ahmet Emiu Yalmanın yazmakta olduğu makaleler Demokrat Parti mahfillerinde infial ve hayret uyandır maktadır. Fuat Köprülü, yannki Zafer gazetesiı. çıkacak olan bir makalesinde Ahmet Eminu Çiddetli bir dille cevap verecek-Ir. Demokrat Partinin teşekkü-lündenberi ilk defa olarak Yalmana karşı alınan bu vaziyet çok dikkati çekmektedir.
D.P.
Ankara, 8 (Hususî) — Bu sabahki Meclis oturumunda emekli sandığı kanun tasarısının geri kalan geçici maddelerinin müzakeresi yâplldl, 29 uncu taad-deden 61 üncü maddeye kadar olan maddelerin bir kısmı aynen bir kısmı da ufak tâdillerle kabul edildi. Ve coara öğle tatili yapıldı.
ikinci oturum açıldığı zaman geçici 65 inci madde hakkında verilen önerge açık oya sunulmuş ve reddedildikten sonra
(Devamı Sa. 5 Sü. 6 da)
da Basın ve Yayın Mıntaka Mü. dürlüğüne gelerek tetkiklerde bu. lunmuş, bu arada kendialle konn.l'1" şan bir arkadaşımıza şunları söylemiştir:
«— Güreş müsabakalarının devam ettiği günler içinde yapılan1 yayınlar neticesinde, Istanb-ıl rad -yosunun artık tamamlandığı anlaşılmıştır. İnşaatı yapan R. C. A Şlr.ıeti, radyonun teslime hazır olduğunu bildirmesi üzerine biz de mukavele icabı, muvakkat teslim muamelesinin İkmali yolunda teşebbüse geçmiş bulunmaktayız.
Muamelenin ikmali için memle. ketin tanınmış uzmanlarından mü. teşekkll bir heyet kuruldu. Bu heyete, Bayındırlık Bmeanbğından, P. T. T. den, E T. T den. Teknik Üniversiteden profesörlerle Boam ve Yayın umum müdürlüğünden temsilciler do katılmaktadır
Mütehassıs heyet, bugün İlk toplantısını Radyoevinde yapmış vc kabul muamelesinin ikmali İçin İA zım gelen programı tarızLm etmiş.
(Dovamı Sa. 5 Sü. 8 do)
Server Bedi'in büyük Aşk ve Macera romanı
Bugün 2 nci sayfamızda
Takibe başlayınız!
Komünist
Rusyada tedavi,, hastalığı
Vali Lûtfi Kır dar talebe ve Rektörle bir arada
Ankara, 8 (A.A.) — Örgene-rai Abdurrahman Nafiz Gürmaa Genelkurmay Başkanlığına tâ-yin edilmiştir.
Ankara, 8 (Telefonla) — Ba gece geç vakit öğrendiğimize göre Genelkurmay Başkanı değişmiştir. Keyfiyet, bu gece Baş-(Devemi Sa. 5 Sü. 4 de)
Kuryemizin
cenazesi
teslim alındı
devlet elçilerinin seyahatleri
Ankaradan verilen malûmata gö re hükümetimiz Sovyetlerle Peyk devletleri elçilik mensuplarının ee-hayatlerinl baza kayitier altında tahdld etmiştir.
Aynı tahdidler bir cnüJdetten be.l Rovyet Rubyada ve peyk döverde de tatbik e inmekteydi.
Mütekabiliyet esasına dayanarak hükümetimiz de Sovyetlerln ve pey.c devletlerin diplomatlarını 1-zinslz bek diye hudutları dışına çık maktan ıncnedecektlr. Karar, Ba-’ kanlar Kurulundan geçirilmiş ol-I Juğundan bu günlerde ilgililere ; tebliği beklenilmektedir.
( Romanya Dışbakanı
( Anna Pauker’ı t de
1 buna tutulduğu | bildiriliyor
Bükreş, 8 (A.A.) — (afp):
Tedavi olmak üzere Rusyaya git mek niyetinde olduğu söylenen Rumanya Dışişleri Bakanı Anna Pauker'in sağlık durumu hakkında yabancı memleketlerde do laşan söylentilerin asılsız olduğu zannedilmektedir.
Filhakika Anna Pauker resmi faaliyetlerine ara vermiş değildir.
Rumanya Dışişleri Bakanının 6ağlık durumunun şimdiye kadar hiçbir zaman teyid edilmiyen söylentilere birçok defalar konu teşkil ettiği hatırlatılmaktadır.
Vali Üniversite
talebesile görüştü
Mısırçarşısını heyecana veren hâdise
Bir belediye memuru, kendini korumak için tabanca kullanmak mecburiyetinde kaldı
Dün akşam üzeri Sultanhamamı ve Mısır çarşısını heyecana düşüren bir hadise olmuştur.
Saat 10 ya doğru Mısır çarşısının Çiçekp&zanna açılan kapiBi Önün, de kiraz satan DiyarbakIrlI Hızı Abdulkadlr adında bir seyyar cıya, Eminönü Belediye zabıta nıurlarından 1348 yaka Naci Gücer. yanında Orhan ve Zeki olduğu t İmle edere-.c tablasını kaldırması ılıtar etmiştir.
Zabıtanın müdahalesine sin nen satıcı, evvelâ bağırıp çağı ga başlamış, zabıta memurları dinini tutup götürmek isteyince «lu bıçağını çekip üzerlerine sa tır. Bu tecavüz karşısında kaçmak isteyen memur N (Aşa düşmüş ve satıcının elinde bıçakla üzerine geldiğini görünce de (Dovamı Sa. 6 8ü. 8 do)
Ofisin döviz tasarrufu
Ticaret Ofisi 94» yılı için Hir dıstandan İthal edeceği 10 bin to luk eşya Ue ihraç edeceği 4 bin
tonluk Türk mamûlûtının nakillerin 1 döviz tasarrufunu sağlamak üzere Denizyolları vasıtaslle yapacaktır.
Fuad Güzaltan’ın tabutu Karsta merasimle alındı ve Erzuruma müteveccihen yola çıkarıldı
Kars 8, (A.A.) — Kuryemiz Fuat Güzaltanin cenazesi bugün saat 18,25 de trenle Karsa getirilmiştir. İstasyonda Vali Esat Onatla Romu, tan, Emniyet müdürü, Belediye Baş kanı, Belediye Heyeti, Vilayet me. murlan ve Partiler temsilcileri ha. zır bulunmuş, bir askeri tuta İh. tiram resmini ifa etmiştir.
(Devamı Sa. 5 Sü. 8 de)
i
İstanbul Üniversitesi Rdktörü törlük makamından ayrılacak olan
.dUn I S.üclHv Sami Onur Ulete.
saat 17.30 da Talebe Birliğini ziya- ıcr taralından bir veda çayı veriL. ret ederek talebe mümessillerilc iniştir.
görüşmüştür.
Müteakiben Vali ve Belediye Başkanı Dr. Lûtfi Kırçlar da gele-re-.( görüşmelere katılmıştır. Toplantıdan sonra 26 Haziranda Rek-
Acaib bir idare
Yeni Sahalı İsrail topraklarına bir muhabir göndermiştir. Bu muhabirin dillere destan olan İsrail idaresinin ve insanlarının iç yüzünü belirlen yazılarını dördüncü sayfamızda okuyacaksınız.
Ziraatte buğday ve tütün rekabeti
Hendekte, tütün daha fazla para ettiği için, köylü yılda birbuçuk milyon kilo tütün ekiyor
Hendek, 8 (Hususî) — Hen-1 liler gazetemize olan sevgi vs dekte, gençliğin çok yakın ve t>a- bağlılıklarını candan alâkalarda mimi alâkasile karşılaştım. Ye- > gösterdiler. Danslı çay hâdiseni Sabahın memleket ahlâk ve sinde Yeni Sabaha İlk protesto an’aneleri üzerindeki hassasiye- mektubunu gönderen Her -«isin tini yakından kavrayan Hendek-1 (Dovamı Sa. 5 Sü. u uc>
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
"Ş>ehid„
nedir?
ULUNAY
üyük Millet Meclisinde bir milletvekili «Şehld» keli-moslnln tefsiri hakkında bir talepte bulunmuş... Ve yine bir milletvekili bu kelimenin tefsir edilmemesi yü-lünden hatta (Refah) faciasında $ehld) olanların âllelerlno yapılacak muamelodo teroddüd hâsıl olduğunu söylemiş; Maliye Bakanı da «Şe-hld» kelimesinin tefsir talebinin Meclisin tatilinden evvel görüşülmesi tekllfindo bulunmuş.
Bu kelimenin tofslrlno nodon lüzum gördüğünü anlayamadım... Zira bunun mfinası sarihtir. O ka-kl bu kelimeyi başka kullanmağa İmkân yok buna büsbütün ayrı bir aha doğrusu taksime r kudslyot vermiştir, kararınca biz do bu kelime hakkında bildiklerimizi söyllyo
«Şohld» vatan uğruna hayatını foda öden Müslümana derler. Cenabı Hak bu yüksek mortoboyo orl-şenlerl Cennotle müjdelemiştir.
Böyle olunca «$ohld» İlk rütbesini kazanmak İçin mutlaka harbdo ölmek şan değildir. Vatan ve mil-
lot uğrunda bir kazaya kurban o-tanların da «Şehld» olduklarına şüp ha yoktur.
Bilhassa deniz harbinde canım foda edenler hakkında ayrı bir kayıt olduğunu zannediyorum.
Şehld, jahadot, müşahaüe, şahitlik ayni kökten gollr. 0 hal io şehidin mânası «gören» demektir. No-yl göronî... Allahı gören.
Zaten Müslüman olmak İçin söylenen tosllmlyet ve kabul cümlesi «Bon şahadet odorlm kİ...» dlyo ba* lar. «Bon iman öderim kİ...» diyo başlamaz vo tasavvufta bunun tof-slrl olldlor dolduracak haklkaîler-
Büyük mertoboyo yâni «Allahı görmek» gayesine varanlar İçin artık Cennetin bllo bir mânası kalmaz; onlar (llka-ul-lah) a müştaktırlar.
Movlânalar, Şems-ı- Tahriri*lar, Muhlylddln-ı- Arabllor, Yunus Em-reler, Noslmllor, Mansûrlar, Fûzu-lllor, Nlyazller hor şeyde, her yorde onu görürler; ona âşıktırlar.
Vatan vo millet gibi mukaddea bir idoal uğrunda göre göre, bile
(Davamı Sa. 8 8ü. 1 da)
Muhabirimiz Mehmet Ataker, kendisini Kıbrıstan Hay-
taya götüren yelkenlinin önündü ve yelkenlinin kapta-
nda birlikte
HÜRRİYET VE HAKKİN YILMAZ MÜDAFIİYIZ
PERŞEMBE Q Sahibi: Safa Kılıçhoğlu İdareı Nuruosmanlyo Not 17
HAZİRAN 1949 Tel adresli «YENİ 8ABAH* İ8TAN8UL Telefon ı toies
Yeni Sabah
12 inci Yıl, No. 3668
Sayısı: 10 Kura}
Türkiye - İtalya ticaret anlaşması
Roma: 8 (A.A.) — Halen yürürlükte bulanan ve 30 haziran 1949 da sona erecek Türkiye - İtalya □ ticaret anlaşması, iki taraftan biri feshini İhbar etmediğinden bir sene daha uzatılmıştır.
J
Kabinede değişikliğe dair yorumlar
r
Tayin edilen yeni Bakanlar bu sabah vazifeye başlıyor i. . - - --------- — =J
Kabinede neden değişiklik yapıldı, Ankara çevrelerinde
ne diyorlar, Nurullah Sümer neden istifa etti ?
renl kabi’'ede Devlet Bakanlığı- Ekonomi ve Ticaret Bakanlığı- Teni Oıdas edilen l,letmeler Ba-“ , Ila tâyln Gaziantep Mil- na tâyin edilen Diyarbakır Mil- kanlığına tâyin edilen İzmir
lelvekdi Cemil Bait Barlas letnekHi Yedad Dicleli MİUetmkai Münir Bilsel
Yeni kurulan İşletmeler Bakanlığının vazifesi, Mecliste, yeni Bakanlara aid tezkereler okunduktan sonra, Ihanisa Milletvekili Yunus Muammer Alakand’ın konuşmak isteği..
' Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisi bugün saat 10 da5 Trabzon milletvekili Raif Karadenizin başkanlığında toplanmıştır. S Oturum açıldığı zaman Devlet Bakam Nurullah Esat Sümerin S istifası vo Devlet Bakanlığına Gaziantep milletvekili Cemil Sait Bar- ( lasın, Ekonomi vo Ticaret Bakanlığına Diyarbakır milletvekili Vedat ( Diclelinin, îşlotmeleı Bakanlığına İzmir milletvekili Münir Birselin ( tâyinlerini bildiren Cumhurbaşkanlığı teskeresi okunmuştur. S
Ankara: 8 (A.A.) — Büyük Millet Meclisinin bu sabah saat 10 >
(Devamı 8a. 8 Sü. 3 de) j
rek kabineden ayrılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat Sümer
Kabinede
Buhran
emseddin Gün al tay kabinesi, İlk buhranını yaşadı. Devlet Bakanı Sümer heyetten tam amile çekildi, Ticaret ve Ekonomi Bakanı Bar las da Sümerin yerine Devlet Bakanı oldu.
Ekonomi Bakanının sandalyesinden uzaklaşması sebepleri, Meclisteki münakaşalarla ve bilhassa Başbakanla alenen tezad haline düşmesile İzah edilebilir. Hattâ biz bu sütunlarda, iki hafta evvel, İktisad Bakanı İle, Başbakan, Meclis huzurunda alenen hayat pahalılığı sebepleri hususunda tezad halinde olduklarını anlattıklarından müşterek mesuliyet telâkkisinin bu durum ile telifi zor kabil olacağı mütaleasını serd etmiş tik. Ticâret ve Ekonomi işlerimizin, esasen, iyi işliye-memesi ve bir çok şikâyetlerin mevcudiyeti Cemil Barlasın istifasını ve Devlet Bakanlığı gibi nislıeten az faal bir sahaya nakledilmesini lcabetmiştir. Amma şurasını kaydetmek insaflı olur ki Cemil Sait Barla» kendisine tevdi edilen vazifeyi, İyi yapmak İçin elinden gelen gayreti esirgemiş değildir. İktidar sandalyesini bir istirahat koltuğu veya menfaat kaynağı saymamıştır. Bütün faaliyetini, gündüz ve gecesini âmme hizmetine hasretmiş ve şah Bİ kâr ve menfaat peşinde koşan-lara, amansız, bir mücadele aç-
Nisbeten genç olan bu Bakanın, bu yoldaki faaliyetini lehinde Baymak lâzımdır. Amma iktisadi düzeni bir Bakanın, ne kadar gay retli olursa olsun, iade etmesi zordur. Çünkü hele harbden beri binbir çeşit emir .yasak ve formüllerle bütün ticari ve ekonomi faaliyet şirazesinden çıkarılmıştır. Hattâ bizzat Barlas, Bakanlık mevkiinde İken, birbirini nakzeden ve daha ziyade partisinin programı ile tearuz halinde ' bulunan demeçlerde bulunmuştu.
Sümerin istifası sebebi, bütün bütün, karanlıktır. Resmi tebliğde Heri sürülen vesile, behane bile, sayılamaz. Çünkü bu zata hariçte mühim bir temsil vazifesi verilecekse o vazife kendisine tevcih olununcaya kadar müsta-cclen işten istifa etmesi için ne gibi bir sebep vardır? Mühim vazifeye Devlet Bakanlığından nak-ledilenıez mİ İdi? Binaenaleyh dermeyan edilen illet, istifa için kâfi sebep değildir. Toptancılık zamanımızda böyle bir istifa için sebep maltım idi ve ahvali sıhlıi-yeden ııâşl çekilmiş olunurdu ve Bakanlar ekseriya nasıl ve niçin vekâletten ayrıldıklarını bilmezlerdi bile... Şeflerin emir ve İşareti, Bakanı habersizce, sandalye Binden ederdi. Hattâ Başbakanla nn bllo kabinesindeki tebeddülün İlletinden haberdar olmadıklun vâki idL" işin garibi bu itiyad, llalk Partili Bakanlarda o kadar kökleşmiş idi ki, demokrasi hevesimiz kabardıktan ve oraya doğru güya meyleder görünmek iste dikten sonra bile bir Bakan, hem de halen Millet Meclisi reislerinden olan, bir Bakan Kal t Karadeniz kabine arkadaşlarından birinin İstifası üzerine bunun sebebini kendisine soran gazetecilere: «Ben ne bileyim bu İşi istifa e-den Bakanla Başbakan bilirler.» demek »uretile alenen anayasa hükümlerine ve kabinenin müşterek mesuliyet mefhumuna yabancı olduğunu itiraf etmişti.
Amma bugün de Devlet Bakanı .Nuruİlahın niçin çekildiğinden efkârı umumiye haberdar değildir. Bereket versin Meclis henüz açıktır. Belki bugün» yarın, Başbakan bu tebeddül hakkında biraz İzahat verir ve halkı aydınlatır. Şimdiki halde söylenti ve dedikodular yol almıştır. Sümer, Amerika He olan rnünasebatı ve Marshall plânı tatbikatını ayarlamağa memur olduğundan istifanın Dışişlerimizin tedvir tarzı He İlgili olduğu yazılıyor. Hattâ Badak'ı ha tâli bulduğu ve bu ih-(Devanu Sa. » BU. a de) •
Nurullah Esad Sumerle konuştuk
Devlet Bakanlığından ayrılan vo Kanada Büyük Elçiliğine tayin e. dileceği anlaşılan İzmir Milletvekili Nurullah Esat 8umer dün sabah Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Kendisini evinde ziyaret eden bir (Devamı Sa. 8 Sü. 3 de)
Dörtler konferansı
15 Haziranda
Sona eriyor
Dünkü toplantı da hiç bir netice vermedi
B. Millet Meclisinde
şiddetli bir tartışma
Başbakan, aşırı cereyanlar kanunu görüşülürken kendisini Damad Ferid’e benzeten O. N. Koni’yi Derviş Vahdeti zihniyetini taşımakla itham etti
Londra 8, (A. A.) (Afp) — Star gazetesinin bildirdiğine göre, 3 batılı dışişleri baJranı Paris konferan sına 15 haziranda nihayet veraaeyl kararlaştırmışlardır.
Filhakika Bakanlar, Alman meso İsleri hakkında Batı ve Sovyet tezleri arasında herhangi bir uzlaşma zemini mevcutsa bunun gelecek haf ta zarfında bulunacağı kanaatini taşımaktadırlar.
DÜNKÜ OTURUM
Parla 8 (A A.) (Afp) — Dörtle, rln bugünkü 15 inci toplantısı, her (Oovamı Sa. 6 8ü. 4 do)
Genel Kurmay
Başkanı değişti
Orgeneral Abdurrahman Gürman G. Kurmay Başkanlığına tâyin edildi
Basın ve Fayın Genel Mü i ürü Ahmet Şükrü Esmer
B. ve Yayın genel Md. nün beyanatı
İstanbul radyosu nasıl çalışacak?..
İstanbul radyosunun muvakkat tesellüm muamelesinin ikmali için Basın ve Yayın Genel Müdürü Ah-met Şükrü Esmer, dün sabahki ekspresle Ankaradan şehrimize gelmiştir.
Ahmet Şükrü Esmer, sabahleyin Radyoavini gezmiş, öğleden sonra
D. P., Yalman’a cephe alıyor
Ankara, 8 (Hususi) —_
Kongresi dolayısile Ahmet Emiu Yalmanın yazmakta olduğu makaleler Demokrat Parti mahfillerinde infial ve hayret uyandır maktadır. Fuat Köprülü, yannki Zafer gazetesiı. çıkacak olan bir makalesinde Ahmet Eminu Çiddetli bir dille cevap verecek-Ir. Demokrat Partinin teşekkü-lündenberi ilk defa olarak Yalmana karşı alınan bu vaziyet çok dikkati çekmektedir.
D.P.
Ankara, 8 (Hususî) — Bu sabahki Meclis oturumunda emekli sandığı kanun tasarısının geri kalan geçici maddelerinin müzakeresi yâplldl, 29 uncu taad-deden 61 üncü maddeye kadar olan maddelerin bir kısmı aynen bir kısmı da ufak tâdillerle kabul edildi. Ve coara öğle tatili yapıldı.
ikinci oturum açıldığı zaman geçici 65 inci madde hakkında verilen önerge açık oya sunulmuş ve reddedildikten sonra
(Devamı Sa. 5 Sü. 6 da)
da Basın ve Yayın Mıntaka Mü. dürlüğüne gelerek tetkiklerde bu. lunmuş, bu arada kendialle konn.l'1" şan bir arkadaşımıza şunları söylemiştir:
«— Güreş müsabakalarının devam ettiği günler içinde yapılan1 yayınlar neticesinde, Istanb-ıl rad -yosunun artık tamamlandığı anlaşılmıştır. İnşaatı yapan R. C. A Şlr.ıeti, radyonun teslime hazır olduğunu bildirmesi üzerine biz de mukavele icabı, muvakkat teslim muamelesinin İkmali yolunda teşebbüse geçmiş bulunmaktayız.
Muamelenin ikmali için memle. ketin tanınmış uzmanlarından mü. teşekkll bir heyet kuruldu. Bu heyete, Bayındırlık Bmeanbğından, P. T. T. den, E T. T den. Teknik Üniversiteden profesörlerle Boam ve Yayın umum müdürlüğünden temsilciler do katılmaktadır
Mütehassıs heyet, bugün İlk toplantısını Radyoevinde yapmış vc kabul muamelesinin ikmali İçin İA zım gelen programı tarızLm etmiş.
(Dovamı Sa. 5 Sü. 8 do)
Server Bedi'in büyük Aşk ve Macera romanı
Bugün 2 nci sayfamızda
Takibe başlayınız!
Komünist
Rusyada tedavi,, hastalığı
Vali Lûtfi Kır dar talebe ve Rektörle bir arada
Ankara, 8 (A.A.) — Örgene-rai Abdurrahman Nafiz Gürmaa Genelkurmay Başkanlığına tâ-yin edilmiştir.
Ankara, 8 (Telefonla) — Ba gece geç vakit öğrendiğimize göre Genelkurmay Başkanı değişmiştir. Keyfiyet, bu gece Baş-(Devemi Sa. 5 Sü. 4 de)
Kuryemizin
cenazesi
teslim alındı
devlet elçilerinin seyahatleri
Ankaradan verilen malûmata gö re hükümetimiz Sovyetlerle Peyk devletleri elçilik mensuplarının ee-hayatlerinl baza kayitier altında tahdld etmiştir.
Aynı tahdidler bir cnüJdetten be.l Rovyet Rubyada ve peyk döverde de tatbik e inmekteydi.
Mütekabiliyet esasına dayanarak hükümetimiz de Sovyetlerln ve pey.c devletlerin diplomatlarını 1-zinslz bek diye hudutları dışına çık maktan ıncnedecektlr. Karar, Ba-’ kanlar Kurulundan geçirilmiş ol-I Juğundan bu günlerde ilgililere ; tebliği beklenilmektedir.
( Romanya Dışbakanı
( Anna Pauker’ı t de
1 buna tutulduğu | bildiriliyor
Bükreş, 8 (A.A.) — (afp):
Tedavi olmak üzere Rusyaya git mek niyetinde olduğu söylenen Rumanya Dışişleri Bakanı Anna Pauker'in sağlık durumu hakkında yabancı memleketlerde do laşan söylentilerin asılsız olduğu zannedilmektedir.
Filhakika Anna Pauker resmi faaliyetlerine ara vermiş değildir.
Rumanya Dışişleri Bakanının 6ağlık durumunun şimdiye kadar hiçbir zaman teyid edilmiyen söylentilere birçok defalar konu teşkil ettiği hatırlatılmaktadır.
Vali Üniversite
talebesile görüştü
Mısırçarşısını heyecana veren hâdise
Bir belediye memuru, kendini korumak için tabanca kullanmak mecburiyetinde kaldı
Dün akşam üzeri Sultanhamamı ve Mısır çarşısını heyecana düşüren bir hadise olmuştur.
Saat 10 ya doğru Mısır çarşısının Çiçekp&zanna açılan kapiBi Önün, de kiraz satan DiyarbakIrlI Hızı Abdulkadlr adında bir seyyar cıya, Eminönü Belediye zabıta nıurlarından 1348 yaka Naci Gücer. yanında Orhan ve Zeki olduğu t İmle edere-.c tablasını kaldırması ılıtar etmiştir.
Zabıtanın müdahalesine sin nen satıcı, evvelâ bağırıp çağı ga başlamış, zabıta memurları dinini tutup götürmek isteyince «lu bıçağını çekip üzerlerine sa tır. Bu tecavüz karşısında kaçmak isteyen memur N (Aşa düşmüş ve satıcının elinde bıçakla üzerine geldiğini görünce de (Dovamı Sa. 6 8ü. 8 do)
Ofisin döviz tasarrufu
Ticaret Ofisi 94» yılı için Hir dıstandan İthal edeceği 10 bin to luk eşya Ue ihraç edeceği 4 bin
tonluk Türk mamûlûtının nakillerin 1 döviz tasarrufunu sağlamak üzere Denizyolları vasıtaslle yapacaktır.
Fuad Güzaltan’ın tabutu Karsta merasimle alındı ve Erzuruma müteveccihen yola çıkarıldı
Kars 8, (A.A.) — Kuryemiz Fuat Güzaltanin cenazesi bugün saat 18,25 de trenle Karsa getirilmiştir. İstasyonda Vali Esat Onatla Romu, tan, Emniyet müdürü, Belediye Baş kanı, Belediye Heyeti, Vilayet me. murlan ve Partiler temsilcileri ha. zır bulunmuş, bir askeri tuta İh. tiram resmini ifa etmiştir.
(Devamı Sa. 5 Sü. 8 de)
i
İstanbul Üniversitesi Rdktörü törlük makamından ayrılacak olan
.dUn I S.üclHv Sami Onur Ulete.
saat 17.30 da Talebe Birliğini ziya- ıcr taralından bir veda çayı veriL. ret ederek talebe mümessillerilc iniştir.
görüşmüştür.
Müteakiben Vali ve Belediye Başkanı Dr. Lûtfi Kırçlar da gele-re-.( görüşmelere katılmıştır. Toplantıdan sonra 26 Haziranda Rek-
Acaib bir idare
Yeni Sahalı İsrail topraklarına bir muhabir göndermiştir. Bu muhabirin dillere destan olan İsrail idaresinin ve insanlarının iç yüzünü belirlen yazılarını dördüncü sayfamızda okuyacaksınız.
Ziraatte buğday ve tütün rekabeti
Hendekte, tütün daha fazla para ettiği için, köylü yılda birbuçuk milyon kilo tütün ekiyor
Hendek, 8 (Hususî) — Hen-1 liler gazetemize olan sevgi vs dekte, gençliğin çok yakın ve t>a- bağlılıklarını candan alâkalarda mimi alâkasile karşılaştım. Ye- > gösterdiler. Danslı çay hâdiseni Sabahın memleket ahlâk ve sinde Yeni Sabaha İlk protesto an’aneleri üzerindeki hassasiye- mektubunu gönderen Her -«isin tini yakından kavrayan Hendek-1 (Dovamı Sa. 5 Sü. u uc>
TAKVİMDEN BİR YAPRAK:
"Ş>ehid„
nedir?
ULUNAY
üyük Millet Meclisinde bir milletvekili «Şehld» keli-moslnln tefsiri hakkında bir talepte bulunmuş... Ve yine bir milletvekili bu kelimenin tefsir edilmemesi yü-lünden hatta (Refah) faciasında $ehld) olanların âllelerlno yapılacak muamelodo teroddüd hâsıl olduğunu söylemiş; Maliye Bakanı da «Şe-hld» kelimesinin tefsir talebinin Meclisin tatilinden evvel görüşülmesi tekllfindo bulunmuş.
Bu kelimenin tofslrlno nodon lüzum gördüğünü anlayamadım... Zira bunun mfinası sarihtir. O ka-kl bu kelimeyi başka kullanmağa İmkân yok buna büsbütün ayrı bir aha doğrusu taksime r kudslyot vermiştir, kararınca biz do bu kelime hakkında bildiklerimizi söyllyo
«Şohld» vatan uğruna hayatını foda öden Müslümana derler. Cenabı Hak bu yüksek mortoboyo orl-şenlerl Cennotle müjdelemiştir.
Böyle olunca «$ohld» İlk rütbesini kazanmak İçin mutlaka harbdo ölmek şan değildir. Vatan ve mil-
lot uğrunda bir kazaya kurban o-tanların da «Şehld» olduklarına şüp ha yoktur.
Bilhassa deniz harbinde canım foda edenler hakkında ayrı bir kayıt olduğunu zannediyorum.
Şehld, jahadot, müşahaüe, şahitlik ayni kökten gollr. 0 hal io şehidin mânası «gören» demektir. No-yl göronî... Allahı gören.
Zaten Müslüman olmak İçin söylenen tosllmlyet ve kabul cümlesi «Bon şahadet odorlm kİ...» dlyo ba* lar. «Bon iman öderim kİ...» diyo başlamaz vo tasavvufta bunun tof-slrl olldlor dolduracak haklkaîler-
Büyük mertoboyo yâni «Allahı görmek» gayesine varanlar İçin artık Cennetin bllo bir mânası kalmaz; onlar (llka-ul-lah) a müştaktırlar.
Movlânalar, Şems-ı- Tahriri*lar, Muhlylddln-ı- Arabllor, Yunus Em-reler, Noslmllor, Mansûrlar, Fûzu-lllor, Nlyazller hor şeyde, her yorde onu görürler; ona âşıktırlar.
Vatan vo millet gibi mukaddea bir idoal uğrunda göre göre, bile
(Davamı Sa. 8 8ü. 1 da)
Muhabirimiz Mehmet Ataker, kendisini Kıbrıstan Hay-
taya götüren yelkenlinin önündü ve yelkenlinin kapta-
nda birlikte
Comments (0)